Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədə çoxsaylı problemlər mövcuddur. Zəhmət olmasa, səhifəni redaktə edərək və ya mövcud problemləri diskussiya edərək həll edin.
|
Cinayət hüququ — müstəqil hüquq sahəsi. O, hüququn ən geniş və fundamental sahələrindən biridir.
Cinayət hüququ anlayışı
Cinayət hüququnun iki əsas və başlıca anlayışı vardır:
Cinayət hüququnun toxunduğu bütün məsələlər də məhz bu iki anlayışla sıx surətdə və bilavastə əlaqədardır. Belə ki, ölkənin ictimai həyatı üçün təhlükəli olan əməllərin cinayət olması və cinayətə görə cəzanın verilməsi ilə bağlı münasibətlər yaranır. Bu münasibətlərin bir tərəfində cinayət törətmiş şəxs , digər tərəfində isə həmin şəxsi cəzalandırmağa səlahiyyətli olan dövlət durur. Göstərilən münasibətlər hüquq normaları ilə tənzimlənir. Bu normaların məcmusu cinayət hüququ adlanır.
Cinayət hüququ dedikdə, cinayət və cəza ilə bağlı olaraq cinayət törətmiş şəxslə dövlət arasında yaranan münasibətlərin tənzimləyən hüquq normalarının məcmusu başa düşülür.
Cinayət hüququnun ibarət olduğu hüquq normaları müəyyən edir.
- hansı əməllərin cinayət sayılmasını və əməllərin cəzalandırılması;
- cinayət məsulliyyətinin əsaslarını;
- cinayət məsuliyyətinin prinsiplərini;
- cəzanın növlərini və həddini;
- cəzanın tətbiq olunma qaydası və şərtləri;
- cinayət məsuliyyətindən azad etmənin şərtlərini;
- cəzadan azad etmənin şərtlərini;
Cinayət hüququnun vəzifələri
Hər bir sahə kimi cinayət hüququnun da üzərinə müəyyən vəzifələr düşür. Cinayət hüququnun əsas və başlıca vəzifəsi cəmiyyəti nisbətən təhlükəli cinayətlərdən qorumaqdan ibarətdir. Söhbət cinayət hüququnun qoruyucu vəzifəsindən gedir. Cinayət hüququnun qoruyucu vəzifəsinin mahiyyəti onun sülhün və insanlığın təhlükəsizliyini təmin etməkdən, insan və vətəndaş hüquq və azadlıqlarını, mülkiyyəti, ictimai qaydanı və ictimai təhlükəsizliyi, ətraf mühiti, Azərbaycan Respublikasının konstitusiya qruluşunu cinayət əməlindən qorumaqdan ibarətdir. bunların içərisində şəxsiyyətin, onun hüquq və azadlıqlarınin qorunması vəzifəsi mühüm yer tutur. Hüquqi demokratik dövlətlərdə cinayət hüquqi ilk növbədə insan hüquq və azadlıqlarını qorunmasını təmin etməlidir.
Cinayətin qarşısını almaq cinayət hüququnun üzərinə düşən vəzifədir. Buna cinayət hüququnun xəbərdaredici vəzifəsi deyilir. Cinayət hüququnun xəbərdaredici vəzifəsi 2 cür olur: ümumi xəbərdaredici vəzifə; xüsusi xəbərdaredici vəzifə. Cinayət hüququnun ümumi xəbərdaredici vəzifəsinin mahiyyəti ondan ibarətdir ki , cinayət hüququnun cinayət əməlinə görə cəza verilməsi barədə norma müəyyənləşdirilməsi bütün cəmiyyət üzvlərini cinayət törətməkdən çəkindirir, onların cinayət cəzası vermək hədəsi ilə xəbərdar edir: kim cinayət törədərsə, onda həmin şəxs barəsində cəza tətbiq ediləcəkdir. Ümumu xəbərdaredici vəzifənin obeyktini bütün şəxslər təşkil edir.
Cinayət hüququnun xüsusi xəbərdaredici vəzifəsinə gəldikdə qeyd etmək lazımdır ki, cinayət törətmiş şəxs qanunda nəzərdə tutulan cəza verilir və bu yolla onun tərəfindən ikinci dəfə yeni cinayət törədilməsinin qarşısı alınır
Cinayət qanunu
Cinayət hüququnu təşkil edən hüquq normaları (həm ümumi hissəyə, həm də xüsusi hissəyə daxil olan normalar)zahirən cinayət qanununda ifadə olunmuşdur. Cinayət qanununun yaranmasında Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası hüquqi əsas rolunu oynayır. Konstitusiya bütün qanunvericiliyin, o cümlədən cinayət qanunvericiliyinin normativ bazasıdır. burada nəzərdə tutulan bir sıra normaların cinayət qanunvericiliyi üçün mühüm və vacib (müəyyənedici)əhəmiyyəti və rolu vardır (məsələn, hamının qanun və məhkəmə qarşısında bərabər olması barədə norma və s. ).
Cinayət qanunu cinayət hüququnun mənbəyidir. yalnız cinayət qanunu cinayət hüquq norması müəyyənləşdirə bilər. Aşağıdakı məsələlər yalniz və yalniz cinayət qanunu ilə müəyyən oluna bilər:
- hansı ictimai təhlükəli əməllərin cinayət sayılması və cəzalandırılmalı olması;
- cinayət məsuliyyətinin əsasları;
- cəza sistemi, onun təyin olunma qayda və şərtləri;
- cinayət məsuliyyətindən və cəzadan azad olunma.
Cinayət qanunu cinayət hüququnun yeganə mənbəyidir. Cinayət qanunundan başqa, normativ aktların digər növləri (prezident fərmanları, Nazirlər Kabinetinin qərarları, nazirliklerin təlimatları və əmrləri və s. )cinayət hüquq norması müəyyənləşdirə və cinayət hüququnun mənbəyi ola bilməz. Demokratik hüquqi dovlətlərdə məsələyə məhz bu cür yanaşılır.
Əsas cinayət qanunu Azərbaycan Respublikasının Cinayət Məcəlləsi hesab edilir. Cinayət Məcəlləsi 1999-cu il dekabrın 30-da qəbul olunmuş, 2000-ci il sentyabrın 1-dən qüvvəyə minmişdir. Azərbaycan Respublikasının cinayət qanunvericiliyi Cinayət Məcəlləsi ilə əhatə olunur. Cinayət Məcəlləsi dedikdə, Azərbaycan Respublikasının qüvvədə olan cinayət qanunvericiliyi başa düşülür. Burada cinayət hüquq normalarının bütövlükdə hamısı ifadə olunmuşdur.
Cinayət Məcəlləsi dedikdə, Azeəbaycan Respublikasının qüvvədə olan cinayət qanunvericiliyini əhatə edən və özündə bütün cinayət hüquq normalarının hamısını əks etdirən sistemləşdirilmiş normativ akt başa düşülür.
Cinayət anlayışı
Hər hansı şəxs adam öldürür. Şəxs öz qonşusunun əmlakını ogurlayır. Vəzifəli şəxs rüşvət alır. Şəxs qadını gəlir əldə etmək üçün fahişəliyə cəlb edir və s. Adam öldürmə də, ogurluq da, rüsvətxorluq da, fahişəliye cəlb etmə də cinayət hüququn dili ilə desək, cinayət adlanır. Bəs, cinayət dedikdə nə basa düşülür?
Cinayət mübahisəsiz olaraq cinayət hüququnun əsas və mərkəzi anlayışı hesab edilir. Cinayət Məcəlləsinin 14-cü maddəsində ona tərif verilir.
Cinayət dedikdə, təqsirli olaraq törədilən elə ictimai təhlükəli əməl başa düşülür ki, bu əməl Cinayət Məcəlləsi ilə cəza hədəsi altında qadağan olunmusdur.
Cinayət sayilan ictimai təhlükəli əməllər sülh və bəşəriyyətə, şəxsiyyətin həyat və sağlamlığına, vətəndaşların konstitusion hüquq və azadlıqlarına, mülkiyyətə, ictimai təhlükəsizliyə və ictimai qaydaya, dövlət hakimiyyətinə və s. qəsd edir.
Bütün əməllər şübhəsiz ki, cinayət sayıla bilməz. hər hansı əməlin cinayət kimi tanınması üçün tələb olunur ki, həmin əməl cinayətin əlamətlərinə uyğun gəlsin və onlara cavab versin. həmin əlamətlər cinayəti hüquq pozuntusun digər növlərindən fərqləndirməyə imkan verir. Cinayətin əlamətlərinə isə aiddir:
- hüquqazidd olmaq əlaməti;
- ictimai cəhətdən daha təhlükəli olmaq əlaməti;
- təqsirli əməl olmaq əlaməti (təqsirlilik əlaməti);
- cəzalanmalı əməl olması əlaməti;
Cinаyət məsuliyyətinin аnlаyışı
Cinayət məsuliyyəti hüquqi məsuliyyətin bir növü olub, cinayət qanunu ilə dövlət tərəfindən müəyyən edilir. Cinayət məsuliyyəti cinayət törətməkdə təqsirli olan şəxsin dövlət adından mühakimə edilməsini və onun barəsində cəzanın tətbiqini nəzərdə tutur.
Cinayət qanunun bir çox normalarında adı çəklsə də cinayət qanunvericiliyində cinayət məsuliyyətinin anlayışı verilmir. Belə anlayışı cinayət hüquq nəzəriyyəsi işləyib hazırlayır. Lakin elmi ədəbiyyatda cinayət məsuliyyətinin anlayışı ətrafında fikir ayrılığı mövcuddur.
Cinayət məsuliyyəti cinayət törətməkdə təqsirli olan şəxsin etdiyi cinayətə görə dövlət qarşısında yaranan öhdəçiliyi olub, dövlət tərəfindən onun əməlinin və şəxsiyyətinin pislənilməsində, belə şəxsə cəza və digər dövlət məcburiyyət tədbirlərinin tətbiqində və şəxs barəsində məhkumluğun yaranmasında ifadə olunur.
Mənbə
- Электронная библиотека по уголовному праву ALLPRAVO.RU
- Уголовные кодексы стран мира 2007-08-24 at the Wayback Machine
- Федеральный правовой портал. Каталог ресурсов по уголовному праву 2020-06-21 at the Wayback Machine
Xarici keçidlər
- Criminal Law - Cinayət hüququ
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqalede coxsayli problemler movcuddur Zehmet olmasa sehifeni redakte ederek ve ya movcud problemleri diskussiya ederek hell edin Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin mart 2024 Bu meqalenin giris hissesi cox qisadir Xahis edilir meqalenin telimat xarakterli giris hissesini tekmillesdirin ve meqalenin butun ehemiyyetli aspektleri barede ixtisarlasdirilmis formada melumat verin Basliqla bagli mubahise yaranibsa sehifesine bas cekin Bu meqalenin sonunda menbe siyahisi var lakin metndaxili menbeler hec ve ya kifayet qeder istifade edilmediyi ucun bezi melumatlarin menbesi bilinmir Lutfen menbeleri uygun sekilde metnin daxilinde yerlesdirerek meqalenin tekmillesdirilmesine komek edin mart 2024 Cinayet huququ musteqil huquq sahesi O huququn en genis ve fundamental sahelerinden biridir Cinayet huququ anlayisiCinayet huququnun iki esas ve baslica anlayisi vardir cinayet ceza Cinayet huququnun toxundugu butun meseleler de mehz bu iki anlayisla six suretde ve bilavaste elaqedardir Bele ki olkenin ictimai heyati ucun tehlukeli olan emellerin cinayet olmasi ve cinayete gore cezanin verilmesi ile bagli munasibetler yaranir Bu munasibetlerin bir terefinde cinayet toretmis sexs diger terefinde ise hemin sexsi cezalandirmaga selahiyyetli olan dovlet durur Gosterilen munasibetler huquq normalari ile tenzimlenir Bu normalarin mecmusu cinayet huququ adlanir Cinayet huququ dedikde cinayet ve ceza ile bagli olaraq cinayet toretmis sexsle dovlet arasinda yaranan munasibetlerin tenzimleyen huquq normalarinin mecmusu basa dusulur Cinayet huququnun ibaret oldugu huquq normalari mueyyen edir hansi emellerin cinayet sayilmasini ve emellerin cezalandirilmasi cinayet mesulliyyetinin esaslarini cinayet mesuliyyetinin prinsiplerini cezanin novlerini ve heddini cezanin tetbiq olunma qaydasi ve sertleri cinayet mesuliyyetinden azad etmenin sertlerini cezadan azad etmenin sertlerini Cinayet huququnun vezifeleriHer bir sahe kimi cinayet huququnun da uzerine mueyyen vezifeler dusur Cinayet huququnun esas ve baslica vezifesi cemiyyeti nisbeten tehlukeli cinayetlerden qorumaqdan ibaretdir Sohbet cinayet huququnun qoruyucu vezifesinden gedir Cinayet huququnun qoruyucu vezifesinin mahiyyeti onun sulhun ve insanligin tehlukesizliyini temin etmekden insan ve vetendas huquq ve azadliqlarini mulkiyyeti ictimai qaydani ve ictimai tehlukesizliyi etraf muhiti Azerbaycan Respublikasinin konstitusiya qrulusunu cinayet emelinden qorumaqdan ibaretdir bunlarin icerisinde sexsiyyetin onun huquq ve azadliqlarinin qorunmasi vezifesi muhum yer tutur Huquqi demokratik dovletlerde cinayet huquqi ilk novbede insan huquq ve azadliqlarini qorunmasini temin etmelidir Cinayetin qarsisini almaq cinayet huququnun uzerine dusen vezifedir Buna cinayet huququnun xeberdaredici vezifesi deyilir Cinayet huququnun xeberdaredici vezifesi 2 cur olur umumi xeberdaredici vezife xususi xeberdaredici vezife Cinayet huququnun umumi xeberdaredici vezifesinin mahiyyeti ondan ibaretdir ki cinayet huququnun cinayet emeline gore ceza verilmesi barede norma mueyyenlesdirilmesi butun cemiyyet uzvlerini cinayet toretmekden cekindirir onlarin cinayet cezasi vermek hedesi ile xeberdar edir kim cinayet torederse onda hemin sexs baresinde ceza tetbiq edilecekdir Umumu xeberdaredici vezifenin obeyktini butun sexsler teskil edir Cinayet huququnun xususi xeberdaredici vezifesine geldikde qeyd etmek lazimdir ki cinayet toretmis sexs qanunda nezerde tutulan ceza verilir ve bu yolla onun terefinden ikinci defe yeni cinayet toredilmesinin qarsisi alinirCinayet qanunuCinayet huququnu teskil eden huquq normalari hem umumi hisseye hem de xususi hisseye daxil olan normalar zahiren cinayet qanununda ifade olunmusdur Cinayet qanununun yaranmasinda Azerbaycan Respublikasinin Konstitusiyasi huquqi esas rolunu oynayir Konstitusiya butun qanunvericiliyin o cumleden cinayet qanunvericiliyinin normativ bazasidir burada nezerde tutulan bir sira normalarin cinayet qanunvericiliyi ucun muhum ve vacib mueyyenedici ehemiyyeti ve rolu vardir meselen haminin qanun ve mehkeme qarsisinda beraber olmasi barede norma ve s Cinayet qanunu cinayet huququnun menbeyidir yalniz cinayet qanunu cinayet huquq normasi mueyyenlesdire biler Asagidaki meseleler yalniz ve yalniz cinayet qanunu ile mueyyen oluna biler hansi ictimai tehlukeli emellerin cinayet sayilmasi ve cezalandirilmali olmasi cinayet mesuliyyetinin esaslari ceza sistemi onun teyin olunma qayda ve sertleri cinayet mesuliyyetinden ve cezadan azad olunma Cinayet qanunu cinayet huququnun yegane menbeyidir Cinayet qanunundan basqa normativ aktlarin diger novleri prezident fermanlari Nazirler Kabinetinin qerarlari nazirliklerin telimatlari ve emrleri ve s cinayet huquq normasi mueyyenlesdire ve cinayet huququnun menbeyi ola bilmez Demokratik huquqi dovletlerde meseleye mehz bu cur yanasilir Esas cinayet qanunu Azerbaycan Respublikasinin Cinayet Mecellesi hesab edilir Cinayet Mecellesi 1999 cu il dekabrin 30 da qebul olunmus 2000 ci il sentyabrin 1 den quvveye minmisdir Azerbaycan Respublikasinin cinayet qanunvericiliyi Cinayet Mecellesi ile ehate olunur Cinayet Mecellesi dedikde Azerbaycan Respublikasinin quvvede olan cinayet qanunvericiliyi basa dusulur Burada cinayet huquq normalarinin butovlukde hamisi ifade olunmusdur Cinayet Mecellesi dedikde Azeebaycan Respublikasinin quvvede olan cinayet qanunvericiliyini ehate eden ve ozunde butun cinayet huquq normalarinin hamisini eks etdiren sistemlesdirilmis normativ akt basa dusulur Cinayet anlayisiHer hansi sexs adam oldurur Sexs oz qonsusunun emlakini ogurlayir Vezifeli sexs rusvet alir Sexs qadini gelir elde etmek ucun fahiseliye celb edir ve s Adam oldurme de ogurluq da rusvetxorluq da fahiseliye celb etme de cinayet huququn dili ile desek cinayet adlanir Bes cinayet dedikde ne basa dusulur Cinayet mubahisesiz olaraq cinayet huququnun esas ve merkezi anlayisi hesab edilir Cinayet Mecellesinin 14 cu maddesinde ona terif verilir Cinayet dedikde teqsirli olaraq toredilen ele ictimai tehlukeli emel basa dusulur ki bu emel Cinayet Mecellesi ile ceza hedesi altinda qadagan olunmusdur Cinayet sayilan ictimai tehlukeli emeller sulh ve beseriyyete sexsiyyetin heyat ve saglamligina vetendaslarin konstitusion huquq ve azadliqlarina mulkiyyete ictimai tehlukesizliye ve ictimai qaydaya dovlet hakimiyyetine ve s qesd edir Butun emeller subhesiz ki cinayet sayila bilmez her hansi emelin cinayet kimi taninmasi ucun teleb olunur ki hemin emel cinayetin elametlerine uygun gelsin ve onlara cavab versin hemin elametler cinayeti huquq pozuntusun diger novlerinden ferqlendirmeye imkan verir Cinayetin elametlerine ise aiddir huquqazidd olmaq elameti ictimai cehetden daha tehlukeli olmaq elameti teqsirli emel olmaq elameti teqsirlilik elameti cezalanmali emel olmasi elameti Cinayet mesuliyyetinin anlayisiCinayet mesuliyyeti huquqi mesuliyyetin bir novu olub cinayet qanunu ile dovlet terefinden mueyyen edilir Cinayet mesuliyyeti cinayet toretmekde teqsirli olan sexsin dovlet adindan muhakime edilmesini ve onun baresinde cezanin tetbiqini nezerde tutur Cinayet qanunun bir cox normalarinda adi ceklse de cinayet qanunvericiliyinde cinayet mesuliyyetinin anlayisi verilmir Bele anlayisi cinayet huquq nezeriyyesi isleyib hazirlayir Lakin elmi edebiyyatda cinayet mesuliyyetinin anlayisi etrafinda fikir ayriligi movcuddur Cinayet mesuliyyeti cinayet toretmekde teqsirli olan sexsin etdiyi cinayete gore dovlet qarsisinda yaranan ohdeciliyi olub dovlet terefinden onun emelinin ve sexsiyyetinin pislenilmesinde bele sexse ceza ve diger dovlet mecburiyyet tedbirlerinin tetbiqinde ve sexs baresinde mehkumlugun yaranmasinda ifade olunur MenbeElektronnaya biblioteka po ugolovnomu pravu ALLPRAVO RU Ugolovnye kodeksy stran mira 2007 08 24 at the Wayback Machine Federalnyj pravovoj portal Katalog resursov po ugolovnomu pravu 2020 06 21 at the Wayback MachineXarici kecidlerCriminal Law Cinayet huququ