Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Zindan qalası və ya Dairəvi qala — XVIII əsrdə tikilmiş Lənkəran qalasının bir hissəsi. Dairəvi qala və ona bənzəyən ikinci tikili Lənkəran mayakıdır. Bu iki tikili Lənkəran qala sisteminin cənub və şimal dayaq məntəqələri olublar. Rus işğalından sonra isə Lənkəran qalası dağıdılmış və qalanın dayaq məntəqləri də bir birindən aralı qalmışdır. 1869-cu ildə şimal dayaq məntəqəsi olan qalanın başına fanar quraşdırılır və binadan mayak kimi istifadə edilməyə başlanılır. Hazırda həmin mayak Xəzər Dəniz Gəmiçiliyinin tabeliyindədir. Cənub dayaq məntəqəsi olan Zindan qala isə 1869-cu ildən 1959-cu ildə qədər, həbsxana kimi istifadə olunub. Burada hətta 1903–1904-cü illərdə poçt qatarını qarət etdiyinə görə həbs olunan İosif Stalin də cəza çəkib.Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabinetinin 2 avqust 2001-ci il tarixli, 132 saylı qərarı ilə bu qala memarlıq abidələri siyahısına daxil edilərək dövlət tərəfindən mühafizə olunur.
| Zindan qalası | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Şəhər | Lənkəran |
| Yerləşir | Lənkəran şəhəri, Fikrət Məmmədov küçəsi |
| Aidiyyatı | Lənkəran xanlığı |
| Tikilmə tarixi | 1747-1786 |
| Vəziyyəti | Qəzalı |
| İstinad nöm. | 4810 |
| Kateqoriya | Qala |
| Əhəmiyyəti | Yerli əhəmiyyətli |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Ümumi məlumat
Dairəvi qala Lənkəran qalası ilə eyni vaxtda XVIII əsrdə inşa edilib. Qalanın oxşarı olan ikinci tikili hazırda mayak kimi fəaliyyət göstərən Lənkəran mayakıdır. Bu iki qala ümumi Lənkəran qala sisteminin iki tərəfdən dayaq məntəqəsi rolunu oynayıblar. Bəzi mənbələrə görə hər iki qala Lənkəran qalasının dayaq məntəqləri kimi Nadir şahın əmri ilə tikiliblər. Bu qala 1869-cu ilə kimi burada baş verən müharibələrdə mühüm müdafiə və dayaq məntəqəsi rolunu oynayıb. Lənkəran rus qoşunları tərəfindən işğal edildikdən sonra ümumi qala divarları dağıdılmış və hərbi qala ləğv edilmişdir. Dairəvi qaladan həbsxana kimi istifadə edilməyə başlanılmışdır. Digər qalanın isə başına fanar quraşdırılır və binadan mayak kimi istifadə edilməyə başlanılır.
1869-cu ildən etibarən Dairəvi qaladan zindan kimi istifadə edilməyə başlanılır. Dustaqlar buraya Dairəvi qala ilə Mayak arasında olan gizli yeraltı yol ilə gətirilirmişlər. Bu yeraltı yolda iki nəfər sərbəst hərəkət edə bilirmiş. Sonradan həmin yol yeraltı sularla dolduğuna görə hazırda istifadəsi mümkün deyil. Dairəvi Qalanın hündürlüyü 20 metr, diametri 72 metr, istinad divarlarının qalınlığı aşağı ətrafda 2,8 metr, yuxarıda isə 1,5 metrdir. Dairəvi qala ilə Lənkəran mayakının ətrafındakı olan hasarlar Lənkəran qalasının ön hissəsini təşkil edirmişlər. Həbsxana 140 nəfər üçün nəzərdə tutulsa da burada 310 nəfərə qədər məhbus saxlanılıb. XX əsrin əvvəllərində İosif Stalin də poçt qatarına silahlı qarətin təşkili ilə bağlı həbs edilərək bu həbsxanada saxlanılır. Lakin sonradan yoldaşlarının köməyi ilə buradan da qaça bilir.Sovet işğalından sonra da 1956-cı ilə qədər qaladan həbsxana kimi istifadə edilib. Məhz buna görə də qalaya Zindan qalası da deyilir. 1970–1990-cı illər arasında qalada tikiş sexi yerləşib.
Azərbaycan yenidən müstəqil olduqdan sonra isə Nazirlər Kabinetinin 2 avqust 2001-ci il tarixli, 132 saylı qərarı ilə bu qala memarlıq abidələri siyahısına daxil edilərək dövlət tərəfindən mühafizə olunur. Dairəvi qala 2006-cı ildə Regionların sosial-iqtisadi inkişafı planına əsasən təmir olunub. Əsaslı təmir iki il davam edib. Təmirdən sonra burada şəkil qalereyası yerləşib. Sonradan 2015-ci ilin fevral ayında güclü qar nəticəsində qalanın dam örtüyünün müəyyən hissəsi dağıldığından tarixi abidə qəzalı vəziyyətə düşüb.
Tarixi abidənin yenidən bərpası Mədəniyyət Nazirliyində 2020–2023-cü illərdə dövlət büdcəsindən əsaslı vəsait qoyuluşu hesabına icrası nəzərdə tutulan layihələrin siyahısına daxil edilib.
Şəkilləri
Həmçinin bax
İstinadlar
- "Dairəvi qala (Zindan)" (az.). lankaran.mctgov.az. 29.10.2021 tarixində . İstifadə tarixi: 29.10.2021.
- Bağır Əliyev. "Lənkərandakı "Dairəvi qala" əsaslı təmir olunacaq" (az.). azertag.az. 27.05.2020. 14.06.2020 tarixində . İstifadə tarixi: 29.10.2021.
- Mistanlı Aqşin. Cənub bölgəsinin abidələr ensiklopediyasi (PDF). Bakı: Adiloğlu. 2020. səh. 60-61. 2022-03-13 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2021-10-29.
- Kamilla Rzayeva. "Stalin's Azerbaijan prison where water burns like fire" (ingilis). cnn.com. 06.08.2019. 28.02.2021 tarixində . İstifadə tarixi: 29.10.2021.
- "Stalinin Azərbaycanda həbsdə saxlanıldığı tarixi Zindan qalası uça bilər" (az.). baku.ws. 2021-10-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29.10.2021.
- APA TV. "XVIII əsrə aid abidə nə vaxt təmir olunacaq?" (az.). Youtube.com. 13.07.2023. 2023-07-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-07-14.
- Aytəkin Qardaşova. "Nadir şahın inşa etdiyi Dairəvi qala məhv olur" (az.). axar.az. 25.10.2021. 29.10.2021 tarixində . İstifadə tarixi: 29.10.2021.
- Fəxriyyə Abdullayeva. "Tarixi abidələrimizin bərpası regionlara turizm axınını gücləndirəcək" (az.). medeniyyet.az. 10.07.2009. 2021-10-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29.10.2021.
- Səbuhi Sədəf. "Stalin Lənkərana niyə getmişdi?" (az.). lent.az. 25.10.2021. 25.10.2021 tarixində . İstifadə tarixi: 29.10.2021.
- "Zindan qalası: burada Stalin həbsdə olub" (az.). cenublu.az. 2021-10-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29.10.2021.
- "Təmir olunan Lənkəran qalasından xoş olmayan xəbər" (az.). azadliq.org. 23.06.2020. 02.06.2020 tarixində . İstifadə tarixi: 29.10.2021.
Xarici keçidlər
- Stalinin saxlanıldığı zindan, gizli yollar — Lənkəranda / ARB Cənub
- "Dairəvi qala" adlanan memarlıq nümunəsi təmir ediləcəkmi? / İCTİMAİ TV
- 250 yaşlı Lənkəran Qalası dağılır, rəsmilər məsuliyyəti bir-birinin üzərinə atır
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Zindan qalasi ve ya Dairevi qala XVIII esrde tikilmis Lenkeran qalasinin bir hissesi Dairevi qala ve ona benzeyen ikinci tikili Lenkeran mayakidir Bu iki tikili Lenkeran qala sisteminin cenub ve simal dayaq menteqeleri olublar Rus isgalindan sonra ise Lenkeran qalasi dagidilmis ve qalanin dayaq menteqleri de bir birinden arali qalmisdir 1869 cu ilde simal dayaq menteqesi olan qalanin basina fanar qurasdirilir ve binadan mayak kimi istifade edilmeye baslanilir Hazirda hemin mayak Xezer Deniz Gemiciliyinin tabeliyindedir Cenub dayaq menteqesi olan Zindan qala ise 1869 cu ilden 1959 cu ilde qeder hebsxana kimi istifade olunub Burada hetta 1903 1904 cu illerde poct qatarini qaret etdiyine gore hebs olunan Iosif Stalin de ceza cekib Azerbaycan Respublikasinin Nazirler Kabinetinin 2 avqust 2001 ci il tarixli 132 sayli qerari ile bu qala memarliq abideleri siyahisina daxil edilerek dovlet terefinden muhafize olunur Zindan qalasi38 45 03 sm e 48 51 22 s u Olke AzerbaycanSeher LenkeranYerlesir Lenkeran seheri Fikret Memmedov kucesiAidiyyati Lenkeran xanligiTikilme tarixi 1747 1786Veziyyeti QezaliAzerbaycandaki tarixi abidelerin milli qeydiyyatiIstinad nom 4810KateqoriyaQalaEhemiyyetiYerli ehemiyyetliZindan qalasi Vikianbarda elaqeli mediafayllarUmumi melumatDairevi qala Lenkeran qalasi ile eyni vaxtda XVIII esrde insa edilib Qalanin oxsari olan ikinci tikili hazirda mayak kimi fealiyyet gosteren Lenkeran mayakidir Bu iki qala umumi Lenkeran qala sisteminin iki terefden dayaq menteqesi rolunu oynayiblar Bezi menbelere gore her iki qala Lenkeran qalasinin dayaq menteqleri kimi Nadir sahin emri ile tikilibler Bu qala 1869 cu ile kimi burada bas veren muharibelerde muhum mudafie ve dayaq menteqesi rolunu oynayib Lenkeran rus qosunlari terefinden isgal edildikden sonra umumi qala divarlari dagidilmis ve herbi qala legv edilmisdir Dairevi qaladan hebsxana kimi istifade edilmeye baslanilmisdir Diger qalanin ise basina fanar qurasdirilir ve binadan mayak kimi istifade edilmeye baslanilir 1869 cu ilden etibaren Dairevi qaladan zindan kimi istifade edilmeye baslanilir Dustaqlar buraya Dairevi qala ile Mayak arasinda olan gizli yeralti yol ile getirilirmisler Bu yeralti yolda iki nefer serbest hereket ede bilirmis Sonradan hemin yol yeralti sularla dolduguna gore hazirda istifadesi mumkun deyil Dairevi Qalanin hundurluyu 20 metr diametri 72 metr istinad divarlarinin qalinligi asagi etrafda 2 8 metr yuxarida ise 1 5 metrdir Dairevi qala ile Lenkeran mayakinin etrafindaki olan hasarlar Lenkeran qalasinin on hissesini teskil edirmisler Hebsxana 140 nefer ucun nezerde tutulsa da burada 310 nefere qeder mehbus saxlanilib XX esrin evvellerinde Iosif Stalin de poct qatarina silahli qaretin teskili ile bagli hebs edilerek bu hebsxanada saxlanilir Lakin sonradan yoldaslarinin komeyi ile buradan da qaca bilir Sovet isgalindan sonra da 1956 ci ile qeder qaladan hebsxana kimi istifade edilib Mehz buna gore de qalaya Zindan qalasi da deyilir 1970 1990 ci iller arasinda qalada tikis sexi yerlesib Azerbaycan yeniden musteqil olduqdan sonra ise Nazirler Kabinetinin 2 avqust 2001 ci il tarixli 132 sayli qerari ile bu qala memarliq abideleri siyahisina daxil edilerek dovlet terefinden muhafize olunur Dairevi qala 2006 ci ilde Regionlarin sosial iqtisadi inkisafi planina esasen temir olunub Esasli temir iki il davam edib Temirden sonra burada sekil qalereyasi yerlesib Sonradan 2015 ci ilin fevral ayinda guclu qar neticesinde qalanin dam ortuyunun mueyyen hissesi dagildigindan tarixi abide qezali veziyyete dusub Tarixi abidenin yeniden berpasi Medeniyyet Nazirliyinde 2020 2023 cu illerde dovlet budcesinden esasli vesait qoyulusu hesabina icrasi nezerde tutulan layihelerin siyahisina daxil edilib SekilleriHemcinin baxLenkeran mayaki Kicik Bazar mescidi Boyuk Bazar mescidiIstinadlar Dairevi qala Zindan az lankaran mctgov az 29 10 2021 tarixinde Istifade tarixi 29 10 2021 Bagir Eliyev Lenkerandaki Dairevi qala esasli temir olunacaq az azertag az 27 05 2020 14 06 2020 tarixinde Istifade tarixi 29 10 2021 Mistanli Aqsin Cenub bolgesinin abideler ensiklopediyasi PDF Baki Adiloglu 2020 seh 60 61 2022 03 13 tarixinde PDF Istifade tarixi 2021 10 29 Kamilla Rzayeva Stalin s Azerbaijan prison where water burns like fire ingilis cnn com 06 08 2019 28 02 2021 tarixinde Istifade tarixi 29 10 2021 Stalinin Azerbaycanda hebsde saxlanildigi tarixi Zindan qalasi uca biler az baku ws 2021 10 29 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 29 10 2021 APA TV XVIII esre aid abide ne vaxt temir olunacaq az Youtube com 13 07 2023 2023 07 14 tarixinde Istifade tarixi 2023 07 14 Aytekin Qardasova Nadir sahin insa etdiyi Dairevi qala mehv olur az axar az 25 10 2021 29 10 2021 tarixinde Istifade tarixi 29 10 2021 Fexriyye Abdullayeva Tarixi abidelerimizin berpasi regionlara turizm axinini guclendirecek az medeniyyet az 10 07 2009 2021 10 29 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 29 10 2021 Sebuhi Sedef Stalin Lenkerana niye getmisdi az lent az 25 10 2021 25 10 2021 tarixinde Istifade tarixi 29 10 2021 Zindan qalasi burada Stalin hebsde olub az cenublu az 2021 10 29 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 29 10 2021 Temir olunan Lenkeran qalasindan xos olmayan xeber az azadliq org 23 06 2020 02 06 2020 tarixinde Istifade tarixi 29 10 2021 Xarici kecidlerStalinin saxlanildigi zindan gizli yollar Lenkeranda ARB Cenub Dairevi qala adlanan memarliq numunesi temir edilecekmi ICTIMAI TV 250 yasli Lenkeran Qalasi dagilir resmiler mesuliyyeti bir birinin uzerine atir