Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Elbrus rayonu (kab.-çərk. Эльбрус куей, qaraç.-balk. Эльбрус район) - Rusiya Federasiyası, Kabarda-Balkariyanın tərkibində inzibati ərazi vahidi. İnzibati mərkəzi Tırnıauz şəhəridir.
| Elbrus rayonu | |
|---|---|
 | |
|
| |
| Ölkə | |
| İnzibati mərkəz | Tırnıauz |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Yaradılıb | 1935 |
| Sahəsi |
|
| Hündürlük | 5.642 m |
| Saat qurşağı |
|
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| Telefon kodu | 86638 |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Coğrafiyası
Elbrus rayonu Kabarda-Balkariya Respublikasının cənub-qərb hissəsində yerləşir. Aşağıdakı ərazilərlə həmsərhəddir: qərbdə Zolski rayonu, şimalda Baksan rayonu, şərqdə Çeqem rayonu, cənubda Gürcüstan. Rayonun sahəsi 1850,40 km²-dir. Rayonun relyefi dağlıqdır. Rayon torpaqları yüksək dağlıq zonada, insanların yaşaması üçün əlverişsiz ərazidə yerləşir. Rayon ərazisindən müxtəlif silsilələr və dağ massivləri bir-birinə paralel olaraq keçir. Rayonda Rusiyanın ən yüksək nöqtəsi olan Elbrus dağı yerləşir.
Tarix
Rayon 28 yanvar 1935-ci ildə Kabarda-Balkariya vilayət İcraiyyə Komitəsinin Rəyasət Heyətinin 92 nömrəli qərarına əsasən Balkar rayonunun Qundelen, Laşkutinski, Bılımsi, Nijne-Baksan, Verxne-Baksan və Elbrus kənd sovetliklərindən təşkil edilir yaradıldı.
20 aprel 1937-ci ildə Verxne-Baksan kənd sovetindən Çalmas kənd sovetliyi ayrılır (Verxni Kıldı kəndi, Nijni Kıldı, Kamış, Teqereq-Tala, Verxni Çalmas, Nijni Çalmas, Orta Çalmas).
SSRİ Ali Sovetinin Rəyasət Heyətinin 8 APREL 1444-cü il tarixli fərmanı ilə balkar xalqının Orta Asiyaya sürgün edilməsi ilə əlaqədar olaraq Elbrus rayonunun cənub hissəsi Gürcüstan SSR-nin Yuxarı Svanet rayonuna verildi.
1944 və 1947-ci illərdə bir sıra yaşayış məntəqələri Baksan rayonundan Elbrus rayonuna verilir.
1957-ci ildə əvvəllər Gürcüstan SSR-nin Yuxarı Svaneti rayonuna verilmiş torpaqlar yenidən Kabarda-Balkariya MSSR-a qaytarıldı.
Elbrus rayonu Kabarda-Balkariya MSSR Ali Şurası Rəyasət Heyətinin 20 dekabr 1962-ci il tarixli qərarı əsasında ləğv edildi. Ləğv edilmiş rayonun şimal hissəsi Baksan rayonuna verildi, qalan hissəsi isə Tırnıauz şəhər şurası qatılır.
Kabarda-Balkariya Parlamentinin 5 may 1994-cü il tarixli qərarı ilə ləğv edilmiş Tırnıauz şəhər şurasının ərazisində Elbrus rayonu təşkil olunur. Daha sonra Baksan rayonundan yeni yaranan Elbrus rayonua Bedik, Kyöndelen və Laşkuta kəndləri birləşdirilir.
Əhali
- Urbanizasiya
Şəhər şəraitində (Tırnıauz ş.) rayon əhalisinin 57.24 % yaşayır.
- Milli tərkib
2010-cu il Ümumrusiya siyahıya alınmasının məlumatlarına görə rayonun milli tərkibi haqqında aşağıdakı məlumatlar verilmişdir:
| Xalq | Say, nəf. | Ümumi əhaliyə olan nisbəti, % |
|---|---|---|
| balkarlar | 25 196 | 69,49 % |
| ruslar | 5 237 | 14,44 % |
| kabardinlər | 3 501 | 9,65 % |
| digərləri | 2 215 | 6,11 % |
| milliyyətini bildirməyənlər | 111 | 0,31 % |
| ümumi | 36 260 | 100,0 % |
- Cins tərkibi
2010-cu il Ümumrusiya siyahıya alınmasına olan məlumat:
| Yaş | Kişilər, nəf. | Qadınlar, yaş. | Ümumi say. | ümumi əhaliyə olan nisbət, % |
|---|---|---|---|---|
| 0 — 14 yaş | 3 525 | 3 407 | 6 932 | 19,12 % |
| 15 — 59 yaş | 11 339 | 13 310 | 24 649 | 67,98 % |
| 60 yaşdan yuxarı | 1 818 | 2 861 | 4 679 | 12,90 % |
| ümumi | 16 682 | 19 578 | 36 260 | 100,0 % |
Kişilər — 16 682 nəf. (46,0 %). Qadınlar — 19 578 nəf. (54,0 %).
Əhalinin orta yaşı — 35,5 yaş. Kişilərin orta yaşı — 34,0 yaş. Qadınların orta yaşı — 36,9 yaş.
Mənbə
- Официальный сайт Эльбрусского района 2020-11-06 at the Wayback Machine
- Эльбрусский район на портале Правительства КБР 2019-10-20 at the Wayback Machine
- Сайт жителей Тырныауза и Эльбрусского района
İstinadlar
- "Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2023 года (с учётом итогов Всероссийской переписи населения 2020 г.)" (rus). 2023-08-18. İstifadə tarixi: 2023-08-23..
- Официальный сайт Эльбрусского муниципального района Кабардино-Балкарской Республики. Постановления главы администрации Эльбрусского муниципального района 2019-10-20 at the Wayback Machine См. официальные наименования муниципального образования на языках народов КБР в официальных документах местной администрации
- "Том4. Таблица 4. Национальный состав РСОА по муниципальным образованиям по переписи 2010 года". 2013-08-19 tarixində arxivləşdirilib.
- "Том 1. Таблица 2.2 Население КБР по возрастным группам и полу". 2018-10-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-05-09.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Elbrus rayonu kab cerk Elbrus kuej qarac balk Elbrus rajon Rusiya Federasiyasi Kabarda Balkariyanin terkibinde inzibati erazi vahidi Inzibati merkezi Tirniauz seheridir Elbrus rayonu43 24 sm e 42 55 s u Olke RusiyaInzibati merkez TirniauzTarixi ve cografiyasiYaradilib 1935Sahesi 1 850 43 km Hundurluk 5 642 mSaat qursagi Moskva vaxti d EhalisiEhalisi 39 241 nef 2023 Reqemsal identifikatorlarTelefon kodu 86638 Vikianbarda elaqeli mediafayllarCografiyasiElbrus rayonu Kabarda Balkariya Respublikasinin cenub qerb hissesinde yerlesir Asagidaki erazilerle hemserheddir qerbde Zolski rayonu simalda Baksan rayonu serqde Ceqem rayonu cenubda Gurcustan Rayonun sahesi 1850 40 km dir Rayonun relyefi dagliqdir Rayon torpaqlari yuksek dagliq zonada insanlarin yasamasi ucun elverissiz erazide yerlesir Rayon erazisinden muxtelif silsileler ve dag massivleri bir birine paralel olaraq kecir Rayonda Rusiyanin en yuksek noqtesi olan Elbrus dagi yerlesir TarixRayon 28 yanvar 1935 ci ilde Kabarda Balkariya vilayet Icraiyye Komitesinin Reyaset Heyetinin 92 nomreli qerarina esasen Balkar rayonunun Qundelen Laskutinski Bilimsi Nijne Baksan Verxne Baksan ve Elbrus kend sovetliklerinden teskil edilir yaradildi 20 aprel 1937 ci ilde Verxne Baksan kend sovetinden Calmas kend sovetliyi ayrilir Verxni Kildi kendi Nijni Kildi Kamis Teqereq Tala Verxni Calmas Nijni Calmas Orta Calmas SSRI Ali Sovetinin Reyaset Heyetinin 8 APREL 1444 cu il tarixli fermani ile balkar xalqinin Orta Asiyaya surgun edilmesi ile elaqedar olaraq Elbrus rayonunun cenub hissesi Gurcustan SSR nin Yuxari Svanet rayonuna verildi 1944 ve 1947 ci illerde bir sira yasayis menteqeleri Baksan rayonundan Elbrus rayonuna verilir 1957 ci ilde evveller Gurcustan SSR nin Yuxari Svaneti rayonuna verilmis torpaqlar yeniden Kabarda Balkariya MSSR a qaytarildi Elbrus rayonu Kabarda Balkariya MSSR Ali Surasi Reyaset Heyetinin 20 dekabr 1962 ci il tarixli qerari esasinda legv edildi Legv edilmis rayonun simal hissesi Baksan rayonuna verildi qalan hissesi ise Tirniauz seher surasi qatilir Kabarda Balkariya Parlamentinin 5 may 1994 cu il tarixli qerari ile legv edilmis Tirniauz seher surasinin erazisinde Elbrus rayonu teskil olunur Daha sonra Baksan rayonundan yeni yaranan Elbrus rayonua Bedik Kyondelen ve Laskuta kendleri birlesdirilir EhaliUrbanizasiya Seher seraitinde Tirniauz s rayon ehalisinin 57 24 yasayir Milli terkib 2010 cu il Umumrusiya siyahiya alinmasinin melumatlarina gore rayonun milli terkibi haqqinda asagidaki melumatlar verilmisdir Xalq Say nef Umumi ehaliye olan nisbeti balkarlar 25 196 69 49 ruslar 5 237 14 44 kabardinler 3 501 9 65 digerleri 2 215 6 11 milliyyetini bildirmeyenler 111 0 31 umumi 36 260 100 0 Cins terkibi 2010 cu il Umumrusiya siyahiya alinmasina olan melumat Yas Kisiler nef Qadinlar yas Umumi say umumi ehaliye olan nisbet 0 14 yas 3 525 3 407 6 932 19 12 15 59 yas 11 339 13 310 24 649 67 98 60 yasdan yuxari 1 818 2 861 4 679 12 90 umumi 16 682 19 578 36 260 100 0 Kisiler 16 682 nef 46 0 Qadinlar 19 578 nef 54 0 Ehalinin orta yasi 35 5 yas Kisilerin orta yasi 34 0 yas Qadinlarin orta yasi 36 9 yas MenbeOficialnyj sajt Elbrusskogo rajona 2020 11 06 at the Wayback Machine Elbrusskij rajon na portale Pravitelstva KBR 2019 10 20 at the Wayback Machine Sajt zhitelej Tyrnyauza i Elbrusskogo rajonaIstinadlar Chislennost postoyannogo naseleniya Rossijskoj Federacii po municipalnym obrazovaniyam na 1 yanvarya 2023 goda s uchyotom itogov Vserossijskoj perepisi naseleniya 2020 g rus 2023 08 18 Istifade tarixi 2023 08 23 Oficialnyj sajt Elbrusskogo municipalnogo rajona Kabardino Balkarskoj Respubliki Postanovleniya glavy administracii Elbrusskogo municipalnogo rajona 2019 10 20 at the Wayback Machine Sm oficialnye naimenovaniya municipalnogo obrazovaniya na yazykah narodov KBR v oficialnyh dokumentah mestnoj administracii Tom4 Tablica 4 Nacionalnyj sostav RSOA po municipalnym obrazovaniyam po perepisi 2010 goda 2013 08 19 tarixinde arxivlesdirilib Tom 1 Tablica 2 2 Naselenie KBR po vozrastnym gruppam i polu 2018 10 01 tarixinde Istifade tarixi 2019 05 09