Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bəyazid meydanı — İstanbulun tarixi yarımadasında mərkəzi yerləşdiyi meydandır. Onun yerləşdiyi yer əsasən Bizans dövründə şəhərin ən mühüm meydanlarından biri olan Theodosius Forumu ilə üst-üstə düşür.
| Bəyazid meydanı | |
|---|---|
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Ölkə | |
| Şəhər | İstanbul, Fateh |
| Şərəfinə adlandırılıb | II Bəyazid |
Osmanlı dönəmində
İstanbulun fəthindən dərhal sonra Teodosi Forumunun yerləşdiyi ərazinin şimal hissəsində ilk dəfə saray tikildi.
Tikintisi 1458-ci ildə tamamlanan bu ilk saray, daha sonra Topkapı sarayının inşası ilə Köhnə Saray kimi tanındı.
1506–12-ci illər arasında II. Bayezidlər dövründə köhnə sarayın cənubundakı ərazidə sultanın adını daşıyan külliyə tikilmişdir.
Kompleksin yaradılmasından sonra Köhnə Sarayın divarları ilə çəkilmiş şimal sərhədi və kompleksin tikililəri arasında olan ərazi Bəyazıt Meydanı adlanır.
1585-ci ildə İstanbul Kadısına verilən əmrdə Atmeydanının ildə bir dəfə, Beyazıt Meydanının isə ayda iki dəfə süpürülməli olduğu görülür.
Bu, Beyazıt Meydanının gündəlik şəhər həyatında nə qədər tez-tez ziyarət edilən bir yer olduğunu göstərir.
Köhnə sarayda sultanların qızlarının nikahları, şahzadələrin sünnət toyları keçirilirdi.
Bu mərasimlər üçün ənənəvi olaraq tikilən nahillər (bəzəkli süni ağaclar) Bəyazıt meydanında ictimaiyyətə təqdim olundu.
Meydanın ictimai əyləncə üçün istifadə edildiyi də məlumdur.
Meydanda musiqiçilərin, falçıların, heyvansevərlərin, kəndirbazların və akrobatların çıxışları; 1577–1578-ci illər arasında İstanbulu ziyarət edən Stefan Gerlachın hekayələrində baş verir.
1800-cü illərə qədər meydan demək olar ki, funksiyasını dəyişdirmirdi.
Bəyazid kompleksi
Beyazıt Kompleksi; Sultan II. I Bəyəzidin dövründə tamamlanan məscid şorbaxana və mədrəsədən, sultanın ölümündən sonra kompleksə əlavə edilən hamamdan ibarətdir.
Bəyazıt məscidi İstanbulda Fatih məscidinin zəlzələ nəticəsində dağıdılmasından bəri qorunub saxlanılan ən qədim məscid olma xüsusiyyətinə malikdir.
Hər iki tərəfdən yarımqübbələrlə dəstəklənən Bəyazıt məscidinin mərkəzi günbəzi Ayasofyanın planına bənzəyir.
Həm şəhərin ticarət mərkəzi olan Kapalıçarşıya, həm də əhalinin sıx məskunlaşdığı məhəlləyə yaxın olması səbəbindən Osmanlı dövründə ən çox camaat olan məscidlərdən biri idi.
Kompleksin qoşa hamamı kifayət qədər böyükdür, hətta onun günbəzinin ölçüsü də məscidin günbəzinə yaxındır.
Şeyxülislam burada dərs dediyi üçün onun mədrəsəsi ən nüfuzlu mədrəsələrdən biridir.
Son Osmanlı Dövrü tənzimləmələri
Köhnə saray II. 1826-cı ildə II Mahmut dövründə yeniçərilərin ləğvindən sonra qurulan yeni orduya ayrıldı.
1828-ci ildə burada Beyazıt Yanğın Qülləsi tikilmişdir.
1864–1866-cı illər arasında Harbiye Nezareti binası və onun indiki İstanbul Universitetinin rektorluğu olan monumental qapısı memar Burjua tərəfindən inşa edilmişdir.
1901-ci ildə II. Əbdülhəmit Paris səfiri Salih Münirə İstanbulun ən görkəmli şəhər yerlərinin Avropa şəhərləri ilə rəqabət apara bilməsi üçün bir mütəxəssis tapmağı tapşırır.
Salih Münir o dövrün ən məşhur memarlarından biri, 1900-cü il Paris Beynəlxalq Sərgisinin memarlıq şöbəsinin müdiri olan, gözəl sənətlər üzrə təhsil almış Cozef Antuan Buvarda təklif etdi.
Buvar Parisdəki işlərin çoxluğundan İstanbula gedə bilməsə də, təklifi qəbul edir.
Bouvardın xərcləri Fransa hökuməti tərəfindən qarşılanır və layihələri İstanbula rəsmi hədiyyə olaraq təqdim olunur.
Bouvard, Beyazıt Meydanı da daxil olmaqla meydanların tənzimləmə layihələrini tamamilə şəhər fotoşəkilləri və ona göndərilən planlar əsasında hazırlayır.
Bouvardın layihəsində böyük qüsurlar var.
Heç bir baş plana əsaslanmayan layihələr arasında əlaqələr aydın deyil və torpaqlardakı səviyyə fərqləri tamamilə nəzərə alınmır.
Bouvardın Bəyazıt Meydanı üçün layihəsində Bəyazıt Mədrəsəsinin sökülməsi ilə ərazinin 4 adaya bölünməsi nəzərdə tutulurdu.
Bu yeni ərazinin cənub tərəfində Hərb Nazirliyi ilə eyni oxda hündür qülləli "Bələdiyyə sarayı" tikilməli idi.
Meydanın qərb tərəfində "Sənaye və Kənd Təsərrüfatı Muzeyi" və "Dövlət Kitabxanası" olacaq iki eyni bina tikilməli idi.
Bəyazıt məscidinin bucağının meydanın qalan hissəsinə uyğun gəlməməsi problemi sıx meşə salınması ilə gizlədilməyə çalışılıb.
Ayrıca Beyazıt Məscidinin minbər divarının arxasındakı qəbiristanlıq və II. Bayezid türbəsinin də sökülməsi nəzərdə tutulur.
Layihə Osmanlı bürokratiyası tərəfindən bəyənildi, lakin o dövrdə dövlət layihənin gözlənilən xərclərini ödəyə bilmədiyi üçün həyata keçirilmədi.
Cümhuriyyət dönəmi
Beyazıt Meydanı İstanbulda ilk Cümhuriyyət rəhbərliyinin tənzimləmələr etdiyi nadir yerlərdən biri idi və 1920-ci illərdə vali Əli Heydər bəyin təşəbbüsü ilə meydanın ortasında dekorativ fəvvarə tikilmişdir.
Sonradan çəkilən avtobuslar və tramvay xətti də bu hovuzun ətrafında dövr edirdi.
1950-ci illərdə Demokrat Partiyasının rəhbərliyi ilə İstanbulda irimiqyaslı infrastruktur layihələri həyata keçirilirdi.
Bütün bu yol genişləndirmə layihələri ilə paralel olaraq Beyazıt Meydanının yenidən təşkili ön plana çıxır və hovuz sökülür.
Sedad Hakkı Eldem tərəfindən meydanın sonunda davamlı doldurma və qazıntı işlərinin təşkili üçün bir layihə hazırlanmışdır.
Eldəmin layihəsi pilləkənlər silsiləsi ilə universitetin səviyyəsini Ordu küçəsi səviyyəsinə birləşdirməyi planlaşdırırdı və bu küçənin yaxınlığında yeni hovuzun tikintisini nəzərdə tuturdu.
Bundan əlavə, Ordu küçəsinin digər tərəfində tikiləcək bina ilə meydan bu tərəfdə davam etdiriləcək, lakin bu yeni tikinti üçün Simkeşhanənin şərq qanadı sökülməli idi.
Eldəmin layihəsi nəzərdə tutulduğu kimi həyata keçirilməyib və meydanda yol qovşağı tikilib.
27 may 1960-cı il çevrilişindən sonra iş dayandı.
Çevrilişdən sonra administrasiya meydanın adını Hürriyyət Meydanı olaraq dəyişdirdi və yeni aranjiman layihəsi üçün keçirilən müsabiqə nəticəsində layihəyə rəhbərlik etmək üçün Turqut Cansever təyin olundu.
Turqut Canseverin layihəsi meydanın piyadalar üçün nəzərdə tutulması üçün hazırlanıb.
Cansevər layihəsində Beyazıt Məscidinin bucağı əsasında meydanda yeni bir istiqamət nəzərdə tuturdu.
İstanbul Universitetinin qapısı qarşısında tikiləcək bir sıra pilləkənlər və panduslarla həm səviyyə fərqi aradan qaldırılır, həm də məscidə paralel olmayan universitetin divarı bununla meydanın qalan hissəsi ilə hizalanır. pilləkən quruluşu.
Lakin Turqut Canseverin layihəsi tam həyata keçirilməyib, meydan əvvəlcə piyadalar üçün nəzərdə tutulsa da, daha sonra dayanacaq və avtobus dayanacağına çevrilib.
Daha sonra Vedia Dökmeci və Yaprak Karlıdağ tərəfindən dizayn edilən Osmanlı memarlığından ilhamlanaraq tikilmiş istinad divarına malik iki qatlı layihə müsabiqədə qalib gəldi.
Lakin bu layihə həyata keçirilməyib. İllər sonra İBB 2017-ci ilin iyulunda Beyazıt Meydanının yenilənməsi layihəsinə başladı və 2019-cu ilin martında bitirməyi planlaşdırdı.
2019-cu il İstanbul aralıq yerli seçkilərindən sonra Əkrəm İmamoğlunun başçılıq etdiyi yeni İBB rəhbərliyi, abadlıq işləri dayandırılaraq, əvvəlki idarədən aldığı tarixi meydanın əvvəlki şanlı günlərinə qaytarılması prosesini sürətləndirdi.
Şəhər dizaynının tətbiqi layihəsi Ali Kural və Deniz Çalış Kural tərəfindən hazırlanıb.
2020-ci ilin iyul ayında başlayan layihə işləri həmin ilin payızında tamamlanaraq Mühafizə Şurasına təqdim edilmiş və layihə 24 iyun 2021-ci ildə təsdiq edilmişdir.
Təsdiqdən dərhal sonra 2021-ci ilin avqustunda başlayan iş təxminən 1 il sonra tamamlandı.
Meydanın yeni variantı CHP Qrup sədr müavini Engin Altay, CHP sədr müavini Seyit Torun, İBB sədri Əkrəm İmamoğlunun iştirakı ilə 6 oktyabr 2022-ci ildə İstanbulun İşğalının sona çatmasının 99-cu ildönümündə ictimaiyyətə təqdim edilib. və 150 gündə 150 layihə çərçivəsində bir çox qonaq.
İstinadlar
- archINFORM (alm.). 1994.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Beyazid meydani Istanbulun tarixi yarimadasinda merkezi yerlesdiyi meydandir Onun yerlesdiyi yer esasen Bizans dovrunde seherin en muhum meydanlarindan biri olan Theodosius Forumu ile ust uste dusur Beyazid meydaniUmumi melumatlarOlke TurkiyeSeher Istanbul FatehSerefine adlandirilib II BeyazidOsmanli donemindeIstanbulun fethinden derhal sonra Teodosi Forumunun yerlesdiyi erazinin simal hissesinde ilk defe saray tikildi Tikintisi 1458 ci ilde tamamlanan bu ilk saray daha sonra Topkapi sarayinin insasi ile Kohne Saray kimi tanindi 1506 12 ci iller arasinda II Bayezidler dovrunde kohne sarayin cenubundaki erazide sultanin adini dasiyan kulliye tikilmisdir Kompleksin yaradilmasindan sonra Kohne Sarayin divarlari ile cekilmis simal serhedi ve kompleksin tikilileri arasinda olan erazi Beyazit Meydani adlanir 1585 ci ilde Istanbul Kadisina verilen emrde Atmeydaninin ilde bir defe Beyazit Meydaninin ise ayda iki defe supurulmeli oldugu gorulur Bu Beyazit Meydaninin gundelik seher heyatinda ne qeder tez tez ziyaret edilen bir yer oldugunu gosterir Kohne sarayda sultanlarin qizlarinin nikahlari sahzadelerin sunnet toylari kecirilirdi Bu merasimler ucun enenevi olaraq tikilen nahiller bezekli suni agaclar Beyazit meydaninda ictimaiyyete teqdim olundu Meydanin ictimai eylence ucun istifade edildiyi de melumdur Meydanda musiqicilerin falcilarin heyvanseverlerin kendirbazlarin ve akrobatlarin cixislari 1577 1578 ci iller arasinda Istanbulu ziyaret eden Stefan Gerlachin hekayelerinde bas verir 1800 cu illere qeder meydan demek olar ki funksiyasini deyisdirmirdi Beyazid kompleksiBeyazit Kompleksi Sultan II I Beyezidin dovrunde tamamlanan mescid sorbaxana ve medreseden sultanin olumunden sonra komplekse elave edilen hamamdan ibaretdir Beyazit mescidi Istanbulda Fatih mescidinin zelzele neticesinde dagidilmasindan beri qorunub saxlanilan en qedim mescid olma xususiyyetine malikdir Her iki terefden yarimqubbelerle desteklenen Beyazit mescidinin merkezi gunbezi Ayasofyanin planina benzeyir Hem seherin ticaret merkezi olan Kapalicarsiya hem de ehalinin six meskunlasdigi mehelleye yaxin olmasi sebebinden Osmanli dovrunde en cox camaat olan mescidlerden biri idi Kompleksin qosa hamami kifayet qeder boyukdur hetta onun gunbezinin olcusu de mescidin gunbezine yaxindir Seyxulislam burada ders dediyi ucun onun medresesi en nufuzlu medreselerden biridir Son Osmanli Dovru tenzimlemeleriKohne saray II 1826 ci ilde II Mahmut dovrunde yenicerilerin legvinden sonra qurulan yeni orduya ayrildi 1828 ci ilde burada Beyazit Yangin Qullesi tikilmisdir 1864 1866 ci iller arasinda Harbiye Nezareti binasi ve onun indiki Istanbul Universitetinin rektorlugu olan monumental qapisi memar Burjua terefinden insa edilmisdir 1901 ci ilde II Ebdulhemit Paris sefiri Salih Munire Istanbulun en gorkemli seher yerlerinin Avropa seherleri ile reqabet apara bilmesi ucun bir mutexessis tapmagi tapsirir Salih Munir o dovrun en meshur memarlarindan biri 1900 cu il Paris Beynelxalq Sergisinin memarliq sobesinin mudiri olan gozel senetler uzre tehsil almis Cozef Antuan Buvarda teklif etdi Buvar Parisdeki islerin coxlugundan Istanbula gede bilmese de teklifi qebul edir Bouvardin xercleri Fransa hokumeti terefinden qarsilanir ve layiheleri Istanbula resmi hediyye olaraq teqdim olunur Bouvard Beyazit Meydani da daxil olmaqla meydanlarin tenzimleme layihelerini tamamile seher fotosekilleri ve ona gonderilen planlar esasinda hazirlayir Bouvardin layihesinde boyuk qusurlar var Hec bir bas plana esaslanmayan layiheler arasinda elaqeler aydin deyil ve torpaqlardaki seviyye ferqleri tamamile nezere alinmir Bouvardin Beyazit Meydani ucun layihesinde Beyazit Medresesinin sokulmesi ile erazinin 4 adaya bolunmesi nezerde tutulurdu Bu yeni erazinin cenub terefinde Herb Nazirliyi ile eyni oxda hundur qulleli Belediyye sarayi tikilmeli idi Meydanin qerb terefinde Senaye ve Kend Teserrufati Muzeyi ve Dovlet Kitabxanasi olacaq iki eyni bina tikilmeli idi Beyazit mescidinin bucaginin meydanin qalan hissesine uygun gelmemesi problemi six mese salinmasi ile gizledilmeye calisilib Ayrica Beyazit Mescidinin minber divarinin arxasindaki qebiristanliq ve II Bayezid turbesinin de sokulmesi nezerde tutulur Layihe Osmanli burokratiyasi terefinden beyenildi lakin o dovrde dovlet layihenin gozlenilen xerclerini odeye bilmediyi ucun heyata kecirilmedi Cumhuriyyet donemiBeyazit Meydani Istanbulda ilk Cumhuriyyet rehberliyinin tenzimlemeler etdiyi nadir yerlerden biri idi ve 1920 ci illerde vali Eli Heyder beyin tesebbusu ile meydanin ortasinda dekorativ fevvare tikilmisdir Sonradan cekilen avtobuslar ve tramvay xetti de bu hovuzun etrafinda dovr edirdi 1950 ci illerde Demokrat Partiyasinin rehberliyi ile Istanbulda irimiqyasli infrastruktur layiheleri heyata kecirilirdi Butun bu yol genislendirme layiheleri ile paralel olaraq Beyazit Meydaninin yeniden teskili on plana cixir ve hovuz sokulur Sedad Hakki Eldem terefinden meydanin sonunda davamli doldurma ve qazinti islerinin teskili ucun bir layihe hazirlanmisdir Eldemin layihesi pillekenler silsilesi ile universitetin seviyyesini Ordu kucesi seviyyesine birlesdirmeyi planlasdirirdi ve bu kucenin yaxinliginda yeni hovuzun tikintisini nezerde tuturdu Bundan elave Ordu kucesinin diger terefinde tikilecek bina ile meydan bu terefde davam etdirilecek lakin bu yeni tikinti ucun Simkeshanenin serq qanadi sokulmeli idi Eldemin layihesi nezerde tutuldugu kimi heyata kecirilmeyib ve meydanda yol qovsagi tikilib 27 may 1960 ci il cevrilisinden sonra is dayandi Cevrilisden sonra administrasiya meydanin adini Hurriyyet Meydani olaraq deyisdirdi ve yeni aranjiman layihesi ucun kecirilen musabiqe neticesinde layiheye rehberlik etmek ucun Turqut Cansever teyin olundu Turqut Canseverin layihesi meydanin piyadalar ucun nezerde tutulmasi ucun hazirlanib Cansever layihesinde Beyazit Mescidinin bucagi esasinda meydanda yeni bir istiqamet nezerde tuturdu Istanbul Universitetinin qapisi qarsisinda tikilecek bir sira pillekenler ve panduslarla hem seviyye ferqi aradan qaldirilir hem de mescide paralel olmayan universitetin divari bununla meydanin qalan hissesi ile hizalanir pilleken qurulusu Lakin Turqut Canseverin layihesi tam heyata kecirilmeyib meydan evvelce piyadalar ucun nezerde tutulsa da daha sonra dayanacaq ve avtobus dayanacagina cevrilib Daha sonra Vedia Dokmeci ve Yaprak Karlidag terefinden dizayn edilen Osmanli memarligindan ilhamlanaraq tikilmis istinad divarina malik iki qatli layihe musabiqede qalib geldi Lakin bu layihe heyata kecirilmeyib Iller sonra IBB 2017 ci ilin iyulunda Beyazit Meydaninin yenilenmesi layihesine basladi ve 2019 cu ilin martinda bitirmeyi planlasdirdi 2019 cu il Istanbul araliq yerli seckilerinden sonra Ekrem Imamoglunun basciliq etdiyi yeni IBB rehberliyi abadliq isleri dayandirilaraq evvelki idareden aldigi tarixi meydanin evvelki sanli gunlerine qaytarilmasi prosesini suretlendirdi Seher dizayninin tetbiqi layihesi Ali Kural ve Deniz Calis Kural terefinden hazirlanib 2020 ci ilin iyul ayinda baslayan layihe isleri hemin ilin payizinda tamamlanaraq Muhafize Surasina teqdim edilmis ve layihe 24 iyun 2021 ci ilde tesdiq edilmisdir Tesdiqden derhal sonra 2021 ci ilin avqustunda baslayan is texminen 1 il sonra tamamlandi Meydanin yeni varianti CHP Qrup sedr muavini Engin Altay CHP sedr muavini Seyit Torun IBB sedri Ekrem Imamoglunun istiraki ile 6 oktyabr 2022 ci ilde Istanbulun Isgalinin sona catmasinin 99 cu ildonumunde ictimaiyyete teqdim edilib ve 150 gunde 150 layihe cercivesinde bir cox qonaq IstinadlararchINFORM alm 1994 Xarici kecidler