Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qurğu (yun. ,ing. device) — süni şəkildə yaradılan və texnika sahəsində müəyyən funksiyaların həyata keçirilməsi üçün istifadə olunan obyektdir.
Sinxronlaşdırıcı impulslar olmadan işləyə bilən qurğular asinxron qurğular adlanır. Bu qurğuların tərkibində xüsusi sxemlər olur ki, hər bir mikroəməliyyat bitdikdən sonra həmin sxem növbəti mikroəməliyyatın başlanmasına icazə verən impuls göndərir. Asinxron qurğuların cəldliyi sinxron qurğulara nisbətən daha yüksəkdir.
Elektrik cihazlarının siyahısı
- Akselerometr - təcili ölçən cihaz.
- Ampermetr - cərayan şiddətini ölçən cihaz. İşləmə prinsipi cərəyanlı çərçivəyə maqnit sahəsinin göstərdiyi yönəldici təsirə
əsaslanır. Dövrəyə ardıcıl qoşulur.
- Amortizator - aperiodik rejimli sistem olub kələ-kötür yollarda avtomobilin gövdəsinin rəqsi hərəkətini söndürmək üçün tətbiq olunur.iş prinsipi işci silindirdəki porşenin sürətli rəqsi hərəkətinin böyük özzüllü yağ vasitəsilə söndürülməsinə əsaslanır.
- -elektromaqnit dalğalarını qəbul etmək üçün işlədilir. İş prinsipi elektromaqnit qarşılıqlı təsirinə əsaslanır.
- Altimetr-hündürlük ölçəndir. İş prinsipi atmosfer təzyiqinin hündürlükdən asılılığına əsaslanır.
- Açar-dövrəni qapayıb açmaq üçün işlədilir.
- Akkumulyator-sabit cərəyan mənbəyidir.İş prinsipikənar qüvvələrin təsirinə əsaslanır.
- Areometr - mayelərin sıxlığı təyin edən cihaz. İşləmə prinsipi Arximed qanununa əsaslanır.
- Avtoklav - tibb müəssisələrində cərrahiyyə alətlərini sterilləşdirmək üçün istifadə olunur.
- Barometr (civəli barometr) - atmosfer təzyiqini ölçən cihaz. İş prinsipi Paskal qanununa əsaslanır.
- Batareya - sabit cərəyan mənbəyidir. İşləmə prinsipi kənar qüvvələrin təsirinə əsaslanır.
- - qarşılıqlı təsir qüvvələrini aşkar etmək və ölçmək üçün işlədilir.İş prinsipi Huk qanununa əsaslanır.
- Daxili yanma mühərriki - istilik mühərrikidir.Yanacağın daxili enerjisini mexaniki enerjiyə çevirir.
- Barometr – aneroid - atmosfer təzyiqini ölçən cihaz. İş prinsipi atmosfer təzyiqi ilə metal qutunun sıxılmasına əsaslanır.
- - işığın dalğa uzunluğunu təyin etmək üçün istifadə olunur.İş prinsipi difraksiya və interferensiya hadisələrinə əsaslanır.
- Dəyişən cərəyan generatoru - dəyişən elektrik cərəyanı yaradır. Mexaniki enerjini elektrik enerjisinə çevirir. İş prinsipi elektromaqnit induksiya hadisəsinə əsaslanır.
- - yüksək tezlikli siqnallardan alçaq səs tezlikli siqnalları ayırır.İş prinsipi p-n keçidin (diodun) birtərəfli keçiriciliyi xüsusiyyətinə əsaslanır.
- - radioaktiv şüalanmanı ölçür.
- - qüvvəni ölçən cihaz. Yaylı dinamometrin iş prinsipi Huk qanununa əsaslanıb.
- - qazların istidən genişlənməsini müşahidə etmək üçündür.
- Eynək - görmə nöqsanlarını aradan qaldırır. İş prinsipi işığın sınma qanununa əsaslanır.
- - potensiallar fərqini təyin edən cihaz. İş prinsipi elektromaqnit qarşılıqlı təsirinə əsaslanır.
- - cisimlərin yüklənməsini aşkar edən cihaz. İş prinsipi Kulon qarşılıqlı təsirinə əsaslanır.
- - elektrik cərəyanının işini vəya enerjisini ölçür.İş prinsipi cərəyanların maqnit qarşılıqlı təsirinə əsaslanır.
- Elektrik lampası - işıqlanma yaradır. İş prinsipi cərəyanın istilik və işıq şüalanması hadisəsinə əsaslanır.
- - xəbərdarlıq etmək üçün istifadə olunur. İş prinsipi elektromaqnit qarşılıqlı təsirinə əsaslanır.
- Elektrik mühərriki - elektrik enerjisini mexaniki enerjiyə çevirir. İş prinsipi cərəyanların maqnit qarşılıqlı təsirinə əsaslanır.
- - mexaniki enerjini elektrik enerjisinə çevirir. İş prinsipi sürtünmə ilə cisimlərin elektriklənməsinə əsaslanır.
- - elektrik sahəsinin qüvvə xətlərinin mənzərəsini tədqiq etmək üçün istifadə olunur. İş prinsipi Kulon qarşılıqlı təsirinə əsaslanır.
- Exolot - obyekti aşkar edir və ona qədər olan məsafəni ölçür. İş prinsipi əks-səda hadisəsinə əsaslanır.
- -elektron dəstələrini almaq üçün istifadə olunur.İş prinsipi termoelektron emissiyası hadisəsinə,yüklü zərrəciklərin elektrik və maqnit sahəsində meyl etməsi hadisəsinə əsaslanır.
- -cismlərin ekranda böyüdülmüş və həqiqi xəyalını almaq üçün istifadə olunur.İş prinsipi linzanın böyütməsinə əsaslanır.
- Fotoaparat-fotolövhədə cismin kiçildilmiş xəyalını alır.İş prinsipi işığın sınma ,qayıtma qanunlarına və kimyəvi təsirinə əsaslanır.
- Fotorezistor və ya fotomüqavimət-zəif işıq selini qeydə alır.İş prinsipi daxili fotoelektrik effektinə əsaslanır.
- (yarımkeçirici) - işıq enerjisini elektrik enerjisinə çevir(cərəyan mənbəyi).İş prinsip fotoeffekt(daxili) hadisəsinə əsaslanır.
- - (vakuum)dövrəni avtomatik olaraq açmaq və qapamaq (rele)üçün istifadə olunur.İş prinsipi xarici fotoeffekt hadisəsinə əsaslanır.
- Fotodiod - işıq siqnalından elektrik siqnalı almaq üçün istifadə olunur.İş prinsipi fotoeffekt hadisəsinə əsaslanır.
- Generator - həm sabit, həm də dəyişən cərəyan almaq üçün qurğudur. İşləmə prinsipi elektromaqnit induksiya hadisəsinə əsaslanır.
- (açıq rəqs konturu) - elektromaqnit dalğaları şüalandırmaq üçün istifadə olunur.
- - qüvvədə qazanc verir.İş prinsipi Paskal qanununa əsaslanır.
- - ionlaşdırıcı şüalanmanı qeydə alır.İş prinsipi zərbə ilə ionlaşma hadisəsinə əsaslanır.
- Hiqrometr ( tük ) - nisbi rütubəti ölçən cihaz. Rütubətin təsiri ilə tükün uzunluğunun dəyişməsinə əsaslanır.
- Hiqrometr ( metal ) – şeh nöqtəsinə görə rütubəti ölçən cihaz. İş prinsipi doymamış buxarın soyuyaraq doymuş buxara keçməsi hadisəsinə əsaslanır.
- İşıqötürən - işığı müəyyən məsafəyə ötürmək üçün istifadə olunur.İş prinsipi işığın tam daxili qayıtmasına əsaslanır.
- - cisimlərin istilik tutumunu , cismin verdiyi və aldığı istilik miqdarını , maddələrin xüsusi istilik tutumunu təyin edirlər. İş prinsipi istilik proseslərində enerjinin saxlanma qanununa əsaslanır.
- Kondensator - elektrik yüklərini toplamaq üçündür. İş prinsipi dielektrik mühitlə ayrılmış naqillərin elektrik yüklərini saxlaması hadisəsinə əsaslanır.
- Kompas - Yerin maqnit induksiya vektorunun istiqamətinitəyin etmək üçün istifadə olunur. İş prinsipi maqnit qarşılıqlı təsirinə əsaslanır.
- Kütlə spektroqrafı - yüklü zərrəciklərin kütləsini və xüsusi yükünütəyin edir. İş prinsipi Lorens qüvvəsinin təsirinə əsaslanır.
- Qabarcıqlı kamera - yüklü zərrəciyi qeyd edir.İş prinsipi ifrat qızmış mayedən zərrəcik keçərkənbuxar qabarcıqlarının yaranması hadisəsinə əsaslanır.
- Qalvanik element - sabit cərəyan mənbəyidir.Kimyəvi enerjini elektrik enerjisinə çevirir.İş prinsipi kənar qüvvələrin təsirinə əsaslanır.
- Qalvanometr - kiçikmüddətli zəif cərəyanları aşkar etmək və qiymətləndirmək üçün istifadə olunur.İş prinsipi maqnit sahəsinin cərəyanlı naqilə təsirinə əsaslanır.
- Qızdırıcı element—istilik verir. İş prinsipi Coul-Lens qanununa əsaslanır.
- Qoruyucu - cərəyan şiddəti yol müəyyən qiymətdən artıq olduqda əriyərək dövrəni açır.İş prinsipi Coul-Lens qanununa əsaslanır.
- Lupa - cisimlərin böyüdülmüş xəyalını verir. İş prinsipi optik qanunlara əsaslanır.
- Lazer (optik kvant generatoru) - lazer şüalarını almaq üçün işlədilir. İş prinsipi məcburi şüalanma hadisəsinə əsaslanır.
Lazerin işləməsi üçün ən azı 3 eneji səviyyəsi olmalıdır. Lazer böyük gücə malik koherent şüalanma yaradır.
Lazerlərdən metalların qaynaq edilməsində , tibdə cərrahiyyə əməliyyatlarının aparılmasında , cisimlərin həcmi xəyalını almaq, işıq lokatoru yaratmaq , atom və molekulları həyacanlandırmaq , kimyəvi reaksiyaları yaratmaq və s. işlərdə istifadə edilir.
- Manometr - qazların ( metal manometr ) və mayelərin ( mayeli manometr ) təzyiqini ölçür. İş prinsipi Paskal qanununa əsaslanır.
- Menzurka , ölçü silindri - maye və bərk cisimlərin həcmini ölçür. İş prinsipi Arximed qanununa əsaslanır.
- - müqaviməti ölçən cihaz.
- - elektromaqnit rəqslərini müşahidə etmək üçün işlədilir.
- Psixrometr - havanın rütubətini ölçür. İş prinsipi quru və nəm (yaş ) termometrlərin göstərişləri fərqinə əsaslanır.
- Reostat - dövrədə cərəyan şiddətini tənzimləyən cihaz. İşləmə prinsipi naqilin müqavimətinin onun uzunluğundan asılı olmasına və Om qanununa əsaslanır.
- Spidometr - sürəti ölçən cihaz. İş prinsipi maqnit qarşılıqlı təsirinə əsaslanır.
- Termometr - temperaturu ölçən cihaz. İşləmə prinsipi mayenin sıxlığının temperaturdan asılı olaraq dəyişməsinə əsaslanır.
- Transformator - dəyişən cərəyanın gərginliyini artırıb azaldan elementdir. İş prinsipi elektromaqnit induksiya hadisəsinə əsaslanır.
- Tranzistor - Zəif elektromaqnit siqnallarını gücləndirir.iş prinsipi yarımkeçiricilərin elektirik keçirildiyinə əsaslanır
- - elektrokimyəvi ekvivalenti təyin edən cihaz.
- Voltmetr - gərginlik ölçən cihaz. İşləmə prinsipi cərəyanlı çərçivəyə maqnit sahəsinin göstərdiyi yönəldici təsirə əsaslanır. Dövrəyə paralel qoşulur.
Mənbə
- Vahid Tarverdiyev, Fəxrəddin Quliyev, Fizika, Çaşıoğlu 2007
İstinadlar
- "O.M.Sadiqov, Z.S.Musayev, Elektronika. Ġngilis, rus və azərbaycan dillərində izahlı terminoloji lüğət, 2011, 284" (PDF). 2021-08-31 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2021-08-12.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qurgu yun ing device suni sekilde yaradilan ve texnika sahesinde mueyyen funksiyalarin heyata kecirilmesi ucun istifade olunan obyektdir Sinxronlasdirici impulslar olmadan isleye bilen qurgular asinxron qurgular adlanir Bu qurgularin terkibinde xususi sxemler olur ki her bir mikroemeliyyat bitdikden sonra hemin sxem novbeti mikroemeliyyatin baslanmasina icaze veren impuls gonderir Asinxron qurgularin celdliyi sinxron qurgulara nisbeten daha yuksekdir Elektrik cihazlarinin siyahisiAkselerometr tecili olcen cihaz Ampermetr cerayan siddetini olcen cihaz Isleme prinsipi cereyanli cerciveye maqnit sahesinin gosterdiyi yoneldici tesire esaslanir Dovreye ardicil qosulur Amortizator aperiodik rejimli sistem olub kele kotur yollarda avtomobilin govdesinin reqsi hereketini sondurmek ucun tetbiq olunur is prinsipi isci silindirdeki porsenin suretli reqsi hereketinin boyuk ozzullu yag vasitesile sondurulmesine esaslanir elektromaqnit dalgalarini qebul etmek ucun isledilir Is prinsipi elektromaqnit qarsiliqli tesirine esaslanir Altimetr hundurluk olcendir Is prinsipi atmosfer tezyiqinin hundurlukden asililigina esaslanir Acar dovreni qapayib acmaq ucun isledilir Akkumulyator sabit cereyan menbeyidir Is prinsipikenar quvvelerin tesirine esaslanir Areometr mayelerin sixligi teyin eden cihaz Isleme prinsipi Arximed qanununa esaslanir Avtoklav tibb muessiselerinde cerrahiyye aletlerini sterillesdirmek ucun istifade olunur Barometr civeli barometr atmosfer tezyiqini olcen cihaz Is prinsipi Paskal qanununa esaslanir Batareya sabit cereyan menbeyidir Isleme prinsipi kenar quvvelerin tesirine esaslanir qarsiliqli tesir quvvelerini askar etmek ve olcmek ucun isledilir Is prinsipi Huk qanununa esaslanir Daxili yanma muherriki istilik muherrikidir Yanacagin daxili enerjisini mexaniki enerjiye cevirir Barometr aneroid atmosfer tezyiqini olcen cihaz Is prinsipi atmosfer tezyiqi ile metal qutunun sixilmasina esaslanir isigin dalga uzunlugunu teyin etmek ucun istifade olunur Is prinsipi difraksiya ve interferensiya hadiselerine esaslanir Deyisen cereyan generatoru deyisen elektrik cereyani yaradir Mexaniki enerjini elektrik enerjisine cevirir Is prinsipi elektromaqnit induksiya hadisesine esaslanir yuksek tezlikli siqnallardan alcaq ses tezlikli siqnallari ayirir Is prinsipi p n kecidin diodun birterefli keciriciliyi xususiyyetine esaslanir radioaktiv sualanmani olcur quvveni olcen cihaz Yayli dinamometrin is prinsipi Huk qanununa esaslanib qazlarin istiden genislenmesini musahide etmek ucundur Eynek gorme noqsanlarini aradan qaldirir Is prinsipi isigin sinma qanununa esaslanir potensiallar ferqini teyin eden cihaz Is prinsipi elektromaqnit qarsiliqli tesirine esaslanir cisimlerin yuklenmesini askar eden cihaz Is prinsipi Kulon qarsiliqli tesirine esaslanir elektrik cereyaninin isini veya enerjisini olcur Is prinsipi cereyanlarin maqnit qarsiliqli tesirine esaslanir Elektrik lampasi isiqlanma yaradir Is prinsipi cereyanin istilik ve isiq sualanmasi hadisesine esaslanir xeberdarliq etmek ucun istifade olunur Is prinsipi elektromaqnit qarsiliqli tesirine esaslanir Elektrik muherriki elektrik enerjisini mexaniki enerjiye cevirir Is prinsipi cereyanlarin maqnit qarsiliqli tesirine esaslanir mexaniki enerjini elektrik enerjisine cevirir Is prinsipi surtunme ile cisimlerin elektriklenmesine esaslanir elektrik sahesinin quvve xetlerinin menzeresini tedqiq etmek ucun istifade olunur Is prinsipi Kulon qarsiliqli tesirine esaslanir Exolot obyekti askar edir ve ona qeder olan mesafeni olcur Is prinsipi eks seda hadisesine esaslanir elektron destelerini almaq ucun istifade olunur Is prinsipi termoelektron emissiyasi hadisesine yuklu zerreciklerin elektrik ve maqnit sahesinde meyl etmesi hadisesine esaslanir cismlerin ekranda boyudulmus ve heqiqi xeyalini almaq ucun istifade olunur Is prinsipi linzanin boyutmesine esaslanir Fotoaparat fotolovhede cismin kicildilmis xeyalini alir Is prinsipi isigin sinma qayitma qanunlarina ve kimyevi tesirine esaslanir Fotorezistor ve ya fotomuqavimet zeif isiq selini qeyde alir Is prinsipi daxili fotoelektrik effektine esaslanir yarimkecirici isiq enerjisini elektrik enerjisine cevir cereyan menbeyi Is prinsip fotoeffekt daxili hadisesine esaslanir vakuum dovreni avtomatik olaraq acmaq ve qapamaq rele ucun istifade olunur Is prinsipi xarici fotoeffekt hadisesine esaslanir Fotodiod isiq siqnalindan elektrik siqnali almaq ucun istifade olunur Is prinsipi fotoeffekt hadisesine esaslanir Generator hem sabit hem de deyisen cereyan almaq ucun qurgudur Isleme prinsipi elektromaqnit induksiya hadisesine esaslanir aciq reqs konturu elektromaqnit dalgalari sualandirmaq ucun istifade olunur quvvede qazanc verir Is prinsipi Paskal qanununa esaslanir ionlasdirici sualanmani qeyde alir Is prinsipi zerbe ile ionlasma hadisesine esaslanir Hiqrometr tuk nisbi rutubeti olcen cihaz Rutubetin tesiri ile tukun uzunlugunun deyismesine esaslanir Hiqrometr metal seh noqtesine gore rutubeti olcen cihaz Is prinsipi doymamis buxarin soyuyaraq doymus buxara kecmesi hadisesine esaslanir Isiqoturen isigi mueyyen mesafeye oturmek ucun istifade olunur Is prinsipi isigin tam daxili qayitmasina esaslanir cisimlerin istilik tutumunu cismin verdiyi ve aldigi istilik miqdarini maddelerin xususi istilik tutumunu teyin edirler Is prinsipi istilik proseslerinde enerjinin saxlanma qanununa esaslanir Kondensator elektrik yuklerini toplamaq ucundur Is prinsipi dielektrik muhitle ayrilmis naqillerin elektrik yuklerini saxlamasi hadisesine esaslanir Kompas Yerin maqnit induksiya vektorunun istiqametiniteyin etmek ucun istifade olunur Is prinsipi maqnit qarsiliqli tesirine esaslanir Kutle spektroqrafi yuklu zerreciklerin kutlesini ve xususi yukunuteyin edir Is prinsipi Lorens quvvesinin tesirine esaslanir Qabarciqli kamera yuklu zerreciyi qeyd edir Is prinsipi ifrat qizmis mayeden zerrecik kecerkenbuxar qabarciqlarinin yaranmasi hadisesine esaslanir Qalvanik element sabit cereyan menbeyidir Kimyevi enerjini elektrik enerjisine cevirir Is prinsipi kenar quvvelerin tesirine esaslanir Qalvanometr kicikmuddetli zeif cereyanlari askar etmek ve qiymetlendirmek ucun istifade olunur Is prinsipi maqnit sahesinin cereyanli naqile tesirine esaslanir Qizdirici element istilik verir Is prinsipi Coul Lens qanununa esaslanir Qoruyucu cereyan siddeti yol mueyyen qiymetden artiq olduqda eriyerek dovreni acir Is prinsipi Coul Lens qanununa esaslanir Lupa cisimlerin boyudulmus xeyalini verir Is prinsipi optik qanunlara esaslanir Lazer optik kvant generatoru lazer sualarini almaq ucun isledilir Is prinsipi mecburi sualanma hadisesine esaslanir Lazerin islemesi ucun en azi 3 eneji seviyyesi olmalidir Lazer boyuk guce malik koherent sualanma yaradir Lazerlerden metallarin qaynaq edilmesinde tibde cerrahiyye emeliyyatlarinin aparilmasinda cisimlerin hecmi xeyalini almaq isiq lokatoru yaratmaq atom ve molekullari heyacanlandirmaq kimyevi reaksiyalari yaratmaq ve s islerde istifade edilir Manometr qazlarin metal manometr ve mayelerin mayeli manometr tezyiqini olcur Is prinsipi Paskal qanununa esaslanir Menzurka olcu silindri maye ve berk cisimlerin hecmini olcur Is prinsipi Arximed qanununa esaslanir muqavimeti olcen cihaz elektromaqnit reqslerini musahide etmek ucun isledilir Psixrometr havanin rutubetini olcur Is prinsipi quru ve nem yas termometrlerin gosterisleri ferqine esaslanir Reostat dovrede cereyan siddetini tenzimleyen cihaz Isleme prinsipi naqilin muqavimetinin onun uzunlugundan asili olmasina ve Om qanununa esaslanir Spidometr sureti olcen cihaz Is prinsipi maqnit qarsiliqli tesirine esaslanir Termometr temperaturu olcen cihaz Isleme prinsipi mayenin sixliginin temperaturdan asili olaraq deyismesine esaslanir Transformator deyisen cereyanin gerginliyini artirib azaldan elementdir Is prinsipi elektromaqnit induksiya hadisesine esaslanir Tranzistor Zeif elektromaqnit siqnallarini guclendirir is prinsipi yarimkeciricilerin elektirik kecirildiyine esaslanir elektrokimyevi ekvivalenti teyin eden cihaz Voltmetr gerginlik olcen cihaz Isleme prinsipi cereyanli cerciveye maqnit sahesinin gosterdiyi yoneldici tesire esaslanir Dovreye paralel qosulur MenbeVahid Tarverdiyev Fexreddin Quliyev Fizika Casioglu 2007Istinadlar O M Sadiqov Z S Musayev Elektronika Ġngilis rus ve azerbaycan dillerinde izahli terminoloji luget 2011 284 PDF 2021 08 31 tarixinde PDF Istifade tarixi 2021 08 12