Nurəddin (Nuriddin) Məcid oğlu Əliyev (2 aprel 1920, Petrovsk-Port, Dağıstan vilayəti – 28 noyabr 1991, Bakı) — SSRİ-nin əməkdar təyyarəçisi (1966), Lenin, Oktyabr inqilabı, Qırmızı ulduz ordenləri laureatı, polkovnik.
Nurəddin Əliyev | |
---|---|
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | 2 aprel 1920 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 28 noyabr 1991 (71 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Vətəndaşlığı | |
Hərbi fəaliyyəti | |
Mənsubiyyəti | Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı |
Rütbəsi | polkovnik |
Təltifləri | |
Həyatı
Nurəddin Məcid oğlu Əliyev 2 aprel 1920-ci ildə Mahaçqala şəhərində anadan olmuşdur. 1937–1938-ci illərdə Bakı aeroklubunda U-2 üzrə pilotluq kursu keşmişdi. 1938-ci ildə Batay Yay pilotluq məktəbinə göndərilmişdi. 1940-cı ildə bu məktəbi uğurla bitirmişdi. O, pilot kimi İ-15, İ-16 təyyarələrində uçuşlara başlamışdı. II Dünya müharibəsində iştirak etmişdi. İl-2 təyyarəsinin sükanı arxasında Stalinqrad döyüşündə faşist təyyarələrinə qarşı vuruşmuşdu. 243-cü (78-ci) aviaalayın tərkibində uçuşlara qatılmışdı. Stalinqrad (Volqaqrad) ətrafında düşmənin 10 tankını, 2 zirehli maşınını, 5 zenit qurğusunu, 26 avtomaşınını, 190 yaxın zabit və əsgər heyətini məhv etmişdi. Hava döyüşlərində rəqibin Me-109 təyyarəsini vurmuşdu. Döyüşlərin birində yaralanmış, hospitalda müalicə olunmuşdu. Sağalandan sonra Don, Mərkəzi və Belorusiya cəbhələrində vuruşmuşdu. Sıravi pilotluqdan eskadron komandirliyinə qədər yüksəlmişdi.
Qvardiya mayoru Nurəddin Əliyev döyüşdə göstərdiyi cəsarət və qəhrəmanlığa görə Qırmızı Döyüş Bayrağı, Qırmızı Ulduz ordenləri və bir çox döyüş ordenləri ilə təltif olunmuşdu.
Nurəddin Əliyev ordudan tərxis olunduqdan sonra Azərbaycan Mülki Aviasiya idarəsinin rəisi olmuşdu. Uzun illər göstərdiyi səy və zəhmətə görə Lenin, Oktyabr inqilabı ordenləri ilə təltif olunmuşdu.
Nurəddin Əliyev 1991-ci ildə vəfat edib. Yaşadığı binanın önünə barelyefi vurulub.
Ədəbiyyat
Azərbaycan dilində
- Muxtarov H. "Azərbaycan şahinləri": [Nurəddin Əliyevin hərbi təyyarəçilərimizə həsr olunmuş eyni adlı kitabının rus dilində çapdan çıxması haqqında] //Azərbaycan müəllimi.-1979.- 29 avqust.
- İsmayılov İ. Stalinqradın müdafiəsində azərbaycanlı döyüşçülərin geniş iştirakı: [Hərbi təyyarəçilər Nurəddin Əliyev və kapitan Züleyxa Seyidmməmədova haqqında] //İsmayılov İ. Azərbaycanlıların II Dünya Müharibəsində iştirakı.- Bakı, 2000.- S.46.
- Əliyev N. Respublikamızın polad qanadları: [SSRİ Hava Donanması günü münasibətilə SSRİ Mülkim Hava Donanması Azərbaycan Məhəlli İdarəsinin rəisi SSRİ Əməkdar təyyarəçisi Nurəddin Əliyevin respublikamızın mülki aviasiyasının inkişaf yolları haqqında söhbəti]//Bakı.-1972.- 19 avqust.
- Əliyev N. Yerdə və göydə: [Azərbaycan Mülki Aviasiya İdarəsinin rəisi, SSRİ Əməkdar təyyarəçisi Nurəddin Əliyev ilə müsahibə] // Kommunist.- 1975.- 1 iyun.
Rus dilində
- Абасов А. Бакинцы под Сталинградом: [О летчике-штурмовике Нуреддине Алиеве, защищавшем небо Сталинграда в 1942 году] //Этих дней не смолкнет слава:(Сборник воспоминаний ветеранов гражданской и Великой Отечественной войны).- Баку, 1982.- С.55–56.
- Абасов М. Всегда в строю: [О летчике-штурмовике, заслуженном пилоте Нуреддине Алиеве]//Абасов М. На крыльях мужества.- Баку, 1975.- С.190–195.
- Ахмедов И., Бородецкий Л., Зейналов Р. В годы суровых испытаний: [О воспитаннике Бакинского аэроклуба, летчике-штурмовике Нуру Алиеве] //Ахмедов И., Бородецкий Л., Зейналов Р. Общество патриотическое оборонное.- Б.,1983.- С.31–32.
- Алиев Н. Письма летчика Нуреддина Алиева азербайджанскому народу и маме с фронта//Письма славы и бессмертия: (Сборник писем и документов за 1941–1945 гг).- Баку, 1987.- С.168–170.
- Алиев Н. Крылья нашей Родины: Сегодня – День Воздушного Флота СССР: [О работе азербайджанских авиаторов рассказывает начальник Азербайджанского Управления Гражданской Авиации, Заслуженный пилот СССР Нуриддин Алиев] //Советский авиатор.- 1965.- 18 августа.- С.2.
- Багирзаде А. Боевые подвиги комсомольцев и молодёжи Азербайджана на фронтах Великой Отечественной войны: [Письмо лётчика Нуреддина Алиева с фронта бакинским нефтяникам] //Багирзаде А. Патриотизм молодежи.- Баку,1962.- С.106–107.
- Высокая награда Родины: [Указом Президиума Верховного Совета СССР награжден орденом Октябрьской Революции – Алиев Нуриддин Меджидович — начальник Азербайджанского Управления Гражданской Авиации] //Алиев Н. Крылья Азербайджана: Аэрофлот −50.- Баку, 1972.- С.92.
- Димитров В. Заслуженный пилот Родины: [О присвоении звания "Заслуженный пилот СССР" начальнику Азербайджанского Управления Гражданской Авиации Алиеву Нуриддину Меджидовичу] //Бакинский рабочий.- 1966.- 19 августа.- С.4.
- Димитров В. Заслуженный пилот СССР: [Указом Президиума Верховного Совета СССР начальнику Азербайджанского Управления Гражданской Авиации Алиеву Нуриддину Меджидовичу присвоено почетное звание "Заслуженный пилот СССР"] //Советский авиатор.- 1966.- 23 августа.- С.1.
- Дудчак Р. Дожариваем на ходу: [ О встрече Заслуженного пилота СССР Нуреддина Алиева со студентами ] //Советский авиатор.- 1966.- 23 декабря.- С.2.
- Провалинский М. Трассы в небе: [О летчике, участнике Великой Отечественной войны Нуру Меджидовиче Алиеве] // Молодежь Азербайджана.-1984.-28 августа.- С.3.
- Провалинский М. В небе Сталинграда: [О прославленном летчике Нуру Алиеве] //Бакинский ра- бочий.- 1993.- 9 января.- С.3.
- Коган Е. 42 боевых вылета только в Сталинграде: [Об участнике Великой Отечественной вой- ны, летчике Нуреддине Меджидовиче Алиеве] //Вышка. −1998.-9 мая.- С.7.
- Левченко С. Советская авиация в боях за Родину: [О героях-летчиках Азербайджана Гусейне Бала оглы Алиеве, Евгение Цыганове, Нуреддине Алиеве, Мидхате Алекперове, Гусейне Багирове, Юсифе Кулиеве, Владимире-Джахангире Багирове, Кемале Кахраманове, Таджеддине Эфендиеве] //Бакинский рабочий.- 1944.- 13 августа.- С.3.
- Мадатов Г. Азербайджанская ССР в первый период Великой Отечественной войны: Ратные подвиги: [Об отважном лётчике Нуреддине Алиеве, защищавшем небо Сталинграда в годы Великой Отечественной войны] //Мадатов Г. Азербайджан в Великой Отечественной войне.- Баку,1975.-С.99.
- Нуреддин Алиев: [Краткая биография летчика-истребителя] //Письма славы и бессмертия: (Сборник писем и документов за 1941–1945 гг.).- Баку, 1987.- С.211.
- Не померкнет никогда: [О встрече военного летчика Нуреддина Алиева с бойцами] //Бакинский рабочий.- 1959.- 22 февраля.- С.3.
- Оруджев Б. Соколы Азербайджана: [Об одноименной книге Нуреддина Алиева] //Бакинский рабочий.- 1979.- 17 августа.- С.3.
- Погосов Г. Соколы Азербайджана: [О книге Нуреддина Алиева "Соколы Азербайджана"] //Баку.- 1979.- 8 августа .- С.3.
- Тагиев М., Коган Е. "Апостол": [О Нуру Алиеве, летчике, участнике Великой Отечественной войны] //Молодежь Азербайджана.-1993.- 8–15 мая.- С.2.
Mənbə
- Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası: 10 cilddə.- Bakı, 1980.- C.4.- S.176.
İstinadlar
- Указ Президиума Верховного Совета СССР: О присвоении почётных званий "Заслуженный пилот СССР" и "Заслуженный штурман СССР" пилотам и штурманам гражданской авиации, "Заслуженный пилот СССР" Алиеву Нуриддину Меджидовичу 16 августа 1966 г. //Советский авиатор.- 1966.- 18 августа.- С.1.
- Алиев Нуриддин Меджид оглы: [Некролог. Видный авиатор, один из организаторов гражданской авиации Азербайджана, участник Великой Отечественной войны, Заслуженный пилот СССР]//Бакинский рабочий.- 1991.- 29 ноября.- С.3.
- Nuriddin Məcid oğlu Əliyev: [Nekroloq. Görkəmli aviator, Azərbaycan mülki aviasiyasının təşkilatçılarından biri, Böyük Vətən müharibəsi iştirakçısı, SSRİ-nin Əməkdar təyyarəçisi] // Xalq qəzeti; Həyat.- 1991.- 29 noyabr.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Nureddin Nuriddin Mecid oglu Eliyev 2 aprel 1920 Petrovsk Port Dagistan vilayeti 28 noyabr 1991 Baki SSRI nin emekdar teyyarecisi 1966 Lenin Oktyabr inqilabi Qirmizi ulduz ordenleri laureati polkovnik Nureddin EliyevSexsi melumatlarDogum tarixi 2 aprel 1920 1920 04 02 Dogum yeri Petrovsk Port Temirxan Sura dairesi Dagistan vilayeti RSFSRVefat tarixi 28 noyabr 1991 1991 11 28 71 yasinda Vefat yeri Baki AzerbaycanVetendasligi SSRI AzerbaycanHerbi fealiyyetiMensubiyyeti Sovet Sosialist Respublikalari IttifaqiRutbesi polkovnikTeltifleriHeyatiNureddin Mecid oglu Eliyev 2 aprel 1920 ci ilde Mahacqala seherinde anadan olmusdur 1937 1938 ci illerde Baki aeroklubunda U 2 uzre pilotluq kursu kesmisdi 1938 ci ilde Batay Yay pilotluq mektebine gonderilmisdi 1940 ci ilde bu mektebi ugurla bitirmisdi O pilot kimi I 15 I 16 teyyarelerinde ucuslara baslamisdi II Dunya muharibesinde istirak etmisdi Il 2 teyyaresinin sukani arxasinda Stalinqrad doyusunde fasist teyyarelerine qarsi vurusmusdu 243 cu 78 ci aviaalayin terkibinde ucuslara qatilmisdi Stalinqrad Volqaqrad etrafinda dusmenin 10 tankini 2 zirehli masinini 5 zenit qurgusunu 26 avtomasinini 190 yaxin zabit ve esger heyetini mehv etmisdi Hava doyuslerinde reqibin Me 109 teyyaresini vurmusdu Doyuslerin birinde yaralanmis hospitalda mualice olunmusdu Sagalandan sonra Don Merkezi ve Belorusiya cebhelerinde vurusmusdu Siravi pilotluqdan eskadron komandirliyine qeder yukselmisdi Qvardiya mayoru Nureddin Eliyev doyusde gosterdiyi cesaret ve qehremanliga gore Qirmizi Doyus Bayragi Qirmizi Ulduz ordenleri ve bir cox doyus ordenleri ile teltif olunmusdu Nureddin Eliyev ordudan terxis olunduqdan sonra Azerbaycan Mulki Aviasiya idaresinin reisi olmusdu Uzun iller gosterdiyi sey ve zehmete gore Lenin Oktyabr inqilabi ordenleri ile teltif olunmusdu Nureddin Eliyev 1991 ci ilde vefat edib Yasadigi binanin onune barelyefi vurulub EdebiyyatAzerbaycan dilinde Muxtarov H Azerbaycan sahinleri Nureddin Eliyevin herbi teyyarecilerimize hesr olunmus eyni adli kitabinin rus dilinde capdan cixmasi haqqinda Azerbaycan muellimi 1979 29 avqust Ismayilov I Stalinqradin mudafiesinde azerbaycanli doyusculerin genis istiraki Herbi teyyareciler Nureddin Eliyev ve kapitan Zuleyxa Seyidmmemedova haqqinda Ismayilov I Azerbaycanlilarin II Dunya Muharibesinde istiraki Baki 2000 S 46 Eliyev N Respublikamizin polad qanadlari SSRI Hava Donanmasi gunu munasibetile SSRI Mulkim Hava Donanmasi Azerbaycan Mehelli Idaresinin reisi SSRI Emekdar teyyarecisi Nureddin Eliyevin respublikamizin mulki aviasiyasinin inkisaf yollari haqqinda sohbeti Baki 1972 19 avqust Eliyev N Yerde ve goyde Azerbaycan Mulki Aviasiya Idaresinin reisi SSRI Emekdar teyyarecisi Nureddin Eliyev ile musahibe Kommunist 1975 1 iyun Rus dilinde Abasov A Bakincy pod Stalingradom O letchike shturmovike Nureddine Alieve zashishavshem nebo Stalingrada v 1942 godu Etih dnej ne smolknet slava Sbornik vospominanij veteranov grazhdanskoj i Velikoj Otechestvennoj vojny Baku 1982 S 55 56 Abasov M Vsegda v stroyu O letchike shturmovike zasluzhennom pilote Nureddine Alieve Abasov M Na krylyah muzhestva Baku 1975 S 190 195 Ahmedov I Borodeckij L Zejnalov R V gody surovyh ispytanij O vospitannike Bakinskogo aerokluba letchike shturmovike Nuru Alieve Ahmedov I Borodeckij L Zejnalov R Obshestvo patrioticheskoe oboronnoe B 1983 S 31 32 Aliev N Pisma letchika Nureddina Alieva azerbajdzhanskomu narodu i mame s fronta Pisma slavy i bessmertiya Sbornik pisem i dokumentov za 1941 1945 gg Baku 1987 S 168 170 Aliev N Krylya nashej Rodiny Segodnya Den Vozdushnogo Flota SSSR O rabote azerbajdzhanskih aviatorov rasskazyvaet nachalnik Azerbajdzhanskogo Upravleniya Grazhdanskoj Aviacii Zasluzhennyj pilot SSSR Nuriddin Aliev Sovetskij aviator 1965 18 avgusta S 2 Bagirzade A Boevye podvigi komsomolcev i molodyozhi Azerbajdzhana na frontah Velikoj Otechestvennoj vojny Pismo lyotchika Nureddina Alieva s fronta bakinskim neftyanikam Bagirzade A Patriotizm molodezhi Baku 1962 S 106 107 Vysokaya nagrada Rodiny Ukazom Prezidiuma Verhovnogo Soveta SSSR nagrazhden ordenom Oktyabrskoj Revolyucii Aliev Nuriddin Medzhidovich nachalnik Azerbajdzhanskogo Upravleniya Grazhdanskoj Aviacii Aliev N Krylya Azerbajdzhana Aeroflot 50 Baku 1972 S 92 Dimitrov V Zasluzhennyj pilot Rodiny O prisvoenii zvaniya Zasluzhennyj pilot SSSR nachalniku Azerbajdzhanskogo Upravleniya Grazhdanskoj Aviacii Alievu Nuriddinu Medzhidovichu Bakinskij rabochij 1966 19 avgusta S 4 Dimitrov V Zasluzhennyj pilot SSSR Ukazom Prezidiuma Verhovnogo Soveta SSSR nachalniku Azerbajdzhanskogo Upravleniya Grazhdanskoj Aviacii Alievu Nuriddinu Medzhidovichu prisvoeno pochetnoe zvanie Zasluzhennyj pilot SSSR Sovetskij aviator 1966 23 avgusta S 1 Dudchak R Dozharivaem na hodu O vstreche Zasluzhennogo pilota SSSR Nureddina Alieva so studentami Sovetskij aviator 1966 23 dekabrya S 2 Provalinskij M Trassy v nebe O letchike uchastnike Velikoj Otechestvennoj vojny Nuru Medzhidoviche Alieve Molodezh Azerbajdzhana 1984 28 avgusta S 3 Provalinskij M V nebe Stalingrada O proslavlennom letchike Nuru Alieve Bakinskij ra bochij 1993 9 yanvarya S 3 Kogan E 42 boevyh vyleta tolko v Stalingrade Ob uchastnike Velikoj Otechestvennoj voj ny letchike Nureddine Medzhidoviche Alieve Vyshka 1998 9 maya S 7 Levchenko S Sovetskaya aviaciya v boyah za Rodinu O geroyah letchikah Azerbajdzhana Gusejne Bala ogly Alieve Evgenie Cyganove Nureddine Alieve Midhate Alekperove Gusejne Bagirove Yusife Kulieve Vladimire Dzhahangire Bagirove Kemale Kahramanove Tadzheddine Efendieve Bakinskij rabochij 1944 13 avgusta S 3 Madatov G Azerbajdzhanskaya SSR v pervyj period Velikoj Otechestvennoj vojny Ratnye podvigi Ob otvazhnom lyotchike Nureddine Alieve zashishavshem nebo Stalingrada v gody Velikoj Otechestvennoj vojny Madatov G Azerbajdzhan v Velikoj Otechestvennoj vojne Baku 1975 S 99 Nureddin Aliev Kratkaya biografiya letchika istrebitelya Pisma slavy i bessmertiya Sbornik pisem i dokumentov za 1941 1945 gg Baku 1987 S 211 Ne pomerknet nikogda O vstreche voennogo letchika Nureddina Alieva s bojcami Bakinskij rabochij 1959 22 fevralya S 3 Orudzhev B Sokoly Azerbajdzhana Ob odnoimennoj knige Nureddina Alieva Bakinskij rabochij 1979 17 avgusta S 3 Pogosov G Sokoly Azerbajdzhana O knige Nureddina Alieva Sokoly Azerbajdzhana Baku 1979 8 avgusta S 3 Tagiev M Kogan E Apostol O Nuru Alieve letchike uchastnike Velikoj Otechestvennoj vojny Molodezh Azerbajdzhana 1993 8 15 maya S 2 MenbeAzerbaycan Sovet Ensiklopediyasi 10 cildde Baki 1980 C 4 S 176 IstinadlarUkaz Prezidiuma Verhovnogo Soveta SSSR O prisvoenii pochyotnyh zvanij Zasluzhennyj pilot SSSR i Zasluzhennyj shturman SSSR pilotam i shturmanam grazhdanskoj aviacii Zasluzhennyj pilot SSSR Alievu Nuriddinu Medzhidovichu 16 avgusta 1966 g Sovetskij aviator 1966 18 avgusta S 1 Aliev Nuriddin Medzhid ogly Nekrolog Vidnyj aviator odin iz organizatorov grazhdanskoj aviacii Azerbajdzhana uchastnik Velikoj Otechestvennoj vojny Zasluzhennyj pilot SSSR Bakinskij rabochij 1991 29 noyabrya S 3 Nuriddin Mecid oglu Eliyev Nekroloq Gorkemli aviator Azerbaycan mulki aviasiyasinin teskilatcilarindan biri Boyuk Veten muharibesi istirakcisi SSRI nin Emekdar teyyarecisi Xalq qezeti Heyat 1991 29 noyabr