Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Vağudi və ya Vaqudi — Yelizavetpol quberniyasının Zəngəzur qəzasında, indi Sisyan rayonunda kənd.
| Vağudi | |
|---|---|
| Вагуди | |
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Sahəsi |
|
| Mərkəzin hündürlüyü | 1.575 m |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| Rəsmi dili | |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
Rayon mərkəzindən 9 km cənub-şərqdə, Bazarçay çayının sol sahilində, Ağudi kəndindən 3 km məsafədə yerləşir. Qafqazın 5 verstlik xəritəsində qeyd edilmişdir. Vağudi adlı 3 kənd olmuşdur: I Vağudi, II Vağudi, III Vağudi. Vağudi kəndi həmin 3 Vağudi adlı kəndlərinin birləşməsindən yaranmışdır.
Toponimikası
Kəndin adı Ağudi toponiminin əvvəlinə "v" samitinin artırılması əsasında yaranmışdır. Voxçu (Oxçu toponimindən) toponimi, varsaq (arsaq etnonimindən) etnonimi həmin konstruksiya əsasında yaranmışdır. Ağudi toponimi ilə Vağudi toponimi eyni semantik xüsusiyyətə malikdir.
1918-ci ildə Azərbaycan türklərindən ibarət əhalisi qovulmuş və Lor, Axlatyan, Bukunis kəndlərindən ermənilər oraya köçürülmüşdür Sonra əhali qarışıq olmuşdur. 1988-ci ildə kəndin azərbaycanlılardan ibarət hissəsi Azərbaycana qovulmuşdur. Digər adı Böyükdüz olmuşdur ki, bu da Səlcuq oğuzlarının Bükdüz tayfasının adını əks etdirir. 1468-ci ilə aid mənbədə Vaqadi kimidir [134, 167]. Orta əsrlərdə Albaniyanın qədim Tatev monastrına mənsub kənd olmuşdur. Ehtimal ki, İran dillərində baqa "od allahı" və deh "kənd" sözlərindən ibarət olmaqla "Odpərəst-lər kəndi" mənasındadır.
Əhalisi
Kənddə 1831-ci ildə 44 nəfər, 1873-cü ildə 653 nəfər, 1886-cı ildə 926 nəfər, 1897-ci ildə 1286 nəfər, 1908-ci ildə 1395 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır. 1914-cü ildən başlayaraq azərbaycanlılar erməni təcavüzü nəticəsində deportasiya olunmuş və kəndə xaricdən köçürülən ermənilər yerləşdirilmişdir. İndiki Ermənistanda sovet hökuməti qurulandan sonra azərbaycanlılar öz kəndlərinə dönə bilmişlər. Burada ermənilərlə yanaşı 1922-ci ildə 131 nəfər, 1926-cı ildə 226 nəfər, 1931-ci ildə 336 nəfər, 1987-ci ildə 700 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır. 1988-ci ilin sonlarında azərbaycanlılar qırğınlarla Ermənistan dövləti tərəfindən qovulmuşlar. Indi yalnız ermənilər yaşayır.
Əhali qırğınları
Vagudi – 1918-ci il. 1330 nəfər əhalisi olmuşdur. Kənd əhalisinə böyük zülm edilmiş, 15 gözəl qız təhqir edilərək öldürülmüşdür. Kənd dagılarkən sıgınacaq axtaran 400 müsəlman məscidə doldurulmuş, əvvəlcə pəncərədən əldəqayırma bomba atılmış, sonra isə məscidə od vurulub bütün adamlar yandırılmışdır. Qadınların döşünü kəsmiş, xəstələri yataqda doğramışlar.
Görkəmli şəxsiyyətləri
- Telman Ağayev — Azərbaycan alimi.
İstinadlar
- Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի արդյունքները (erm.).
- Абрамян Г.С., Мурзаев Э.М. Армянская географическая терминология. "Вопросы ономастики". Свердловск, 1982.
- . Пагирев Д.Д. Алфавитный указатель к пятиверстной карте Кавказа. Тифлис, 1913.
- Д. Д. Пагиревь. Алфавитный указатель кь пятиверстной картѣ Кавказскаго края, изданiя Кавказскаго Военно–Топографическaго Отдѣла. Записки Кавказскаго отдѣла Императорскаго Русскаго Географическаго общества. Книжка XXX. Тифлись: Типографія К. П. Козловскаго, 1913. s.47
- Qorqodyan Z. 1831–1931-ci illərdə Sovet Ermənistanının əhalisi, (erməni dilində). İrəvan, "Melkonyan fond", 1932. s.76
- Bax: Ağudi
- Геюшев Р.Б. О Хотаванском храме и его надписях. Изв. АН Азерб. ССР. Серия истории, филосифии и права. 1972, № 3.
- Kirzioglu F. 1593 ylde Osmanli vilaget tahrir defterlerinde Gence-Karabag sancak lari; "ulus" ve "oymakleri". Sevic matbaasi. Ankara, 1979
- . Папазян А.Д. Персидские документы Метанадарана. I (XV–XVI вв.). Ереван, 1956.
- Qorqodyan Z. 1831–1931-ci illərdə Sovet Ermənistanının əhalisi, (erməni dilində). İrəvan, "Melkonyan fond", 1932. s.76–77, 146–147
- Ermənistan azərbaycanlılarının tarixi coğrafiyası, Bakı, "Gənclik", 1995. s. 182–183
- PDF versiyası. // Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri. Müəllifi: İ. M. Bayramov; Redaktorları: B. Ə. Budaqov, H. İ. Mirzəyev, S. A. Məmmədov. Bakı: "Elm" nəşriyyatı, 696 səh.
- Eldar İsmayıl, "Zavallı ermənilər, yoxsa zalım ermənilər…", Bakı, 2014.
Xarici keçidlər
- http://karabakh-doc.azerall.info/ru/azerpeople/ap069az-2.php 2012-01-14 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vagudi ve ya Vaqudi Yelizavetpol quberniyasinin Zengezur qezasinda indi Sisyan rayonunda kend VagudiVagudi39 30 19 sm e 46 07 05 s u Olke ErmenistanTarixi ve cografiyasiSahesi 40 82 km Merkezin hundurluyu 1 575 mSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 593 nef 2011 Resmi dili ermeni diliXeriteni goster gizle Vagudi Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiRayon merkezinden 9 km cenub serqde Bazarcay cayinin sol sahilinde Agudi kendinden 3 km mesafede yerlesir Qafqazin 5 verstlik xeritesinde qeyd edilmisdir Vagudi adli 3 kend olmusdur I Vagudi II Vagudi III Vagudi Vagudi kendi hemin 3 Vagudi adli kendlerinin birlesmesinden yaranmisdir ToponimikasiKendin adi Agudi toponiminin evveline v samitinin artirilmasi esasinda yaranmisdir Voxcu Oxcu toponiminden toponimi varsaq arsaq etnoniminden etnonimi hemin konstruksiya esasinda yaranmisdir Agudi toponimi ile Vagudi toponimi eyni semantik xususiyyete malikdir 1918 ci ilde Azerbaycan turklerinden ibaret ehalisi qovulmus ve Lor Axlatyan Bukunis kendlerinden ermeniler oraya kocurulmusdur Sonra ehali qarisiq olmusdur 1988 ci ilde kendin azerbaycanlilardan ibaret hissesi Azerbaycana qovulmusdur Diger adi Boyukduz olmusdur ki bu da Selcuq oguzlarinin Bukduz tayfasinin adini eks etdirir 1468 ci ile aid menbede Vaqadi kimidir 134 167 Orta esrlerde Albaniyanin qedim Tatev monastrina mensub kend olmusdur Ehtimal ki Iran dillerinde baqa od allahi ve deh kend sozlerinden ibaret olmaqla Odperest ler kendi menasindadir EhalisiKendde 1831 ci ilde 44 nefer 1873 cu ilde 653 nefer 1886 ci ilde 926 nefer 1897 ci ilde 1286 nefer 1908 ci ilde 1395 nefer azerbaycanli yasamisdir 1914 cu ilden baslayaraq azerbaycanlilar ermeni tecavuzu neticesinde deportasiya olunmus ve kende xaricden kocurulen ermeniler yerlesdirilmisdir Indiki Ermenistanda sovet hokumeti qurulandan sonra azerbaycanlilar oz kendlerine done bilmisler Burada ermenilerle yanasi 1922 ci ilde 131 nefer 1926 ci ilde 226 nefer 1931 ci ilde 336 nefer 1987 ci ilde 700 nefer azerbaycanli yasamisdir 1988 ci ilin sonlarinda azerbaycanlilar qirginlarla Ermenistan dovleti terefinden qovulmuslar Indi yalniz ermeniler yasayir Ehali qirginlari Vagudi 1918 ci il 1330 nefer ehalisi olmusdur Kend ehalisine boyuk zulm edilmis 15 gozel qiz tehqir edilerek oldurulmusdur Kend dagilarken siginacaq axtaran 400 muselman mescide doldurulmus evvelce pencereden eldeqayirma bomba atilmis sonra ise mescide od vurulub butun adamlar yandirilmisdir Qadinlarin dosunu kesmis xesteleri yataqda dogramislar Gorkemli sexsiyyetleri Telman Agayev Azerbaycan alimi IstinadlarՀայաստանի 2011 թ մարդահամարի արդյունքները erm Abramyan G S Murzaev E M Armyanskaya geograficheskaya terminologiya Voprosy onomastiki Sverdlovsk 1982 Pagirev D D Alfavitnyj ukazatel k pyativerstnoj karte Kavkaza Tiflis 1913 D D Pagirev Alfavitnyj ukazatel k pyativerstnoj kartѣ Kavkazskago kraya izdaniya Kavkazskago Voenno Topograficheskago Otdѣla Zapiski Kavkazskago otdѣla Imperatorskago Russkago Geograficheskago obshestva Knizhka XXX Tiflis Tipografiya K P Kozlovskago 1913 s 47 Qorqodyan Z 1831 1931 ci illerde Sovet Ermenistaninin ehalisi ermeni dilinde Irevan Melkonyan fond 1932 s 76 Bax Agudi Geyushev R B O Hotavanskom hrame i ego nadpisyah Izv AN Azerb SSR Seriya istorii filosifii i prava 1972 3 Kirzioglu F 1593 ylde Osmanli vilaget tahrir defterlerinde Gence Karabag sancak lari ulus ve oymakleri Sevic matbaasi Ankara 1979 Papazyan A D Persidskie dokumenty Metanadarana I XV XVI vv Erevan 1956 Qorqodyan Z 1831 1931 ci illerde Sovet Ermenistaninin ehalisi ermeni dilinde Irevan Melkonyan fond 1932 s 76 77 146 147 Ermenistan azerbaycanlilarinin tarixi cografiyasi Baki Genclik 1995 ISBN 5 8020 0852 0 s 182 183 PDF versiyasi Qerbi Azerbaycanin turk menseli toponimleri Muellifi I M Bayramov Redaktorlari B E Budaqov H I Mirzeyev S A Memmedov Baki Elm nesriyyati 696 seh ISBN 5 8066 1452 2 Eldar Ismayil Zavalli ermeniler yoxsa zalim ermeniler Baki 2014 Xarici kecidlerhttp karabakh doc azerall info ru azerpeople ap069az 2 php 2012 01 14 at the Wayback Machine