Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Zeta (serb. Зета / Zeta) — Tarixi ölkə, müasir Monteneqro ərazisində yerləşən orta əsr Serb dövləti (knyazlığı). Adını Zeta çayından almışdır.
| Tarixi dövlət | |||
| Zeta knyazlığı | |||
|---|---|---|---|
| |||
 | |||
| | |||
| Paytaxt | Şkoder, Çetinye | ||
| Dilləri | serbcə, Qədim slavyan dili | ||
| Rəsmi dilləri | |||
| Dövlət dini | Serb Pravoslav Kilsəsi | ||
Adı
Zeta 9–11-ci əsrlərdə Dukla adı ilə tanınan orta əsr Slavyan dövlətinin adıdır. XII əsrdən Bizans salnamələrində bu dövlət Zeta (Moraçi çayının sağ qolu üzərində) adlanır. Zeta tarixdə ilk dəfə 1080-ci ildə Bizans tarixçisi Kekavmen tərəfindən xatırlanır. Orta əsr Zeta iki hissəyə bölünurdu: Yuxarı və Aşağı. Ölkənin sərhədləri dəqiq müəyyən edilməmişdir. Ehtimal ki, Yuxarı Zeta Kotor ətraflarından Skadar sahilinin şərq sahillərinə qədər Primoryenin dağlıq bölgələrini, Aşağı Zeta isə Skadar gölündən dəniz sahilinə qədər olan ərazini əhatə edirmiş. Balsiçinin rəhbərliyi zamanında Aşağı Zetanın ərazisi Kotor körfəzinin cənub sahilinə çatır. 1376-cı ildə ilk dəfə Dubrovnik sənədlərində Monteneqro adı peyda olur və bu, tədricən köhnə Zeta adını əvəz edir. Müasir Zeta adı Monteneqronun cənubunda, Podqoritsa ilə Skadar gölü arasında, Cievna çayı ərazisində yerləşən çökəklik ifadə edir.
Tarixi
Təxminən 1189-cu ildə Duklya knyazlığı Nemanjiç sülaləsinin başçılıq etdiyi Raska əyaləti tərəfindən tamamilə mənimsənilir. O vaxtdan bəri tezliklə Zeta adı ilə tanınan knyazlığın ərazisi daha sonra Serbiya Krallığına çevrilən hökmdar Raskanın ən yaxın qohumları tərəfindən idarə olunmağa başlayır.
Zeta 1356-cı ildə Stefan Duşanən krallığının tədricən parçalanması zamanı müstəqil olur. Zetanın başında "qospodar" titulunu daşıyan Balşiçilər sülaləsi dayanır.
1421-ci ildə III Balşanın ölümündən sonra Serb Despotluğu və Venesiya Respublikası onun mülklərini öz aralarında bölüşdürür.
1451-ci ilə qədər Serb Despotluğu ilə Venesiya arasındakı müharibə şəraitində Zeta ərazisi üzərində hakimiyyət yerli feodal Stefan Çernojeviçə keçir. 1452-ci ildə Stiven özünü Venesiya Respublikasının vassalı kimi tanımağa məcbur olur. 1455-ci ildə Osmanlı türkləri Serbiyanı fəth edərək, Qərbi Moravanın cənubundakı ərazini ələ keçirdilər və beləliklə, Zetanı Serb Despotluğundan ayırırlar.
1496-cı ildə Zeta ərazisi Feriz bəyin komandanlığı altında Osmanlı ordusu tərəfindən tam tutulur. Şahzadə IV Georgi Chernoeviç Venesiyanın nəzarətində olan Budvaya qaçır. Zetanı ələ keçirən Osmanlı türkləri II Stefan Çernoeviçi Zetanın şahzadəsi kimi tanıyır, lakin bundan sonra yerli əhalidən vergiləri özləri yığırlar.
1499-cu ildə Feriz bəy rəsmi olaraq Zeta ərazisini özünün Skadar sancağına birləşdirir. Feriz bəyin əmri ilə venesiyalılarla əlaqədə olmaqda şübhəli bilinən Stefan Çernoyeviç Şkoderə gəlir və burda həbs edilir.
Zeta hökmdarları
Nemaniçilər
| Ad | Hakimiyyət illəri | Titulu | Qeydlər |
|---|---|---|---|
| Vukan II | 1195–1208 | "Dukla və Dalmatiya kralı" | Stefan Nemanjanın oğlu |
| Georgi II | 1208–1216 1241–1243 | "Dukla və Dalmatiya kralı" | II Vukanın oğlu |
| Stefan Radoslav | 1222–1228 | Zupan Zeta | Birinci Taclı Stefanın oğlu |
| Stefan Vladislav I | 1243–1264/81 | "Primorye kralı" | Birinci Taclı Stefanın oğlu |
| Elena | ? — ? | Stefan Uros I -nin dul arvadı | |
| Stefan Uros III | 1299–1309-cu illərdən sonra | Zupan Zeta | Stefan Uros II Milutinin oğlu |
| Stefan Konstantin | 1316–1321 | Kral Zeta | Stefan Uros II Milutinin oğlu |
İstinadlar
- "Зета Диоклетия". 2016-01-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-03-20.
- Šekularac, Božidar. Dukljansko-zetske povelje. Титоград: Istorijski institut S.R. Crne Gore. 1987. 10, 12, 13.
- Божић, Иван. Немирно Поморье XV века. Белград. 1979. 151.
- Šekularac, Božidar. Dukljansko-zetske povelje. Титоград: Istorijski institut S.R. Crne Gore. 1987. 16.
- Pavle S. Radusinović (1978). Stanovništvo Crne Gore do 1945. godine: opšta istorijsko-geografska i demografska razmatranja. Srpska akademija nauka i umetnosti.
- Kalezić, Dimitrije M. (2002). P — Š. Savremena administracija.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Zeta serb Zeta Zeta Tarixi olke muasir Monteneqro erazisinde yerlesen orta esr Serb dovleti knyazligi Adini Zeta cayindan almisdir Tarixi dovletZeta knyazligiGerb1360 1516Paytaxt Skoder CetinyeDilleri serbce Qedim slavyan diliResmi dilleri serbce Qedim slavyan diliDovlet dini Serb Pravoslav KilsesiAdiZeta 9 11 ci esrlerde Dukla adi ile taninan orta esr Slavyan dovletinin adidir XII esrden Bizans salnamelerinde bu dovlet Zeta Moraci cayinin sag qolu uzerinde adlanir Zeta tarixde ilk defe 1080 ci ilde Bizans tarixcisi Kekavmen terefinden xatirlanir Orta esr Zeta iki hisseye bolunurdu Yuxari ve Asagi Olkenin serhedleri deqiq mueyyen edilmemisdir Ehtimal ki Yuxari Zeta Kotor etraflarindan Skadar sahilinin serq sahillerine qeder Primoryenin dagliq bolgelerini Asagi Zeta ise Skadar golunden deniz sahiline qeder olan erazini ehate edirmis Balsicinin rehberliyi zamaninda Asagi Zetanin erazisi Kotor korfezinin cenub sahiline catir 1376 ci ilde ilk defe Dubrovnik senedlerinde Monteneqro adi peyda olur ve bu tedricen kohne Zeta adini evez edir Muasir Zeta adi Monteneqronun cenubunda Podqoritsa ile Skadar golu arasinda Cievna cayi erazisinde yerlesen cokeklik ifade edir TarixiTexminen 1189 cu ilde Duklya knyazligi Nemanjic sulalesinin basciliq etdiyi Raska eyaleti terefinden tamamile menimsenilir O vaxtdan beri tezlikle Zeta adi ile taninan knyazligin erazisi daha sonra Serbiya Kralligina cevrilen hokmdar Raskanin en yaxin qohumlari terefinden idare olunmaga baslayir Zeta 1356 ci ilde Stefan Dusanen kralliginin tedricen parcalanmasi zamani musteqil olur Zetanin basinda qospodar titulunu dasiyan Balsiciler sulalesi dayanir 1421 ci ilde III Balsanin olumunden sonra Serb Despotlugu ve Venesiya Respublikasi onun mulklerini oz aralarinda bolusdurur 1451 ci ile qeder Serb Despotlugu ile Venesiya arasindaki muharibe seraitinde Zeta erazisi uzerinde hakimiyyet yerli feodal Stefan Cernojevice kecir 1452 ci ilde Stiven ozunu Venesiya Respublikasinin vassali kimi tanimaga mecbur olur 1455 ci ilde Osmanli turkleri Serbiyani feth ederek Qerbi Moravanin cenubundaki erazini ele kecirdiler ve belelikle Zetani Serb Despotlugundan ayirirlar 1496 ci ilde Zeta erazisi Feriz beyin komandanligi altinda Osmanli ordusu terefinden tam tutulur Sahzade IV Georgi Chernoevic Venesiyanin nezaretinde olan Budvaya qacir Zetani ele keciren Osmanli turkleri II Stefan Cernoevici Zetanin sahzadesi kimi taniyir lakin bundan sonra yerli ehaliden vergileri ozleri yigirlar 1499 cu ilde Feriz bey resmi olaraq Zeta erazisini ozunun Skadar sancagina birlesdirir Feriz beyin emri ile venesiyalilarla elaqede olmaqda subheli bilinen Stefan Cernoyevic Skodere gelir ve burda hebs edilir Zeta hokmdarlariNemaniciler Ad Hakimiyyet illeri Titulu QeydlerVukan II 1195 1208 Dukla ve Dalmatiya krali Stefan Nemanjanin ogluGeorgi II 1208 1216 1241 1243 Dukla ve Dalmatiya krali II Vukanin ogluStefan Radoslav 1222 1228 Zupan Zeta Birinci Tacli Stefanin ogluStefan Vladislav I 1243 1264 81 Primorye krali Birinci Tacli Stefanin ogluElena Stefan Uros I nin dul arvadiStefan Uros III 1299 1309 cu illerden sonra Zupan Zeta Stefan Uros II Milutinin ogluStefan Konstantin 1316 1321 Kral Zeta Stefan Uros II Milutinin ogluIstinadlar Zeta Diokletiya 2016 01 27 tarixinde Istifade tarixi 2022 03 20 Sekularac Bozidar Dukljansko zetske povelje Titograd Istorijski institut S R Crne Gore 1987 10 12 13 Bozhiћ Ivan Nemirno Pomore XV veka Belgrad 1979 151 Sekularac Bozidar Dukljansko zetske povelje Titograd Istorijski institut S R Crne Gore 1987 16 Pavle S Radusinovic 1978 Stanovnistvo Crne Gore do 1945 godine opsta istorijsko geografska i demografska razmatranja Srpska akademija nauka i umetnosti Kalezic Dimitrije M 2002 P S Savremena administracija