Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Teodor Şvann (alm. Theodor Schwann, 7 dekabr 1810, Neys - 14 yanvar 1882, Köln) — alman sitoloqu, histoloqu, fiyioloqu və Hüceyrə nəzəriyyəsinin həmmüəllifi
| Şvann Teodor | |
|---|---|
| alm. Theodor Schwann | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Neys |
| Vəfat tarixi | (71 yaşında) |
| Vəfat yeri | Köln |
| Elm sahəsi | zoologiya |
| İş yerləri | |
| Alma-mater | Bonn universiteti |
| Təhsili | |
| Tanınır | Hüceyrə nəzəriyyəsinin həmmüəllifi |
| Üzvlüyü |
|
| Mükafatları |  |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyat və fəaliyyəti
Teodor zərgər Leonard Şvanın ailəsində, dünyaya gəlmişdir. İbtidai sinifdən sonra Teodor Şvann əvvəlcə Neys, sonra Kölndə "Üç kral" - Marçel gimnaziyasına gedərək, 1829-cu ildə kamal attestatını alır. Yohannes Peter Müllerin rəhbərlik etdiyi və XIX əsrin bir çox görkəmli alman fizioloqlarının dərs dediyi Berlin universitetində tibb təhsili alır. Sonra o təhsilini Bonn, daha sonra isə Vürzburq və yenidən Berlində davam etdirmiş olur. Würzburqda oxuyarkən tələbə cəmiyyəti "Amicita"nın üzvü olur. 1836-cı ildə hələ Berlin universitetinin tələbəsi olarkən mədə şirəsində həzm enzimi pepsini aşkar edir. 1837-ci ildə Teodor Şvan işıq, hava və istinin təsirindən çürümənin və maya göbələklərinin təsirindən qıcqırmanın baş verməsini, izah etmişdir. Teodor Şvan 1838-ci ildə Katolik Löven universitetinin və 1848-ci ildə Lüttix universitetinin professoru seçilir. Teodor aşkar edir ki, şəkər və nişastanın qıcqırması həyati - bioloji bir prosesdir. O, eyni zamanda əzələ təqəllüsünü və sinir keçiriciliyini tədqiq edərək saya əzələsini və sonradan Şvan hüceyrəsi adlandırılan miyelin lifli akson çıxıntılarını aşkar etmişdir. Teodor Şvan ilk olaraq maddələr mübadiləsi haqqında mülahizələr yürüdərək, bunun əsasında embriologiyanın əsas: yumurta bir hüceyrə olub və ondan orqanizm inkişaf edir prinsiplərini formalaşdırmış olur.
Tədqiqatlarına əsaslanaraq Şvann Teodor və Mattias Yakob Şleyden ilk dəfə olaraq sübut etmişdirlər ki, hər bir orqanizmin quruluş vahidi hüceyrədir. Bitkilər, heyvanlar və bakteriyalar ümumi oxşar quruluşa malikdirlər.
Şvann Teodor bitki və heyvan hüceyrələrini müqayisə etmək üçün düzgün mövqe seçərək homologiya yaratmış olaraq sübut etmişdir ki, bitki və heyvan mənşəyli hüceyrə strukturları oxşardırlar. Mattias Yakob Şleydenın tədqiqatları nüvənin hüceyrə üçün əhəmiyyətini müəyyənləşdirmək baxımından çox qiymətli olmuşdur. Buna görə də onu əbəs yerə hüceyrə nəzəriyyəsinin həmmüəllifi saymırlar. Lakin onun hüceyrənin bölünməsində növənin funksiyasının səhv şərhi yanlış faktlara əsaslanırdı. 1838-ci ildə Şvann 3 tezisi, 1839-cu ildə "Heyvan və bitkilərin inkişaf və qurluşlarında oxşarlığın mikroskopik tədqiqatları" əsərində hüceyrə nəzəriyyəsi prinsiplərini göstərmişdir:
Birinci hissədə o, xorda və qığırdaqın elementar strukturlarının - hüceyrələrinin qurluşu arasındakı inkişaf oxşarlığı göstərmiş. Sonra o, sübut edir ki, digər toxuma və orqanların mikroskopik strukturları - hüceyrələri xorda və qığırdaqda olduğu kimidir. İkinci hissədə heyvan və bitki hüceyrələrinin oxşarlıqları göstərilir. Üçüncü hissədə isə nəzəriyyənin nəzəri prinsipləri göstərilmiş və dövrünün elmi səviyyəsinə uyğun heyvan və bitkinin eyni qurluşlu struktur vahidinə - hüceyrəyə malik olduqları sübuta yetirilmişdir. Şvann və Şleydon səhv olaraq hüceyrənin struktursuz hüceyrə olmayan maddədən yarandığını göstərmişlər.
İstinadlar
- Claudia Chehab: Zum 125. Todestag des Naturforschers Theodor Schwann. Vortrag vom 11. Januar 2007 (online[ölü keçid])
- Theodor Schwann (1837): Vorläufige Mitteilung, betreffend Versuche über die Weingährung und Fäulnis. In: Annalen der Physik und Chemie. Bd. 41, S. 184–193
Mənbələr
- Ernst Julius Gurlt: Schwann, Theodor. In: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Bd. 33, Duncker & Humblot, Leipzig 1891, S. 188–190.
Xarici keçidlər
- Biographie (alm.) & Foto 2007-09-27 at the Wayback Machine
- Biographie (ing.) & Foto
- Kurzbiografie und Verweise auf digitale Quellen (ing)
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Teodor Svann alm Theodor Schwann 7 dekabr 1810 Neys 14 yanvar 1882 Koln alman sitoloqu histoloqu fiyioloqu ve Huceyre nezeriyyesinin hemmuellifiSvann Teodoralm Theodor Schwann Dogum tarixi 7 dekabr 1810Dogum yeri NeysVefat tarixi 14 yanvar 1882 71 yasinda Vefat yeri KolnElm sahesi zoologiyaIs yerleri Humboldt adina Berlin UniversitetiAlma mater Bonn universitetiTehsili Bonn Universiteti Humboldt adina Berlin Universiteti Vurtsburq UniversitetiTaninir Huceyre nezeriyyesinin hemmuellifiUzvluyu London Kral Cemiyyeti Isvec Kral Elmler Akademiyasi Amerika Incesenet ve Elmler Akademiyasi Prussiya Elmler Akademiyasi d Bavariya Elmler Akademiyasi d Mukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyat ve fealiyyetiTeodor Svana Neysde qoyulmus abide Teodor zerger Leonard Svanin ailesinde dunyaya gelmisdir Ibtidai sinifden sonra Teodor Svann evvelce Neys sonra Kolnde Uc kral Marcel gimnaziyasina gederek 1829 cu ilde kamal attestatini alir Yohannes Peter Mullerin rehberlik etdiyi ve XIX esrin bir cox gorkemli alman fizioloqlarinin ders dediyi Berlin universitetinde tibb tehsili alir Sonra o tehsilini Bonn daha sonra ise Vurzburq ve yeniden Berlinde davam etdirmis olur Wurzburqda oxuyarken telebe cemiyyeti Amicita nin uzvu olur 1836 ci ilde hele Berlin universitetinin telebesi olarken mede siresinde hezm enzimi pepsini askar edir 1837 ci ilde Teodor Svan isiq hava ve istinin tesirinden curumenin ve maya gobeleklerinin tesirinden qicqirmanin bas vermesini izah etmisdir Teodor Svan 1838 ci ilde Katolik Loven universitetinin ve 1848 ci ilde Luttix universitetinin professoru secilir Teodor askar edir ki seker ve nisastanin qicqirmasi heyati bioloji bir prosesdir O eyni zamanda ezele teqellusunu ve sinir keciriciliyini tedqiq ederek saya ezelesini ve sonradan Svan huceyresi adlandirilan miyelin lifli akson cixintilarini askar etmisdir Teodor Svan ilk olaraq maddeler mubadilesi haqqinda mulahizeler yuruderek bunun esasinda embriologiyanin esas yumurta bir huceyre olub ve ondan orqanizm inkisaf edir prinsiplerini formalasdirmis olur Tedqiqatlarina esaslanaraq Svann Teodor ve Mattias Yakob Sleyden ilk defe olaraq subut etmisdirler ki her bir orqanizmin qurulus vahidi huceyredir Bitkiler heyvanlar ve bakteriyalar umumi oxsar qurulusa malikdirler Svann Teodor bitki ve heyvan huceyrelerini muqayise etmek ucun duzgun movqe secerek homologiya yaratmis olaraq subut etmisdir ki bitki ve heyvan menseyli huceyre strukturlari oxsardirlar Mattias Yakob Sleydenin tedqiqatlari nuvenin huceyre ucun ehemiyyetini mueyyenlesdirmek baximindan cox qiymetli olmusdur Buna gore de onu ebes yere huceyre nezeriyyesinin hemmuellifi saymirlar Lakin onun huceyrenin bolunmesinde novenin funksiyasinin sehv serhi yanlis faktlara esaslanirdi 1838 ci ilde Svann 3 tezisi 1839 cu ilde Heyvan ve bitkilerin inkisaf ve qurluslarinda oxsarligin mikroskopik tedqiqatlari eserinde huceyre nezeriyyesi prinsiplerini gostermisdir Birinci hissede o xorda ve qigirdaqin elementar strukturlarinin huceyrelerinin qurlusu arasindaki inkisaf oxsarligi gostermis Sonra o subut edir ki diger toxuma ve orqanlarin mikroskopik strukturlari huceyreleri xorda ve qigirdaqda oldugu kimidir Ikinci hissede heyvan ve bitki huceyrelerinin oxsarliqlari gosterilir Ucuncu hissede ise nezeriyyenin nezeri prinsipleri gosterilmis ve dovrunun elmi seviyyesine uygun heyvan ve bitkinin eyni qurluslu struktur vahidine huceyreye malik olduqlari subuta yetirilmisdir Svann ve Sleydon sehv olaraq huceyrenin struktursuz huceyre olmayan maddeden yarandigini gostermisler IstinadlarClaudia Chehab Zum 125 Todestag des Naturforschers Theodor Schwann Vortrag vom 11 Januar 2007 online olu kecid Theodor Schwann 1837 Vorlaufige Mitteilung betreffend Versuche uber die Weingahrung und Faulnis In Annalen der Physik und Chemie Bd 41 S 184 193MenbelerErnst Julius Gurlt Schwann Theodor In Allgemeine Deutsche Biographie ADB Bd 33 Duncker amp Humblot Leipzig 1891 S 188 190 Xarici kecidlerVikianbarda Svann Teodor ile elaqeli mediafayllar var Biographie alm amp Foto 2007 09 27 at the Wayback Machine Biographie ing amp Foto Kurzbiografie und Verweise auf digitale Quellen ing Hemcinin baxHuceyre nezeriyyesi