Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Buludluluq
Buludluluğun rejiminə və paylanmasına daha çox sirkulyasiya prosesləri və mürəkkəb relyef quruluşu təsir göstərir. Buludluluğun yaranması, aydın və tutqun hava şəraitinin növbələşməsi həm frontal, həm də yerli atmosfer prosesləri nəticəsində baş verir. Daha çox buludlu günlər qış fəslində müşahidə edilir ki, bu da mülayim enliklərin dəniz hava kütlələrinin əraziyə daxil olmasını təkrarlanmasının intensivliyi və cənub siklonlarının Xəzər üzərindən keçərək gəlməsi ilə əlaqədardır. Yayda bu proseslərlə əlaqədar buludluluğun qısa müddətli artması baş verə bilir.
Buludsuz günlərin çox təkrarlanması yerli hava prosesləri nəticəsində tez-tez antisiklonik vəziyyətin yaranması ilə əlaqədardır.
İl və aylar üzrə buludluğun kəmiyyətinin paylaşmasına görə yüksək dağlıq, orta dağlıq və düzənliklər bir-birindən kəskin fərqlənir. Buna görə də respublikada hündürlük qradientlərini nəzərə almadan buludluluğun 3 tipini ayırmaq olar:
- Birinci tip — yüksəkdağlıq, dəniz səviyyəsindən 2000 m-dən yuxarıda müşahidə edilir, səmanın maksimum buludluğu yazda və yayın əvvəlində, minimum isə qış fəslində olur
- İkinci tip — ortadağlıq və qismən öndağlıq ərazilər üçün səciyyəvidir (təqribən 500–2000 m arasında). İki aydın müşahidə edilən maksimuma (payız və yaz) və iki aydın ifadə olunan minimuma (yay və qış) malikdir.
- Üçüncü tip — dənizsahili və düzənlik ərazilər üçün səciyyəvi olub, maksimum buludluq qışda və yazda. minimum isə yay aylarında müşahidə olunur. Xaçmazdan Lənkərana qədər dəniz sahili zolaqda, Kür-Araz ovalığında və Naxçıvanın Arazboyu düzənliklərində müşahidə edilir.
Oktyabrdan aprelə qədər xüsusən qış aylarında düzənlik rayonlarda buludluq nisbətən çoxalır.
Eyni zamanda yüksək dağlarda əks proses nəzərə çarpır: burada buludsuz hava şəraitinin yaranma ehtimalı düzənliyə nisbətən daha çox olur. Dayanıqlı buludlu günlərdə bütün sahilboyu ərazi - Samurdan Astaraçaya qədər olan zolaq fərqlənir. Burada 8-10 ballıq buludluluğun ehtimalı qış dövrü üçün 65-75 %-dir. Daxili düzənliklərdə və dağətəyi rayonlarda bu ehtimal azalsa da (50-60 %) kifayət qədər yüksəkdir və daha çox fevrala düşür. Qışda dağlara doğru buludluğun azalması onunla nəticələnir ki, 1000–1200 m-dən başlayaraq buludsuz günlər buludlu günlərə nisbətən üstünlük təşkil edir. Yüksəkliyin artması ilə buludluq tədricən azalır. Məsələn, Böyük və Kiçik Qafqazın yüksək dağlıq hissələrində aydın günlərin təkrarlanma ehtimalı 45-50% - dirsə, buludlu günlərin təkrarlanma ehtimalı 30-40 %-dir. Eyni zamanda, yüksək dağlığın bəzi hissələrində yerli şəraitlə əlaqədar olaraq tutqun günlərin təkrarlanma ehtimalı, aydın günlərin təkrarlanmasını üstələyə bilər.
Yazın əvvəlində Kür-Araz ovalığında buludluluq şəraiti çox az fərqlənir. Lakin, apreldən başlayaraq burada səmanın tutqunluq dərəcəsi tədricən azalaraq yayın ortasında minimum səviyyəyə düşür. Dağlıq rayonlarda isə əksinə, hündürlüyün artması ilə yazdan yaya doğru buludluq yüksəlir. Kür-Araz ovalığında orta aylıq buludluğun ən yüksək kəmiyyəti fevralda müşahidə edilir. Dağlarda 1000 m yüksəklikdə belə hal marta, 1300 m-də aprelə, 1600 m-də maya, 2000–2400 m-də iyuna keçir. 2400 m-dən yuxarıda əks proses nəzərə çarpmaqla maksimum buludluğun kəmiyyəti may-aprel aylarında müşahidə edilir.
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
BuludluluqBuludlulugun rejimine ve paylanmasina daha cox sirkulyasiya prosesleri ve murekkeb relyef qurulusu tesir gosterir Buludlulugun yaranmasi aydin ve tutqun hava seraitinin novbelesmesi hem frontal hem de yerli atmosfer prosesleri neticesinde bas verir Daha cox buludlu gunler qis feslinde musahide edilir ki bu da mulayim enliklerin deniz hava kutlelerinin eraziye daxil olmasini tekrarlanmasinin intensivliyi ve cenub siklonlarinin Xezer uzerinden kecerek gelmesi ile elaqedardir Yayda bu proseslerle elaqedar buludlulugun qisa muddetli artmasi bas vere bilir Buludsuz gunlerin cox tekrarlanmasi yerli hava prosesleri neticesinde tez tez antisiklonik veziyyetin yaranmasi ile elaqedardir Il ve aylar uzre buludlugun kemiyyetinin paylasmasina gore yuksek dagliq orta dagliq ve duzenlikler bir birinden keskin ferqlenir Buna gore de respublikada hundurluk qradientlerini nezere almadan buludlulugun 3 tipini ayirmaq olar Birinci tip yuksekdagliq deniz seviyyesinden 2000 m den yuxarida musahide edilir semanin maksimum buludlugu yazda ve yayin evvelinde minimum ise qis feslinde olur Ikinci tip ortadagliq ve qismen ondagliq eraziler ucun seciyyevidir teqriben 500 2000 m arasinda Iki aydin musahide edilen maksimuma payiz ve yaz ve iki aydin ifade olunan minimuma yay ve qis malikdir Ucuncu tip denizsahili ve duzenlik eraziler ucun seciyyevi olub maksimum buludluq qisda ve yazda minimum ise yay aylarinda musahide olunur Xacmazdan Lenkerana qeder deniz sahili zolaqda Kur Araz ovaliginda ve Naxcivanin Arazboyu duzenliklerinde musahide edilir Oktyabrdan aprele qeder xususen qis aylarinda duzenlik rayonlarda buludluq nisbeten coxalir Eyni zamanda yuksek daglarda eks proses nezere carpir burada buludsuz hava seraitinin yaranma ehtimali duzenliye nisbeten daha cox olur Dayaniqli buludlu gunlerde butun sahilboyu erazi Samurdan Astaracaya qeder olan zolaq ferqlenir Burada 8 10 balliq buludlulugun ehtimali qis dovru ucun 65 75 dir Daxili duzenliklerde ve dageteyi rayonlarda bu ehtimal azalsa da 50 60 kifayet qeder yuksekdir ve daha cox fevrala dusur Qisda daglara dogru buludlugun azalmasi onunla neticelenir ki 1000 1200 m den baslayaraq buludsuz gunler buludlu gunlere nisbeten ustunluk teskil edir Yuksekliyin artmasi ile buludluq tedricen azalir Meselen Boyuk ve Kicik Qafqazin yuksek dagliq hisselerinde aydin gunlerin tekrarlanma ehtimali 45 50 dirse buludlu gunlerin tekrarlanma ehtimali 30 40 dir Eyni zamanda yuksek dagligin bezi hisselerinde yerli seraitle elaqedar olaraq tutqun gunlerin tekrarlanma ehtimali aydin gunlerin tekrarlanmasini usteleye biler Yazin evvelinde Kur Araz ovaliginda buludluluq seraiti cox az ferqlenir Lakin aprelden baslayaraq burada semanin tutqunluq derecesi tedricen azalaraq yayin ortasinda minimum seviyyeye dusur Dagliq rayonlarda ise eksine hundurluyun artmasi ile yazdan yaya dogru buludluq yukselir Kur Araz ovaliginda orta ayliq buludlugun en yuksek kemiyyeti fevralda musahide edilir Daglarda 1000 m yukseklikde bele hal marta 1300 m de aprele 1600 m de maya 2000 2400 m de iyuna kecir 2400 m den yuxarida eks proses nezere carpmaqla maksimum buludlugun kemiyyeti may aprel aylarinda musahide edilir Istinadlar