Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Zəyəm və ya Bazari (gürcüː ბაზარი) — Zaqafqaziyada, Şərqi Gürcüstanın Kaxeti krallığının tərkibində olan keçmiş bir şəhər. Ticarət və sənətkarlıq mərkəzi kimi çiçəklənmə dövrü XV–XVII əsrlərə təsadüf edir. 1550-ci illərdə Səfəvi dövlətinin Qarabağ bəylərbəyliyinə birləşdirildi. Bu çox gümanki 1555-ci ildə imzalanan Amasya müqaviləsinin şərtlərinə görə baş verib. 1615-ci ildə Səfəvilərin bu bölgədəki hərbi əməliyyatları nəticəsində şəhərin taleyi dəyişdi. 1720-ci illərdə şəhər kiçik bir kəndə çevrildi. Zəyəm Azərbaycanın indiki Zaqatala bölgəsi ərazisində yerləşirdi, lakin şəhərin bu yerdə olmasına dair heç bir dəlil qorunub saxlanmamışdır. Zəyəm toponimi yalnız gürcü olmayan mənbələrdə tapılır; Gürcülər bunu "bazar" kimi tərcümə edirlər.
| Zəyəm | |
|---|---|
| Ölkə | |
Etimologiyası və yerləşməsi
Gürcü mənbələrində bu şəhər Bazari ("bazar"), fars müəllifləri isə Zagam, Zagham və ya Zakam, Avropa müəllifləri — Zagem, Zagen, Zagain, Zegarn və Seggen adlandırdılar.
Tarixi
Bazari şəhəri ilk dəfə 1392-ci ildə gürcü mənbələrində qeyd edilmişdir. Gremi (Kaxeti) şəhərindən qonşu Şirvan ölkəsinə gedən yolda yerləşməsi və əsas regional ticarət yollarına yaxın olması, həmçinin Kaxetini idarə edən Baqratidlərin qazandığı nisbi sülh və sabitlik səbəbiylə Bazari və ya Zəyəm şəhəri mühüm regional ticarət və sənətkarlıq mərkəzinə çevrildi. Burada gürcü, yəhudi, erməni və müsəlman icması yaşayırdı.
XVI əsrdə Kaxetinin iqtisadi mərkəzi və kral iqamətgahının yerləşdiyi məntəqəyə çevrildi. Çox vaxt, o dövrün fars və türk mənbələrində "Zəyəm hökmdarı" Kaxetiya kralının sinonimi kimi işlənirdi. 1550-ci illərdə Səfəvi komandiri Üveys bəy Pazukinin oğlu Qalış Bəy şəhəri ələ keçirdi və onu 9 il idarə etdi. İqtisadi mərkəz kimi Zəyəmin şöhrəti, Səfəvi şahları adından gümüş sikkələr (abbasılar) çıxarıb və 1967-ci ildə Gürcüstanın şimal-şərqində iki belə sikkə tapılmışdır. Ümumilikdə, Cənubi Qafqazda Zəyəmdə, müsəlman təqviminə görə 963 (1555/1556), 1056 (1646/1647) və ya 1066 (1655/1656) illərə aid 80-ə yaxın sikkə tapılmışdır.
İstinadlar
- გვასალია ჯ., ქსე, ტ. 2, გვ. 143, თბ., 1977
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun meqalenin muzakire sehifesine diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Zeyem ve ya Bazari gurcuː ბაზარი Zaqafqaziyada Serqi Gurcustanin Kaxeti kralliginin terkibinde olan kecmis bir seher Ticaret ve senetkarliq merkezi kimi ciceklenme dovru XV XVII esrlere tesaduf edir 1550 ci illerde Sefevi dovletinin Qarabag beylerbeyliyine birlesdirildi Bu cox gumanki 1555 ci ilde imzalanan Amasya muqavilesinin sertlerine gore bas verib 1615 ci ilde Sefevilerin bu bolgedeki herbi emeliyyatlari neticesinde seherin taleyi deyisdi 1720 ci illerde seher kicik bir kende cevrildi Zeyem Azerbaycanin indiki Zaqatala bolgesi erazisinde yerlesirdi lakin seherin bu yerde olmasina dair hec bir delil qorunub saxlanmamisdir Zeyem toponimi yalniz gurcu olmayan menbelerde tapilir Gurculer bunu bazar kimi tercume edirler ZeyemOlke AzerbaycanEtimologiyasi ve yerlesmesiGurcu menbelerinde bu seher Bazari bazar fars muellifleri ise Zagam Zagham ve ya Zakam Avropa muellifleri Zagem Zagen Zagain Zegarn ve Seggen adlandirdilar TarixiSah Abbasin sikkesi Abbas I 1588 1629 sikkesi 1629 1642 Bazari seheri ilk defe 1392 ci ilde gurcu menbelerinde qeyd edilmisdir Gremi Kaxeti seherinden qonsu Sirvan olkesine geden yolda yerlesmesi ve esas regional ticaret yollarina yaxin olmasi hemcinin Kaxetini idare eden Baqratidlerin qazandigi nisbi sulh ve sabitlik sebebiyle Bazari ve ya Zeyem seheri muhum regional ticaret ve senetkarliq merkezine cevrildi Burada gurcu yehudi ermeni ve muselman icmasi yasayirdi XVI esrde Kaxetinin iqtisadi merkezi ve kral iqametgahinin yerlesdiyi menteqeye cevrildi Cox vaxt o dovrun fars ve turk menbelerinde Zeyem hokmdari Kaxetiya kralinin sinonimi kimi islenirdi 1550 ci illerde Sefevi komandiri Uveys bey Pazukinin oglu Qalis Bey seheri ele kecirdi ve onu 9 il idare etdi Iqtisadi merkez kimi Zeyemin sohreti Sefevi sahlari adindan gumus sikkeler abbasilar cixarib ve 1967 ci ilde Gurcustanin simal serqinde iki bele sikke tapilmisdir Umumilikde Cenubi Qafqazda Zeyemde muselman teqvimine gore 963 1555 1556 1056 1646 1647 ve ya 1066 1655 1656 illere aid 80 e yaxin sikke tapilmisdir Istinadlarგვასალია ჯ ქსე ტ 2 გვ 143 თბ 1977