Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Zəncan ostanı (fars. استان زنجان) — İranın ostanlarından biri. İnzibati mərkəzi Zəncan şəhəridir.
| Zəncan ostanı | |
|---|---|
 | |
|
| |
| Ölkə | İran |
| Daxildir | III region |
| İnzibati mərkəz | Zəncan |
| Ən böyük şəhərləri | Zəncan |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Sahəsi | 21 773.3 km² |
| Saat qurşağı | UTC+3.30, yayda UTC+4.30 |
| Əhalisi | |
| Əhalisi | 1 057 461 nəfər (2016) |
| Əhalinin sıxlığı | 4.665 nəfər/km² |
| Etnik tərkib | Azərbaycanlılar və sairə. |
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| ISO kodu | IR-19 |
| Telefon kodu | 0241 |
| Rəsmi sayt | |
 | |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Coğrafiya
1938-ci ildə yaradılan ostanın ərazisi 21.841 km²-dir . Zəncan ostanı iki regiondan ibarətdir: dağlıq və düzənlik. Uca zirvələri olan dağlıq zonalar Zəncan şəhərinin şimal hissəsi ilə kəsişir, qalan hissəsi isə düzənlikdir.
Zəncan ostanında yazda və yayda yağışların miqdarı başqa fəsillərdəkindən da çox olur. Yay və yaz vaxtı istirahət, asudə vaxt keçirmək üçün ən münasib vaxtdır. Təbiət, çaylar, mineral su bulaqları və iqlim bütövlükdə hamısının öz təravəti və gözəlliyi var.
Əhali
Zəncan ostanı və ya Zəncan düzənliyi İranın şimal-qərbinin mərkəzi hissəsində yerləşir. Bu ostanın 927,465 nəfər əhalisi var, ki bunun tamamına yaxını Azərbaycan türkləridir.
Zəncan, Əbhar və Xudabəndə əyalətin ən böyük şəhərləri sayılır. 2006-cı ildə aparılmış rəsmi siyahıya almaya görə ostanda 964.601 nəfər əhali yaşayır, urbanizasiya 57,99%, savadlılıq (oxuma-yazma) 81,72%-dir .
Şəhristanlar
Zəncan ostanı inzibati cəhətdən 7 şəhristan bölünür:
Tarix
Zəncan əyaləti İranın tarixi regionlarından biridir. Onun keçmiş, qədim dövrü iki tarixi mərhələyə ayrılır:
1 — İbtidai dövr
(eramızdan əvvəl 7-ci minillikdən 3-cü minilliyinin əvvəlinə qədər), o dövrə məxsus və tanınmış abidələr Baadostin mədəniyyətinə aiddir, onların 30 000 ilə yaxın yaşı var.
2 — Tarixi dövr
(eramızdan əvvəl 3-cü minilliyin əvvəli-2-ci minilliyin sonu). İnsan məskənləri 3–2 minillikdə İran sivilizasiyasının çiçəklənməsindən xəbər verir.
3 — Yeni tarixi dövr
(e.ə. 2-ci minilliyin sonundan eramızın 7-ci əsrin əvvəlinə kimi): Bu dövrün ən fərqləndirici, parlaq nümunələrindən sadə boz gil növüdür. Bu da eyni zamanda Ariyan Ariya tayfalarının bu bölgəyə miqrasiyası ilə bağlıdır. Eramızdan əvvəl 1-ci minilliyin əvvəlinə qədər bu regionda dövlətçilik sistemi təyin olunmamışdır. Hətta Urartu dövləti öz hökmranlığını möhkəmlədə bilmədi, hökmranlıq uzun sürmədi. Assuriyalıların sənədlərinə görə bu region eramızdan əvvəl 9-cu əsrdə Andya adlanıb və onun sakinləri yəqin Hulubi və Quti tayfaları ilə əlaqə saxlayıblar, onlar da Zaqros dağlarının ətəklərində yaşayıblar. Regionun e.ə. 7-ci əsrdə minilliyin sonuna qədərki tarixi haqqında iki mənalılıq var, bütöv Əhəmənilər dövrü haqqında aşkar edilmiş Xodabən dağda ?Derik? və ?Riton? nişanələri Əhəmənilər dövrünün yadigarlarıdır. Zəncan çay və Gızıl Üzən dərələri Farsların və Sasanilərin dövründə çiçəklənib. Bu dövrün ən mühüm abidələri arasında Taşvir atəşpərəst məbədini qeyd etmək olar.
4 — İslam dövrü
(eramızın 7-ci əsrindən 19-cu əsrinə kimi). Bu dövr Osmanlılari zamanı İranın işğalı ilə başlanır. Əldə olan sənədlərdən məlum olur ki, bu region islam dövrü ərzində iqtisadiyyat, mədəniyyət və incəsənət baxımından çiçəklənən ərazi olubdur. Sultaniyyə şəhərinin Monqol İlxanilər tərəfindən paytaxt seçilməsinin səbəblərindən biri bu regionda 7–8-ci əsrdə iqtisadiyyatın canlanmasıdır. İlxani hökumətinin 9-cu əsrdə Sərbedaran tərəfindən yıxıldıqdan sonra Zəncana Topal Teymur tərəfindən hücum edilmişdir və bu şəhər uzun müddət işğal altında qalmışdır.
Region iqtisadiyyat və mədəniyyət baxımından Səfəvilər və Qacar dövrlərində, xüsusən də Şah Təhmasib və Ağa Məhəmməd Xanın hakimiyyəti zamanı çiçəklənib. Əyalətin əsas tarixi, mədəni və turizm yerləri aşağıdakılardır:
Zəncan şəhəri
Zəncan şəhəri Tehranın 328 km-liyindədir. 2006-cı il siyahıya almasına əsasən əhalisi 349,713 nəfərdir . Yayda mülayim, qışda soyuq havası olan Zəncan iki böyük dərədən ibarətdir: ?Zəncan Rud? və ?Sefid Rud?, onların arasında Qaravas və Ənguran dağları yerləşir. Zəncanın salınma tarixi Ərdəşin (Artaşin) Papakanın hakimiyyəti dövrüdə olubdur və o ?Şahin? və ya ?Şahan? adlanıb. Zaman keçdikcə bu isim dəyişib. ?Zəncan? və ya ?Zənqan? olub. 372-ci ildə yazılmış ?Dünyanın sərhədləri? kitabında çiçəklənən, zənginləşən, firavan şəhər kimi təsvir olunub.
Zəncana Monqolların hücumundan Sultan Məhəmməd Xudabəndənin hakimiyyəti dövründə çoxlu ziyan dəymiş, Sultaniyyə dəyişib İlxani dövlətinin və İslam yurdunun böyük paytaxt şəhəri olmuşdur. Olcaytonun əmri ilə fartifikasiya (qala divarlar) çəkilmişdir. Sultaniyyənin sərhədlərində və onun mərkəzində hündür qala tiklimişdir. O, özü üçün məsçid tikdirmiş və həmin minbər Xudabəndə münbəri kimi tanınıb. Sultaniyyə Təbrizdən sonra regionda ən mühüm şəhərlərindən birinə çevrilir. Şəhər Topal Teymur tərəfindən dağıdılmışdır. Eramızın 786-cı ilində İlxanan yıxıldıqdan sonra Sultaniyyə tənəzzülə uğradı. Şah I Təhmasib Səfəvi dövründə bu şəhərdə Fətəli Şah Qacar yay sarayı tikdirmişdir.
Bu gün şəhərdə böyük əhali yaşayır. Zəncan şəhərinin təbiət, tarix və dini baxımdan ən mühüm yerləri aşağıdakılardır:
— Bir neçə mineral su bulaqları; — Anduran Qoruğu; — Möhtəşəm Zülfüqari binası; — Zəncan qala divarları; — Şamiran, Sansiz və Sati qəsrləri; — Gülşən və Maysk karavansarayları, qədim hamamlar; — Bir neçə körpü; — Qalicak və Xarmanç Sar tarixi mağaralar; — Seyid, Mirzəyi və Qolayr Cali Məscidləri; — İmamzadə Seyid İbrahim.
Əbhər
Xoş dağ havası, soyuq qarlı qışları və mülayim yayı, məşhur Əbhər Rud çayı şəhərdən keçir. Əbhər çay adlanan Əbhər rayonu yerli dialekti ilə İranın ən qədim rayonlarından biridir. Məlum faktlara görə, Əbhərın ən çiçəklənən vaxtı eramızdan əvvəl 2-ci minillikdən 9-cu əsrə qədər olub; müxtəlif tayfa birləşmələri (qəbilələr) bu regionda məskunlaşıblar. İlxani dövlətinin qurulduğu və Sultaniyyənin paytaxt seçildiyi zamandan bu region mühüm əlaqə nöqtələrindən birinə çevrilmişdir.
Bu vəziyyət hətta bu gün də mövcuddur. Etimoloci nöqteyi-nəzərdən bu şəhərin adı Pəhləvi dilində Oker sözündən gəlir, su axınını nizamlayan yer mənasını verir. Şəhərin ilk yeri Taneh Tour kimi tanınıb və Əbhar çayının sağ sahilindədir. Bu yer Zəncan əyalətində qədim insan məskənlərindən biridir və e.ə. 4-cü minilliyin əvvəlində yaşayış məskənlərindəndir. Əbhərın mühüm tarixi və dini baxımdan görməli yerləri aşağıdakılardır:
— Sultan Şah Qalası; — Seyid Abad tənəsi; — Həsən məqbərəsi; — Sultan minbəri; — Çələbi oğlu abidəsi; — Əbharın Cümə Məscidi; — Pirəhməd Zəhrhum və Molla Hüseyn məqbərələri; — Bir neçə İmamzadələr.
Xudabəndə
Xoş dağ havası, qarlı soyuq qışı və mülayim yayı var, Xudabəndə şəhəri Zəncandan cənub şərqdə yerləşir. Bu regionda Xudabəndə — Lu Və Əbhar tayfaları yerli tayfalarla qarışmışlar, nəticədə Zəncani kimi tanınmış bir qarışıq xalq yaranmışdır. Xudabəndə şəhəri iki tarixi şəhərlərin Sührəvəərd və Sayazın əhatəsindədir. Burada Şihabəddin Sührəvərdi kimi alimlər yetişmişlər. İnsan məskənlərinin olması bu rayonda e.ə. 4-cü minilliyin sonu — 5-ci minilliyin əvvəlinə təsadüf edir. Bu rayonun abidələri arasında tapılmış qırmızı gil dən hazırlanmış əşyalar var. Görməli, maraqlı yerlərdən:
— Gərmab mineral su bulağı; — Katiç Xur Qarmabın məzarlığı; — Sayaz Caşe məscidi; — Heydər Nəbi məqbərəsi və s. qeyd etmək olar.
Qoruq zonaları
İqlim və coğrafi müxtəliflik fauna və florada da öz əksini tapmışdır, onların zəngin olmasına səbəb olmuşdur. Ən böyük qoruqlar:
— Anduran Qoruğu 111,00 hektar ərazini əhatə edir; — Səhreyn Qoruğu Zəncan şəhərinin hüdudlarında yerləşir.
Bu bölgədə yaşayan vəhşi heyvanlar: məməlilərdən: keçi, tur, maral, ayı, canavar, bəbir, dovşan, pişik, tülkü, çaqqal, dələ, kaftar, samur. Quşlardan kəklik, qumru, şotland kəkliyi, göyərçin, keçəl kərkəs, bayquş, sarı kəklik, vağ, qaz, durna, ördək, qartal, şahin, sığırçın və s. Köçəri quşlar: su quşu, flaminqo, durna, pelikan, vəhşi qaz, şotland kəkliyi və balıqlar üçün müxtəlif həşaratlar.
Turizm
Zəncan şəhəri və əyalətin başqa şəhərləri Tehran-Bazərgan tranzit yolu boyu, Tehran-Təbriz dəmir yolu boyu yerləşirlər. Burada turistlər üçün hər lazımi şərait, xidmətlər vardır. Suvenirlər, əl işləri, (bıçaqlar, xəncərlər və s.) xalça, palaz, toxuma əl işləri satılır
İstinadlar
- "Əhalinin sayı". 2017-11-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-04.
- "World Gazetteer: Iran: divisions administratives". 2012-04-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2009-06-18.
- Azərbaycanlıların və digər Türkdilli Xalqların Əməkdaşlıq Mərkəzi 2012-03-12 at the Wayback Machine:…1938-ci ildə Zəncan və ətraf kəndləri Şərqi Azərbaycandan ayrılaraq müstəqil quberniya yaradıldı.
- شماره کتابشناسی ملی:۲۸۷۹۴۱۴/طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان زنجان/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۶-۴۹-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۲ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- "Arxivlənmiş surət". 2022-03-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-09-20.
- "İranontrip". 2022-03-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-01-14.
- Road Maintenance & Transportation Organization of İslamic Republic of İran (RMTO): Provincial Transportation and Terminals Department of Zanjan :Preface 2012-05-19 at the Wayback Machine
- Cultural Centre of the İslamic Republic of İran in Ottawa-Canada :Provinces & Cities 2011-09-18 at the Wayback Machine:…The majority of Zanjan province's inhabitants are Azerbaijanis.
- "Arxivlənmiş surət". 2007-12-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-09-20.
- "İran Statistika Mərkəzi : İranın ostanları (ingiliscə)". 2008-08-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2009-06-18.
- . 2007-09-19 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-07-29.
- "Main cities in İran". 2010-07-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-09-17.
- Zəncan ostanının rəsmi saytı (ing) 2011-01-14 at the Wayback Machine
- Zəncan — İranda, Cənubi Azərbaycan bölgəsində ostan. 2008-12-01 at the Wayback Machine
 | Cənubi Azərbaycan ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Zencan ostani fars استان زنجان Iranin ostanlarindan biri Inzibati merkezi Zencan seheridir Zencan ostanifars استان زنجان azerb زنگان 36 40 30 sm e 48 29 04 s u Olke IranDaxildir III regionInzibati merkez ZencanEn boyuk seherleri ZencanTarixi ve cografiyasiSahesi 21 773 3 km Saat qursagi UTC 3 30 yayda UTC 4 30EhalisiEhalisi 1 057 461 nefer 2016 Ehalinin sixligi 4 665 nefer km Etnik terkib Azerbaycanlilar ve saire Reqemsal identifikatorlarISO kodu IR 19Telefon kodu 0241Resmi sayt Vikianbarda elaqeli mediafayllarCografiya1938 ci ilde yaradilan ostanin erazisi 21 841 km dir Zencan ostani iki regiondan ibaretdir dagliq ve duzenlik Uca zirveleri olan dagliq zonalar Zencan seherinin simal hissesi ile kesisir qalan hissesi ise duzenlikdir Zencan ostaninda yazda ve yayda yagislarin miqdari basqa fesillerdekinden da cox olur Yay ve yaz vaxti istirahet asude vaxt kecirmek ucun en munasib vaxtdir Tebiet caylar mineral su bulaqlari ve iqlim butovlukde hamisinin oz teraveti ve gozelliyi var Ehali2010 cu ilde Zencan ostaninda ehalinin ana diline esasen etnik terkibietnik qrup nisbetiAzerbaycanlilar 98 40 Tatlar 1 10 Tesniflenmemis 0 50 Zencan ostani ve ya Zencan duzenliyi Iranin simal qerbinin merkezi hissesinde yerlesir Bu ostanin 927 465 nefer ehalisi var ki bunun tamamina yaxini Azerbaycan turkleridir Zencan Ebhar ve Xudabende eyaletin en boyuk seherleri sayilir 2006 ci ilde aparilmis resmi siyahiya almaya gore ostanda 964 601 nefer ehali yasayir urbanizasiya 57 99 savadliliq oxuma yazma 81 72 dir SehristanlarEsas meqale Zencan sehristanlarinin ehalisi Zencan ostani inzibati cehetden 7 sehristan bolunur Ebher sehristani Icrud sehristani Xudabende sehristani Zencan sehristani Tarim sehristani Mahnisan sehristani Xurremdere sehristani Sultaniye sehristaniTarixZencan eyaleti Iranin tarixi regionlarindan biridir Onun kecmis qedim dovru iki tarixi merheleye ayrilir 1 Ibtidai dovr eramizdan evvel 7 ci minillikden 3 cu minilliyinin evveline qeder o dovre mexsus ve taninmis abideler Baadostin medeniyyetine aiddir onlarin 30 000 ile yaxin yasi var 2 Tarixi dovr eramizdan evvel 3 cu minilliyin evveli 2 ci minilliyin sonu Insan meskenleri 3 2 minillikde Iran sivilizasiyasinin ciceklenmesinden xeber verir 3 Yeni tarixi dovr e e 2 ci minilliyin sonundan eramizin 7 ci esrin evveline kimi Bu dovrun en ferqlendirici parlaq numunelerinden sade boz gil novudur Bu da eyni zamanda Ariyan Ariya tayfalarinin bu bolgeye miqrasiyasi ile baglidir Eramizdan evvel 1 ci minilliyin evveline qeder bu regionda dovletcilik sistemi teyin olunmamisdir Hetta Urartu dovleti oz hokmranligini mohkemlede bilmedi hokmranliq uzun surmedi Assuriyalilarin senedlerine gore bu region eramizdan evvel 9 cu esrde Andya adlanib ve onun sakinleri yeqin Hulubi ve Quti tayfalari ile elaqe saxlayiblar onlar da Zaqros daglarinin eteklerinde yasayiblar Regionun e e 7 ci esrde minilliyin sonuna qederki tarixi haqqinda iki menaliliq var butov Ehemeniler dovru haqqinda askar edilmis Xodaben dagda Derik ve Riton nisaneleri Ehemeniler dovrunun yadigarlaridir Zencan cay ve Gizil Uzen dereleri Farslarin ve Sasanilerin dovrunde ciceklenib Bu dovrun en muhum abideleri arasinda Tasvir atesperest mebedini qeyd etmek olar 4 Islam dovru eramizin 7 ci esrinden 19 cu esrine kimi Bu dovr Osmanlilari zamani Iranin isgali ile baslanir Elde olan senedlerden melum olur ki bu region islam dovru erzinde iqtisadiyyat medeniyyet ve incesenet baximindan ciceklenen erazi olubdur Sultaniyye seherinin Monqol Ilxaniler terefinden paytaxt secilmesinin sebeblerinden biri bu regionda 7 8 ci esrde iqtisadiyyatin canlanmasidir Ilxani hokumetinin 9 cu esrde Serbedaran terefinden yixildiqdan sonra Zencana Topal Teymur terefinden hucum edilmisdir ve bu seher uzun muddet isgal altinda qalmisdir Region iqtisadiyyat ve medeniyyet baximindan Sefeviler ve Qacar dovrlerinde xususen de Sah Tehmasib ve Aga Mehemmed Xanin hakimiyyeti zamani ciceklenib Eyaletin esas tarixi medeni ve turizm yerleri asagidakilardir Zencan seheriZencan seheri Tehranin 328 km liyindedir 2006 ci il siyahiya almasina esasen ehalisi 349 713 neferdir Yayda mulayim qisda soyuq havasi olan Zencan iki boyuk dereden ibaretdir Zencan Rud ve Sefid Rud onlarin arasinda Qaravas ve Enguran daglari yerlesir Zencanin salinma tarixi Erdesin Artasin Papakanin hakimiyyeti dovrude olubdur ve o Sahin ve ya Sahan adlanib Zaman kecdikce bu isim deyisib Zencan ve ya Zenqan olub 372 ci ilde yazilmis Dunyanin serhedleri kitabinda ciceklenen zenginlesen firavan seher kimi tesvir olunub Zencana Monqollarin hucumundan Sultan Mehemmed Xudabendenin hakimiyyeti dovrunde coxlu ziyan deymis Sultaniyye deyisib Ilxani dovletinin ve Islam yurdunun boyuk paytaxt seheri olmusdur Olcaytonun emri ile fartifikasiya qala divarlar cekilmisdir Sultaniyyenin serhedlerinde ve onun merkezinde hundur qala tiklimisdir O ozu ucun mescid tikdirmis ve hemin minber Xudabende munberi kimi taninib Sultaniyye Tebrizden sonra regionda en muhum seherlerinden birine cevrilir Seher Topal Teymur terefinden dagidilmisdir Eramizin 786 ci ilinde Ilxanan yixildiqdan sonra Sultaniyye tenezzule ugradi Sah I Tehmasib Sefevi dovrunde bu seherde Feteli Sah Qacar yay sarayi tikdirmisdir Bu gun seherde boyuk ehali yasayir Zencan seherinin tebiet tarix ve dini baximdan en muhum yerleri asagidakilardir Bir nece mineral su bulaqlari Anduran Qorugu Mohtesem Zulfuqari binasi Zencan qala divarlari Samiran Sansiz ve Sati qesrleri Gulsen ve Maysk karavansaraylari qedim hamamlar Bir nece korpu Qalicak ve Xarmanc Sar tarixi magaralar Seyid Mirzeyi ve Qolayr Cali Mescidleri Imamzade Seyid Ibrahim EbherXos dag havasi soyuq qarli qislari ve mulayim yayi meshur Ebher Rud cayi seherden kecir Ebher cay adlanan Ebher rayonu yerli dialekti ile Iranin en qedim rayonlarindan biridir Melum faktlara gore Ebherin en ciceklenen vaxti eramizdan evvel 2 ci minillikden 9 cu esre qeder olub muxtelif tayfa birlesmeleri qebileler bu regionda meskunlasiblar Ilxani dovletinin quruldugu ve Sultaniyyenin paytaxt secildiyi zamandan bu region muhum elaqe noqtelerinden birine cevrilmisdir Bu veziyyet hetta bu gun de movcuddur Etimoloci noqteyi nezerden bu seherin adi Pehlevi dilinde Oker sozunden gelir su axinini nizamlayan yer menasini verir Seherin ilk yeri Taneh Tour kimi taninib ve Ebhar cayinin sag sahilindedir Bu yer Zencan eyaletinde qedim insan meskenlerinden biridir ve e e 4 cu minilliyin evvelinde yasayis meskenlerindendir Ebherin muhum tarixi ve dini baximdan gormeli yerleri asagidakilardir Sultan Sah Qalasi Seyid Abad tenesi Hesen meqberesi Sultan minberi Celebi oglu abidesi Ebharin Cume Mescidi Pirehmed Zehrhum ve Molla Huseyn meqbereleri Bir nece Imamzadeler XudabendeXos dag havasi qarli soyuq qisi ve mulayim yayi var Xudabende seheri Zencandan cenub serqde yerlesir Bu regionda Xudabende Lu Ve Ebhar tayfalari yerli tayfalarla qarismislar neticede Zencani kimi taninmis bir qarisiq xalq yaranmisdir Xudabende seheri iki tarixi seherlerin Suhreveerd ve Sayazin ehatesindedir Burada Sihabeddin Suhreverdi kimi alimler yetismisler Insan meskenlerinin olmasi bu rayonda e e 4 cu minilliyin sonu 5 ci minilliyin evveline tesaduf edir Bu rayonun abideleri arasinda tapilmis qirmizi gil den hazirlanmis esyalar var Gormeli maraqli yerlerden Germab mineral su bulagi Katic Xur Qarmabin mezarligi Sayaz Case mescidi Heyder Nebi meqberesi ve s qeyd etmek olar Qoruq zonalariIqlim ve cografi muxteliflik fauna ve florada da oz eksini tapmisdir onlarin zengin olmasina sebeb olmusdur En boyuk qoruqlar Anduran Qorugu 111 00 hektar erazini ehate edir Sehreyn Qorugu Zencan seherinin hududlarinda yerlesir Bu bolgede yasayan vehsi heyvanlar memelilerden keci tur maral ayi canavar bebir dovsan pisik tulku caqqal dele kaftar samur Quslardan keklik qumru sotland kekliyi goyercin kecel kerkes bayqus sari keklik vag qaz durna ordek qartal sahin sigircin ve s Koceri quslar su qusu flaminqo durna pelikan vehsi qaz sotland kekliyi ve baliqlar ucun muxtelif hesaratlar TurizmZencan seheri ve eyaletin basqa seherleri Tehran Bazergan tranzit yolu boyu Tehran Tebriz demir yolu boyu yerlesirler Burada turistler ucun her lazimi serait xidmetler vardir Suvenirler el isleri bicaqlar xencerler ve s xalca palaz toxuma el isleri satilirIstinadlar Ehalinin sayi 2017 11 22 tarixinde Istifade tarixi 2020 03 04 World Gazetteer Iran divisions administratives 2012 04 17 tarixinde Istifade tarixi 2009 06 18 Azerbaycanlilarin ve diger Turkdilli Xalqlarin Emekdasliq Merkezi 2012 03 12 at the Wayback Machine 1938 ci ilde Zencan ve etraf kendleri Serqi Azerbaycandan ayrilaraq musteqil quberniya yaradildi شماره کتابشناسی ملی ۲۸۷۹۴۱۴ طرح بررسی و سنجش شاخص های فرهنگ عمومی کشور شاخص های غیرثبتی گزارش استان زنجان به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری منصور واعظی اجرا شرکت پژوهشگران خبره پارس شابک ۶ ۴۹ ۶۶۲۷ ۶۰۰ ۹۷۸ وضعیت نشر تهران موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ وضعیت ظاهری ۲۹۲ ص جدول بخش رنگی نمودار بخش رنگی Arxivlenmis suret 2022 03 30 tarixinde Istifade tarixi 2010 09 20 Iranontrip 2022 03 28 tarixinde Istifade tarixi 2021 01 14 Road Maintenance amp Transportation Organization of Islamic Republic of Iran RMTO Provincial Transportation and Terminals Department of Zanjan Preface 2012 05 19 at the Wayback Machine Cultural Centre of the Islamic Republic of Iran in Ottawa Canada Provinces amp Cities 2011 09 18 at the Wayback Machine The majority of Zanjan province s inhabitants are Azerbaijanis Arxivlenmis suret 2007 12 14 tarixinde Istifade tarixi 2010 09 20 Iran Statistika Merkezi Iranin ostanlari ingilisce 2008 08 07 tarixinde Istifade tarixi 2009 06 18 2007 09 19 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 07 29 Main cities in Iran 2010 07 06 tarixinde Istifade tarixi 2010 09 17 Zencan ostaninin resmi sayti ing 2011 01 14 at the Wayback Machine Zencan Iranda Cenubi Azerbaycan bolgesinde ostan 2008 12 01 at the Wayback Machine Cenubi Azerbaycan ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin