Hers qısaca ing Hz azərb Hs Beynəlxalq vahidlər sistemində Si dövri proseslərinin məs yırğalanma hmg tezliyinin vahididi

Hers (qısaca ing. Hz, azərb. Hs‎) — Beynəlxalq vahidlər sistemində (Sİ) dövri proseslərinin (məs. yırğalanma) hmg tezliyinin vahididir. Hers — xüsusi adlanmaya və işarəyə malik törəmə vahididir. Beynəlxalq sistemin başqa vahidləri kimi Hs-də müəyyən ifadəyə malikdir:

Hers

Ümumi məlumatlar
Ölçdüyü anlayış	Tezlik
Adını daşıyır	Henrix Hers
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

1 Hs = 1 san⁻¹

1 Hers — cismin 1 saniyə müddətində 1 tam dövrünün malik olduğu tezliyə bərabərdir. Sİ-nin qaydalarına əsasən Hers vahidin yazılışı birinci hərfi böyük olmaqla sətri hərflərlə ilə yazılır.

Göz qırpma tezlikləri: F=0,5 Hs, (Hs = Hers) 1,0 Hs və 2,0 Hs. Tezlik və interval (zaman, t=san) həmişə tərs mütənasibdir: f=1/T; T=1/f.

Tarixi

Vahid XIX əsrdə yaşamış və elektrodinamikanın inkişafında misilsiz töhfələri olan alman fiziki Henrix Hersin şərəfinə adlandırılmışdır. Ad 1930-cu ildə Beynəlxalq elektrotexnika komissiyası tərəfindən təsis edilmişdi.. 1960-cı ildə XI Baş konfransda bu ad Sİ-də tezliyin vahidi olaraq qəbul edilmişdi.

Bölünənləri və ayrı-ayrı vahidləri

Onluq bölünən ədədləri və ayrı-ayrı vahidlər Sİ-in standart ön şəkilçilərinin köməyi ilə yaradır.

Dərəcəsi	Adı	Simvolu	Dərəcəsi	Adı	Simvolu
10⁰	Hers	Hs	~	~	~
10¹	dekaHers	deHs	10⁻¹	desiHers	dHs
10²	hektaHers	hHs	10⁻²	santiHers	cHs
10³	kiloHers	KHs	10⁻³	milliHers	mHs
10⁶	meqaHers	MHs	10⁻⁶	mikroHers	µHs
10⁹	giqaHers	GHs	10⁻⁹	nanoHers	nHs
10¹²	teroHers	THs	10⁻¹²	pikoHers	pHs
10¹⁵	pekaHers	PHs	10⁻¹⁵	femtoHers	fHs
10¹⁸	eqzaHers	EHs	10⁻¹⁸	attoHers	aHs
10²¹	zettaHers	ZHs	10⁻²¹	zeptoHers	zHs
10²⁴	yottaHers	YHs	10⁻²⁴	yoktoHers	yHs

Hers və Bekkerel

Sİ-də hersdən başqa daha eyni bərabərliyə malik (1/s) bir törəmə vahid mövcuddur: bekkerel törəmə vahidi. Vahidlərin ikisi də bərabərliyə malikdir, amma adlarının müxtəlifliyi, onların tətbiq sferalarının fərqi ilə bağlıdır: Hers yalnız dövri proseslər üçün istifadə olunur, amma Bekkerel — yalnız radionuklidlərin dağılmasının təsadüfi prosesləri üçün istifadə olunur.

Maraqlı faktlar

İnsan qulağıyla qəbul edilən tezliklərin orta diapazonu 20 Hs-dan 20 KHs-a qədər uzanır.
Sakit vəziyyətdə ürək təxminən 1 Hs tezliklə döyünür (qeyd: almanca tərcümədə "Herz" sözü "ürək" sözüdür. Ancaq, böyük fizikin soyadı Hertz yazılır).
Birinci oktavanın lya notunun tezliyi 440 Hs təşkil edir. Kamertonun standart tezliyidir.
İnsan tərəfindən qəbul edilən elektromaqnit sahəsinin tərəddüd tezlikləri şüa (işıq) kimi, 3,9 * 10¹⁴-dan 7,9*10¹⁴ Hs diopazonuna qədər uzanır.

İstinadlar

6.5.3 // Quantities and units—Part 1: General (ing.). 1 ISO, 2009. P. 18. 41 p.
SI A concise summary of the International System of Units, SI (ing.). 2019.
"BEK-in tarixi" (ingilis). BEK. 2013-06-02 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013 - 09-01.
"Units with special names and symbols (ing.) Beynəlxalq büronun saytında simvollar və adlar". 2009-06-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-11-03.

[_a0eab6f5d8bed6a9-1] 6.5.3 // Quantities and units—Part 1: General (ing.). 1 ISO, 2009. P. 18. 41 p.

[_f924bdde60afddb0-2] SI A concise summary of the International System of Units, SI (ing.). 2019.

[3] "BEK-in tarixi" (ingilis). BEK. 2013-06-02 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013 - 09-01.

[4] "Units with special names and symbols (ing.) Beynəlxalq büronun saytında simvollar və adlar". 2009-06-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-11-03.