Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Rusiya-Osmanlı müharibəsi (1676–1681) — Osmanlı İmperatorluğu ilə Rusiya Çarlığı arasında baş verən ilk böyük müharibədir. Bu müharibə zamanı Merzifonlu Qara Mustafa Paşa sədrəzəm olmuşdur. Qara dənizə çıxmaq üçün Rusiya imperiyası 1677-ci ildə Osmanlı imperiyası ilə müharibəyə başladı. Osmanlılar 1678-ci ildə Krım tatarlarının köməyi ilə ruslardan aldılar. 1681-ci ildə görə Osmanlı Andrusova sülhünün şərtlərini tanıdı və Dnepr çayının sol-sahil Ukraynasının Rusiyanın tərkibinə keçdiyini qəbul etdi.
| Rusiya-Osmanlı müharibəsi | |
|---|---|
 | |
| Tarix | 1676 |
| Yeri | |
Səbəbləri
Rus Çarlığı güclənməkdə olan bir hökmdarlıq idi. Rus Çarı I Aleksey (1645–1676) cənuba açılma strategiyasına uyğun olaraq öncə Polşa-Litva İttifaqı idarəsindən azad qalan Ukraynada olan kazakların əllərindəki torpaqlara gözünü dikmişdi. Ancaq Osmanlı Dövlətindən çəkinirdilər. 1667-ci ildə Rusiya Çarlığı və Polşa-Litva Birliyi kazaklarla heç məsləhətləşmədən Andrusovo Müqaviləsini imzaladılar və Dnepr çayı Sol-Ukrayna Sahilləri (Livoberezhna Ukrayina) Kazaklarını Rusiya Çarlığı idarəsinə bağladılar. Çehrin mərkəzli Sağ-Ukrayna Sahilləri (Pravoberezhna Ukrayina) kazakları Atamanı Pyotr Doroşenko isə 1669-cu ildən bəri Osmanlı himayəsi altına girməyə qərara aldı.
Osmanlılar, nəticəsi olaraq 27 oktyabr 1676-cı ildə İzvança Müqaviləsi ilə Podolya zonasının idarəsini ələ aldılar və Osmanlı himayəsi altında yarı-muxtar Kazak Atamanı Doroşenko idarəsində olan Sağ-Ukrayna Sahilləri (Pravoberezhna Ukrayina) ilə qonşu oldular. Rusiya Çarlığı, bəzi Osmanlı əleyhinə narahat olan Ukrayna Qərbi Kazaklarının çıxışları, şərqdəki Sol-Ukrayna Sahilləri (Livoberezhna Ukrayina) kazakları Atamanı olan və 1667-ci ildən bəri Rusiya Çarlığı hökmdarlığı altında olan Ivan Samoyloviç, guya, 1672-ci ildə bütün Ukraynanın atamanı seçildiyini açıqlayıb. Pyotr Doroşenko və bağlı olduğu Osmanlı Dövləti və bunu qəbul etmədi. iyun 1674-cü ildə Rusiya Çarlığı generalı Şahzadə Qriqori Romodanovski və İvan Samoyloviç əmri altında bir ordu Doroşenkoyu özünə paytaxt olan Çigirin qalasında mühasirəyə alsalar da Osmanlı ordularının yaxınlaşması ilə bu mühasirə aradan qaldırıldı.
Birinci Çigirin yürüşü
Lakin 1676-cı ilin yayında Çigirin qalası (Romodanovski və Samoyloviç komandanlığında) vahid bir Rusiya Çarlığı ilə müttəfiqi Ukraynalıların ordusunun hücumu qarşısında təslim olmaq məcburiyyətində qaldı. Ona tabe olan bir çox kazakların özünə xəyanəti və bu uğursuzluğa görə Doroşenko Ruslarla anlaşıb 19 sentyabr 1676-cı ildə Sağ Ukrayna Sahilləri (Pravoberezhna Ukrayina) kazakları atamanlığından istefa verib və Rusiyaya getdi. Bunun üzərinə Osmanlı Merzifonlu Qara Mustafa Paşa Doroşenkonu işdən azad etdiyini bildirib; Yerinə Sağ Ukrayna Sahilləri (Pravoberezhna Ukrayina) kazakları atamanlığına İstanbulda tərbiyə edilmiş təyin edildi. iyul 1677-ı ildə İbrahim Paşa sərkərdəliyi altında Osmanlı-Kırım Tatar ordusu I Çigirin Yürüşünə başladı və bu ordu Avqustda Çigirin qalasını mühasirə altına aldı, lakin mühasirə müvəffəqiyyətsiz oldı; 29 Avqustda İbrahim Paşa Çigirin mühasirəsini qoyaraq geri qayıtmağa başladı. İbrahim Paşa İstanbula dönəndə həbs edildi.
Həmçinin bax
 | Tarix ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. Etdiyiniz redaktələri mənbə və istinadlarla əsaslandırmağı unutmayın. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Rusiya Osmanli muharibesi Rusiya Osmanli muharibesi 1676 1681 Osmanli Imperatorlugu ile Rusiya Carligi arasinda bas veren ilk boyuk muharibedir Bu muharibe zamani Merzifonlu Qara Mustafa Pasa sedrezem olmusdur Qara denize cixmaq ucun Rusiya imperiyasi 1677 ci ilde Osmanli imperiyasi ile muharibeye basladi Osmanlilar 1678 ci ilde Krim tatarlarinin komeyi ile ruslardan aldilar 1681 ci ilde gore Osmanli Andrusova sulhunun sertlerini tanidi ve Dnepr cayinin sol sahil Ukraynasinin Rusiyanin terkibine kecdiyini qebul etdi Rusiya Osmanli muharibesiTarix 1676Yeri CigirinSebebleriRus Carligi guclenmekde olan bir hokmdarliq idi Rus Cari I Aleksey 1645 1676 cenuba acilma strategiyasina uygun olaraq once Polsa Litva Ittifaqi idaresinden azad qalan Ukraynada olan kazaklarin ellerindeki torpaqlara gozunu dikmisdi Ancaq Osmanli Dovletinden cekinirdiler 1667 ci ilde Rusiya Carligi ve Polsa Litva Birliyi kazaklarla hec meslehetlesmeden Andrusovo Muqavilesini imzaladilar ve Dnepr cayi Sol Ukrayna Sahilleri Livoberezhna Ukrayina Kazaklarini Rusiya Carligi idaresine bagladilar Cehrin merkezli Sag Ukrayna Sahilleri Pravoberezhna Ukrayina kazaklari Atamani Pyotr Dorosenko ise 1669 cu ilden beri Osmanli himayesi altina girmeye qerara aldi Osmanlilar neticesi olaraq 27 oktyabr 1676 ci ilde Izvanca Muqavilesi ile Podolya zonasinin idaresini ele aldilar ve Osmanli himayesi altinda yari muxtar Kazak Atamani Dorosenko idaresinde olan Sag Ukrayna Sahilleri Pravoberezhna Ukrayina ile qonsu oldular Rusiya Carligi bezi Osmanli eleyhine narahat olan Ukrayna Qerbi Kazaklarinin cixislari serqdeki Sol Ukrayna Sahilleri Livoberezhna Ukrayina kazaklari Atamani olan ve 1667 ci ilden beri Rusiya Carligi hokmdarligi altinda olan Ivan Samoylovic guya 1672 ci ilde butun Ukraynanin atamani secildiyini aciqlayib Pyotr Dorosenko ve bagli oldugu Osmanli Dovleti ve bunu qebul etmedi iyun 1674 cu ilde Rusiya Carligi generali Sahzade Qriqori Romodanovski ve Ivan Samoylovic emri altinda bir ordu Dorosenkoyu ozune paytaxt olan Cigirin qalasinda muhasireye alsalar da Osmanli ordularinin yaxinlasmasi ile bu muhasire aradan qaldirildi Birinci Cigirin yurusuLakin 1676 ci ilin yayinda Cigirin qalasi Romodanovski ve Samoylovic komandanliginda vahid bir Rusiya Carligi ile muttefiqi Ukraynalilarin ordusunun hucumu qarsisinda teslim olmaq mecburiyyetinde qaldi Ona tabe olan bir cox kazaklarin ozune xeyaneti ve bu ugursuzluga gore Dorosenko Ruslarla anlasib 19 sentyabr 1676 ci ilde Sag Ukrayna Sahilleri Pravoberezhna Ukrayina kazaklari atamanligindan istefa verib ve Rusiyaya getdi Bunun uzerine Osmanli Merzifonlu Qara Mustafa Pasa Dorosenkonu isden azad etdiyini bildirib Yerine Sag Ukrayna Sahilleri Pravoberezhna Ukrayina kazaklari atamanligina Istanbulda terbiye edilmis teyin edildi iyul 1677 i ilde Ibrahim Pasa serkerdeliyi altinda Osmanli Kirim Tatar ordusu I Cigirin Yurusune basladi ve bu ordu Avqustda Cigirin qalasini muhasire altina aldi lakin muhasire muveffeqiyyetsiz oldi 29 Avqustda Ibrahim Pasa Cigirin muhasiresini qoyaraq geri qayitmaga basladi Ibrahim Pasa Istanbula donende hebs edildi Hemcinin bax Tarix ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Etdiyiniz redakteleri menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin