Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Abdulla ibn əl-Müqəffa (fars. ابومحمد عبدالله روزبه بن دادویه), Ibn al-Muqaffaʿ (ərəb. ابن المقفع), Ibn Muqaffa/Ebn-e Moghaffa (fars. ابن مقفع), ilkin adı Rūzbeh pūr-e Dādūya (fars. روزبه پور دادُویی; təq. 724 – təq. 757[…], Bəsrə[…])) — İran ədibi, tərcüməçi.
| Abdulla ibn əl-Müqəffa | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | təq. 724 |
| Vəfat tarixi | təq. 757[…] |
| Vəfat yeri |
|
| Fəaliyyəti | yazıçı |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Abdulla ibn əl-Müqəffa (724–759) İranda zərdüştilər ailəsində doğulmuş və İslamı qəbul edənə qədər adı Ruzbix olmuşdur. O, ənənəvi zərdüştilik tərbiyəsi almış və fars mədəniyyəti haqqında biliklərə yiyələnmişdir. Sonradan Bəsra şəhərinə gələrək təhsilini başa vurmuş və istilaçıların mədəniyyətinə qaynayıb qarışmışdır. O, İran və İraqın müxtəlif şəhərlərində omeyyad və abbasi canişinlərinin yanında katib olaraq çalışmış və təkcə məmur kimi deyil, həm də yazıçı kimi şöhrət qazanmış, ömrünün son illərində İslamı qəbul etmişdir. İbn əl-Müqəffanın farslara rəğbəti, ərəblərə laqeyd münasibəti arxasında gizlənən qərəzli münasibəti və zindiq (dinsiz) sözü yazıçının düşmənləri tərəfindən onu nüfuzdan salmaq üçün istifadə olunmuşdur. 35 yaşlı yazıçı xəlifə əl-Mənsurun göstərişi ilə edam olunmuşdur.
Beləliklə "Pançatantra" ərəb və fars versiyalarında "Kəlilə və Dimnə" adını almışdır ki, onların da əsasında hind toplusunun orta fars tərcüməsi (daha doğrusu, yenidən işlənmiş variantı) durur. "Kəlilə və Dimnə" adı "Pançatantra"nın qəhrəmanlarının ("Karataka və Damanaka") adlarının əvvəlcə pəhləvi (orta fars dili), sonra isə ərəb dilinə tərcüməsi zamanı dəyişikliklərə uğraması nəticəsində yaranmışdır. Bu əsərin əsasında hind toplusu dursa da, "Kəlilə və Dimnə" radikal şəkildə yenidən işlənilmiş və orta əsrlər ərəb nəsri tarixində olduqca mühüm yerə tutmuşdur. Məhz İbn əl-Müqəffanın ərəb dilində etdiyi tərcümə sayəsində bu əsər Avropa və digər müsəlman xalqlarının ədəbiyyatlarına daxil ola bilmişdir. Əl-Müqəffa sadəcə "Kəlilə və Dimnənin" tərcüməsi ilə kifayətlənməmişdir. O, müsəlman oxucusunun zövqünü oxşamağa çalışaraq toplunun bir çox hissələrində dəyişikliklər etmiş, özünün yazdığı bəzi hissələri, əsərin mövzusuna uyğun gələn ərəb atalar sözlərini və QURANdan götürülmüş iqtibasları əlavə etmişdir.
İstinadlar
- https://archive.org/details/lelivredekalilae0000unse/page/156/mode/2up. S. 1.
- (ing.). / N. Sims-Williams, A. Ashraf, H. Borjian, M. Ashtiany USA: Columbia University, 1982. ISSN 2330-4804
- https://www.persee.fr/doc/lefab_0996-6560_2015_num_26_1_1262. S. 179.
- http://www.oxfordreference.com/view/10.1093/oi/authority.20110803095955486.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Abdulla ibn el Muqeffa fars ابومحمد عبدالله روزبه بن دادویه Ibn al Muqaffaʿ ereb ابن المقفع Ibn Muqaffa Ebn e Moghaffa fars ابن مقفع ilkin adi Ruzbeh pur e Daduya fars روزبه پور داد ویی teq 724 teq 757 Besre Iran edibi tercumeci Abdulla ibn el MuqeffaDogum tarixi teq 724Vefat tarixi teq 757 Vefat yeri Besre Besre muhafezesi Iraq Fealiyyeti yazici Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiAbdulla ibn el Muqeffa 724 759 Iranda zerdustiler ailesinde dogulmus ve Islami qebul edene qeder adi Ruzbix olmusdur O enenevi zerdustilik terbiyesi almis ve fars medeniyyeti haqqinda biliklere yiyelenmisdir Sonradan Besra seherine gelerek tehsilini basa vurmus ve istilacilarin medeniyyetine qaynayib qarismisdir O Iran ve Iraqin muxtelif seherlerinde omeyyad ve abbasi canisinlerinin yaninda katib olaraq calismis ve tekce memur kimi deyil hem de yazici kimi sohret qazanmis omrunun son illerinde Islami qebul etmisdir Ibn el Muqeffanin farslara regbeti ereblere laqeyd munasibeti arxasinda gizlenen qerezli munasibeti ve zindiq dinsiz sozu yazicinin dusmenleri terefinden onu nufuzdan salmaq ucun istifade olunmusdur 35 yasli yazici xelife el Mensurun gosterisi ile edam olunmusdur Belelikle Pancatantra ereb ve fars versiyalarinda Kelile ve Dimne adini almisdir ki onlarin da esasinda hind toplusunun orta fars tercumesi daha dogrusu yeniden islenmis varianti durur Kelile ve Dimne adi Pancatantra nin qehremanlarinin Karataka ve Damanaka adlarinin evvelce pehlevi orta fars dili sonra ise ereb diline tercumesi zamani deyisikliklere ugramasi neticesinde yaranmisdir Bu eserin esasinda hind toplusu dursa da Kelile ve Dimne radikal sekilde yeniden islenilmis ve orta esrler ereb nesri tarixinde olduqca muhum yere tutmusdur Mehz Ibn el Muqeffanin ereb dilinde etdiyi tercume sayesinde bu eser Avropa ve diger muselman xalqlarinin edebiyyatlarina daxil ola bilmisdir El Muqeffa sadece Kelile ve Dimnenin tercumesi ile kifayetlenmemisdir O muselman oxucusunun zovqunu oxsamaga calisaraq toplunun bir cox hisselerinde deyisiklikler etmis ozunun yazdigi bezi hisseleri eserin movzusuna uygun gelen ereb atalar sozlerini ve QURANdan goturulmus iqtibaslari elave etmisdir Istinadlarhttps archive org details lelivredekalilae0000unse page 156 mode 2up S 1 ing N Sims Williams A Ashraf H Borjian M Ashtiany USA Columbia University 1982 ISSN 2330 4804 https www persee fr doc lefab 0996 6560 2015 num 26 1 1262 S 179 http www oxfordreference com view 10 1093 oi authority 20110803095955486 Hemcinin baxXarici kecidler