Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Əbu İshaq İsmayıl Əfəndi (1645, Konstantinopol – 8 avqust 1725, Konstantinopol) — Osmanlı alimi, müdərrisi və şeyxülislamı.
| Əbu İshaq İsmayıl Əfəndi | |
|---|---|
| Əvvəlki | Mentəşzadə Əbdürrəhim Əfəndi |
| Sonrakı | Yenişəhərli Abdullah Əfəndi |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1645 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | (80 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | , İstanbul |
| Fəaliyyəti | qazı |
| Atası | Qara İbrahim Əfəndi |
| Uşaqları | İshaq Əfəndi Əsad Əfəndi Lütfullah Əfəndi Şeyx Mehmed Əfəndi Məsud Əfəndi |
Həyatı
1645-ci ildə İstanbulda dünyaya gəlmişdir. Bir çox şeyxülislam, qazəsgər, qazı, müdərris, alim və şair yetişdirən bir ailəyə mənsubdur. Atası Alanyadan İstanbula gələrək təhsil almış və öncə müdərris və qazı, 1657-ci ildə isə Qahirədə qazı naibi olan Qara İbrahim Əfəndidir. Atasından aldığı təhsilin ardından qazəsgər Qədir Əfəndi tərəfindən məzun edildi və İstanbulun müxtəlif mədrəsələrində müdərris olaraq fəaliyyət göstərdi. Bununla eyni zamanda saray üçün məktubdar və təzkərəçi kimi vəzifələri də icra etmişdir. 1692-ci ilədək dərəcələri artırıldı və ən yüksək müdərrislik dərəcəsi hesab edilən Süleymaniyyə Darülhədisinə təyin edildi.
Həmin ilin ortalarında qazı olaraq təyinat aldı və öncə Hələbə, ardından 1698-ci ildə Məkkə qazılığına gətirildi. Ertəsi il Ədirnə və Bolu qazılığını da alan İsmayıl Əfəndi 1708-ci ildə İstanbul qazısı, 1711-ci ildə Anadolu qazəsgəri, 1712-ci ilin yanvarında isə Rumeli qazəsgəri seçildi. Ancaq son vəzifəsində çox qalmadan həmin ilin ortalarında vəzifədən alınsa da, 3 il sonra yenidən Rumeli qazəsgərliyinə gətirildi və Mentəşzadə Əbdürrəhim Əfəndinin vəfatıyla boşalan şeyxülismalığa gətirildi (4 dekabr 1716). Bu vəzifədə qaldığı 2 ilə yaxın müddət ərzində İsmayıl Əfəndinin bəzi davranışları, övladlarının və yaxın ətrafının onun tutduğu vəzifəyə yaraşmayan hərəkətləri, xüsusilə də saraydakı təyinat məsələlərinə tez-tez qarışması onun gözdən düşməsinə səbəb oldu. Nəticədə Nevşəhərli İbrahim Paşanın da təkidiylə 7 may 1718-ci ildə vəzifədən alınaraq Sinopa sürgün edildi. 3 il sonra bağışlanaraq İstanbula geri çağırıldı və Rumeli hisarı yaxınlığındakı köşkündə yaşamağına icazə verildi. Burada vaxtını elm və ibadətlə keçirən İsmayıl Əfəndi uzun sürən xəstəliyinin ardından 8 avqust 1725-ci ildə vəfat etdi. Ertəsi gün doğulduğu səmtdə öz adına inşa etdirdiyi və inşaatı bir il öncə tamamlanan məscidin həyətinə dəfn edildi.
İsmayıl Əfəndinin şeyxülislamlıqdan alındığı əsnada inşasına başladığı və günümüzədək gəlib çatmış məscidin planı Kəbənin ölçülərinə uyğun şəkildə hazırlanmışdır. Məscidin ana qapısının üzərindəki mənzum kitabə, məscidin ətrafındakı mədrəsə və darülhədis isə özü kimi şeyxülislam olan oğlu Əsad Əfəndi tərəfindən əlavə edilmişdir. Övladları İshaq, Əsad, Lütfullah, Şeyx Mehmed və Məsud Əfəndilərin də məzarı buradadır.
Mənbə
- Şeyhî, Vekāyiu’l-fuzalâ, III, 589–593.
- Râşid, Târih, V, 192.
- Devhatü’l-meşâyih, s. 85.
- İlmiyye Salnâmesi, s. 506–507.
- Danişmend, Kronoloji, V, 137.
- Uzunçarşılı, Osmanlı Tarihi, IV/2, s. 464–466.
- Konyalı, Alanya, s. 424.
- a.mlf., İshak Efendi ve Divanından Seçmeler, İstanbul 1990, s. 3–8.
İstinadlar
- Muhammet Nur Doğan, Şeyhülislâm İshak Efendi, Hayatı, Eserleri ve Divanının Edisyon Kritiği (doktora tezi, 1987), İÜ Ed.Fak. Genel Ktp., nr. THT 48, s. XLIV-XLVIII.
- a.mlf., "Şeyhülislâm Es‘ad Efendi" (doçentlik takdim çalışması, 1990).
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ebu Ishaq Ismayil Efendi 1645 Konstantinopol 8 avqust 1725 Konstantinopol Osmanli alimi muderrisi ve seyxulislami Ebu Ishaq Ismayil Efendi77 Osmanli seyxulislamiEvvelkiMenteszade Ebdurrehim EfendiSonrakiYeniseherli Abdullah EfendiSexsi melumatlarDogum tarixi 1645Dogum yeri Konstantinopol Osmanli imperiyasiVefat tarixi 8 avqust 1725 80 yasinda Vefat yeri Konstantinopol Osmanli imperiyasiDefn yeri IstanbulFealiyyeti qaziAtasi Qara Ibrahim EfendiUsaqlari Ishaq Efendi Esad Efendi Lutfullah Efendi Seyx Mehmed Efendi Mesud EfendiHeyati1645 ci ilde Istanbulda dunyaya gelmisdir Bir cox seyxulislam qazesger qazi muderris alim ve sair yetisdiren bir aileye mensubdur Atasi Alanyadan Istanbula gelerek tehsil almis ve once muderris ve qazi 1657 ci ilde ise Qahirede qazi naibi olan Qara Ibrahim Efendidir Atasindan aldigi tehsilin ardindan qazesger Qedir Efendi terefinden mezun edildi ve Istanbulun muxtelif medreselerinde muderris olaraq fealiyyet gosterdi Bununla eyni zamanda saray ucun mektubdar ve tezkereci kimi vezifeleri de icra etmisdir 1692 ci iledek dereceleri artirildi ve en yuksek muderrislik derecesi hesab edilen Suleymaniyye Darulhedisine teyin edildi Hemin ilin ortalarinda qazi olaraq teyinat aldi ve once Helebe ardindan 1698 ci ilde Mekke qaziligina getirildi Ertesi il Edirne ve Bolu qaziligini da alan Ismayil Efendi 1708 ci ilde Istanbul qazisi 1711 ci ilde Anadolu qazesgeri 1712 ci ilin yanvarinda ise Rumeli qazesgeri secildi Ancaq son vezifesinde cox qalmadan hemin ilin ortalarinda vezifeden alinsa da 3 il sonra yeniden Rumeli qazesgerliyine getirildi ve Menteszade Ebdurrehim Efendinin vefatiyla bosalan seyxulismaliga getirildi 4 dekabr 1716 Bu vezifede qaldigi 2 ile yaxin muddet erzinde Ismayil Efendinin bezi davranislari ovladlarinin ve yaxin etrafinin onun tutdugu vezifeye yarasmayan hereketleri xususile de saraydaki teyinat meselelerine tez tez qarismasi onun gozden dusmesine sebeb oldu Neticede Nevseherli Ibrahim Pasanin da tekidiyle 7 may 1718 ci ilde vezifeden alinaraq Sinopa surgun edildi 3 il sonra bagislanaraq Istanbula geri cagirildi ve Rumeli hisari yaxinligindaki koskunde yasamagina icaze verildi Burada vaxtini elm ve ibadetle keciren Ismayil Efendi uzun suren xesteliyinin ardindan 8 avqust 1725 ci ilde vefat etdi Ertesi gun doguldugu semtde oz adina insa etdirdiyi ve insaati bir il once tamamlanan mescidin heyetine defn edildi Ismayil Efendinin seyxulislamliqdan alindigi esnada insasina basladigi ve gunumuzedek gelib catmis mescidin plani Kebenin olculerine uygun sekilde hazirlanmisdir Mescidin ana qapisinin uzerindeki menzum kitabe mescidin etrafindaki medrese ve darulhedis ise ozu kimi seyxulislam olan oglu Esad Efendi terefinden elave edilmisdir Ovladlari Ishaq Esad Lutfullah Seyx Mehmed ve Mesud Efendilerin de mezari buradadir MenbeSeyhi Vekayiu l fuzala III 589 593 Rasid Tarih V 192 Devhatu l mesayih s 85 Ilmiyye Salnamesi s 506 507 Danismend Kronoloji V 137 Uzuncarsili Osmanli Tarihi IV 2 s 464 466 Konyali Alanya s 424 a mlf Ishak Efendi ve Divanindan Secmeler Istanbul 1990 s 3 8 IstinadlarMuhammet Nur Dogan Seyhulislam Ishak Efendi Hayati Eserleri ve Divaninin Edisyon Kritigi doktora tezi 1987 IU Ed Fak Genel Ktp nr THT 48 s XLIV XLVIII a mlf Seyhulislam Es ad Efendi docentlik takdim calismasi 1990