Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qafqaz dağdağanı (lat. Celtis caucasica) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin çətənəkimilər fəsiləsinin dağdağan cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Təhlükəli həddə yaxın olanlar" kateqoriyasına aiddir –NT. Azərbaycanın nadir növüdür. QlobalIUCN Statusu: LC.
| Qafqaz dağdağanı | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||
| Elmi təsnifat | ||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Cins: Növ: Qafqaz dağdağanı | ||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||
| ||||||
| ||||||
Qısa morfoloji təsviri
Ağacdır, yarpaqları qabıqlı, kənarları qeyri-hamardır, yumurtavaridir və ya yumurtavari-lansetşəkillidir, kənarlardan qatlanmış iti dişlidir, üstdən tend-yaşıl, hamar və ya kələ-kötür, alt hissədən boz-yaşıl rənglidir. Uzunluğu 4-8 sm, eni 2,5-5 sm-dir. Meyvələri şarvaridir, qırmızımtıl-sarı rənglidir və ya tünddür. Toxumları qırışlıdır. Yarpaqlaması və çiçəkləməsi eyni vaxtda baş verir.
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri
Çiçəkləmə sentyabr-oktyabr aylarına baş verir. Aşağı və orta dağ qurşağında, meşə və meşə olmayan rayonlarda qaya və daşlıq yerlərdə rast gəlinir.
Bioloji xüsusiyyətləri
Qafqaz dağdağanı adi dağdağana çox bənzəyir. Təbiətdə hündürlüyü 15 m-ə qədər olan ağacdır. Yarpaqları kiçik olub, 4,5 sm-ə qədər uzunluğunda və 2-4 sm-ə qədər enində ola bilir. Yumurtaşəkillidir və kənarlarında dişlərin sayı azdır. Yarpağın üst hissəsi tüksüz, alt tərəfi isə tüklüdür. Yetişmiş meyvələri parlaq qırmızı və ya qəhvəyi rəngdə olub, üzəri girintili-çıxıntılıdır. Çiçəkləri yarpaqlar əmələ gəlməmişdən qabaq oyanır. Meyvəsi 10 mm-ə qədər diametrində ola bilir. Dəniz səviyyəsindən 1400 m-ə qədər yüksəkliklərdə bitir.
Yayılması
Böyük Qafqazın şər və qər hissələri, Qobustan, Bozqır yaylası, Kiçik Qafqazın şimal, cənub və mərkəzi hissələri, Lənkəran ovalığı.
Sayı və tendensiyası
Populyasiyanın vəziyyətinin və təbii bəroanın ətraf mühitin dəyişilməsindən asılılığı müşahidə olunur, azalma tendensiyasına meyillidir.
Məhdudlaşdırıcı amillər
Populyasiyanın zəif təkrarlanması.
Mühafizə tədbirləri
Növün nəzarətə götürülməsi və mütəmadi monitorinqlərin aparılması təklif olunur.
Ümumi yayılması
Qazaxıstan, İran, Əfqanıstan, Türkmənistan, Gürcüstan, Türkiyə, İraq və Pakistanda təbii arealları vardır.
Azərbaycanda yayılması
Böyük Qafqazın şər və qər hissələri, Qobustan, Bozqır yaylası, Kiçik Qafqazın şimal, cənub və mərkəzi hissələri, Lənkəran ovalığı.
Təbii ehtiyatı
Təbii ehtiyatı Azərbaycanda çox deyildir.
Çoxalması
Çiçəkləmə sentyabr-oktyabr aylarına baş verir. Əsasən toxumla çoxalır.
Təbii ehtiyatının dəyişilməsi səbəbləri
Başlıca olaraq insan fəaliyyətidir. Populyasiyanın vəziyyətinin və təbii bəroanın ətraf mühitin dəyişilməsindən asılılığı müşahidə olunur, azalma tendensiyasına meyillidir.
Becərilməsi
Məlumat yoxdur.
Qəbul edilmiş qoruma tədbirləri
Qəbul edilmiş qoruma tədbiri yoxdur.
Zəruri qoruma tədbirləri
Azərbaycanın "Qırmızı kitabı"na daxil edilməsi tövsiyə olunur.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qafqaz dagdagani lat Celtis caucasica bitkiler aleminin gulcicekliler destesinin cetenekimiler fesilesinin dagdagan cinsine aid bitki novu IUCN Qirmizi Siyahisina gore novun kateqoriyasi ve statusu Tehlukeli hedde yaxin olanlar kateqoriyasina aiddir NT Azerbaycanin nadir novudur QlobalIUCN Statusu LC Qafqaz dagdaganiElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad RosidsKlad Deste GulciceklilerFesile CetenekimilerCins DagdaganNov Qafqaz dagdaganiBeynelxalq elmi adiCeltis caucasica Willd Sekil axtarisiITIS 897060Qisa morfoloji tesviriAgacdir yarpaqlari qabiqli kenarlari qeyri hamardir yumurtavaridir ve ya yumurtavari lansetsekillidir kenarlardan qatlanmis iti dislidir ustden tend yasil hamar ve ya kele kotur alt hisseden boz yasil renglidir Uzunlugu 4 8 sm eni 2 5 5 sm dir Meyveleri sarvaridir qirmizimtil sari renglidir ve ya tunddur Toxumlari qirislidir Yarpaqlamasi ve ciceklemesi eyni vaxtda bas verir Bioloji ekoloji ve fitosenoloji xususiyyetleriCicekleme sentyabr oktyabr aylarina bas verir Asagi ve orta dag qursaginda mese ve mese olmayan rayonlarda qaya ve dasliq yerlerde rast gelinir Bioloji xususiyyetleriQafqaz dagdagani adi dagdagana cox benzeyir Tebietde hundurluyu 15 m e qeder olan agacdir Yarpaqlari kicik olub 4 5 sm e qeder uzunlugunda ve 2 4 sm e qeder eninde ola bilir Yumurtasekillidir ve kenarlarinda dislerin sayi azdir Yarpagin ust hissesi tuksuz alt terefi ise tukludur Yetismis meyveleri parlaq qirmizi ve ya qehveyi rengde olub uzeri girintili cixintilidir Cicekleri yarpaqlar emele gelmemisden qabaq oyanir Meyvesi 10 mm e qeder diametrinde ola bilir Deniz seviyyesinden 1400 m e qeder yuksekliklerde bitir YayilmasiBoyuk Qafqazin ser ve qer hisseleri Qobustan Bozqir yaylasi Kicik Qafqazin simal cenub ve merkezi hisseleri Lenkeran ovaligi Sayi ve tendensiyasiPopulyasiyanin veziyyetinin ve tebii beroanin etraf muhitin deyisilmesinden asililigi musahide olunur azalma tendensiyasina meyillidir Mehdudlasdirici amillerPopulyasiyanin zeif tekrarlanmasi Muhafize tedbirleriNovun nezarete goturulmesi ve mutemadi monitorinqlerin aparilmasi teklif olunur Umumi yayilmasiQazaxistan Iran Efqanistan Turkmenistan Gurcustan Turkiye Iraq ve Pakistanda tebii areallari vardir Azerbaycanda yayilmasiBoyuk Qafqazin ser ve qer hisseleri Qobustan Bozqir yaylasi Kicik Qafqazin simal cenub ve merkezi hisseleri Lenkeran ovaligi Tebii ehtiyatiTebii ehtiyati Azerbaycanda cox deyildir CoxalmasiCicekleme sentyabr oktyabr aylarina bas verir Esasen toxumla coxalir Tebii ehtiyatinin deyisilmesi sebebleriBaslica olaraq insan fealiyyetidir Populyasiyanin veziyyetinin ve tebii beroanin etraf muhitin deyisilmesinden asililigi musahide olunur azalma tendensiyasina meyillidir BecerilmesiMelumat yoxdur Qebul edilmis qoruma tedbirleriQebul edilmis qoruma tedbiri yoxdur Zeruri qoruma tedbirleriAzerbaycanin Qirmizi kitabi na daxil edilmesi tovsiye olunur IstinadlarHemcinin bax