Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qurdqulağı süsəni (lat. Iris lycotis Woronow.) — süsənkimilər (Iridaaceae) fəsiləsindən bitki növü.
| Qurdqulağı süsəni | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||
| Elmi təsnifat | ||||||
| XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Qurdqulağı süsəni | ||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||
| ||||||
| ||||||
IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu “Təhlükəli həddə yaxın olanlar” kateqoriyasına aiddir –NT. Azərbaycanın nadir növüdür.
Qısa morfoloji təsviri
Çoxillik ot bitkisidir. Kökümsovu yoğun, qısa, sürünən, gövdə 10-20 (25) sm hündürlükdədir, 1 iri təpə çiçəyi var. Yarpaqları yaşıl, dar-xətvari, 2-4 mm enində, bəzən oraqvari əyilmişdir. Təpə yarpaqları otvari-pərdəlidir, neştərşəkilli, sivridir. Çiçəkyanlığının borucuğu yumurtalığa bərabərdir. Çiçəkyanlığının xarici tərəfi aşağı bükülmüş, 4,5 -5,5 (8) sm uzunluğunda, enli- ellipsvari və ya enli-yumurtavari, dairəvi, tünd-qəhvəyi, mərkəzində iri məxməri ləkəli, aşağı yarısı yuxarıdan qara-bənövşəyi tükcüklü, daxili tərəfi yuxarı qalxmış, iri, 5,5-8 (3) uzunluqdadır. Sütuncuğun kənarları tünd-qırmızı, tutqun, kürək hissəsi dişciklidir. Qutucuq uzunsov-silindrşəkilli, 3 tilli, 7 sm-ə qədər uzunluğunda uzun buruncuqludur.
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri
Çiçəkləməsi aprel, meyvə əmələgəlmə may ayına təsadüf edir. Kökümsov və toxum vasitəsilə çoxalır. Düzənlikdə və aşağı dağ qurşağında, quru, gilli və çınqıllı yamaclarda, yovşanlı yarımsəhralarda yayılmışdır. Mezokserofitdir.
Yayılması
Naxçıvanın dağlıq və düzənlik hissəsində (Culfa rayonu Darıdağ ərazisində).
Sayı və tendensiyası
Populyasiyasının vəziyyətinin və təbii bərpanın ətraf mühitin dəyişilməsindən asılılığı müşahidə olunur.
Məhdudlaşdırıcı amillər
Antropogen amillər (növün bəzək bitkisi kimi yığılması)
Mühafizə tədbirləri
Mühafizəsi üçün xüsusi tədbirlər görülməyib. Yeni yayılma yerlərinin axtarılması və yasaqlıqların yaradılması vacibdir. Naxçıvan – Babək rayonu Əznəburt kəndi, Cülfa rayonu Əbrəqunis kəndi və Darıdağda, Şahbuz rayonu Qarababa kəndi, Ordubad rayonu Aza kəndi ətrafında. Azərbaycandan kənarda – Ermənistanda yayılmışdır. Aşağı daşlıq qurşaqda, düzənliklərdə, quru gillicəli və yovşanlı yarımsəhrada bitir.
Çoxalması
Toxumla və vegetativ yolla çoxalır. Bitkini buket üçün yığılması, heyvanların otarılması bitkinin azalmasına səbəb olmuşdur. Azərbaycan Botanika İnstitutunun Botanika bağında becərilir. Qorunması üçün xüsusi mühafizə tədbirlər hazırlanmamışdır.
İstinadlar
- Флора Азербайджана, 1952
- Azərbaycan Respublikasının Qırmızı Kitabı. Nadir və nəsli kəsilməkdə olan bitki və göbələk növləri, II nəşr, Bakı-2013
- Hacıyev V.C., İbrahimov Ə.Ş.
- Azərbaycan SSR-in Qırmızı kitabı, 1989
- Конспект флоры Кавказа, 2006
- .Ибадлы О.В. 2005
- Salayeva Z.K., 2006
- Naxçıvan MR-in Qırmızı Kitabı, 2010
- Tərtibçilərin məlumatları.
- . 2017-05-12 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-04-27.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qurdqulagi suseni lat Iris lycotis Woronow susenkimiler Iridaaceae fesilesinden bitki novu Qurdqulagi suseniElmi tesnifatXETA parent ve rang parametrlerini doldurmaq lazimdir Qurdqulagi suseniBeynelxalq elmi adiIris lycotis WoronowSekil axtarisiNCBI 2943444Poct markasi 1993 IUCN Qirmizi Siyahisina gore novun kateqoriyasi ve statusu Tehlukeli hedde yaxin olanlar kateqoriyasina aiddir NT Azerbaycanin nadir novudur Qisa morfoloji tesviriCoxillik ot bitkisidir Kokumsovu yogun qisa surunen govde 10 20 25 sm hundurlukdedir 1 iri tepe ciceyi var Yarpaqlari yasil dar xetvari 2 4 mm eninde bezen oraqvari eyilmisdir Tepe yarpaqlari otvari perdelidir nestersekilli sivridir Cicekyanliginin borucugu yumurtaliga beraberdir Cicekyanliginin xarici terefi asagi bukulmus 4 5 5 5 8 sm uzunlugunda enli ellipsvari ve ya enli yumurtavari dairevi tund qehveyi merkezinde iri mexmeri lekeli asagi yarisi yuxaridan qara benovseyi tukcuklu daxili terefi yuxari qalxmis iri 5 5 8 3 uzunluqdadir Sutuncugun kenarlari tund qirmizi tutqun kurek hissesi disciklidir Qutucuq uzunsov silindrsekilli 3 tilli 7 sm e qeder uzunlugunda uzun buruncuqludur Bioloji ekoloji ve fitosenoloji xususiyyetleriCiceklemesi aprel meyve emelegelme may ayina tesaduf edir Kokumsov ve toxum vasitesile coxalir Duzenlikde ve asagi dag qursaginda quru gilli ve cinqilli yamaclarda yovsanli yarimsehralarda yayilmisdir Mezokserofitdir YayilmasiNaxcivanin dagliq ve duzenlik hissesinde Culfa rayonu Daridag erazisinde Sayi ve tendensiyasi Populyasiyasinin veziyyetinin ve tebii berpanin etraf muhitin deyisilmesinden asililigi musahide olunur Mehdudlasdirici amiller Antropogen amiller novun bezek bitkisi kimi yigilmasi Muhafize tedbirleri Muhafizesi ucun xususi tedbirler gorulmeyib Yeni yayilma yerlerinin axtarilmasi ve yasaqliqlarin yaradilmasi vacibdir Naxcivan Babek rayonu Ezneburt kendi Culfa rayonu Ebrequnis kendi ve Daridagda Sahbuz rayonu Qarababa kendi Ordubad rayonu Aza kendi etrafinda Azerbaycandan kenarda Ermenistanda yayilmisdir Asagi dasliq qursaqda duzenliklerde quru gilliceli ve yovsanli yarimsehrada bitir CoxalmasiToxumla ve vegetativ yolla coxalir Bitkini buket ucun yigilmasi heyvanlarin otarilmasi bitkinin azalmasina sebeb olmusdur Azerbaycan Botanika Institutunun Botanika baginda becerilir Qorunmasi ucun xususi muhafize tedbirler hazirlanmamisdir IstinadlarFlora Azerbajdzhana 1952 Azerbaycan Respublikasinin Qirmizi Kitabi Nadir ve nesli kesilmekde olan bitki ve gobelek novleri II nesr Baki 2013 Haciyev V C Ibrahimov E S Azerbaycan SSR in Qirmizi kitabi 1989 Konspekt flory Kavkaza 2006 Ibadly O V 2005 Salayeva Z K 2006 Naxcivan MR in Qirmizi Kitabi 2010 Tertibcilerin melumatlari 2017 05 12 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 04 27 Hemcinin bax