Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Daimi yaddaş (ROM) - enerjidən asılı olmayan yaddaş. Daxili və ya əsas yaddaşın bir hissəsidir. Daimi yaddaşın tutumu əməli yaddaşa nisbətən az olur və istifadəçilər oraya informasiya yaza bilmir. İnformasiya oraya kompüterin hazırlanması zamanı yazılır və adi hallarda dəyişdirilə bilməz. Orada tez-tez istifadə olunan proqramlar və verilənlər saxlanılır (məsələn, əməliyyat sisteminin bəzi proqramları, kompüterin düzgün işləməsini yoxlayan proqramlar və s.). Daimi yaddaş enerjidən asılı olmur, yəni kompüter şəbəkədən çıxarıldıqda oradakı informasiya saxlanılır.
Əmrlər
ROM – daimi yaddaşda yerləşir. ROM çipləri xüsusi əmrlər saxlayır, bu əmrlər birlikdə yerinə yetirilir.
ROM-un daxilində olan əmrlər bunlardır:
- POST (ingiliscə: Power On Self Test) – kompüter qoşulduqda qurğuların elektrik enerjisinə qoşulmasını yoxlayır;
- CMOS (ingiliscə: Complementary metal-oxide semiconductor) – Fərdi kompüterlərə xidmət göstərən proqramların işləməsi üçün cari tarix, saat, kompüterin konfiqurasiyası haqqında müəyyən informasiya lazım olur. Bütün bu verilənlər CMOS-da saxlanılır.
- BIOS (ingiliscə: "Basic Input/Output System") – avadanlıqlarla müxtəlif əməliyyatlar aparmaq üçün tətbiq olunur;
- BOOT (yüklənmə) – əməliyyat sistemi ilə bağlı olan əmrlər.
Kompüter açılarkən mərkəzi prosessor BIOS-a müraciət edir, POST test aparılır, BIOS sistem qurğularını yoxlayır. Test qurtardıqdan sonra prosessor başlayır disklərdə əməliyyat sisteminin yüklənməsi üçün faylları axtarmağa. Kompüter yüklənmə fayllarını tapan kimi əməliyyat sistemi qoşulur və kompüterin üzərində nəzarət tamamilə əməliyyat sisteminə keçir.
ROM-un növləri
- ROM (ingiliscə: Read-only Memory)
- (ingiliscə: Programmable Read-only Memory)
- EPROM (ingiliscə: Erasable Programmable Read-only Memory)
- (ingiliscə: Electrically Erasable Programmable Read-only Memory)
- (ingiliscə: Flash Memory)
Hər növün özünəməxsus xarakteristikaları vardır, və siz xarakteristikalar haqqında məlumatları bu məqalədə oxuya bilərsiniz. Ümumiyyətlə, bütün növ ROM-lara məxsus olan 2 anlayış vardır:
- Məlumat bu çiplərdə qeyri-sabit (nonvolatile) olaraq yadda saxlanır-belə ki, enerji kəsildiyi zaman məlumat itmir,
- Məlumat bu çiplərdə dəyişməz(unchangeable) olaraq qalır və ya məlumatları dəyişmək üçün xüsusi proseduralar tələb olunur.
Yəni bu anlayışlar təsdiq edir ki, ROM enerjidən asılı deyil və oradakı məlumatlar elektrik enerjisinin kəsilməsi zamanı silinmir və ya itmir. RAM ilə oxşar olaraq ROM da sətir və sütunlardan təşkil olunan tordan ibarətdir. Lakin sətir və sütunların kəsişdiyi yerdə ROM və RAM çipləri bir-birindən tamamilə fərqlənir. RAM hər bir keçiddə kondensatora girişi yandırıb/söndürmək üçün (turn on/off) tranzistorlardan istifadə edir, lakin ROM- dəyərin “1”-ə bərabər olduğu qiymətində xətləri(lines) diodlardan istifadə edərək əlaqələndirir. Dəyər “0”-a bərabər olduğu halda xətlər(lines) arasında əlaqə yaranmır.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Daimi yaddas ROM enerjiden asili olmayan yaddas Daxili ve ya esas yaddasin bir hissesidir Daimi yaddasin tutumu emeli yaddasa nisbeten az olur ve istifadeciler oraya informasiya yaza bilmir Informasiya oraya komputerin hazirlanmasi zamani yazilir ve adi hallarda deyisdirile bilmez Orada tez tez istifade olunan proqramlar ve verilenler saxlanilir meselen emeliyyat sisteminin bezi proqramlari komputerin duzgun islemesini yoxlayan proqramlar ve s Daimi yaddas enerjiden asili olmur yeni komputer sebekeden cixarildiqda oradaki informasiya saxlanilir EROM Pozula bilen Erasable ROMEmrlerROM daimi yaddasda yerlesir ROM cipleri xususi emrler saxlayir bu emrler birlikde yerine yetirilir ROM un daxilinde olan emrler bunlardir POST ingilisce Power On Self Test komputer qosulduqda qurgularin elektrik enerjisine qosulmasini yoxlayir CMOS ingilisce Complementary metal oxide semiconductor Ferdi komputerlere xidmet gosteren proqramlarin islemesi ucun cari tarix saat komputerin konfiqurasiyasi haqqinda mueyyen informasiya lazim olur Butun bu verilenler CMOS da saxlanilir BIOS ingilisce Basic Input Output System avadanliqlarla muxtelif emeliyyatlar aparmaq ucun tetbiq olunur BOOT yuklenme emeliyyat sistemi ile bagli olan emrler Komputer acilarken merkezi prosessor BIOS a muraciet edir POST test aparilir BIOS sistem qurgularini yoxlayir Test qurtardiqdan sonra prosessor baslayir disklerde emeliyyat sisteminin yuklenmesi ucun fayllari axtarmaga Komputer yuklenme fayllarini tapan kimi emeliyyat sistemi qosulur ve komputerin uzerinde nezaret tamamile emeliyyat sistemine kecir ROM un novleriROM ingilisce Read only Memory ingilisce Programmable Read only Memory EPROM ingilisce Erasable Programmable Read only Memory ingilisce Electrically Erasable Programmable Read only Memory ingilisce Flash Memory Her novun ozunemexsus xarakteristikalari vardir ve siz xarakteristikalar haqqinda melumatlari bu meqalede oxuya bilersiniz Umumiyyetle butun nov ROM lara mexsus olan 2 anlayis vardir Melumat bu ciplerde qeyri sabit nonvolatile olaraq yadda saxlanir bele ki enerji kesildiyi zaman melumat itmir Melumat bu ciplerde deyismez unchangeable olaraq qalir ve ya melumatlari deyismek ucun xususi proseduralar teleb olunur Yeni bu anlayislar tesdiq edir ki ROM enerjiden asili deyil ve oradaki melumatlar elektrik enerjisinin kesilmesi zamani silinmir ve ya itmir RAM ile oxsar olaraq ROM da setir ve sutunlardan teskil olunan tordan ibaretdir Lakin setir ve sutunlarin kesisdiyi yerde ROM ve RAM cipleri bir birinden tamamile ferqlenir RAM her bir kecidde kondensatora girisi yandirib sondurmek ucun turn on off tranzistorlardan istifade edir lakin ROM deyerin 1 e beraber oldugu qiymetinde xetleri lines diodlardan istifade ederek elaqelendirir Deyer 0 a beraber oldugu halda xetler lines arasinda elaqe yaranmir Hemcinin baxRAM Komputer