Abakan çayı — Xakasiya ərazisindənn axan, Yenisey çayının sol qolunu təşkil edir. Çayın uzunluğu 327 km təşkil edir. Ümumi su toplayıcı hövzəsinin sahəsu 32000 km² təşkil edir.
Abakan çayı | |
---|---|
xak. Ағбан | |
| |
Ölkə | Rusiya |
Mənbəyi | Qərbi Sayan, Altay dağları |
• Yüksəkliyi | 1959 m |
Mənsəbi | Yenisey |
• Yüksəkliyi | 243,6 m |
Uzunluğu | 514 km |
Su sərfi | 381 m³/s |
Hövzəsinin sahəsi | 32000 km² |
| |
[ru] | 17010300212116100012818 |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Axın
Abakan çayı Xaxasiya ərazisində mövcud olan səkkiz inzibati rayondan beşının ərazisindın axır: Askiz, Altaysk, Beysk, Taştıpsk, Usr-Abakan.
Abakan çayını əmələ gətirən ısas Çaylar olan Böyük Abakan və Kiçik Abakan çayları öz başlançıqlarını Qərbi Sayan və Altay dağlarından götürür. Çay Samoxval dağları önündə Krasnoyarsk su anbarına tökülür. Yixarı axarlarda çay dərin ensiz yataqla axır. Böyük Monok kəndi yaxınlığında yatağı birdən genişlənir. Butadan Minusinski novuna axır. Burada çay çoxlu qollara ayrılır. Çay əsasın qar və uağış suları ilə qidalanır. Su səthinin buz bağlaması noyabrın sonlarından aprelin sonlarına qədər davam edir. Abakan çayının Yeniseyə tökülyü hissədə Abakan şəhəri yerləşir. Üstəlik çay sahilində , , yeeləşir. İllik orta su sərfiyyatı 381 m³/s, Abaz rayonunda isə — 308mм³/s təşkil edir.
Abakan çayının orta aylıq axını (m³/s) Abaz məntəqəsində 1936 - 1999 illər üzrə statistikası.
Sahilləri
Sahilllərində yerləşən inzibati mərkəzlər , , və paytaxtı olan Abakan şəhəri yerləşir. Sahillərində müasir avtomagistral yerləşir. Abakan 150 km məsafədə dağ çayı xüsusiyyətlərini daşıyır. Çayın sol qolları əsasən Kuznes öndağlığında, sağ qolları isə Qərbi Sayan ərazisində formalaşır.
Qolları
(Mənsəbə olan məsafə)
(uzunluğu >50 km)
4 km:
53 km: (uzunluğu 162 km)
57 km:
70 km: (uzunluğu 71 km)
86 km: (uzunluğu 52 km)
102 km:
105 km: (uzunluğu 50 km)
116 km: (uzunluğu 124 km)
121 km: (uzunluğu 53 km)
148 km: (uzunluğu 136 km)
148 km: (uzunluğu 51 km)
162 km:
176 km:
181 km:
181 km:
190 km:
192 km: (uzunluğu 84 km)
201 km:
209 km:
215 km:
231 km: (uzunluğu 157 km)
251 km:
252 km:
257 km:
261 km:
268 km:
269 km:
269 km:
280 km:
288 km:
296 km:
301 km:
307 km:
314 km:
318 km:
318 km:
327 km: (Uzunluğu 117 km)
337 km:
351 km:
356 km:
364 km:
374 km:
389 km:
394 km:
399 km:
406 km:
413 km:
419 km:
431 km:
438 km:
442 km:
458 km:
460 km:
462 km:
481 km:
484 km: adsız
494 km:
495 km:
506 km:
İstinadlar
- АБАКАН // Абакан • Большая российская энциклопедия - электронная версия (rus.). Москва: Большая российская энциклопедия, 2004.
- "Река Абакан". Государственный водный реестр. 2013-03-09 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-02-27.
- . 2016-03-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-11-11.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Abakan cayi Xakasiya erazisindenn axan Yenisey cayinin sol qolunu teskil edir Cayin uzunlugu 327 km teskil edir Umumi su toplayici hovzesinin sahesu 32000 km teskil edir Abakan cayixak Agbanrus Enise jOlke RusiyaMenbeyi Qerbi Sayan Altay daglari Yuksekliyi 1959 mMensebi Yenisey Yuksekliyi 243 6 mUzunlugu 514 kmSu serfi 381 m sHovzesinin sahesi 32000 km menbeyi mensebiAbakan Rusiyanin fiziki xeritesinde 51 18 36 sm e 88 30 29 s u 53 44 03 sm e 91 29 55 s u ru 17010300212116100012818 Vikianbarda elaqeli mediafayllarAxinYeniseyin hovzesi Abakan cayi Xaxasiya erazisinde movcud olan sekkiz inzibati rayondan besinin erazisindin axir Askiz Altaysk Beysk Tastipsk Usr Abakan Abakan cayini emele getiren isas Caylar olan Boyuk Abakan ve Kicik Abakan caylari oz baslanciqlarini Qerbi Sayan ve Altay daglarindan goturur Cay Samoxval daglari onunde Krasnoyarsk su anbarina tokulur Yixari axarlarda cay derin ensiz yataqla axir Boyuk Monok kendi yaxinliginda yatagi birden genislenir Butadan Minusinski novuna axir Burada cay coxlu qollara ayrilir Cay esasin qar ve uagis sulari ile qidalanir Su sethinin buz baglamasi noyabrin sonlarindan aprelin sonlarina qeder davam edir Abakan cayinin Yeniseye tokulyu hissede Abakan seheri yerlesir Ustelik cay sahilinde yeelesir Illik orta su serfiyyati 381 m s Abaz rayonunda ise 308mm s teskil edir Abakan cayinin orta ayliq axini m s Abaz menteqesinde 1936 1999 iller uzre statistikasi SahilleriSahilllerinde yerlesen inzibati merkezler ve paytaxti olan Abakan seheri yerlesir Sahillerinde muasir avtomagistral yerlesir Abakan 150 km mesafede dag cayi xususiyyetlerini dasiyir Cayin sol qollari esasen Kuznes ondagliginda sag qollari ise Qerbi Sayan erazisinde formalasir Qollari Mensebe olan mesafe uzunlugu gt 50 km 4 km 53 km uzunlugu 162 km 57 km 70 km uzunlugu 71 km 86 km uzunlugu 52 km 102 km 105 km uzunlugu 50 km 116 km uzunlugu 124 km 121 km uzunlugu 53 km 148 km uzunlugu 136 km 148 km uzunlugu 51 km 162 km 176 km 181 km 181 km 190 km 192 km uzunlugu 84 km 201 km 209 km 215 km 231 km uzunlugu 157 km 251 km 252 km 257 km 261 km 268 km 269 km 269 km 280 km 288 km 296 km 301 km 307 km 314 km 318 km 318 km 327 km Uzunlugu 117 km 337 km 351 km 356 km 364 km 374 km 389 km 394 km 399 km 406 km 413 km 419 km 431 km 438 km 442 km 458 km 460 km 462 km 481 km 484 km adsiz 494 km 495 km 506 km IstinadlarABAKAN Abakan Bolshaya rossijskaya enciklopediya elektronnaya versiya rus Moskva Bolshaya rossijskaya enciklopediya 2004 Reka Abakan Gosudarstvennyj vodnyj reestr 2013 03 09 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 02 27 2016 03 04 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 11 11