Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ankara müqaviləsi (1926) — 5 iyun 1926-cı ildə Türkiyə və İraq arasındakı siyasi sərhədləri müəyyən etmək və qonşuluq əlaqələrini tənzimləmək üçün Ankarada imzalanıb.
Müqavilənin imzalanması zamanı siyasi vəziyyət
Lozanna müqaviləsindən sonra Türkiyənin qarşılaşdığı problemlərdən biri, İraq sərhədidir və Mosul problemidir. İngiltərə və Türkiyə arasındakı təhlükəyə sülh qoyan Mosul problemi çətin həll edilə bildi. Mosul Mudros müqaviləsi imzalanması zamanı Osmanlı dövlətinə bağlı idi. Əsrlər boyu Türk hökmranlığı altında qalmış olan Mosul vilayətinin Milli Paktında yer parçaları kimi qeyd edilmişdir. Müqavilənin imzalanmasından bir neçə gün sonra İngiltərə Mudros müqaviləsinin 7-ci maddəsinə əsasən, Mosulu işğal etdi. Milli Mübarizənin çətin vaxtlarında, Türkiyə Böyük Millət Məclisi bu bölgə ilə maraqlanmadı.
Türkiyə Lozanna konfransında Mosul və Kərkükün Böyük Britaniyadan geri alınmasını tələb etdi. Amma Böyük Britaniya bu bölgənin gələcəyini Millətlər Liqasının qərarına buraxmaq lazım olduğunu müdafiə etdi.
Britaniya ilə ilk görüş 1924-cü ildə İstanbulda Haliç konfransında Mosul problemini həll etmək üçün keçirilmişdir. Bu danışıqlarda heç bir nəticə əldə edilə bilmədi, çünki İngiltərə Hakkari və Mosul Vilayətini də tələb edirdi. Haliç konfransının uğursuzluğundan sonra İngiltərə, bəzi hadisələri onların istəklərini qəbul etməyə məcbur etmək üçün Türkiyə hökumətinə ultimatum verdi. Ultimatumda onlar iradəsi qəbul edilmədikləri təqdirdə hərbi təşəbbüslərə cəlb olunacağını açıqladılar. Türkiyə ultimatumda sərhədlərini və müstəqilliyini qorumaq üçün hər cür tədbir görəcəyini açıqladı. Bu son qərar qarşısında Britaniya hökuməti hər hansı bir hərəkətə cəsarət etmədi. Digər tərəfdən, Şeyx Said üsyanı səbəbiylə zəruri hərbi əməliyyatlar keçirilə bilməzdi.
1926-cı ildə Mosul problemi Millətlər Liqasına aparıldı. Məsələ burada həll edilə bilmədiyi üçün Ədliyyə Məhkəməsinə göndərildi. Burada da müsbət nəticə yoxdur. Nəhayət, bu mövzuda İngiltərəninn Ankara ilə apardığı danışıqlar razılaşma ilə sona çatdı. Nəticədə 5 iyun 1926-cı ildə Ankarada bir müqavilə imzalanıb. 7 iyun 1926-cı ildə Türkiyə Böyük Millət Məclisi tərəfindən qəbul edildi və təsdiq edildi.
Həmçinin bax
İstinadlar
- "Ankara müqaviləsi- Sülh müqavilələri". visiontv.az. 11 İyun 2023 04:22:43 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 iyun 2023.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ankara muqavilesi 1926 5 iyun 1926 ci ilde Turkiye ve Iraq arasindaki siyasi serhedleri mueyyen etmek ve qonsuluq elaqelerini tenzimlemek ucun Ankarada imzalanib Muqavilenin imzalanmasi zamani siyasi veziyyetLozanna muqavilesinden sonra Turkiyenin qarsilasdigi problemlerden biri Iraq serhedidir ve Mosul problemidir Ingiltere ve Turkiye arasindaki tehlukeye sulh qoyan Mosul problemi cetin hell edile bildi Mosul Mudros muqavilesi imzalanmasi zamani Osmanli dovletine bagli idi Esrler boyu Turk hokmranligi altinda qalmis olan Mosul vilayetinin Milli Paktinda yer parcalari kimi qeyd edilmisdir Muqavilenin imzalanmasindan bir nece gun sonra Ingiltere Mudros muqavilesinin 7 ci maddesine esasen Mosulu isgal etdi Milli Mubarizenin cetin vaxtlarinda Turkiye Boyuk Millet Meclisi bu bolge ile maraqlanmadi Turkiye Lozanna konfransinda Mosul ve Kerkukun Boyuk Britaniyadan geri alinmasini teleb etdi Amma Boyuk Britaniya bu bolgenin geleceyini Milletler Liqasinin qerarina buraxmaq lazim oldugunu mudafie etdi Britaniya ile ilk gorus 1924 cu ilde Istanbulda Halic konfransinda Mosul problemini hell etmek ucun kecirilmisdir Bu danisiqlarda hec bir netice elde edile bilmedi cunki Ingiltere Hakkari ve Mosul Vilayetini de teleb edirdi Halic konfransinin ugursuzlugundan sonra Ingiltere bezi hadiseleri onlarin isteklerini qebul etmeye mecbur etmek ucun Turkiye hokumetine ultimatum verdi Ultimatumda onlar iradesi qebul edilmedikleri teqdirde herbi tesebbuslere celb olunacagini aciqladilar Turkiye ultimatumda serhedlerini ve musteqilliyini qorumaq ucun her cur tedbir goreceyini aciqladi Bu son qerar qarsisinda Britaniya hokumeti her hansi bir herekete cesaret etmedi Diger terefden Seyx Said usyani sebebiyle zeruri herbi emeliyyatlar kecirile bilmezdi 1926 ci ilde Mosul problemi Milletler Liqasina aparildi Mesele burada hell edile bilmediyi ucun Edliyye Mehkemesine gonderildi Burada da musbet netice yoxdur Nehayet bu movzuda Ingiltereninn Ankara ile apardigi danisiqlar razilasma ile sona catdi Neticede 5 iyun 1926 ci ilde Ankarada bir muqavile imzalanib 7 iyun 1926 ci ilde Turkiye Boyuk Millet Meclisi terefinden qebul edildi ve tesdiq edildi Hemcinin baxAnkara muqavilesi 1921 Istinadlar Ankara muqavilesi Sulh muqavileleri visiontv az 11 Iyun 2023 04 22 43 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 11 iyun 2023