Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
[]
Ön Asiyada bir çox tayfaların, Azərbaycanda isə , kutilərin, lulubilərin, kasların, daha sonra mannalar və madayların şəxs adlarının mənalarını və kökənlərini üzə çıxarmaq olduqca çətindir. Bunun bir neçə səbəbi var. Əvvəla bu etnoslarda şəxs adlarının bir çoxu kökən etibarilə qədim şumerlərlə bağlıdır. Şumerlərin adları isə semit mənşəli akkad adları ilə qarışmışdı.İkincisi şumer və akkad adları əksər hallarda teofor adlar idi. Yəni qəbilə tanrılarınn adları şəxs adlarının bir hissəsini təşkil edirdi. Ümumiyyətlə, qədim qəbilələrdə dini görüşlərdə, fərdlərlə qəbilə tanrısı arasındakı münasibətin aspekti, bu əlaqənin əqidələrdə və ianamlarda əksinitapmanın mahiyyəti etnoqrafiya elmində mübahisəli məsələlərdəndir.
Qəbilə tanrıları qəbilənin və ailənin himayəçiləri ilə sayıldığına görə uşaqlara ad vermədə tanrı adları əksini tapmalı idi. Teofor adlar belə yaranırdı. Bu adların yaranma motivi, şübhəsiz ki, tanrıların tərifi, uşağın doğulmasına görə təşəkkür, uşağın sağlam olmması üçün yalvarış və s. ola bilərdi.
Deyilənlərdən aydın olur ki, teofor adlar iki hissədən ibarəət olmalı idi: tanrının adı, tanrıya yalvarış, təşəkkür, dua və s. Ona görə də adların bir komonentini təşkil edən bu sözlər yerli etnosun dilində olmalı idi. Teofor adlarda etnoloqları maraqlandıran da məhz bu komponentlərdir. Məsələn, şumerlərdə Utu-man-sum “Utu tanrısı onu (körpəni) mənə verdi”, Nanna-man-ba “Nanna ilahəsi onu mənə bağışladı”, Nanna-qat-il “Nanna mən yaşayacağam, Nanna-zi-mu “Nanna həyatımdır”
Teofor adlar başqa yolla da yaranırdı: qəbilə tanrları həm də “çar”, ”hakim” mənalarında işlədilirdi, çünki hakimlər qəbilə tanrılarının adlarını qəbul edirdilər. Bu qəbilə başçsının həm də baş kahin olmas ilə də əlaqədar ola bilərdi. Məsələn, şumerlərdə tanrısının adı ilə Ur-nammu şəxs adı məlumdur.
Şumerlərdə , Ea, Enlil, , Utu, , İnanna, (Huma ilahəsinin adı Altay mənşəli Umay, Humay ilahəsinin adı ilə eynilliyi diqqəti cəlb edir), , Şar (şumerlərin şəhərinin tanrısı), Lulubilərdə və kaslarda , (qədim türklərdə Kuar tanrısı ilə eyniliyi diqqəti əlb edir) və başqa tanrıların adları ilə çoxlu şəxs adları məlumdur.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
menbe gosterin On Asiyada bir cox tayfalarin Azerbaycanda ise kutilerin lulubilerin kaslarin daha sonra mannalar ve madaylarin sexs adlarinin menalarini ve kokenlerini uze cixarmaq olduqca cetindir Bunun bir nece sebebi var Evvela bu etnoslarda sexs adlarinin bir coxu koken etibarile qedim sumerlerle baglidir Sumerlerin adlari ise semit menseli akkad adlari ile qarismisdi Ikincisi sumer ve akkad adlari ekser hallarda teofor adlar idi Yeni qebile tanrilarinn adlari sexs adlarinin bir hissesini teskil edirdi Umumiyyetle qedim qebilelerde dini goruslerde ferdlerle qebile tanrisi arasindaki munasibetin aspekti bu elaqenin eqidelerde ve ianamlarda eksinitapmanin mahiyyeti etnoqrafiya elminde mubahiseli meselelerdendir Qebile tanrilari qebilenin ve ailenin himayecileri ile sayildigina gore usaqlara ad vermede tanri adlari eksini tapmali idi Teofor adlar bele yaranirdi Bu adlarin yaranma motivi subhesiz ki tanrilarin terifi usagin dogulmasina gore tesekkur usagin saglam olmmasi ucun yalvaris ve s ola bilerdi Deyilenlerden aydin olur ki teofor adlar iki hisseden ibareet olmali idi tanrinin adi tanriya yalvaris tesekkur dua ve s Ona gore de adlarin bir komonentini teskil eden bu sozler yerli etnosun dilinde olmali idi Teofor adlarda etnoloqlari maraqlandiran da mehz bu komponentlerdir Meselen sumerlerde Utu man sum Utu tanrisi onu korpeni mene verdi Nanna man ba Nanna ilahesi onu mene bagisladi Nanna qat il Nanna men yasayacagam Nanna zi mu Nanna heyatimdir Teofor adlar basqa yolla da yaranirdi qebile tanrlari hem de car hakim menalarinda isledilirdi cunki hakimler qebile tanrilarinin adlarini qebul edirdiler Bu qebile bascsinin hem de bas kahin olmas ile de elaqedar ola bilerdi Meselen sumerlerde tanrisinin adi ile Ur nammu sexs adi melumdur Sumerlerde Ea Enlil Utu Inanna Huma ilahesinin adi Altay menseli Umay Humay ilahesinin adi ile eynilliyi diqqeti celb edir Sar sumerlerin seherinin tanrisi Lulubilerde ve kaslarda qedim turklerde Kuar tanrisi ile eyniliyi diqqeti elb edir ve basqa tanrilarin adlari ile coxlu sexs adlari melumdur Hemcinin baxLulubiler Kutiler Mannalar Madaylar