Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mahmud Əsəd Bozqurd (1 yanvar 1892, Quşadası, Aydın ili – 21 dekabr 1943, İstanbul) — Mustafa Kamal Atatürkün yaxın dostlarından olan və Türkiyədə hüquqi təməllərin atılmasında yaxından iştirak etmiş dövlət xadimi. Türkiyə İstiqlaliyyət mübarizəsinin iştirakçısı, Türkiyə Respublikasının Ədliyyə naziri və TBMM-nin üzvü olmuşdur.
| Mahmud Əsəd Bozqurd | |
|---|---|
| türk. Mahmut Esat Bozkurt | |
 | |
Türkiyə Respublikasının İqtisadiyyat naziri | |
| Baş nazir | Rauf Orbay Əli Fəthi Okyar |
| Əvvəlki | Həsən Saka |
Türkiyə Respublikasının Ədliyyə naziri | |
| 22 noyabr 1924 – 27 sentyabr 1930 | |
| Prezident | Mustafa Kamal Atatürk |
| Sonrakı | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1 yanvar 1892 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 21 dekabr 1943 (51 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | beyin qansızması[d] |
| Partiya | |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | siyasətçi |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
1892-ci ildə o dövrdə İzmirə bağlı bölgə olan Quşadasında anadan olmuşdur. Atası Quşadasının məşhur ailələrindən olan Hacı Mahmudoğullarından Həsən bəy olmuşdur.
21 dekabr 1943-cü il tarixində beyin qanaması nəticəsində İstanbulda vəfat etmişdir. Məzarı İzmirin Səlcuq bölgəsindəki xüsusi məzarlıqdadır.
Təhsili
İki il İzmirdə təhsil aldıqdan sonra II Əbdülhəmid hakimiyyətinə qarşı mübarizəyə qatılan dayısı Ubeydullah Əfəndi ilə birlikdə İstanbula getmişdir. 1911-ci ildə İstanbul Hüquq Məktəbindən məzun olmuşdur. İsveçrədə Lozanna və Frayburq Universitetlərində təhsil almış və kapitulyasiyalar mövzusunda doktorantura pilləsində təhsil almışdır.
Türkiyə İstiqlaliyyət müharibəsi
İzmir yunanlar tərəfindən işğal edildikdən sonra İstiqlaliyyət müharibəsinə qatılmaq üçün Türkiyəyə geri dönmüşdür. Anadoludakı qüvvələrə qoşulmaq üçün İstanbuldan italyan ordusu üçün silah-sursat daşıyan İtaliya gəmisinə gizli olaraq minmiş, italyanlar tərəfindən həbs edilsə də, xilas ola bilmişdir. Bundan sonra Egey bölgəsindəki Qüvvayi-milliyə təşkilatına qoşulmuşdur.
Siyasi fəaliyyəti
TBMM açıldığı dövrdə İzmir nümayəndəsi kimi məclisə girmişdir. TBMM-də Konstitutsiya Komissiyası və Xarici İşlər Komissiyasında çalışmışdır. 12 iyul 1922-ci ildə Rauf Orbayın rəhbəri olduğu IV İcra Vəkilləri Heyətində İqtisadiyyat Vəkilliyinə seçilmişdir. Bu vəzifədə 4 avqust 1923-cü ilə qədər qalmışdır.
11 avqust 1923-cü il tarixindəki TBMM II Çağırışda təkrar İzmir millətvəkili seçildi. 14 avqust 1923-cü il tarixində Əli Fəthi Okyarın rəhbərliyində qurulan V İcra Vəkilləri Heyətində TBMM tərəfindən təkrar İqtisadiyyat Vəkilliyinə seçildi. Bu vəzifəsini 27 noyabr 1923-cü ilə qədər davam etdirdi.
20 aprel 1924-cü il tarixində qəbul edilən Təşkilat-ı Əsasiyyə Qanunu hazırlayan komissiyada çalışmış, 22 noyabr 1924-cü ildə Əli Fəthi Okyarın hökumətində Ədliyyə Vəkili olaraq xidmət etmişdir. 5 noyabr 1925-ci ildə Ankara Hüquq Məktəbinin açılmasında böyük payı olmuşdur.
III və IV İsmət İnönü hökumətlərində Ədliyyə Vəkili olaraq çalışmışdır.
Ədliyyə vəkilliyi dövründə 17 fevral 1926-cı il tarixində Türk Mədəni Qanunu, 1 mart 1926-cı il tarixində Türk Cəza Qanunu, 19 aprel 1926-cı il tarixində Kabotaj Qanunu, 22 aprel 1926-cı il tarixində Türk Borclar Qanunu, 29 may 1926-cı il tarixində Türk Ticarət Qanunu, 18 iyun 1926-cı il tarixində Türk Hüquq Məhkəmələri Üsulu Qanunu kimi Türkiyə hüquq sisteminin hüquqi təməlləri hazırlanaraq qüvvəyə mindi.
Türkiyənin respublika tarixində olaraq adlandırılan, Bozqurd adlı türk gəmisi ilə Lotus adlı fransız gəmisinin 2 avqust 1926-cı il tarixində Egey dənizində toqquşması səbəbilə iki ölkə arasında yaranmış problemdə Türkiyə Respublikasının hökumətini Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsində təmsil etmişdir. Bu məhkəmə tarixçilər tərəfindən Türk hüququnun və ədalət təşkilatının kapitulyasiyalar dövrünü geridə buraxaraq insan əvə azadlıq haqlarına əsaslanan müasir hüquq səviyyəsinə yüksəldiyinin bir simvolu olaraq dəyərləndirilməkdədir.
1930-cu ildə Ağrıdakı kürd üsyanından sonra bu sözləri səsləndirdiyi deyilir:
 | Dost, düşmən, hətta dağlar bu həqiqəti belə bilsinlər, bu məmləkətin əfəndisi Türklərdir. Saf Türk irqindən olmayanların Türk vətənində tək bir haqları vardır: Türklərə xidmətçi olma, kölə olma haqqı. |  |
1934-cü ildə Soyad qanununun qüvvəyə minməsindən sonra ona Mustafa Kamal Atatürk tərəfindən Bozqurd soyadı verilmişdir.
Ankara Universiteti Hüquq Fakültəsində və Ankara Universiteti Siyasi Elmlər Fakültəsində Konstitutsiya və Dövlətlər Hüququ professorluğu etmişdir.
1935-ci ildə Mason lojalarının qapadılmasında böyük rolu olmuşdur.
Başlıca əsərləri
- Lotus məhkəməsində Türkiyə-Fransa müdafiələri (1927)
- Masonlar dinləyin! (1932)
- Türk inqilabında vətən müdafiəsi (1934)
- Türk kəndli və işçilərinin haqları (1939)
- Dövlətlərarası haqq (1940)
- Atatürk inqilabı (1940)
- Topal Teymurun dövlət siyasəti (1943)
İstinadlar
- Yamakoğlu, Cihan. M. Esat Bozkurt.
- Bardakçı, Murad. Mahmut Esat Bozkurt, 35’indeyken Lahey’de Fransızlar’ı fena devirmişti. İstanbul. 2005. 2021-04-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-02-04.
- Ersaydı, Alper. Bozkurt-Lotus Davası ve Genç Türkiye'nin Hukuksal Yetkinliği. 2010.
- Hans-Lukas, Kieser. Kemalizmin Etno-Milliyetçi Devrimcisi ve Kuramcısı: Dr. Mahmut Esat Bozkurt (1892-1943).
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mahmud Esed Bozqurd 1 yanvar 1892 Qusadasi Aydin ili 21 dekabr 1943 Istanbul Mustafa Kamal Ataturkun yaxin dostlarindan olan ve Turkiyede huquqi temellerin atilmasinda yaxindan istirak etmis dovlet xadimi Turkiye Istiqlaliyyet mubarizesinin istirakcisi Turkiye Respublikasinin Edliyye naziri ve TBMM nin uzvu olmusdur Mahmud Esed Bozqurdturk Mahmut Esat BozkurtTurkiye Respublikasinin Iqtisadiyyat naziriBas nazirRauf Orbay Eli Fethi OkyarEvvelkiHesen SakaTurkiye Respublikasinin Edliyye naziri22 noyabr 1924 27 sentyabr 1930PrezidentMustafa Kamal AtaturkSonrakiSexsi melumatlarDogum tarixi 1 yanvar 1892 1892 01 01 Dogum yeri Qusadasi Aydin ili TurkiyeVefat tarixi 21 dekabr 1943 1943 12 21 51 yasinda Vefat yeri Istanbul Istanbul ili TurkiyeVefat sebebi beyin qansizmasi d Partiya CHPTehsili Istanbul Universitetinin Huquq bolmesi Fribursk Universiteti d Fealiyyeti siyasetci Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyati1892 ci ilde o dovrde Izmire bagli bolge olan Qusadasinda anadan olmusdur Atasi Qusadasinin meshur ailelerinden olan Haci Mahmudogullarindan Hesen bey olmusdur 21 dekabr 1943 cu il tarixinde beyin qanamasi neticesinde Istanbulda vefat etmisdir Mezari Izmirin Selcuq bolgesindeki xususi mezarliqdadir Tehsili Iki il Izmirde tehsil aldiqdan sonra II Ebdulhemid hakimiyyetine qarsi mubarizeye qatilan dayisi Ubeydullah Efendi ile birlikde Istanbula getmisdir 1911 ci ilde Istanbul Huquq Mektebinden mezun olmusdur Isvecrede Lozanna ve Frayburq Universitetlerinde tehsil almis ve kapitulyasiyalar movzusunda doktorantura pillesinde tehsil almisdir Turkiye Istiqlaliyyet muharibesiIzmir yunanlar terefinden isgal edildikden sonra Istiqlaliyyet muharibesine qatilmaq ucun Turkiyeye geri donmusdur Anadoludaki quvvelere qosulmaq ucun Istanbuldan italyan ordusu ucun silah sursat dasiyan Italiya gemisine gizli olaraq minmis italyanlar terefinden hebs edilse de xilas ola bilmisdir Bundan sonra Egey bolgesindeki Quvvayi milliye teskilatina qosulmusdur Siyasi fealiyyetiTBMM acildigi dovrde Izmir numayendesi kimi meclise girmisdir TBMM de Konstitutsiya Komissiyasi ve Xarici Isler Komissiyasinda calismisdir 12 iyul 1922 ci ilde Rauf Orbayin rehberi oldugu IV Icra Vekilleri Heyetinde Iqtisadiyyat Vekilliyine secilmisdir Bu vezifede 4 avqust 1923 cu ile qeder qalmisdir 11 avqust 1923 cu il tarixindeki TBMM II Cagirisda tekrar Izmir milletvekili secildi 14 avqust 1923 cu il tarixinde Eli Fethi Okyarin rehberliyinde qurulan V Icra Vekilleri Heyetinde TBMM terefinden tekrar Iqtisadiyyat Vekilliyine secildi Bu vezifesini 27 noyabr 1923 cu ile qeder davam etdirdi 20 aprel 1924 cu il tarixinde qebul edilen Teskilat i Esasiyye Qanunu hazirlayan komissiyada calismis 22 noyabr 1924 cu ilde Eli Fethi Okyarin hokumetinde Edliyye Vekili olaraq xidmet etmisdir 5 noyabr 1925 ci ilde Ankara Huquq Mektebinin acilmasinda boyuk payi olmusdur III ve IV Ismet Inonu hokumetlerinde Edliyye Vekili olaraq calismisdir Edliyye vekilliyi dovrunde 17 fevral 1926 ci il tarixinde Turk Medeni Qanunu 1 mart 1926 ci il tarixinde Turk Ceza Qanunu 19 aprel 1926 ci il tarixinde Kabotaj Qanunu 22 aprel 1926 ci il tarixinde Turk Borclar Qanunu 29 may 1926 ci il tarixinde Turk Ticaret Qanunu 18 iyun 1926 ci il tarixinde Turk Huquq Mehkemeleri Usulu Qanunu kimi Turkiye huquq sisteminin huquqi temelleri hazirlanaraq quvveye mindi Turkiyenin respublika tarixinde olaraq adlandirilan Bozqurd adli turk gemisi ile Lotus adli fransiz gemisinin 2 avqust 1926 ci il tarixinde Egey denizinde toqqusmasi sebebile iki olke arasinda yaranmis problemde Turkiye Respublikasinin hokumetini Beynelxalq Edalet Mehkemesinde temsil etmisdir Bu mehkeme tarixciler terefinden Turk huququnun ve edalet teskilatinin kapitulyasiyalar dovrunu geride buraxaraq insan eve azadliq haqlarina esaslanan muasir huquq seviyyesine yukseldiyinin bir simvolu olaraq deyerlendirilmekdedir 1930 cu ilde Agridaki kurd usyanindan sonra bu sozleri seslendirdiyi deyilir Dost dusmen hetta daglar bu heqiqeti bele bilsinler bu memleketin efendisi Turklerdir Saf Turk irqinden olmayanlarin Turk veteninde tek bir haqlari vardir Turklere xidmetci olma kole olma haqqi 1934 cu ilde Soyad qanununun quvveye minmesinden sonra ona Mustafa Kamal Ataturk terefinden Bozqurd soyadi verilmisdir Ankara Universiteti Huquq Fakultesinde ve Ankara Universiteti Siyasi Elmler Fakultesinde Konstitutsiya ve Dovletler Huququ professorlugu etmisdir 1935 ci ilde Mason lojalarinin qapadilmasinda boyuk rolu olmusdur Baslica eserleriLotus mehkemesinde Turkiye Fransa mudafieleri 1927 Masonlar dinleyin 1932 Turk inqilabinda veten mudafiesi 1934 Turk kendli ve iscilerinin haqlari 1939 Dovletlerarasi haqq 1940 Ataturk inqilabi 1940 Topal Teymurun dovlet siyaseti 1943 IstinadlarYamakoglu Cihan M Esat Bozkurt Bardakci Murad Mahmut Esat Bozkurt 35 indeyken Lahey de Fransizlar i fena devirmisti Istanbul 2005 2021 04 29 tarixinde Istifade tarixi 2019 02 04 Ersaydi Alper Bozkurt Lotus Davasi ve Genc Turkiye nin Hukuksal Yetkinligi 2010 Hans Lukas Kieser Kemalizmin Etno Milliyetci Devrimcisi ve Kuramcisi Dr Mahmut Esat Bozkurt 1892 1943