Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
772 saylı Xüsusi Təyinatlı batalyon — Birinci Qarabağ müharibəsində uğurlu əməliyyatları olan, lakin gizli saxlanılan xüsusi təyinatlı batalyon.
Yaradılması
772 saylı batalyonun yaradılması təşəbbüsü 1992-ci il fevral ayında sadə zəvod fəhlələri olan Kazlov Vladimir və Malinov Vladimir tərəfindən irəli sürülmüşdür. Həmin ildə onlar televiziya vasitesi ilə xalqa müraciət etdilər. Çağrışlarına Bakıda yaşayan müxtəlif millətlərin nümayəndələri toplandı. Bunlar rus, ləzgi, talış, ukraynalı, tatar, yəhudi və azərbaycanlılar idi. Fevralın 25-nə qədər 125 nəfər toplanmışdı. Azərbaycanlılar arasında "əfqan" döyüşçüləri də çox idi. Onlar Əfqanıstanda xidmət keçmiş təcrübəli döyüşçülər idi. 772-ci hərbi hissə reyd dəstəsi formasında yaradılmışdı. Komanda mart ayının 17-si 128 nəfərlik tərkiblə Müdafiə Nazirliyi tərəfindən təsdiq edildi.
Hərbi hissəsinin strukturu
- 1-ci qrupun komandiri – Ryazan şəhər hərbi məktəbini bitirmiş gənc leytenant Rafiq Rzayev;
- 2-ci qrupun komandiri – Sovet ordusunda Qırmızı Ulduz və Döyüş sücaətinə görə medallarla təltif edilmiş Cəbrayıl Həbibov;
- 3-cü qrupun komandiri – Sovet ordusunda Qırmızı Ulduz və Döyüş sücaətinə görə medallarla təltif olunmuş və ölümündən sonra Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı adını almış Rafael Həbibov;
- Minaatan dəstənin komandiri – Sovet ordusunun baş leytenantı Mustada Niyazəliyev;
- Kəşfiyyat dəstəsinin komandiri — Xanlar Mustafayev.
- Reyd dəstəsinin komandiri – Sovet ordusunda 2 dəfə Qırmızı Ulduz, Döyüş şücaətinə görə medalları almış zabit İlqar Qəhrəmanov.
Tərkibi
- Xairbekov Saidulla Axmedullaeviç (tabasaran milliyyətli) — Orduda PDM sürdüyünə və bu döyüş maşını haqqında bütün məlumatlara malik olduğuna görə 772 saylı hərbi hissənin götürülən döyüşçü
- Azər Umudov (azərbaycanlı) — 772 saylı reyd dəstəsinin komandir müavini; İlqar Qəhrəmanov, Rafael Həbibov, Rövşən Melikovla birlikdə rus ordusunu tərk edərək reyd dəstəsinə qoşulan döyüşçü; Milli Qəhrəman Rafael Həbibovun qrupunda 3-cü qrup tərkibində komandir köməkçisi (müavini) kimi xidmətə başlayıb.
- Yalquzaq təxəllüslü döyüşçü — 772-ci batalyonunun kəşfiyyatçısı; Daşaltı əməliyyatında iştirak edib, Şuşa işğalı zamanı Kosalarda 9 maya qədər vuruşan döyüşçülərdən biridir. 783 saylı hərbi hissədən 6 ay xidmətdən sonra 772 saylı hərbi hissəyə gəlmişdir. 1997-ci ildə ehtiyata buraxılmışdır.
- Fərid Rəhimov — 772 saylı reyd dəstəsinin könüllü əsgərlərindən biri;
- Mehdi Cavadov — 772 saylı XTB-nin döyüşçüsü;
- Hafiz Hüseynov — kəşfiyyat dəstəsinin məşhur döyüşçüsü
Döyüş yolu
2–3 may tarixində Kəlbəcərin müdafiəsi üçün əmr gəldi. Batalyon Xanlar rayonu və Murovdağdan keçərək Kəlbəcərə qalxdı. Kəlbəcərdə Civə zavodu yaxınlığında yerləşdilər. Həmlə-zərb məqsədi daşıyan komanda əsasən hücum edir, kəndləri alır, Zadir Rzayevə və yerli batalyonlara təhvil verirdi. Getdikləri gündən etibarən Kəlbəcərdə: Kərəmli, Ağdaban, Cərəktar, Çapar, Qozlu körpü, Aterk, Zəylik, Zərdəxac, Vaquas, Alaqaya, Narınclar, Getavan, Qızılmədən (Laçın istiqamətində) və b. kəndlər olmaqla 15–16 kəndi geri alaraq yerli batalyonlara təhvil vermişdilər.
Qızıl mədənləri
Ermənilər Kəlbəcərdə Zod kəndi istiqamətində Qızıl mədənləri adlanan yerə hücum etmişdilər. Rafael Həbibov 17 nəfərlə əmr alaraq özlərinə məxsus texnika – PDM və silahlarla döyüş ərazisinə köməyə getdi. H. Rafael qrupu ilə döyüş ərazisinə çatanda ermənilər döyüşdə üstünlüyə malik idi, lakin komanda döyüş mövqeylərini tutduqdan sonra ermənilərlə dolu 2 maşın, bir traktor vurmuşdu. Vurulan URAL və ZİL markalı yük maşınlaı ilə ermənilər döyüşən qüvvələrinə yardıma gəlirdilər. Ermənilərin yardıma gələn hissələrini məhv etdikdən sonra onların irəliləməsi dayandırıldı. Geri çəkilməyə məcbur edilmişdir.
Narınclar
İkinci döyüş Laçin istiqaməti, Getevan, Narınclarda oldu. Kəndə sol tərəfdən H. Rafaelin qrupu, sağ tərəfdən 1-ci qrup – leytenant Rzayev Rafiq, mərkəzdən isə Həbibov Cəbrayıl öz qrupu ilə girməli idi. Lakin dumanlı hava səbəbindən komanda Təzəkənddə gecələməli oldu. Sabahı günü səhər erkəndən Təzəkənddən Narıcdara gedən komanda ermənilərlə 200 metr məsafədən döyüşə başladılar. Döyüş başladıqdan sonra hücum qarşısında aciz qalaraq müqavimət göstərə bilməyən ermənilər mövqeylərini qoyub qaçdılar. Bu döyüşdə 3 erməni əsgəri əsir götürülərək Z. Rzayevə təhvil verildi.
Çərəktar
May ayının sonlarında Çərəktara hücum edilib və könüllülərdən ibarət yerli batalyon fermada mühasirəyə alınıb xəbərini alan kəşfiyyat qrupu komandirlə bərabər 18 nəfər və Rzayev Rafiqin komandiri olduğu 1-ci qrup yerli batalyona köməyə getdi. Dəstənin qrupları əraziyə çatdıqda onlara səhv məlumat verilməsi nəticəsində onlar "fermada mühasirəyə düşmüş batalyona" kömək məqsədilə irəliləyərək açıq ərazidə döyüşə girdilər. Ağır döyüş şəraitində əlverişli mövqe tutan ermənilər Zenit qurğusunu və BTR-ini vurmuş, hiylə işlədərək komandanı mühasirəyə almışdı. Bu döyüşdə komandanın əsgərlərlərindən 2-si şəhid oldu, 17-si yaralandı. Şəhidlərdən biri yəhudi Vadim Xanin, ikincisi isə azərbaycanlı İlham Həsənov idi. 1-ci qrupun komandiri 21 yaşlı R. Rafiq sinəsindən yaralanmışdı, qəlpə sümüyü dələrək keçmişdi. H. Rafael və H. Cəbrayılın qrupu Çərəktara köməyə gələrək mövqelər təyin edib yerləşdilər və kəndə düşmən girişinin qarşısını aldılar. H. Cəbrayıl öz qrupu ilə döyüş mövqelərini görmək üçün çətinliklə də olsa dağa qalxdı. H. Rafaelin qrupundan olan Teymur adlı əsgər PDM1-i ilə düşmənin PDM2-ni rahatlıqla vurdu. Az sonra H. Cəbrayılın qrupunda olan Elbrus və Ruslan adlı əsgərlər göstəriş verilən kimi erməni PDM2-sini içindəki ekipajıyla birlikdə məhv etdilər. Üçüncü qrup düşmən PDM-ni vurandan sonra əsl şiddətli döyüş başladı, ermənilərin bir Kamaz və bir BRDM-ləri də məhv edildi. Həmin gün ermənilərin sayca bizi dəfələrlə üstələməsinə baxmayaraq, hücum dəf olundu. Düşmən geri oturduldu və kənd qorunaraq erməniyə verilmədi.
Talış-Suqovuşan
1993-cü ilin dekabr ayında qış əməliyyatı çərçivəsində Ağdərə istiqamətində hücumlar başladı. Hücum istiqaməti Talış-Suqovuşan idi. Dekabrın ikinci ongünlüyü 703-ün birinci batalyonu Babək44 Suqovuşan (Madaqiz) 130 saylı hərbi hissə Suqovuşan və Gülüstan arasında Ağuçuq yüksəkliyi istiqamətində hücuma keçmişdi. Hər iki hücum uğursuz alınmışdı. 703-dən taqım komandiri Ələmdar Beyləqanlının, 730-dən isə bir döyüşçünün cəsədi erməni mövqeyində qalmışdı. 25 dekabrda komandaya o istiqamətdə irəliləmək əmri verildi. Komanda əraziyə doğru irəliləyirdi. Mövqeyi ilk ələ keçirənlərdən biri Komandir Kərim Vəliyev oldu. Suqovuşan istiqamətində hərəkət edən komanda ermənilərin arxasında gecə 4 saata qədər qaldı. Səhər tezdən Babək44 şimal tərəfdən, 772 saylı batalyon isə cənub-qərb tərəfindən girib həmin yüksəklikləri azad etdi və Ələmdarın cəsədini geri qaytarıldı. Komanda 29 dekabr bu əməliyyatı uğurla başa vurduqdan sonra 30–31 dekabr yüksəkliklərdə qaldı. 1 yanvar 2065 m. yüksəkdə yerləşən Keçəldağ istiqamətinə hərəkətə başladılar.
Suqovuşan istiqamətində şəhid olanlar
- Nəsimi Süleymanov.
- Tofiq Ismayılov (27.12.93)
- Namiq Əliyev (28.12.93)
- Zəkəryəyev Əlibala (Bakı.)
- Əlibala Ələsgər oğlu Zəgəryəyev – Azərbaycan Bayrağı ordeni. (ölümündən sonra) — 15.01.1995)
Qozlu körpü – Ağdaban döyüşləri
1992-ci il, 4 iyun tarixində Zadir Rzayevin əmri ilə rəhbər zabitlərdən H. Rafael və qərargah rəisi kapitan Qozlu körpü – Vaquaz – Drmbon istiqamətində Kəlbəcər – Ağdərə yolu ilə hücuma keçdilər. İki saatadan çox şiddətli döyüşdən sonra komandanın 4 əsgəri şəhid oldu və çox sayda əsgər yaralandı. H. Rafaelin qrupundan iki şəhid olmuşdu: Elçin Şükürov və Aleksey Dementyev. Daha sonra sürsatı bitmiş dəstənin üzvləri Mübarizlə Oleq son gülləsinə qədər vuruşduqdan sonra Mübariz qumbaranı başının, Oleq isə qarnının altında partlatmışdı… Ağır döyüş nəticəsində 60% döyüşçüsünü itirən komanda, əsasən ağır yaralılar olmaqla, sıraları seyrəldi və daha sonra ərazidə müdafiə zəiflədi. Həmin ayın 6–7-si döyüşlər səngidi və komanda artıq ərazidən çıxarıldı. Dəstənin qalan 30–40% döyüşçüləri Bakıya geri çıxarıldı. Texnikanı İlqar Qəhrəmanov Zadir Rzayevin briqadasına təhvil verdi.
İstinadlar
- 772 saylı batalyon
Xarici keçidlər
- 772-ci batalyon 2015-10-20 at the Wayback Machine
- Qarabağda döyüşən hərbi hissələr, batalyonlar və hərbi dəstələr 2019-01-14 at the Wayback Machine
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
772 sayli Xususi Teyinatli batalyon Birinci Qarabag muharibesinde ugurlu emeliyyatlari olan lakin gizli saxlanilan xususi teyinatli batalyon Yaradilmasi772 sayli batalyonun yaradilmasi tesebbusu 1992 ci il fevral ayinda sade zevod fehleleri olan Kazlov Vladimir ve Malinov Vladimir terefinden ireli surulmusdur Hemin ilde onlar televiziya vasitesi ile xalqa muraciet etdiler Cagrislarina Bakida yasayan muxtelif milletlerin numayendeleri toplandi Bunlar rus lezgi talis ukraynali tatar yehudi ve azerbaycanlilar idi Fevralin 25 ne qeder 125 nefer toplanmisdi Azerbaycanlilar arasinda efqan doyusculeri de cox idi Onlar Efqanistanda xidmet kecmis tecrubeli doyusculer idi 772 ci herbi hisse reyd destesi formasinda yaradilmisdi Komanda mart ayinin 17 si 128 neferlik terkible Mudafie Nazirliyi terefinden tesdiq edildi Herbi hissesinin strukturu1 ci qrupun komandiri Ryazan seher herbi mektebini bitirmis genc leytenant Rafiq Rzayev 2 ci qrupun komandiri Sovet ordusunda Qirmizi Ulduz ve Doyus sucaetine gore medallarla teltif edilmis Cebrayil Hebibov 3 cu qrupun komandiri Sovet ordusunda Qirmizi Ulduz ve Doyus sucaetine gore medallarla teltif olunmus ve olumunden sonra Azerbaycanin Milli Qehremani adini almis Rafael Hebibov Minaatan destenin komandiri Sovet ordusunun bas leytenanti Mustada Niyazeliyev Kesfiyyat destesinin komandiri Xanlar Mustafayev Reyd destesinin komandiri Sovet ordusunda 2 defe Qirmizi Ulduz Doyus sucaetine gore medallari almis zabit Ilqar Qehremanov Terkibi Xairbekov Saidulla Axmedullaevic tabasaran milliyyetli Orduda PDM surduyune ve bu doyus masini haqqinda butun melumatlara malik olduguna gore 772 sayli herbi hissenin goturulen doyuscu Azer Umudov azerbaycanli 772 sayli reyd destesinin komandir muavini Ilqar Qehremanov Rafael Hebibov Rovsen Melikovla birlikde rus ordusunu terk ederek reyd destesine qosulan doyuscu Milli Qehreman Rafael Hebibovun qrupunda 3 cu qrup terkibinde komandir komekcisi muavini kimi xidmete baslayib Yalquzaq texelluslu doyuscu 772 ci batalyonunun kesfiyyatcisi Dasalti emeliyyatinda istirak edib Susa isgali zamani Kosalarda 9 maya qeder vurusan doyusculerden biridir 783 sayli herbi hisseden 6 ay xidmetden sonra 772 sayli herbi hisseye gelmisdir 1997 ci ilde ehtiyata buraxilmisdir Ferid Rehimov 772 sayli reyd destesinin konullu esgerlerinden biri Mehdi Cavadov 772 sayli XTB nin doyuscusu Hafiz Huseynov kesfiyyat destesinin meshur doyuscusuDoyus yolu772 sayli reyd destesinde olan xerite Kelbecerin xeritesi 2 3 may tarixinde Kelbecerin mudafiesi ucun emr geldi Batalyon Xanlar rayonu ve Murovdagdan kecerek Kelbecere qalxdi Kelbecerde Cive zavodu yaxinliginda yerlesdiler Hemle zerb meqsedi dasiyan komanda esasen hucum edir kendleri alir Zadir Rzayeve ve yerli batalyonlara tehvil verirdi Getdikleri gunden etibaren Kelbecerde Keremli Agdaban Cerektar Capar Qozlu korpu Aterk Zeylik Zerdexac Vaquas Alaqaya Narinclar Getavan Qizilmeden Lacin istiqametinde ve b kendler olmaqla 15 16 kendi geri alaraq yerli batalyonlara tehvil vermisdiler Qizil medenleri Ermeniler Kelbecerde Zod kendi istiqametinde Qizil medenleri adlanan yere hucum etmisdiler Rafael Hebibov 17 neferle emr alaraq ozlerine mexsus texnika PDM ve silahlarla doyus erazisine komeye getdi H Rafael qrupu ile doyus erazisine catanda ermeniler doyusde ustunluye malik idi lakin komanda doyus movqeylerini tutduqdan sonra ermenilerle dolu 2 masin bir traktor vurmusdu Vurulan URAL ve ZIL markali yuk masinlai ile ermeniler doyusen quvvelerine yardima gelirdiler Ermenilerin yardima gelen hisselerini mehv etdikden sonra onlarin irelilemesi dayandirildi Geri cekilmeye mecbur edilmisdir Narinclar Ikinci doyus Lacin istiqameti Getevan Narinclarda oldu Kende sol terefden H Rafaelin qrupu sag terefden 1 ci qrup leytenant Rzayev Rafiq merkezden ise Hebibov Cebrayil oz qrupu ile girmeli idi Lakin dumanli hava sebebinden komanda Tezekendde gecelemeli oldu Sabahi gunu seher erkenden Tezekendden Naricdara geden komanda ermenilerle 200 metr mesafeden doyuse basladilar Doyus basladiqdan sonra hucum qarsisinda aciz qalaraq muqavimet gostere bilmeyen ermeniler movqeylerini qoyub qacdilar Bu doyusde 3 ermeni esgeri esir goturulerek Z Rzayeve tehvil verildi Cerektar May ayinin sonlarinda Cerektara hucum edilib ve konullulerden ibaret yerli batalyon fermada muhasireye alinib xeberini alan kesfiyyat qrupu komandirle beraber 18 nefer ve Rzayev Rafiqin komandiri oldugu 1 ci qrup yerli batalyona komeye getdi Destenin qruplari eraziye catdiqda onlara sehv melumat verilmesi neticesinde onlar fermada muhasireye dusmus batalyona komek meqsedile irelileyerek aciq erazide doyuse girdiler Agir doyus seraitinde elverisli movqe tutan ermeniler Zenit qurgusunu ve BTR ini vurmus hiyle islederek komandani muhasireye almisdi Bu doyusde komandanin esgerlerlerinden 2 si sehid oldu 17 si yaralandi Sehidlerden biri yehudi Vadim Xanin ikincisi ise azerbaycanli Ilham Hesenov idi 1 ci qrupun komandiri 21 yasli R Rafiq sinesinden yaralanmisdi qelpe sumuyu delerek kecmisdi H Rafael ve H Cebrayilin qrupu Cerektara komeye gelerek movqeler teyin edib yerlesdiler ve kende dusmen girisinin qarsisini aldilar H Cebrayil oz qrupu ile doyus movqelerini gormek ucun cetinlikle de olsa daga qalxdi H Rafaelin qrupundan olan Teymur adli esger PDM1 i ile dusmenin PDM2 ni rahatliqla vurdu Az sonra H Cebrayilin qrupunda olan Elbrus ve Ruslan adli esgerler gosteris verilen kimi ermeni PDM2 sini icindeki ekipajiyla birlikde mehv etdiler Ucuncu qrup dusmen PDM ni vurandan sonra esl siddetli doyus basladi ermenilerin bir Kamaz ve bir BRDM leri de mehv edildi Hemin gun ermenilerin sayca bizi defelerle ustelemesine baxmayaraq hucum def olundu Dusmen geri oturduldu ve kend qorunaraq ermeniye verilmedi Talis Suqovusan 1993 cu ilin dekabr ayinda qis emeliyyati cercivesinde Agdere istiqametinde hucumlar basladi Hucum istiqameti Talis Suqovusan idi Dekabrin ikinci ongunluyu 703 un birinci batalyonu Babek44 Suqovusan Madaqiz 130 sayli herbi hisse Suqovusan ve Gulustan arasinda Agucuq yuksekliyi istiqametinde hucuma kecmisdi Her iki hucum ugursuz alinmisdi 703 den taqim komandiri Elemdar Beyleqanlinin 730 den ise bir doyuscunun cesedi ermeni movqeyinde qalmisdi 25 dekabrda komandaya o istiqametde irelilemek emri verildi Komanda eraziye dogru irelileyirdi Movqeyi ilk ele kecirenlerden biri Komandir Kerim Veliyev oldu Suqovusan istiqametinde hereket eden komanda ermenilerin arxasinda gece 4 saata qeder qaldi Seher tezden Babek44 simal terefden 772 sayli batalyon ise cenub qerb terefinden girib hemin yukseklikleri azad etdi ve Elemdarin cesedini geri qaytarildi Komanda 29 dekabr bu emeliyyati ugurla basa vurduqdan sonra 30 31 dekabr yuksekliklerde qaldi 1 yanvar 2065 m yuksekde yerlesen Keceldag istiqametine herekete basladilar Suqovusan istiqametinde sehid olanlar Nesimi Suleymanov Tofiq Ismayilov 27 12 93 Namiq Eliyev 28 12 93 Zekeryeyev Elibala Baki Elibala Elesger oglu Zegeryeyev Azerbaycan Bayragi ordeni olumunden sonra 15 01 1995 Qozlu korpu Agdaban doyusleri 1992 ci il 4 iyun tarixinde Zadir Rzayevin emri ile rehber zabitlerden H Rafael ve qerargah reisi kapitan Qozlu korpu Vaquaz Drmbon istiqametinde Kelbecer Agdere yolu ile hucuma kecdiler Iki saatadan cox siddetli doyusden sonra komandanin 4 esgeri sehid oldu ve cox sayda esger yaralandi H Rafaelin qrupundan iki sehid olmusdu Elcin Sukurov ve Aleksey Dementyev Daha sonra sursati bitmis destenin uzvleri Mubarizle Oleq son gullesine qeder vurusduqdan sonra Mubariz qumbarani basinin Oleq ise qarninin altinda partlatmisdi Agir doyus neticesinde 60 doyuscusunu itiren komanda esasen agir yaralilar olmaqla siralari seyreldi ve daha sonra erazide mudafie zeifledi Hemin ayin 6 7 si doyusler sengidi ve komanda artiq eraziden cixarildi Destenin qalan 30 40 doyusculeri Bakiya geri cixarildi Texnikani Ilqar Qehremanov Zadir Rzayevin briqadasina tehvil verdi Istinadlar772 sayli batalyonXarici kecidler772 ci batalyon 2015 10 20 at the Wayback Machine Qarabagda doyusen herbi hisseler batalyonlar ve herbi desteler 2019 01 14 at the Wayback MachineHemcinin bax701 sayli herbi briqada Azerbaycan Bayragi ordeni ile teltif edilenlerin siyahisi