Zal xan məscidi və ya Şəhər məscidi — İrəvan şəhərinin qədim yerlərindən biri olan Şəhər hissəsində yerləşən məşhur məscidlərdən biri.
Zal xan məscidi | |
---|---|
| |
Ölkə | Ermənistan |
Şəhər | İrəvan |
Yerləşir | İrəvan |
Aidiyyatı | İrəvan xanlığı |
Tikilmə tarixi | 1670-ci illər |
Üslubu | Azərbaycan memarlığı |
Vəziyyəti | Sovet dövründə fəaliyyəti dayandırılıb, bəzi hissələri dağıdılıb, bəzi hissələri fərqli məqsədlər üçün istifadə edilib. |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Tarixi
Məscid İrəvan şəhərinin Qala və Təpəbaşı məhəllərinin arasında yerləşmişdir. Güman edilir ki, məscid 1649–1685-ci illərdə ucaldılmışdır. Henri Linçə görə, məscidin üzərində ərəb qrafikası ilə Azərbaycan türkcəsində olmaqla məscidin 1687-ci ildə tikildiyi qeyd olunmuşdur. Burdan belə başa düşülür ki, 1679-cu ildə tikilmişdir. 1928-ci ildə məscidin böyük zalı sökülmüş və yerində İrəvan oteli tikilmişdir. 1999-cu ildəki rekonstruksiyadan sonra otel Qolden Tulip İrəvan Otel adlandırılmaqdadır. Azərbaycan Dövlət Arxiv İdarəsində saxlanılan və 1949-cu ilə aid məlumata görə, Zal xan məscidi sovet dövründə sərgi salonu kimi istifadə olunmuşdur. Zal xan məscidinin istifadə məqsədi II Dünya müharibəsindən sonra dəyişdirilmişdir. Buna qədər məscidin iki mərtəbəli binası və bir çox hücrəsi mövcud olmuşdur. Hal-hazırda, Artistlər Evinin sərgi salonu köhnə məscidin binasında yerləşməkdədir.
Memarlıq xüsusiyyətləri
Xarici görünüşünə görə Göy məscidə bənzəyən Zal xan məscidinin də dincəlmək üçün həyəti, sərin bağçası olmuşdur. Tədqiqatçıların verdikləri məlumata görə, Zal xan, yaxud Şəhər məscidi İrəvan şəhərinin mərkəzindəki hazırda Respublika meydanı adlanan ərazidə olmuşdur. 1928-ci ildə Şəhər məscidinin böyük zalı sökülərək onun yerində "Yerevan" hoteli inşa edilmişdir. 1999-cu ildə rekonstruksiya edildikdən sonra həmin hotel hazırda "Golden Tulip Hotel Yerevan" adlanır. Azərbaycan Respublikası Dövlət Arxivində saxlanılan 1949-cu ilə aid bir arxiv sənədində Zal xan məscidinin sərgi zalı kimi istifadə edildiyi göstərilmişdir. İkimərtəbəli binası və çoxlu hücrələri olan Zal xan məscidinin mədrəsəsinin təyinatı İkinci Dünya müharibəsindən sonra dəyişdirilmişdir. Hazırda həmin binada Rəssamlar evinin sərgi salonu yerləşir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Акопян, Т. X. Очерк истории Еревана. Yerevan: Издательство Ереванского университета. 1977. səh. 131.
- Nazim Mustafa. "İrəvanın tarixi – memarlıq abidələri". www.virtualkarabakh.az. 2018. 8 December 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 8 December 2021.
- İsmayıl Tanrıverdi. "İrəvan məscidləri". modern.az. 2015. 8 December 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 8 December 2021.
- ""Город минаретов": Мечети Эривани". azerhistory.com. 8 December 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 8 December 2021.
- Chopin, Historical monuments of the Armenian oblast (Исторический памятник Армянской области), p. 867
- Gevont Alishan, Ayrarat (Այրարատ), p. 311
- "İrəvan məscidləri". iravan.preslib.az. 2023-07-20 tarixində . İstifadə tarixi: 20 iyul 2023.
Xarici keçidlər
- İrəvan məscidlərinin (o cümlədən Zal xan məscidi) qədim fotoları
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Zal xan mescidi ve ya Seher mescidi Irevan seherinin qedim yerlerinden biri olan Seher hissesinde yerlesen meshur mescidlerden biri Zal xan mescidiZal xan mescidi 1925 ve ya 1926 ci ilde 40 10 52 sm e 44 31 01 s u Olke ErmenistanSeher IrevanYerlesir IrevanAidiyyati Irevan xanligiTikilme tarixi 1670 ci illerUslubu Azerbaycan memarligiVeziyyeti Sovet dovrunde fealiyyeti dayandirilib bezi hisseleri dagidilib bezi hisseleri ferqli meqsedler ucun istifade edilib Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiMescid Irevan seherinin Qala ve Tepebasi mehellerinin arasinda yerlesmisdir Guman edilir ki mescid 1649 1685 ci illerde ucaldilmisdir Henri Lince gore mescidin uzerinde ereb qrafikasi ile Azerbaycan turkcesinde olmaqla mescidin 1687 ci ilde tikildiyi qeyd olunmusdur Burdan bele basa dusulur ki 1679 cu ilde tikilmisdir 1928 ci ilde mescidin boyuk zali sokulmus ve yerinde Irevan oteli tikilmisdir 1999 cu ildeki rekonstruksiyadan sonra otel Qolden Tulip Irevan Otel adlandirilmaqdadir Azerbaycan Dovlet Arxiv Idaresinde saxlanilan ve 1949 cu ile aid melumata gore Zal xan mescidi sovet dovrunde sergi salonu kimi istifade olunmusdur Zal xan mescidinin istifade meqsedi II Dunya muharibesinden sonra deyisdirilmisdir Buna qeder mescidin iki mertebeli binasi ve bir cox hucresi movcud olmusdur Hal hazirda Artistler Evinin sergi salonu kohne mescidin binasinda yerlesmekdedir Memarliq xususiyyetleriXarici gorunusune gore Goy mescide benzeyen Zal xan mescidinin de dincelmek ucun heyeti serin bagcasi olmusdur Tedqiqatcilarin verdikleri melumata gore Zal xan yaxud Seher mescidi Irevan seherinin merkezindeki hazirda Respublika meydani adlanan erazide olmusdur 1928 ci ilde Seher mescidinin boyuk zali sokulerek onun yerinde Yerevan hoteli insa edilmisdir 1999 cu ilde rekonstruksiya edildikden sonra hemin hotel hazirda Golden Tulip Hotel Yerevan adlanir Azerbaycan Respublikasi Dovlet Arxivinde saxlanilan 1949 cu ile aid bir arxiv senedinde Zal xan mescidinin sergi zali kimi istifade edildiyi gosterilmisdir Ikimertebeli binasi ve coxlu hucreleri olan Zal xan mescidinin medresesinin teyinati Ikinci Dunya muharibesinden sonra deyisdirilmisdir Hazirda hemin binada Ressamlar evinin sergi salonu yerlesir Hemcinin baxGoy mescid Irevan Abbas Mirze mescidiIstinadlarAkopyan T X Ocherk istorii Erevana Yerevan Izdatelstvo Erevanskogo universiteta 1977 seh 131 Nazim Mustafa Irevanin tarixi memarliq abideleri www virtualkarabakh az 2018 8 December 2021 tarixinde Istifade tarixi 8 December 2021 Ismayil Tanriverdi Irevan mescidleri modern az 2015 8 December 2021 tarixinde Istifade tarixi 8 December 2021 Gorod minaretov Mecheti Erivani azerhistory com 8 December 2021 tarixinde Istifade tarixi 8 December 2021 Chopin Historical monuments of the Armenian oblast Istoricheskij pamyatnik Armyanskoj oblasti p 867 Gevont Alishan Ayrarat Այրարատ p 311 Irevan mescidleri iravan preslib az 2023 07 20 tarixinde Istifade tarixi 20 iyul 2023 Xarici kecidlerIrevan mescidlerinin o cumleden Zal xan mescidi qedim fotolari