Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Koreya yarımadası — Asiyanın şərqində yerləşən yarımada
| Koreya yarımadası | |
|---|---|
| 한국 | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Sahəsi |
|
| Yerləşməsi | |
| Akvatoriya | Yapon dənizi, Sarı dəniz |
| Ölkələr | |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
İkinci Dünya müharibəsi başa çatanadək Koreya yarımadası Yaponiyanın müstəmləkəsi olub. 1948-ci ildə ərazidə iki dövlət yaranıb – Koreya Respublikası və Koreya Xalq Demokratik Respublikası.
Ölkələr
Cənubi Koreya
Yarımadanın cənub hissəsində yerləşən Koreya Respublikasının sərhəd qonşuları Çin, Yaponiya və Şimali Koreyadır. Sahəsi 100 032 kvadrat kilometr, əhalisi 50 milyondan çoxdur. Paytaxtı Seul şəhəridir.
Koreya Respublikası on altı inzibati dairədən ibarət prezident respublikasıdır. Hakimiyyət həm hüquqi, həm də faktiki baxımdan üç qol arasında - icraedici, məhkəmə və qanunverici hakimiyyətləri - bölünüb. Yerli hakimiyyət orqanları yarımmüstəqildirlər, onların da icraedici və qanunverici funksiyaları var.
Yüksək həyat səviyyəsi ilə tanınan ölkələr sırasındadır. Asiyada dördüncü ən böyük iqtisadiyyata malik olan bu ölkə "Böyük 20-lər" (G20) qrupunun üzvüdür.
1948-ci ildə qəbul olunmuş konstitusiyaya sonrakı illərdə bəzi dəyişikliklər edilib. 1980-ci illərə kimi bir neçə hərbi diktatura hakimiyyətini sinaqdan keçirmiş Koreya Respublikası hazırda müvəffəqiyyətlə liberal demokratiyanı inkişaf etdirməkdədir, 188-dən çox ölkə ilə diplomatik əlaqə saxlayır.
Şimali Koreya
Şimali Koreya Xalq Demokratik Respublikası yaranan ilk gündən hakimiyyətə gəlmiş Koreya Əmək Partiyası ölkədə planlaşdırılan iqtisadiyyat sistemi qurub. 1949-cu ildən bütün sənaye sahələri, o cümlədən daxili və xarici ticarət dövlət nəzarətindədir.
Ölkənin ərazisi 120 540 kvadratkilometr, əhalisi 24 milyon nəfərdir. Paytaxtı Pxenyan şəhəridir.
1970-ci illərdə ağır iqtisadiyyatın, ordu xərclərinin və neft qiymətlərinin kəskin artımı ölkə iqtisadiyyatının tənəzüllünə səbəb olub və bu, 1980-ci ildə defoltla nəticələnib.
1994-cü ildə vəfat edən Kim İr Senin ardınca hakimiyyətə onun oğlu Kim Çen İr yiyələnib və ölkə iqtisadiyyatındakı durğunluq və izolyasiya onun rəhbərliyi illərində də davam edib.
2002-ci ildə hakimiyyət islahatlara başlayıb - milli valyuta devalvasiya edilib, kənd təsərrüfatı məhsullarının qiyməti sərbəstləşdirilib, kəndlərdəki kollektiv təsərrüfat növü ailə təsərrüfatlarıyla əvəz edilib. Nəticədə xarici investisiyaların həcmi kəskin artıb. Təkcə Çin 2004-cü ildə Şimali Koreya iqtisadiyyatına 200 milyon dollar həcmində yatırım qoyub.
2007-ci ildə - Cənubi Koreya prezidentinin Şimali Koreyaya səfərindən sonra bu ölkələr birləşməyə qərar veriblər və yardım üçün BMT-yə müraciət ediblər.
Ancaq son illərdə Şimali Koreyada sərt kurs tərəfdarlarının artması bu prosesin inkişafına mane olub, Cənubi Koreyaya rəsmi münasibət dəyişib. İqtisadi islahatlar da dayandırılıb, ölkə nüvə problemi üzrə altıtərəfli danışıqlarda iştirakdan imtina edib.
2009-cu ildə ölkə konstitusiyasına dəyişikliklər edilib, kommunizmlə bağlı bütün sözlər əsas qanunundan çıxarılıb. Yeni dəyişikliklərə görə, güclü ordu ideologiyası önə çıxarılıb və dövlət başçısı Kim Çen İrin səlahiyyətləri artırılıb. Əgər 1998-ci il konstitusiyasinda dövlət başçısının sadəcə dövlət məsələləri ilə məşğul olması nəzərdə tutulurdusa, yeni dəyişikliklərdən sonra o, həm də ali baş komandan statusu qazanıb.
Həmçinin bax
İstinadlar
Xarici keçidlər
- KOREYAlar [ölü keçid]
 | ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Koreya yarimadasi Asiyanin serqinde yerlesen yarimadaKoreya yarimadasi한국Umumi melumatlarSahesi 85 270 mil Yerlesmesi38 41 18 sm e 127 56 38 s u Akvatoriya Yapon denizi Sari denizOlkeler Cenubi Koreya Simali KoreyaKoreya yarimadasi Vikianbarda elaqeli mediafayllar Ikinci Dunya muharibesi basa catanadek Koreya yarimadasi Yaponiyanin mustemlekesi olub 1948 ci ilde erazide iki dovlet yaranib Koreya Respublikasi ve Koreya Xalq Demokratik Respublikasi OlkelerCenubi Koreya Esas meqale Cenubi Koreya Yarimadanin cenub hissesinde yerlesen Koreya Respublikasinin serhed qonsulari Cin Yaponiya ve Simali Koreyadir Sahesi 100 032 kvadrat kilometr ehalisi 50 milyondan coxdur Paytaxti Seul seheridir Koreya Respublikasi on alti inzibati daireden ibaret prezident respublikasidir Hakimiyyet hem huquqi hem de faktiki baximdan uc qol arasinda icraedici mehkeme ve qanunverici hakimiyyetleri bolunub Yerli hakimiyyet orqanlari yarimmusteqildirler onlarin da icraedici ve qanunverici funksiyalari var Yuksek heyat seviyyesi ile taninan olkeler sirasindadir Asiyada dorduncu en boyuk iqtisadiyyata malik olan bu olke Boyuk 20 ler G20 qrupunun uzvudur 1948 ci ilde qebul olunmus konstitusiyaya sonraki illerde bezi deyisiklikler edilib 1980 ci illere kimi bir nece herbi diktatura hakimiyyetini sinaqdan kecirmis Koreya Respublikasi hazirda muveffeqiyyetle liberal demokratiyani inkisaf etdirmekdedir 188 den cox olke ile diplomatik elaqe saxlayir Simali Koreya Esas meqale Simali Koreya Simali Koreya Xalq Demokratik Respublikasi yaranan ilk gunden hakimiyyete gelmis Koreya Emek Partiyasi olkede planlasdirilan iqtisadiyyat sistemi qurub 1949 cu ilden butun senaye saheleri o cumleden daxili ve xarici ticaret dovlet nezaretindedir Olkenin erazisi 120 540 kvadratkilometr ehalisi 24 milyon neferdir Paytaxti Pxenyan seheridir 1970 ci illerde agir iqtisadiyyatin ordu xerclerinin ve neft qiymetlerinin keskin artimi olke iqtisadiyyatinin tenezullune sebeb olub ve bu 1980 ci ilde defoltla neticelenib 1994 cu ilde vefat eden Kim Ir Senin ardinca hakimiyyete onun oglu Kim Cen Ir yiyelenib ve olke iqtisadiyyatindaki durgunluq ve izolyasiya onun rehberliyi illerinde de davam edib 2002 ci ilde hakimiyyet islahatlara baslayib milli valyuta devalvasiya edilib kend teserrufati mehsullarinin qiymeti serbestlesdirilib kendlerdeki kollektiv teserrufat novu aile teserrufatlariyla evez edilib Neticede xarici investisiyalarin hecmi keskin artib Tekce Cin 2004 cu ilde Simali Koreya iqtisadiyyatina 200 milyon dollar hecminde yatirim qoyub 2007 ci ilde Cenubi Koreya prezidentinin Simali Koreyaya seferinden sonra bu olkeler birlesmeye qerar veribler ve yardim ucun BMT ye muraciet edibler Ancaq son illerde Simali Koreyada sert kurs terefdarlarinin artmasi bu prosesin inkisafina mane olub Cenubi Koreyaya resmi munasibet deyisib Iqtisadi islahatlar da dayandirilib olke nuve problemi uzre altiterefli danisiqlarda istirakdan imtina edib 2009 cu ilde olke konstitusiyasina deyisiklikler edilib kommunizmle bagli butun sozler esas qanunundan cixarilib Yeni deyisikliklere gore guclu ordu ideologiyasi one cixarilib ve dovlet bascisi Kim Cen Irin selahiyyetleri artirilib Eger 1998 ci il konstitusiyasinda dovlet bascisinin sadece dovlet meseleleri ile mesgul olmasi nezerde tutulurdusa yeni deyisikliklerden sonra o hem de ali bas komandan statusu qazanib Hemcinin baxCando Vando IstinadlarXarici kecidlerKOREYAlar olu kecid Cografiya ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin