Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Boris Yakobi (alm. Moritz Hermann von Jacobi; 9 (21) sentyabr 1801, Potsdam – 11 mart 1874, Sankt-Peterburq) — alman və rus fiziki.
| Boris Yakobi | |
|---|---|
| alm. Moritz Hermann von Jacobi | |
 | |
| Doğum tarixi | 9 (21) sentyabr 1801 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 11 mart 1874(72 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | ürək tutması |
| Dəfn yeri |
|
| Elm sahələri | elektrik mühəndisliyi, fizika |
| İş yerləri |
|
| Təhsili | |
| Üzvlüyü |
|
| Mükafatları |  |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Görkəmli alman və rus fiziki və elektrotexniki Yakobi (Morits German) Almaniyanın Potsdam şəhərində anadan olub. İbtidai təhsilini evdə, orta təhsilini isə yerli gimnaziyada alıb. Məktəb dövründən Yakobi dəqiq elmlərlə maraqlanmış, elmi-texniki yaradıcılığa daha çox meyl göstərirmiş. O, 1821-cı ildə Berlin Universitetinə daxil olub, bir ildən sonra Qettingen universitetinə keçir və 1823-cü ildə fizika-texnika fakültəsini bitirir. Tələbəlik illərində və ondan sonrakı dövrdə Yakobi həmişə öz təhsilini müstəqil olaraq artırırmış. O, fizika və texnika, inşaat texnikası və arxitektura elminin nailiyyətlərini diqqətlə izləyərmiş.
Berlin və Potsdam arasındakı böyük körpünün layihəsini Yakobi hazırlamışdır. Yakobinin işləri elektromaqnetizm və onun praktik tətbiq sahələrinə aiddir. 1833-cü ildə Yakobi Kalininqrad şəhərinə böyük qardaşının yanına işləməyə gedir. Onun qardaşı Karl Rusiyaya xaricdən dəvət olunan alimlərdən olub. 1827-ci ildən yerli universitetdə riyaziyyat və mexanika professoru işləmişdir. Yakobi burada yol və körpü tikintisi üzrə mühəndis işləməyə başlayır. O, eyni zamanda elektrik və maqnetizmə aid ədəbiyyat oxuyaraq evdə müstəqil eksperimentlər aparmış və 1835-ci ildə özü düzəltdiyi elektrik maşınını Paris Akademiyasına göndərmişdir. 1837-ciildə Yakobi elektrik mühərrikini qayıqda tətbiq etdikdən sonra az vaxt içərisində elektrik mühərrikləri üzrə görkəmli mütəxəssis kimi tanınır. Ona görə də elektrik mühərrikinin donanmada tətbiqi məsələsini həll etmək üçün Yakobi Petroqrada çağırılır.
Rusiyaya gələrkən Yakobi rus vətəndaşlığını qəbul edib, öz adını dəyişərək Boris Semyonoviç qoyur və rus qadını ilə evlənir. Ölümünə qədər olan 39 il müddətində Yakobi bütün bilik, bacarıq və qüvvəsini rus elminin, texnikasının və sənayesinin inkişafına sərf etmişdir. Yakobi həmişə Rusiyanı özünün ikinci vətəni hesab etmişdir.
Yakobi dünyada, praktikada işlədilmək üçün yararlı olan ilk elektrik mühərriklərini qurmuşdur. O, elektrometallurgiyanın əsasını təşkil edən qalvanostegiya və qalvanoplastikanın ixtiraçısıdır.
1838-ci ildə dünyada birinci olaraq mühərrikli qayıq B.S.Yakobi tərəfindən düzəldilmiş və Neva çayında sınaqdan keçirilmişdir. Gücü 0,75 at qüvvəsində olan bu qayıq 12 nəfər adamı su axınının əksinə yaxşı hərəkət etdirmişdir. Qayıq 7 saat müddətində axına qarşı 2 km/saat sürətlə hərəkət etmişdir. 1839-cu ildə Yakobi Lentslə düzəltdiyi elektrik mühərrikini dəmir yolunda da tətbiq etmişlər.
Yakobi fizika tarixində elektromaqnetizmi elektrotexnikaya çevirən ən görkəmli alimdir. Onun elmi yaradıcılığı elmin nailiyyətlərini praktikada ehtiyac olan sahəyə tətbiq etmək olmuşdur.
1842-ci ildə Yakobi tətbiqi mexanika üzrə, 1847-ci ildə isə texnologiya və tətbiqi kimya üzrə Akademik təsdiq olunur.
Yakobi elektrik teleqrafının təkmilləşdirilməsi üzərində işləmiş və yaxşı nəticə almışdır. 1843-cü ildə Yakobi Peterburqla Sarskoe Selo arasında teleqraf əlaqəsi yaradarkən dünyada birinci olaraq məftilin birini yerlə əvəz etmişdir.
B.S.Yakobinin mühüm elmi işlərindən biri də 1838-ci ildə qalvanoplastikanı kəşf etməsidir. Onun bu kəşfi elektrokimyanın ən böyük nailiyyətlərindən biridir. Qalvanoplastik üsulla çıxarılan surətlər qəzet və kitab çap etmək işində ən mühüm vasitədir. Ştamplar, möhürlər, patefon plastinkası və s. qalvanoplastik üsulla hazırlanır.
İncəsənət abidələri, teatr, muzey bəzəkləri və s. hazırlamaq üçün 1840-cı ildə Peterburqda böyük zavod işə düşmüşdür. Petropavlovski kilsəsinin bəzəyi üçün 46 pud qızıl sərf etməklə düzəldilən əşyalar orada hazırlanmışdır.
Yakobinin digər ixtiralarından biri də 1850-ci ildə hərflərlə yazan elektrik teleqrafını kəşf etməsidir. Bu kəşflərlə yanaşı hərbi texnika, metrologiya, müqavimət etalonu və s. sahədə mühüm işlər görmüşdür.
Yakobi 1847-ci ildən Peterburq EA-nın üzvü seçilmişdir.
İstinadlar
- Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
- Moritz Hermann Jacobi // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- https://www.krugosvet.ru/enc/fizika/yakobi-boris-semenovich.
- https://www.muuseum.ut.ee/en/content/moritz-hermann-von-jacobi.
- https://www.treccani.it/enciclopedia/ricerca/Moritz-von-Jacobi/.
- https://www.bbaw.de/die-akademie/akademie-historische-aspekte/mitglieder-historisch/historisches-mitglied-moritz-hermann-von-jacobi-1265.
- www.accademiadellescienze.it (it.).
- https://smolenskoe-spb.ru/smolenskoe-luteranskoe/.
- https://fr.findagrave.com/cemetery/2273070/smolenskoe-lutheran-cemetery.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Boris Yakobi alm Moritz Hermann von Jacobi 9 21 sentyabr 1801 Potsdam 11 mart 1874 Sankt Peterburq alman ve rus fiziki Boris Yakobialm Moritz Hermann von Jacobi Dogum tarixi 9 21 sentyabr 1801Dogum yeri Potsdam PrussiyaVefat tarixi 11 mart 1874 1874 03 11 72 yasinda Vefat yeri Sankt Peterburq Rusiya imperiyasiVefat sebebi urek tutmasiDefn yeri Smolensk luteran qebiristanligi d Elm saheleri elektrik muhendisliyi fizikaIs yerleri Dorpat Imperator Universiteti d 1840 Peterburq Elmler AkademiyasiTehsili Gottingen Universiteti Humboldt adina Berlin Universiteti Tartu UniversitetiUzvluyu Rusiya Elmler Akademiyasi 1842 Dei Lincei Akademiyasi 1853 Prussiya Elmler Akademiyasi d 1859 Gottingen Elmler Akademiyasi d 1864 Mukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiGorkemli alman ve rus fiziki ve elektrotexniki Yakobi Morits German Almaniyanin Potsdam seherinde anadan olub Ibtidai tehsilini evde orta tehsilini ise yerli gimnaziyada alib Mekteb dovrunden Yakobi deqiq elmlerle maraqlanmis elmi texniki yaradiciliga daha cox meyl gosterirmis O 1821 ci ilde Berlin Universitetine daxil olub bir ilden sonra Qettingen universitetine kecir ve 1823 cu ilde fizika texnika fakultesini bitirir Telebelik illerinde ve ondan sonraki dovrde Yakobi hemise oz tehsilini musteqil olaraq artirirmis O fizika ve texnika insaat texnikasi ve arxitektura elminin nailiyyetlerini diqqetle izleyermis Berlin ve Potsdam arasindaki boyuk korpunun layihesini Yakobi hazirlamisdir Yakobinin isleri elektromaqnetizm ve onun praktik tetbiq sahelerine aiddir 1833 cu ilde Yakobi Kalininqrad seherine boyuk qardasinin yanina islemeye gedir Onun qardasi Karl Rusiyaya xaricden devet olunan alimlerden olub 1827 ci ilden yerli universitetde riyaziyyat ve mexanika professoru islemisdir Yakobi burada yol ve korpu tikintisi uzre muhendis islemeye baslayir O eyni zamanda elektrik ve maqnetizme aid edebiyyat oxuyaraq evde musteqil eksperimentler aparmis ve 1835 ci ilde ozu duzeltdiyi elektrik masinini Paris Akademiyasina gondermisdir 1837 ciilde Yakobi elektrik muherrikini qayiqda tetbiq etdikden sonra az vaxt icerisinde elektrik muherrikleri uzre gorkemli mutexessis kimi taninir Ona gore de elektrik muherrikinin donanmada tetbiqi meselesini hell etmek ucun Yakobi Petroqrada cagirilir Rusiyaya gelerken Yakobi rus vetendasligini qebul edib oz adini deyiserek Boris Semyonovic qoyur ve rus qadini ile evlenir Olumune qeder olan 39 il muddetinde Yakobi butun bilik bacariq ve quvvesini rus elminin texnikasinin ve senayesinin inkisafina serf etmisdir Yakobi hemise Rusiyani ozunun ikinci veteni hesab etmisdir Yakobi dunyada praktikada isledilmek ucun yararli olan ilk elektrik muherriklerini qurmusdur O elektrometallurgiyanin esasini teskil eden qalvanostegiya ve qalvanoplastikanin ixtiracisidir 1838 ci ilde dunyada birinci olaraq muherrikli qayiq B S Yakobi terefinden duzeldilmis ve Neva cayinda sinaqdan kecirilmisdir Gucu 0 75 at quvvesinde olan bu qayiq 12 nefer adami su axininin eksine yaxsi hereket etdirmisdir Qayiq 7 saat muddetinde axina qarsi 2 km saat suretle hereket etmisdir 1839 cu ilde Yakobi Lentsle duzeltdiyi elektrik muherrikini demir yolunda da tetbiq etmisler Yakobi fizika tarixinde elektromaqnetizmi elektrotexnikaya ceviren en gorkemli alimdir Onun elmi yaradiciligi elmin nailiyyetlerini praktikada ehtiyac olan saheye tetbiq etmek olmusdur 1842 ci ilde Yakobi tetbiqi mexanika uzre 1847 ci ilde ise texnologiya ve tetbiqi kimya uzre Akademik tesdiq olunur Yakobi elektrik teleqrafinin tekmillesdirilmesi uzerinde islemis ve yaxsi netice almisdir 1843 cu ilde Yakobi Peterburqla Sarskoe Selo arasinda teleqraf elaqesi yaradarken dunyada birinci olaraq meftilin birini yerle evez etmisdir B S Yakobinin muhum elmi islerinden biri de 1838 ci ilde qalvanoplastikani kesf etmesidir Onun bu kesfi elektrokimyanin en boyuk nailiyyetlerinden biridir Qalvanoplastik usulla cixarilan suretler qezet ve kitab cap etmek isinde en muhum vasitedir Stamplar mohurler patefon plastinkasi ve s qalvanoplastik usulla hazirlanir Incesenet abideleri teatr muzey bezekleri ve s hazirlamaq ucun 1840 ci ilde Peterburqda boyuk zavod ise dusmusdur Petropavlovski kilsesinin bezeyi ucun 46 pud qizil serf etmekle duzeldilen esyalar orada hazirlanmisdir Yakobinin diger ixtiralarindan biri de 1850 ci ilde herflerle yazan elektrik teleqrafini kesf etmesidir Bu kesflerle yanasi herbi texnika metrologiya muqavimet etalonu ve s sahede muhum isler gormusdur Yakobi 1847 ci ilden Peterburq EA nin uzvu secilmisdir IstinadlarCex Milli Hakimiyyet Melumat bazasi Moritz Hermann Jacobi Brockhauz Ensiklopediyasi alm https www krugosvet ru enc fizika yakobi boris semenovich https www muuseum ut ee en content moritz hermann von jacobi https www treccani it enciclopedia ricerca Moritz von Jacobi https www bbaw de die akademie akademie historische aspekte mitglieder historisch historisches mitglied moritz hermann von jacobi 1265 www accademiadellescienze it it https smolenskoe spb ru smolenskoe luteranskoe https fr findagrave com cemetery 2273070 smolenskoe lutheran cemetery Xarici kecidlerVikianbarda elaqeli media fayllar