Mixail VIII Paleoloq (yun. Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγος; 1224, Nikeya imperiyası – 11 dekabr 1282, Trakiya) — 1259–1282-ci illərdə hakimiyyətdə olmuş Bizans imperatoru. VIII Mixayil 1453-cü ildə Konstantinopolun Osmanlı İmperiyası tərəfindən fəthinə qədər mövcud olmuş Paleoloq sülaləsinin banisidir. 1261-ci ildə VIII Mixayil Konstantinopol şəhərinin Dördüncü səlib yürüşü zamanı yaranmış Latın İmperatorluğunun əlində alaraq Bizans İmperatorluğunu yenidən qurmuşdur.
Mixail VIII Paleoloq | |
---|---|
yun. Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγος' | |
Bizans İmperatoru və Nikeya İmperatoru | |
1259 – 1282 | |
Əvvəlki | IV Yannis Lakaris |
Sonrakı | II Andronik Paleoloq |
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | 1224 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 11 dekabr 1282 |
Vəfat yeri | |
Fəaliyyəti | siyasətçi |
Atası | Andronik Douk Komnen Paleoloq |
Anası | Teodora Angelina Paleoloq |
Həyat yoldaşı | Teodora Doukaina Vatatzina |
Uşaqları | Manuel Paleoloq II Andronik Paleoloq Kostantin Paleoloq Eyrn Paleoloqina Anna Paleloqina Teodora Paleoloqina Eurofisin Paleoloqina Mariya Paleoloqina |
Dini | xristiyan |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Həyatı
1223–1258
VIII Mixayil domestik (Bizans ordusu generalı) olan Andronik Douk Kamnen Paleoloqun və Teodora Angelina Paleoloqinanın oğlu kimi anadan olmuşdur. Ana tərəfdən keçmiş Bizans imperatoru III Aleksey Angelin nəvəsidir. Onun ailəsi imperator nəslindən gəlirdi və ailəsinin Dükilər, Angellər, Komnenlər kimi sülalələrlə əlaqəsi vardı.
Gənc yaşlarda tanınmağa və Nikeya İmperatorluğu içərisində sürətlə yüksəlməyə başlamışdır. III Iohannın qohumu olan Teodora Dukayna Vtatzina ilə evlənmişdir. 1256-cı ildə Mixayil Anadolu Səlcuqlu Dövləti imperatoru olan II İzəddinin təmsilçiləri ilə bir üsyan planlamaqla ittiham olunmuşdur. Konyada yerləşən II İzəddinin sarayına ya öz istəyi ilə getmişdir, ya da sürgün edilmişdir. 1258-ci ildə təmiz çıxınca geri çağırılmış və frank əsilli muzdlu əsgərlərdən ibarət orduya rəhbərlik etməyə başlamışdır.
1258–1261
1258-ci ildə II Teodor Laskaris ölmüş və yerinə 8 yaşlı IV İohann Laskaris gəlmişdir. Geoq Mouzalon və I Patrik Arsenius naibləri olmuşdur, lakin Mixayil Paleoloq hər ikisini öldürmüşdür. Mixayil taxtı əvvəl naib kimi əlinə keçirmiş, daha sonra 1 yanvar 1259-cu ildə Cenevrə Respublikasının köməyi ilə Nimpayonda imperator elan edilmişdir.
25 iyul 1961-ci ildə Mixayil Paleoloq general Aleksey Stratiqopulun nəzarəti altında olan Konstantinopolu ələ keçirmiş və Latım imperatoru olan II Balduini qovmuşdur. VIII Mixayil Konstantinopola 15 avqustda girmişdir. Orada həm özü, həm də kiçik oğlu II Andrenik Paleoloq üçün tacgeymə mərasimi keçirmişdir. O, orada imperatorluk etməyə başlamış, ortaq imperator olan IV Yannis Laskarisi Nikeyada buraxmışdır. Dekabr ayında 11 yaşı olarkən Yannis Laskarisin gözlərini çıxararaq taxtdan salmış və bir monastıra keşiş kimi göndərmişdir.
İmperator olması
1261–1273
VIII Mixayil hökmdarlığı boyunca Latın İmperatorluğunu bərpa etmək istəyənlərlə mübarizə aparmalı olmuşdur. Latım imperatoru II Balduin evlilik və diplomatika yolu ilə Fransa kralı IX Luisin qardaşı I Karlo ilə ittifaq qurmuşdur. Karlo papanın göstərişi Cənubi İtaliyaya soxulmuşdur. Hohenştaufen sülaləsinin nümayəndələri olan Manfredi və Konradi məğlub etmiş və Palermo və Neapolu ələ keçirmişdir. Karlo Balkan yarımadasına çataraq Konstantinopolu ələ keçirmək istəyirdi,
Amma Karlonun yürüşləri papa üçün əlverişli deyildi. Papa ilə VIII Mixayil arasında Karloya qarşı ittifaq üçün apardıqları danışıqlar 20 il davam etmişdir. Sonda alınan qərara görə papa Karlonun Konstantinopola hücum etməsini əngəlləməli, Mixayil isə Şərq Ortodoks Kilsəsini Romaya birləşdirməli idi. Mixayilin belə bir söz verməsi Bizans xalqında narazılıq yaratmışdır. Papanın dini üstünlüyünü qəbul etmək istəməyənlər Latın İmperatorluğunun belə bərpa olunacağını düşünürdülər.
1274–1282
1274-cü ildə İkinci Lion Məclisində birlik elan edilmişdir. Bizanslılar məclisə qarşı çıxdılar. Mixayil birliyin qorunması üçün səylər göstərmişdir, Amma 1281-ci ildə IV Martinin papa olmasından sonra Mixayil birlikdən imtina etmişdir.
Karlo və Mixayil arasında siyasi gərginlik artarkən Karlo ordusunu gücləndirməyə başlamışdır. Fransız general Sallinin rəhbərliyi altında Berata (Albaniya) hücum olsa da Mixayil tərəfindən dəf olunmuşdur. Mixayil diplomatik yolla papanın inamını qazanmış və Siciliyadakı Hohenştaufen nümayəndələri ilə birləşmiş, Cenoanın dəstəyini almış və Araqon kralı III Pedro ilə gizli ittifaq qurmuşdur. 30 – 31 mart 1282-ci ildə Siciliyada Vesperum üsyanı baş vermişdir. Karlonun hakimiyyəti təhlükə altına düşmüş və fransızlar öldürülmüşdür. Beləliklə Bizans Latın işğalından qurtulmuşdur. Mixayil isə həmin il ölmüşdür. Mixayilin təkcə Avropaya diqqət verməsi Anadolunun türklər tərəfindən ələ keçirilməsi üçün zəmin yaratmışdır.
Ailəsi
- Dəspinə xatun — Mixailin qeyri-qanuni qızı, Abaqa xanın arvadı.
- Evdokiya Paleoloq — 1282-ci ildə Trabzon imperatoru II İohannla evləndirildi.
Mənbələr
- Charanis, Peter. "The Jews in the Byzantine Empire under the First Palaeologi." Speculum, 22 (1947), 75–77.
- Harris, Jonathan, Byzantium and the Crusades (Bloomsbury, 2nd ed., 2014).
- Heath, Ian, Byzantine Armies, AD 1118–1461 (Osprey Publishing, 1995).
- Oxford Dictionary of Byzantium (Oxford University Press, 1991)
- Vannier, J-F. Les premiers Paléologues (Études prosopographiques), 1989
Xarici keçidlər
- Coinage featuring Michael VIII Palaiologos
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mixail VIII Paleoloq yun Mixahl H Palaiologos 1224 Nikeya imperiyasi 11 dekabr 1282 Trakiya 1259 1282 ci illerde hakimiyyetde olmus Bizans imperatoru VIII Mixayil 1453 cu ilde Konstantinopolun Osmanli Imperiyasi terefinden fethine qeder movcud olmus Paleoloq sulalesinin banisidir 1261 ci ilde VIII Mixayil Konstantinopol seherinin Dorduncu selib yurusu zamani yaranmis Latin Imperatorlugunun elinde alaraq Bizans Imperatorlugunu yeniden qurmusdur Mixail VIII Paleoloqyun Mixahl H Palaiologos Bizans Imperatoru ve Nikeya Imperatoru1259 1282EvvelkiIV Yannis LakarisSonrakiII Andronik PaleoloqSexsi melumatlarDogum tarixi 1224Dogum yeri Nikeya imperiyasiVefat tarixi 11 dekabr 1282Vefat yeri Trakiya BolqaristanFealiyyeti siyasetciAtasi Andronik Douk Komnen PaleoloqAnasi Teodora Angelina PaleoloqHeyat yoldasi Teodora Doukaina VatatzinaUsaqlari Manuel Paleoloq II Andronik Paleoloq Kostantin Paleoloq Eyrn Paleoloqina Anna Paleloqina Teodora Paleoloqina Eurofisin Paleoloqina Mariya PaleoloqinaDini xristiyan Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyati1223 1258 VIII Mixayil domestik Bizans ordusu generali olan Andronik Douk Kamnen Paleoloqun ve Teodora Angelina Paleoloqinanin oglu kimi anadan olmusdur Ana terefden kecmis Bizans imperatoru III Aleksey Angelin nevesidir Onun ailesi imperator neslinden gelirdi ve ailesinin Dukiler Angeller Komnenler kimi sulalelerle elaqesi vardi Genc yaslarda taninmaga ve Nikeya Imperatorlugu icerisinde suretle yukselmeye baslamisdir III Iohannin qohumu olan Teodora Dukayna Vtatzina ile evlenmisdir 1256 ci ilde Mixayil Anadolu Selcuqlu Dovleti imperatoru olan II Izeddinin temsilcileri ile bir usyan planlamaqla ittiham olunmusdur Konyada yerlesen II Izeddinin sarayina ya oz isteyi ile getmisdir ya da surgun edilmisdir 1258 ci ilde temiz cixinca geri cagirilmis ve frank esilli muzdlu esgerlerden ibaret orduya rehberlik etmeye baslamisdir 1258 1261 1258 ci ilde II Teodor Laskaris olmus ve yerine 8 yasli IV Iohann Laskaris gelmisdir Geoq Mouzalon ve I Patrik Arsenius naibleri olmusdur lakin Mixayil Paleoloq her ikisini oldurmusdur Mixayil taxti evvel naib kimi eline kecirmis daha sonra 1 yanvar 1259 cu ilde Cenevre Respublikasinin komeyi ile Nimpayonda imperator elan edilmisdir 25 iyul 1961 ci ilde Mixayil Paleoloq general Aleksey Stratiqopulun nezareti altinda olan Konstantinopolu ele kecirmis ve Latim imperatoru olan II Balduini qovmusdur VIII Mixayil Konstantinopola 15 avqustda girmisdir Orada hem ozu hem de kicik oglu II Andrenik Paleoloq ucun tacgeyme merasimi kecirmisdir O orada imperatorluk etmeye baslamis ortaq imperator olan IV Yannis Laskarisi Nikeyada buraxmisdir Dekabr ayinda 11 yasi olarken Yannis Laskarisin gozlerini cixararaq taxtdan salmis ve bir monastira kesis kimi gondermisdir Imperator olmasi1261 1273 VIII Mixayil hokmdarligi boyunca Latin Imperatorlugunu berpa etmek isteyenlerle mubarize aparmali olmusdur Latim imperatoru II Balduin evlilik ve diplomatika yolu ile Fransa krali IX Luisin qardasi I Karlo ile ittifaq qurmusdur Karlo papanin gosterisi Cenubi Italiyaya soxulmusdur Hohenstaufen sulalesinin numayendeleri olan Manfredi ve Konradi meglub etmis ve Palermo ve Neapolu ele kecirmisdir Karlo Balkan yarimadasina cataraq Konstantinopolu ele kecirmek isteyirdi Amma Karlonun yurusleri papa ucun elverisli deyildi Papa ile VIII Mixayil arasinda Karloya qarsi ittifaq ucun apardiqlari danisiqlar 20 il davam etmisdir Sonda alinan qerara gore papa Karlonun Konstantinopola hucum etmesini engellemeli Mixayil ise Serq Ortodoks Kilsesini Romaya birlesdirmeli idi Mixayilin bele bir soz vermesi Bizans xalqinda naraziliq yaratmisdir Papanin dini ustunluyunu qebul etmek istemeyenler Latin Imperatorlugunun bele berpa olunacagini dusunurduler 1274 1282 1274 cu ilde Ikinci Lion Meclisinde birlik elan edilmisdir Bizanslilar meclise qarsi cixdilar Mixayil birliyin qorunmasi ucun seyler gostermisdir Amma 1281 ci ilde IV Martinin papa olmasindan sonra Mixayil birlikden imtina etmisdir Karlo ve Mixayil arasinda siyasi gerginlik artarken Karlo ordusunu guclendirmeye baslamisdir Fransiz general Sallinin rehberliyi altinda Berata Albaniya hucum olsa da Mixayil terefinden def olunmusdur Mixayil diplomatik yolla papanin inamini qazanmis ve Siciliyadaki Hohenstaufen numayendeleri ile birlesmis Cenoanin desteyini almis ve Araqon krali III Pedro ile gizli ittifaq qurmusdur 30 31 mart 1282 ci ilde Siciliyada Vesperum usyani bas vermisdir Karlonun hakimiyyeti tehluke altina dusmus ve fransizlar oldurulmusdur Belelikle Bizans Latin isgalindan qurtulmusdur Mixayil ise hemin il olmusdur Mixayilin tekce Avropaya diqqet vermesi Anadolunun turkler terefinden ele kecirilmesi ucun zemin yaratmisdir AilesiDespine xatun Mixailin qeyri qanuni qizi Abaqa xanin arvadi Evdokiya Paleoloq 1282 ci ilde Trabzon imperatoru II Iohannla evlendirildi MenbelerCharanis Peter The Jews in the Byzantine Empire under the First Palaeologi Speculum 22 1947 75 77 Harris Jonathan Byzantium and the Crusades Bloomsbury 2nd ed 2014 ISBN 978 1 78093 767 0 Heath Ian Byzantine Armies AD 1118 1461 Osprey Publishing 1995 ISBN 1 85532 347 8 Oxford Dictionary of Byzantium Oxford University Press 1991 Vannier J F Les premiers Paleologues Etudes prosopographiques 1989Xarici kecidlerVikianbarda VIII Mixail Paleoloq ile elaqeli mediafayllar var Coinage featuring Michael VIII Palaiologos