16 yaşında Kuban Yeger korpusunun 4-cü batalyonunda kapral kimi hərbi xidmətə başlamışdır. 1797-ci ildə 18-ci Yeger polkunun unter-zabit heyətinə daxil olmuş, iki il sonra podporuçik rütbəsi almışdır. 1796-cı ildən hərbi əməliyyatlarda iştirak edib. Bambak ekspedisiyası zamanı podpruçik rütbəsi alıb. Gəncənin mühasirəsi zamanı rota komandiri idi. Gəncənin tutulmasına görə III dərəcəli Müqəddəs Anna ordeni ilə təltif olunmuşdur. 1805-ci ildə mayor, bundan cəmi iki il sonra isə podpolkovnik rütbəsi alıb. Bir müddət Gəncə qalasının komendantı da olmuşdur.
1805-ci ilin iyun ayında karyerasında uğursuzluq
Bu zaman Şəki xanlığı ərazisində - Səlim xanın iqamətgahı olan Nuxa qalasından 20 verst (təxm. 21 km.) kənardakı hərbi düşərgədə, 17-ci yeger (ovçular) alayının İvan Parfyonovun başçılıq etdiyi dəstəsi vardı. Dəstə Tiflis müşketyor alayından olan 285 nəfərdən ibarət idi və onların da istifadəsində 2 top vardı.
Səlim xan İbrahim xanın öldürülməsindən xəbərdar olan kimi, mayor Parfyonovun yanına adam göndərib, təcili öz yanına gəlməsini istəyir. Səlim xanın göndərdiyi adam Parfyonova deyir ki, xan onunla təcili görüşmək istəyir, guya, iranlıların onun xanlığına yaxınlaşması barədə ciddi bir məlumat alıb və niyyəti də budur ki, rus dəstəsi ilə öz qoşununu birləşdirib sərhəddə doğru - düşməni qarşılamağa getsin. Parfyonov Səlim xanın dəvətini qəbul edir, bir adütant və 15 nəfər mühafizəçi kazak ilə birlikdə səhər tezdən düşərgəni tərk edir. Nuxaya 7 verst qalanda, Səlim xanın 3 min nəfərlik hərbi düşərgəsi ilə qarşılaşır. Qarşılaşdığı bu mənzərə onu iranlıların yaxınlaşması barədə şayiənin doğru olmasına daha da inandırır və heç nədən şübhələnmədən Səlim xanın hərbi düşərgəsinə gedir. Onu burada xanın məmurlarından biri qarşılayır, onunla müxtəlif məsələlər barədə 4 saat söhbət etdikdən sonra, adütantı ilə birlikdə öz çadırına dəvət edir, özü isə onların gəlişi barədə xana məlumat vermək adıyla çıxıb gedir. 1 saatdan sonra 100 nəfər silahlı şəkili onun mühafizəçi kazaklarına qəfildən hücum edirlər, bəzisini qılıncdan keçirirlər və bəzisini isə tərksilah edirlər. Şəkililər kazakların paltarlarını cırırlar, onları bir alt paltarında saxlayıb əllərini arxadan bağlayırlar və atlarını da götürürlər. Eyni vaxtda 6 nəfər əlində sıyrılmış xəncərlə Parfyonovun olduğu çadıra soxulur, onu da yerə yıxıb ağzını bağlayırlar, bütün qiymətli əşyalarını və pullarını götürürlər, əllərini arxadan bağlayıb, belə bir vəziyyətdə, piyada, qova-qova və güclü mühafizə altında Nuxa qalasına aparırlar. Lakin bir-neçə saat Nuxa qalasında zindanda saxladıqdan sonra yenidən həmin yerə - Səlim xanın düşərgəsinə, gətirirlər və burada axşam ona bildirirlər ki, onları azad edirlər, bu şərtlə ki, başçılıq etdiyi dəstəni Şəki xanlığı ərazisindən çıxartsın.
Parfyonov gecə vaxtı öz düşərgəsinə qayıdır, orada ona məlumat verirlər ki, gündüz Şəki qoşunları düşərgəyə yaxınlaşıbmış və düşərgədən atəş açılmasına baxmayaraq, şəkililər rusların düşərgə ətrafında otlayan atlarını qovub dağıdıblarmış.
Səhər rus hərbi düşərgəsi Şəki qoşunu tərəfindən mühasirəyə alınır və ruslardan tələb olunur ki, onlar həmin saat Şəki xanlığı ərazisini tərk etsinlər.
Beləliklə, Cənubi Qafqazda ilk dəfə olaraq rus qoşunu tutduğu mövqeni tərk etməyə məcbur edilir. Bu hadisə barədə Parfyonovun 24 iyun (Yuli təqvimi ilə: 12 iyun) tarixli raportunda məlumat verdiyini nəzərə alsaq, onun 23 iyun tarixində həbs edildiyini, rus qoşunlarının isə 1 gün sonra - 24 iyun tarixində, Şəki xanlığı ərazisini tərk etdiyini güman etmək olar.
Rus hərb tarixçisi bu hadisəni Cənubi Qafqazda qalibiyyətlə hərəkət edən rus ordusu üçün biabırçılıq kimi qiymətləndirmişdi.
Ədəbiyyat
Бобровский Павел Осипович. История 13-го Лейб-Гренадерского Эриванского Его Величества полка за 250 лет. Часть третья. C. 168-169 .
Дубровин Николай Федорович. История войны и владычества русских на Кавказе, том V, С.-Петербург, 1887, стр.: 56 - 61, 461.[ölü keçid]
Ivan Ivanovic Parfyonov 17 ci yeger alayinin komandiri 1810 1816 Ivan Ivanovic ParfyonovIvan Ivanovich ParfyonovSexsi melumatlarDogum tarixi 1778Vefat tarixi 1816Vetendasligi Rusiya ImperiyasiHerbi fealiyyetiHerbi hisse 17 ci yeger alayiXidmet illeri 1794 1816Rutbesi polkovnikVezifesi polk komandiriTeltifleri 3 cu dereceli Muqeddes Anna OrdeniHeyat ve fealiyyeti16 yasinda Kuban Yeger korpusunun 4 cu batalyonunda kapral kimi herbi xidmete baslamisdir 1797 ci ilde 18 ci Yeger polkunun unter zabit heyetine daxil olmus iki il sonra podporucik rutbesi almisdir 1796 ci ilden herbi emeliyyatlarda istirak edib Bambak ekspedisiyasi zamani podprucik rutbesi alib Gencenin muhasiresi zamani rota komandiri idi Gencenin tutulmasina gore III dereceli Muqeddes Anna ordeni ile teltif olunmusdur 1805 ci ilde mayor bundan cemi iki il sonra ise podpolkovnik rutbesi alib Bir muddet Gence qalasinin komendanti da olmusdur 1805 ci ilin iyun ayinda karyerasinda ugursuzluq Bu zaman Seki xanligi erazisinde Selim xanin iqametgahi olan Nuxa qalasindan 20 verst texm 21 km kenardaki herbi dusergede 17 ci yeger ovcular alayinin Ivan Parfyonovun basciliq etdiyi destesi vardi Deste Tiflis musketyor alayindan olan 285 neferden ibaret idi ve onlarin da istifadesinde 2 top vardi Rus herb tarixcisi Nikolay Dubrovinin yazdigina gore Rus herb tarixcisi Nikolay Fyodorovic Dubrovin Selim xan Ibrahim xanin oldurulmesinden xeberdar olan kimi mayor Parfyonovun yanina adam gonderib tecili oz yanina gelmesini isteyir Selim xanin gonderdiyi adam Parfyonova deyir ki xan onunla tecili gorusmek isteyir guya iranlilarin onun xanligina yaxinlasmasi barede ciddi bir melumat alib ve niyyeti de budur ki rus destesi ile oz qosununu birlesdirib serhedde dogru dusmeni qarsilamaga getsin Parfyonov Selim xanin devetini qebul edir bir adutant ve 15 nefer muhafizeci kazak ile birlikde seher tezden dusergeni terk edir Nuxaya 7 verst qalanda Selim xanin 3 min neferlik herbi dusergesi ile qarsilasir Qarsilasdigi bu menzere onu iranlilarin yaxinlasmasi barede sayienin dogru olmasina daha da inandirir ve hec neden subhelenmeden Selim xanin herbi dusergesine gedir Onu burada xanin memurlarindan biri qarsilayir onunla muxtelif meseleler barede 4 saat sohbet etdikden sonra adutanti ile birlikde oz cadirina devet edir ozu ise onlarin gelisi barede xana melumat vermek adiyla cixib gedir 1 saatdan sonra 100 nefer silahli sekili onun muhafizeci kazaklarina qefilden hucum edirler bezisini qilincdan kecirirler ve bezisini ise terksilah edirler Sekililer kazaklarin paltarlarini cirirlar onlari bir alt paltarinda saxlayib ellerini arxadan baglayirlar ve atlarini da gotururler Eyni vaxtda 6 nefer elinde siyrilmis xencerle Parfyonovun oldugu cadira soxulur onu da yere yixib agzini baglayirlar butun qiymetli esyalarini ve pullarini gotururler ellerini arxadan baglayib bele bir veziyyetde piyada qova qova ve guclu muhafize altinda Nuxa qalasina aparirlar Lakin bir nece saat Nuxa qalasinda zindanda saxladiqdan sonra yeniden hemin yere Selim xanin dusergesine getirirler ve burada axsam ona bildirirler ki onlari azad edirler bu sertle ki basciliq etdiyi desteni Seki xanligi erazisinden cixartsin Parfyonov gece vaxti oz dusergesine qayidir orada ona melumat verirler ki gunduz Seki qosunlari dusergeye yaxinlasibmis ve dusergeden ates acilmasina baxmayaraq sekililer ruslarin duserge etrafinda otlayan atlarini qovub dagidiblarmis Seher rus herbi dusergesi Seki qosunu terefinden muhasireye alinir ve ruslardan teleb olunur ki onlar hemin saat Seki xanligi erazisini terk etsinler Belelikle Cenubi Qafqazda ilk defe olaraq rus qosunu tutdugu movqeni terk etmeye mecbur edilir Bu hadise barede Parfyonovun 24 iyun Yuli teqvimi ile 12 iyun tarixli raportunda melumat verdiyini nezere alsaq onun 23 iyun tarixinde hebs edildiyini rus qosunlarinin ise 1 gun sonra 24 iyun tarixinde Seki xanligi erazisini terk etdiyini guman etmek olar Rus herb tarixcisi bu hadiseni Cenubi Qafqazda qalibiyyetle hereket eden rus ordusu ucun biabirciliq kimi qiymetlendirmisdi EdebiyyatBobrovskij Pavel Osipovich Istoriya 13 go Lejb Grenaderskogo Erivanskogo Ego Velichestva polka za 250 let Chast tretya C 168 169 Dubrovin Nikolaj Fedorovich Istoriya vojny i vladychestva russkih na Kavkaze tom V S Peterburg 1887 str 56 61 461 olu kecid
Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
