Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Qırmızı kitab — məhvolma təhlükəsi altında olan heyvan, bitki və göbələk növləri haqqında məlumat toplanan rəsmi dövlət kitabı. Qırmızı kitablar beynəlxalq, milli və regional səviyyədə ola bilir.
Beynəlxalq qırmızı siyahı kateqoriyaları
IUCN aşağıdakı kateqoriyaları qəbul edir:
- EX – Extinct (Nəsli kəsilmiş)
- EW – Extinct in the Wild (Vəhşi təbiətdə mövcud olmayan)
- CR – Critically Endangered (Son həddə çatmışlar)
- EN – Endangered (Nəsli kəsilmə təhlükəsi olanlar)
- VU – Vulnerable (Həssas növlər)
- NT – Near Threatened (Nəsli kəsilmə təhlükəsinə yaxın olanlar)
- LC – Least Concern (Az qayğı tələb edənlər)
- DD – Data Deficient (Haqqında məlumat olmayanlar)
- NE – Not Evaluated (Qiymətləndirilməmişlər)
Tarix
Bu məqalənin mətnini Azərbaycan dilinə uyğunlaşdırmaq lazımdır. |
IUCN təşkiltaının 2007-ci ilin təsnifatına əsasən nəsli kəsilmək təhlükəsində olan 16 308 növ qeyd edilmişdir. 1964-cü ildə təsis (həmçinin IUCN Qırmızı Siyahısı və ya Qırmızı siyahısı kimi tanınan) qorxutdu. Növlərin IUCN Qırmızı siyahısı, bioloji növlərin qlobal qorunması statusu dünyanın ən əhatəli inventar edir. Təbiətin Mühafizəsi üzrə Beynəlxalq Birliyi (IUCN) növlərinin qorunması vəziyyəti dünyanın əsas orqandır. Regional Red Lists bir sıra siyasi idarə vahidinin çərçivəsində növ yox riskini qiymətləndirmək ölkə və ya təşkilatlar tərəfindən istehsal olunur. IUCN Qırmızı Siyahısı növ və yarımnövü minlərlə extinction riskini qiymətləndirmək üçün dəqiq meyarlar əsasında müəyyən edilir. Bu meyarlar bütün növ və dünyanın bütün regionlarında müvafiq olan. Məqsəd növ extinction azaltmaq üçün cəhd beynəlxalq ictimaiyyəti ictimai və siyasətçilər üçün konservasiya məsələləri aktuallığını çatdırmaq, eləcə də kömək etməkdir. IUCN (1996) məlumatına görə, Red siyahısı formal ifadə qolları (1) qlobal səviyyədə növ və yarımnövü statusu haqqında elmi əsaslandırılmış məlumat vermək (2) təhdid biomüxtəlifliyin miqyası və əhəmiyyətinə diqqət çəkmək üçün edilir (3) milli və beynəlxalq siyasət və qərar qəbul təsir, və (4) bioloji müxtəlifliyin qorunması üçün tədbirlər doğru məlumat təmin etmək üçün. [1] Major növ qiymətləndiricilər BirdLife International, Zoologiya İnstitutu (London Zoologiya Cəmiyyətinin tədqiqat bölgüsü) Monitorinq Mərkəzi Dünya Qoruma və IUCN Species Survival Komissiyası bir çox Specialist Qruplar (DSK) daxildir. Kollektiv, bu təşkilatların və qrupların qiymətləndirmələr Red siyahısı təxminən yarım növ düşür. IUCN hər növ kateqoriya üçün məqsədi hər beş ildən bir, mümkün olduqda yenidən qiymətləndirdi, və ya ən azı hər on il. Bu Red List Hakimiyyət bir növ üçün məsuliyyət daşıyır IUCN Species Survival Komissiyasının (DSK) Specialist Qruplar, növ və ya xüsusi coğrafi ərazidə bir qrup, və ya BirdLife International, bütün sinif halında (Aves vasitəsilə peer nəzərdən qaydada həyata keçirilir). [2] 1.5 2012-ci azad 2 IUCN Qırmızı siyahısı Kateqoriyalar 2.1 1994 kateqoriyalar və meyarları 2.2 Ola bilsin ki, sönmüş 3 versiyasını 4 Tənqid 5 Həmçinin bax 6 İstinadlar 7 Biblioqrafiya azad 1.4 2008-ci Contents [hide] qorxutdu Bitkilər 1.2 2006-cı il 1 Tarix 1.1 1964 Red siyahısı azad 1.3 2007 şərhi 8 Xarici keçidlər [redaktə] tənqidi, nəsli kəsilməkdə olan nəsli kəsilməkdə olan və ya 2007-ci il IUCN Qırmızı siyahısı həssas kimi verilmişdir neçə qrupa növlərinin faiz. Qorxutdu Bitkilər 1964 Red siyahısı [redaktə] qorxutdu Bitkilər 1964 IUCN Qırmızı siyahısı yaşlı pre-meyarlar Qırmızı qiymətləndirmə sistemi istifadə olunur. siyahıda Plants deyil, buna görə də, cari Red siyahısı görünür. IUCN ki online Red siyahısı və 1997-ci il bitkilərin Qırmızı nəşr həm yoxlamaq üçün ən yaxşı məsləhət görürük. [3] 4 may 2006-cı il azad 2006 şərhi [redaktə] 2006 Red List, bütövlükdə 40.168 növ plus bir əlavə 2,160 yarımnövü, növ, su ehtiyatları, və subpopulations qiymətləndirdi. 12 sentyabr 2007-ci il 2007-ci il azad [redaktə] Dünya Qoruma Birliyi (IUCN) təhlükə altında olan növlərin 2007 IUCN Qırmızı siyahısı buraxmışdır. Bu azad, onlar Ebola üçün, vəhşi sönmüş əvvəl son Kateqoriya tənqidi nəsli kəsilməkdə olan nəsli kəsilməkdə olan qərb aran qorilla (Gorilla gorilla gorilla) və Cross River qorilla (Gorilla gorilla diehli), həm də onların təsnifatı artırdı digər amillərlə yanaşı, virus və brakonyerlik. Russ Mittermeier, İsveçrə-based IUCN Primate Mütəxəssis qrupunun rəisi 16.306 növ 2006 (Red siyahısı 41.415 növ ümumi) daha 188 daha extinction ilə nəsli kəsilməkdə olan olduqlarını ifadə etdi. Red List Endangered kateqoriya tənqidi Endangered kateqoriya və Bornean orangutan (Pongo pygmaeus) və Sumatran orangutan (Pongo abelii) daxildir. [4] 2008 azad [redaktə] "əbədi yoxa riski dörd [məməlilər] demək olar ki, biri ilə bir extinction böhran təsdiq edib" 2008 Red siyahısı Barcelona IUCN Dünya Conservation Konqresində, 6 oktyabr 2008-ci il azad edilib, və. iş yer üzündə 5.487 məməlilər ən azı 1,141 extinction ilə təhdid etmək üçün məlumdur, və 836 Data əskik kimi verilmişdir göstərir. [5] 2012 azad [redaktə] 2012-ci ilin Red siyahısı Rio + 20 Earth sammitində July 2012 19 azad edilib; təxminən 2000 növ yenidən kəşf siyahısına sönmüş siyahısı 2 4 növ, əlavə edildi. IUCN 19,817 ortaya 63.837 növ ümumi extinction ilə təhdid edilir qiymətləndirdi. 10000-dən çox növ "zəif" kimi verilmişdir isə "nəsli kəsilməkdə olan" kimi "tənqidi nəsli kəsilməkdə olan" və 5,766 kimi təsvir 3,947 ilə. təhlükə amfibiya növlərinin 41%, reef-tikinti mercan 33%, iynəyarpaqlılar 30%, məməli 25%, və quşların 13% təşkil edir. IUCN Qırmızı Siyahısı "tənqidi Endangered" kimi Hindistan bitki və heyvanların 132 növ siyahıya malikdir.
İstinadlar
Əlavə
- R. Əliquliyev, S. Şükürlü, S. Kazımova. Elmi fəaliyyətdə istifadə olunan əsas terminlər. Baki, İnformasiya Texnologiyaları, 2009, 201 s.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Qirmizi kitab mehvolma tehlukesi altinda olan heyvan bitki ve gobelek novleri haqqinda melumat toplanan resmi dovlet kitabi Qirmizi kitablar beynelxalq milli ve regional seviyyede ola bilir Beynelxalq qirmizi siyahi kateqoriyalariIUCN in 2007 tesnifati IUCN asagidaki kateqoriyalari qebul edir EX Extinct Nesli kesilmis EW Extinct in the Wild Vehsi tebietde movcud olmayan CR Critically Endangered Son hedde catmislar EN Endangered Nesli kesilme tehlukesi olanlar VU Vulnerable Hessas novler NT Near Threatened Nesli kesilme tehlukesine yaxin olanlar LC Least Concern Az qaygi teleb edenler DD Data Deficient Haqqinda melumat olmayanlar NE Not Evaluated Qiymetlendirilmemisler TarixBu meqalenin metnini Azerbaycan diline uygunlasdirmaq lazimdir Meqalede cumle quruluslarindaki yanlisliqlari ve orfoqrafik sehvleri duzeltdikden sonra Azerbaycanca deyil sablonunu silmeyi unutmayin IUCN teskiltainin 2007 ci ilin tesnifatina esasen nesli kesilmek tehlukesinde olan 16 308 nov qeyd edilmisdir 1964 cu ilde tesis hemcinin IUCN Qirmizi Siyahisi ve ya Qirmizi siyahisi kimi taninan qorxutdu Novlerin IUCN Qirmizi siyahisi bioloji novlerin qlobal qorunmasi statusu dunyanin en ehateli inventar edir Tebietin Muhafizesi uzre Beynelxalq Birliyi IUCN novlerinin qorunmasi veziyyeti dunyanin esas orqandir Regional Red Lists bir sira siyasi idare vahidinin cercivesinde nov yox riskini qiymetlendirmek olke ve ya teskilatlar terefinden istehsal olunur IUCN Qirmizi Siyahisi nov ve yarimnovu minlerle extinction riskini qiymetlendirmek ucun deqiq meyarlar esasinda mueyyen edilir Bu meyarlar butun nov ve dunyanin butun regionlarinda muvafiq olan Meqsed nov extinction azaltmaq ucun cehd beynelxalq ictimaiyyeti ictimai ve siyasetciler ucun konservasiya meseleleri aktualligini catdirmaq elece de komek etmekdir IUCN 1996 melumatina gore Red siyahisi formal ifade qollari 1 qlobal seviyyede nov ve yarimnovu statusu haqqinda elmi esaslandirilmis melumat vermek 2 tehdid biomuxtelifliyin miqyasi ve ehemiyyetine diqqet cekmek ucun edilir 3 milli ve beynelxalq siyaset ve qerar qebul tesir ve 4 bioloji muxtelifliyin qorunmasi ucun tedbirler dogru melumat temin etmek ucun 1 Major nov qiymetlendiriciler BirdLife International Zoologiya Institutu London Zoologiya Cemiyyetinin tedqiqat bolgusu Monitorinq Merkezi Dunya Qoruma ve IUCN Species Survival Komissiyasi bir cox Specialist Qruplar DSK daxildir Kollektiv bu teskilatlarin ve qruplarin qiymetlendirmeler Red siyahisi texminen yarim nov dusur IUCN her nov kateqoriya ucun meqsedi her bes ilden bir mumkun olduqda yeniden qiymetlendirdi ve ya en azi her on il Bu Red List Hakimiyyet bir nov ucun mesuliyyet dasiyir IUCN Species Survival Komissiyasinin DSK Specialist Qruplar nov ve ya xususi cografi erazide bir qrup ve ya BirdLife International butun sinif halinda Aves vasitesile peer nezerden qaydada heyata kecirilir 2 1 5 2012 ci azad 2 IUCN Qirmizi siyahisi Kateqoriyalar 2 1 1994 kateqoriyalar ve meyarlari 2 2 Ola bilsin ki sonmus 3 versiyasini 4 Tenqid 5 Hemcinin bax 6 Istinadlar 7 Biblioqrafiya azad 1 4 2008 ci Contents hide qorxutdu Bitkiler 1 2 2006 ci il 1 Tarix 1 1 1964 Red siyahisi azad 1 3 2007 serhi 8 Xarici kecidler redakte tenqidi nesli kesilmekde olan nesli kesilmekde olan ve ya 2007 ci il IUCN Qirmizi siyahisi hessas kimi verilmisdir nece qrupa novlerinin faiz Qorxutdu Bitkiler 1964 Red siyahisi redakte qorxutdu Bitkiler 1964 IUCN Qirmizi siyahisi yasli pre meyarlar Qirmizi qiymetlendirme sistemi istifade olunur siyahida Plants deyil buna gore de cari Red siyahisi gorunur IUCN ki online Red siyahisi ve 1997 ci il bitkilerin Qirmizi nesr hem yoxlamaq ucun en yaxsi meslehet goruruk 3 4 may 2006 ci il azad 2006 serhi redakte 2006 Red List butovlukde 40 168 nov plus bir elave 2 160 yarimnovu nov su ehtiyatlari ve subpopulations qiymetlendirdi 12 sentyabr 2007 ci il 2007 ci il azad redakte Dunya Qoruma Birliyi IUCN tehluke altinda olan novlerin 2007 IUCN Qirmizi siyahisi buraxmisdir Bu azad onlar Ebola ucun vehsi sonmus evvel son Kateqoriya tenqidi nesli kesilmekde olan nesli kesilmekde olan qerb aran qorilla Gorilla gorilla gorilla ve Cross River qorilla Gorilla gorilla diehli hem de onlarin tesnifati artirdi diger amillerle yanasi virus ve brakonyerlik Russ Mittermeier Isvecre based IUCN Primate Mutexessis qrupunun reisi 16 306 nov 2006 Red siyahisi 41 415 nov umumi daha 188 daha extinction ile nesli kesilmekde olan olduqlarini ifade etdi Red List Endangered kateqoriya tenqidi Endangered kateqoriya ve Bornean orangutan Pongo pygmaeus ve Sumatran orangutan Pongo abelii daxildir 4 2008 azad redakte ebedi yoxa riski dord memeliler demek olar ki biri ile bir extinction bohran tesdiq edib 2008 Red siyahisi Barcelona IUCN Dunya Conservation Konqresinde 6 oktyabr 2008 ci il azad edilib ve is yer uzunde 5 487 memeliler en azi 1 141 extinction ile tehdid etmek ucun melumdur ve 836 Data eskik kimi verilmisdir gosterir 5 2012 azad redakte 2012 ci ilin Red siyahisi Rio 20 Earth sammitinde July 2012 19 azad edilib texminen 2000 nov yeniden kesf siyahisina sonmus siyahisi 2 4 nov elave edildi IUCN 19 817 ortaya 63 837 nov umumi extinction ile tehdid edilir qiymetlendirdi 10000 den cox nov zeif kimi verilmisdir ise nesli kesilmekde olan kimi tenqidi nesli kesilmekde olan ve 5 766 kimi tesvir 3 947 ile tehluke amfibiya novlerinin 41 reef tikinti mercan 33 iyneyarpaqlilar 30 memeli 25 ve quslarin 13 teskil edir IUCN Qirmizi Siyahisi tenqidi Endangered kimi Hindistan bitki ve heyvanlarin 132 nov siyahiya malikdir IstinadlarElaveR Eliquliyev S Sukurlu S Kazimova Elmi fealiyyetde istifade olunan esas terminler Baki Informasiya Texnologiyalari 2009 201 s