Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yuxarı Qiyaməddinli — Azərbaycan Respublikasının Ağcabədi rayonunun Yuxarı Qiyaməddinli kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 8 fevral 2000-ci il tarixli, 809-IQ saylı Qərarı ilə Ağcabədi rayonunun Qiyaməddinli kəndi Arazbarı kənd inzibati ərazi vahidi tərkibindən ayrılaraq, bu kənd mərkəz olmaqla Yuxarı Qiyaməddinli kənd inzibati ərazi vahidi yaradılmışdır. Kənd sakini, rabitə işçisi Məhəmməd Qasımovun təşəbbüsü ilə 1990-cı ildə "Yuxarı Qiyaməddinli" adlandırılan bu kəndin indiki adı 29 may 2015-ci ildə Milli Məclisin qərarı ilə təsdiq olundu. Həmçinin, 1990-cı ilə qədər bu kəndə Arazbar Qiyaməddinlisi (Arazbar sovetliyinin Qiyaməddinli kəndi), rayon ərazisindəki aşağı Qiyaməddinliyə isə Gələbədin Qiyaməddinlisi deyilirdi. Kənd rayon mərkəzindən 41 km aralı, Ağcabədinin Arazbar, Mirzəhaqverdili və Ağdam rayonunun 2020-ci ilə qədər Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğalda olan Yusifcanlı kəndinin əhatəsindədir. Kəndin ərazisi 2500 hektar, əhalisi isə 3540 nəfərdir. 1 yanvar 2020-ci ilin məlumatına əsasən kənddə 561 ev və 857 fərdi təsərrüfat vardır.
| Yuxarı Qiyaməddinli | |
|---|---|
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Əsası qoyulub | 1823 |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| Rəsmi dili | |
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| Poçt indeksi | AZ0412 |
Toponimikası
Kəndin adı heyvandarlıqla məşğul olan Qiyaməddinli tayfasından gəlir, "yuxarı" prefiksi eyni bölgədəki eyni adlı kənddən fərqlənməsi üçün ada əlavə olunur.
Tarixi
Əfşarlardan Sovet hakimiyyətinə qədər
Qiyaməddinli camaatı Nadir şahın köçürmə siyasəti ilə əlaqədar öncə Qarabağdan Cənubi Azərbaycana köçürülən elat tayfalarından biri olmuşlar. Çünki, 1823-cü il "Qarabağ əyalətinin qeydiyyatı" kitabında xan nəslindən olan əyanlar, bəylər içərisində İbrahimxəlil xanın sarayında xidmət edən poruçik Səfəralı bəyin və mülk sahibi kimi Hümbətalı bəylərin adları qeyd edilir.
Aşağı və Yuxarı Qiyaməddinli kəndi Səfəralı və Hümbətalı bəylərin təşəbbüsü ilə salınmışdır. Onlar vaxtilə Cənubi Azərbaycanda yaşamış, XVII əsrin əvvəllərində Qarabağa köçüb bu əraziyə gəlmişlər. Yuxarı Qiyaməddinli kəndinin indiki ərazisinə yaxın məkanda məskunlaşmışlar. Kəndin əhalisi əvvəlcə indiki ərazisindən 5–6 km aralı, Qalatəpə yaxınlığında, Qarqar çayının aşağı hissəsində məskunlaşmışdır. Kəndin indiki ərazisində deyilənlərə görə, Gülpəri Əbdüləzim qızı adlı imkanlı bir qadın yaşayırmış. Həmin qadın Ağdamın Novruzlu kəndi yaxınlığından dağların suyundan kəhriz quyuları vasitəsilə bu əraziyə su çəkdirmişdir.
Azərbaycanda sovet hakimiyyəti başlayan zaman burada İbrahim bəy adlı əzazil insan yaşamışdır. Nəticədə, XI Qırmızı ordu hissələri kəndə gələn zaman bir rus zabiti onu öz evində xəncərlə öldürür.
Sovet hakimiyyəti zamanı
Kəndin kənd kimi formalaşması Ağcabədi rayon kimi təşkil olunandan sonra, 1930-cu illərdə olmuşdur. İkinci Dünya müharibəsində Murad Baxşəliyev, Əvəz Bayramov, Nəbi Cəbrayılov, Heydər Cəfərov, Əhməd Əhmədov, İsi Əhmədov, Abuzər Əliyev, Buruz Əliyev və kəndin digər sakinləri döyüşmüş, itkin düşmüş və ya həlak olmuşlar. Arasbar sovetliyinin tərkibində olan kənd camaatı kollektiv təsərrüfata keçərək ilk artel, sonra isə Litvinov adına kolxozun əsasını qoymuşlar. 1952-ci ildə bu kolxozun adı dəyişdirilərək Çapayev adına kolxoz olmuşdur. Həmçinin, Arasbar və Mirzəhaqverdili kəndlərini də əhatə etmişdir. Arazbar kəndində 1948-ci ildə tikilən məktəb Qiyaməddinli kəndinin də ilk təhsil ocağı oldu. 1973-cü ildə kənddə ilk məktəbin birinci korpusu tikilmişdir.
Birinci və İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı
Yuxarı Qiyaməddinli kəndinə ilk dəfə 12 iyun 1993-cü ildə Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən hücum olunmuşdur. Bu zaman qarşı tərəfin hərbi birləşmələri kəndin "Eşşəkkeçməz" dərəsində qoyun otaran beş çobanı — Niyaz Piriyevi, iki oğlu Qaryağdı və Səhrad Piriyevləri, Kəriş Əliyevi və onun oğlu Əbülfət Əliyevi qətlə yetirmişlər və qoyun sürülərini Xocavənd rayonunun Qarakənd kəndi istiqamətinə aparmışlar. Həmin döyüşdə Elçin Daşdəmirov, Rafiq Həsənov, Zakir Əliyev, Nəsimi Zeynalov, Cavanşir Həsənov şəhid olmuşlar, həmçinin, qarşı tərəf 1 tankını və 1 BTR-ni itirdikdən sonra geri çəkilmişdir.
1994-cü ilin yazında ikinci hücum gerçəkləşdi. Həmin səngərdə, hücum xəttində olan Alı Mehdiyevin sözlərinə görə, qəbiristanlıq istiqamətində əsgərləri əsir götürməyə çalışan ermənilər BMP ilə atəş açmış, sonra tanklar gəlmiş, batalyon kəndin müdafiəsi üçün qüvvə, tank və toplar gətirmiş, ancaq, bundan sonra gecə saat 12-də qarşı tərəf geri çəkilmişdir.
Kəndi tərk etməyə məcbur qalan ermənilər 45 evi yandıraraq, hər tərəfə mina basdırıblar. Öz ev-eşiklərinə qayıdan kənd sakinləri minadan əziyyət çəkirdilər. Nəticədə kənd sakinlərindən 5 nəfər minaya düşərək dünyasını dəyişib, 8 nəfər müxtəlif dərəcəli xəsarət alıb. Yuxarı Qiyaməddinli kəndində minadan zərər çəkənlər arasında azyaşlı uşaqlar da çoxluq təşkil edir.
Yuxarı Qiyaməddinli kəndini minalardan təmizləmək məqsədilə Azərbaycan Ərazilərinin Minalardan Təmizlənməsi üzrə Milli Agentlik müntəzəm olaraq kənddə iş apardı. Görülən tədbirlər nəticəsində kənddə yüzlərlə mina aşkar olunaraq zərəzsizləşdirilib. Agentlik bildirdi ki, ermənilər minaları hərbi taktikaya uyğun basdırmayıblar. Onlar minaları su quyularının yanında, evlərin həyətində, pilləkənlərin altında, yəni mülki əhalinin ən çox istifadə etdiyi yerlərdə basdırmışdılar. Ərazidə minalardan təmizləmə əməliyyatları mina aşkarlama qurğusu — detektorlarla, mexaniki əllə və xüsusi təlim görmüş itlər vasitəsilə aparılır. Kənddə aparılan əməliyyatlar zamanı tank əleyhinə TM 62, TM 57, OZM 72, PMN 2 və digər minalar aşkar olunub. Bunlardan TM 62, PM 2 və PM 62 minalarını tapmaq daha çətindir. Çünki onların örtüyü plastik və kartondan olur. Buna görə də detektor onları çox çətinliklə təyin edir. Belə hallarda axtarışlar mexaniki əllə və itlərin köməyilə aparılır. Plastik minaların tapılması üçün itlərdən istifadə daha effektiv olur. Minaya düşən sakinlərdən çoxu mal-qara otararkən minadan zərər çəkiblər. Azərbaycan Ərazilərinin Minalardan Təmizlənməsi üzrə Milli Agentliyin məlumatında o da qeyd edilir ki, Yuxarı Qiyaməddinli kəndinin Ermənistan silahlı birləşmələrinin təmas xəttində yerləşməsi mina axtarışına ciddi mane olurdu. Çünki ərazidə sərbəst şəkildə minatəmizləmə əməliyyatları aparmaq olmur. ANAMA əməkdaşları hər dəfə axtarışlara başlayanda ermənilər onları görüb atəşə tuturdular. Ona görə də kəndin ərazisi bugünədək minalardan tam təmizlənməmiş qalır. Nəticədə dinc əhali hələ də minalardan əziyyət çəkir. Yuxarı Qiyaməddinli kəndinin minalanmış ərazilərində aparılan əməliyyat zamanı 36 ədəd partlamamış hərbi sursat tapılıb. Yuxarı Qiyaməddinli kəndində təkcə mülki şəxslər deyil, eləcə də hərbçilər də minalardan əziyyət çəkirdilər.
29 may 2015-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinin qərarı ilə Yuxarı Qiyaməddinli kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Qiyaməddinli kəndi Yuxarı Qiyaməddinli kəndi adlandırılmışdır. Həmçinin, Mirzəhaqverdili bələdiyyəsi ləğv edilərək bu kəndin bələdiyyəsinə tabe edilmişdir, bələdiyyənin nizamnaməsi təsdiq edilmişdir. Kəndin bələdiyyə sədri Əzizalı Mamedov, katibi isə Fariz Əliyev olmuşdur.
2016-cı ilin aprelində baş verən Aprel döyüşləri zamanı əsgər Ceyhun Hüseynov təkbaşına 4 topdan 27 atəş açaraq bu kəndi və artilleriya divizionunu müdafiə etmişdir.
2017-ci ildə kənddə Alı Mustafayev adına orta məktəbin bərpadan sonra açılışı baş tutmuşdur.
İkinci Qarabağ müharibəsinə qədər kənd cəbhə xəttinə yaxın yerləşirdi. İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı kəndin Ağdam-Xocavənd istiqamətində olan ərazisində döyüş getmişdir. 11 oktyabr 2020-ci ildə qarşı tərəf Haramı düzünü və bu kəndi atəşə tutmuşlar. Şiddətli döyüşlər nəticəsində 7 noyabr 2020-ci ildə əsgər Elnur Allahverdizadə şəhid olmuşdur. Həmin gün Ermənistan Silahlı Qüvvələri kəndi növbəti dəfə atəşə tutmuşlar, 40-dan çox mərmi kəndə düşmüşdür, mərmilərdən biri jurnalistlərin yanında partlasa da, yaralanan və ya ölən olmamışdır. Həmin günə qədər kənddə 12 ev tamamilə dağılıb, 60-dan artıq evə ziyan dəyib. 56 baş xırdabuynuzlu, 30 baş iribuynuzlu heyvan, 300 baş ev quşları tələf olub, 1000 ədəd ot bağlaması yanıb.
İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra
30 yanvar 2021-ci ildə Dağlıq Qarabağ bölgəsindəki atəşkəsə nəzarət etmək üçün kəndin yaxınlığında Rusiya-Türkiyə müştərək monitorinq mərkəzi yerləşdirildi.
2021-ci ildə kənddə iki küçəyə şəhid Azər Əliyevin və Sahil Məmmədovun adları verilmişdir. Həmçinin, kənd mərkəzində Birinci Qarabağ müharibəsinin şəhidləri Cavanşir Həsənov, Zakir Əliyev, Nəsimi Zeynalov, Rafiq Həsənov, Elçin Daşdəmirov, Əhməd İsgəndərov və Vətən müharibəsinin qəhrəmanları Sahil Məmmədov, Azər Əliyev, Sənan Miriyevin xatirəsini əbədiləşdirmək üçün xatirə bulaq kompleksi inşa edilmişdir. Kənddə isə İkinci Qarabağ müharibəsindən qalan zərərlər bərpa edilir.
İqlim
Kənddə orta illik hava istiliyi +14.1 ° C -dir. Kənd yarı səhra iqliminə malikdir.
Obyektlər
Ergi düzü — Ağcabədi rayonunun Yuxarı Qiyaməddinli kəndi yaxınlığında qeydə alınan oroqrafik obyektlərdən biri. Ergi düzü toponiminin mənası haqqında müxtəlif fikir və mülahizələr var. Əslində Erki (Ərki) olmalıdır. Ərk sözü İran və Türk dillərində "iç qala", "möhkəm hasar" anlamındadır. Düz coğrafi termini mənfi relyef forması bildirir. Düz termini "düzənlik" mənasındadır. Bu düzənliyin səthi müvəqqəti axarlı dərələrin prolyuvi çöküntüləri ilə örtülmüş və qobu yarğan şəbəkəsi ilə zəif parçalanmışdır. Ergi düzənliyindən qış otlaqları kimi istifadə edilir.
Saybalı tayı — Ağcabədi rayonu Yuxarı Qiyaməddinli kəndi ərazisində alınmış oroqrafik obyektlərdən biri. Saybalı tayı oronim relyef əsasında yaranan mürəkkəb toponimdir.
Əhalisi
İlkin materiallar əsasında demək olar ki, 1844-cü ildə bu kənddə 61 ev var idi və 163 kişi, 78 qadın yaşayırdı. 1863-cü ildə 91 ev var idi, 268 kişi və 23 qadın yaşayırdı. 1873-cü ildə 102 ev var idi, 276 kişi, 258 qadın yaşayırdı. 1888-ci ildə isə statistikaya əsasən, evlərin sayı 121, kişi sayı 319, qadın sayı 188 idi. 1977-ci ildə 1201 nəfər siyahıya alınmışdır. 1983-cü ildə 1500 nəfər, 1999-cu ildə 2427 nəfər, 2009-cu ildə isə 3175 nəfər siyahıya alınmışdır.
Tanınmış şəxsləri
- Asif Rüstəmli — Azərbaycan ədəbiyyatşünası, filologiya elmləri doktoru, professor.
- Mansur Piriyev — Azərbaycan Respublikasının Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin İnformasiya Təminatı və İnnovativ Həllər şöbəsinin müdiri. Həsənov — Ağcabədi rayonunun sabiq icra başçısı.
- Şahin Məmmədov — Ağcabədi rayonunun sabiq icra başçısı.
- Elçin Daşdəmirov — Birinci Qarabağ müharibəsi şəhidi.
- Əbülfət Əliyev — Birinci Qarabağ müharibəsi şəhidi.
- İldırım Əliyev — Birinci Qarabağ müharibəsi şəhidi.
- Kəriş Əliyev — Birinci Qarabağ müharibəsi şəhidi.
- Zakir Əliyev — Birinci Qarabağ müharibəsi şəhidi.
- Cavanşir Həsənov — Birinci Qarabağ müharibəsi şəhidi.
- Rafiq Həsənov — Birinci Qarabağ müharibəsi şəhidi.
- Yaqub Məmmədov — Birinci Qarabağ müharibəsi şəhidi.
- Qaryağdı Piriyev — Birinci Qarabağ müharibəsi şəhidi.
- Niyaz Piriyev — Birinci Qarabağ müharibəsi şəhidi.
- Şahmar Zeynalov — Birinci Qarabağ müharibəsi şəhidi.
- Rəhbər Abbasov — Birinci Qarabağ müharibəsi şəhidi.
- Asim Mehdiyev — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin əsgəri, Vətən müharibəsi şəhidi, itkin.
- Sahil Məmmədov — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin giziri, İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi.
- Azər Əliyev — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin əsgəri, İkinci Qarabağ müharibəsinin şəhidi.
İstinadlar
- Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. "İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı, 2024" (PDF) (az.). stat.gov.az. 2024-02-28. 2024-03-14 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2024-04-05.
- "Azərbaycan Respublikasının bəzi rayonlarının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 8 fevral 2000-ci il tarixli, 809-IQ saylı Qərarı". 2021-09-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-09-29.
- Ş. Aranlı, səh. 334
- Azərbaycan Toponimiyasının Ensiklopedik Lüğəti: 2 cilddə / red. R. Əliyeva. — Bakı: Şərq-Qərb, 2007 . — T. 2.- S. 61.
- "Qarabağ əyalətinin qeydiyyatı". Qiyaməddinli icması. 1823-cü il.
- Ş. Aranlı, səh. 335
- Ş. Aranlı, səh. 349–394.
- Ş. Aranlı, səh. 339
- Asif Rüstəmli, Ağdamdan keçən tank 2021-09-18 at the Wayback Machine. adalet.az. 26.06.2020.
- Rey Kərimoğlu. Şübhəli koordinat, Qiyamadınlının xilası, "Eşşəkkeçməzdə" yanan erməni tankları — "Barıt qoxusu" 2021-09-18 at the Wayback Machine. 525-ci qəzet. 03.07.2013.
- . 2011-07-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-18.
- "Azərbaycan Respublikasının Ağcabədi, Ağdam, Ağdaş, Astara, Bərdə, Cəlilabad, Gədəbəy, Göyçay, Xaçmaz, İsmayıllı, Kəlbəcər, Kürdəmir, Quba, Laçın, Tərtər, Ucar və Zaqatala rayonlarının bəzi kəndlərinin adlarının dəyişdirilməsi barədə Azərbaycan Respublikasının 29 may 2015-ci il tarixli Qanunu" (az.). president.az. 16 iyun 2015, 13:00. 2016-11-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-06-16.
- "Azərbaycan Respublikası Ağcabədi rayonunun Yuxarı Qiyaməddinli bələdiyyəsinin Nizamnaməsi" 2021-09-18 at the Wayback Machine. frameworks.e-qanun.az. 09.04.2015.
- Ağcabədi rayon İcra Hakimiyyəti. "Təkbaşına 4 topdan atəş açan şəhidimiz". www.agcabedi-ih.gov.az (az.). 06.01.2021. 2021-08-05 tarixində . İstifadə tarixi: 05.08.2021.
- Ağcabədi rayon Yuxarı Qiyaməddinli kənd tam orta məktəbinin binasının açılış mərasimi olmuşdur. 2021-09-18 at the Wayback Machine Ağcabədi rayon İcra Hakimiyyəti. 14.06.2017
- Qarabağ müharibəsində iki dəfə işğal edilən Yuxarı Qiyaməddinli kəndi
- Pərviz Hüseyn. ""Bilməzdim ki, evimdən körpə kimi çıxan oğlum şəhid kimi qayıdacaq"". mediapost.az. 16 noyabr 2020. 2020-12-25 tarixində . İstifadə tarixi: 25 dekabr 2020.
- Ağcabədinin yaşayış məntələri atəşə tutulur — Reportaj 2021-09-18 at the Wayback Machine. axar.az. 07.11.2020
- "Azərbaycanda Rusiya-Türkiyə monitorinq mərkəzi açıldı". 2021-01-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-09-18.
- Daha bir neçə kənddə şəhidlərin adına küçə verilmişdir 2021-10-19 at the Wayback Machine. "Aran" qəzeti. 17.03.2021.
- Bulaq kompleksi inşa olunub 2021-10-28 at the Wayback Machine. "Aran" qəzeti. 08.07.2021.
- Yuxarı Qiyaməddinli kəndində dağılmış evlər bərpa olunur 2021-10-19 at the Wayback Machine. "Aran" qəzeti. 01.07.2021.
- Yuxarı Qiyaməddinli kəndində daha 3 ev inşa edilib 2022-01-20 at the Wayback Machine. "Aran" qəzeti. 09.07.2021.
- Nazim Tapdıqoğlu (Vəlişov) Ağcabədi Ensiklopediyası. Bakı, 2007
- Ş. Aranlı, səh. 336
- Qiyaməddinli. Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası. Bakı, "Qızıl Şərq", 1979. — T. 3.- S. 148 .-- 628 s. — 80.000 nüsxə.
- Xəritə vərəqi K-38–143 Ağcabədi. Ölçü: 1: 100.000. 1984-cü il üçün ərazi vəziyyəti. 1985 nəşri
- Azərbaycan əhalisinin milli siyahıyaalınması. 1999, Bakı.
- Azərbaycan əhalisinin milli siyahıyaalınması. 2009, Bakı.
- Ş. Aranlı, səh. 591
- Ş. Aranlı, səh. 573
- Ş. Aranlı, səh. 581
- Ş, Aranlı, səh. 477
- Ş. Aranlı, səh. 478
- Ş. Aranlı, səh. 479
- Ş, Aranlı, səh. 483
- Ş, Aranlı, səh. 484
- Ş, Aranlı, səh. 485.
- Rəhbər Ədalət oğlu Abbasov 2021-10-19 at the Wayback Machine. "Aran" qəzeti. 12.08.2021.
- Vətəni yaşadan oğullar[ölü keçid]. "Aran" qəzeti. 14.12.2020
- Vətən müharibəsi döyüşçüsü şəhidliyə qovuşub 2021-11-29 at the Wayback Machine. "Aran" qəzeti. 30.01.2021.
Ədəbiyyat
- Şirxan Aranlı, "Ağcabədi" ensiklopedik toplusu. "Zərdabi Nəşr MMC", Bakı, 2021. 912 səh.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Qiyameddinli deqiqlesdirme Yuxari Qiyameddinli Azerbaycan Respublikasinin Agcabedi rayonunun Yuxari Qiyameddinli kend inzibati erazi dairesinde kend Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisinin 8 fevral 2000 ci il tarixli 809 IQ sayli Qerari ile Agcabedi rayonunun Qiyameddinli kendi Arazbari kend inzibati erazi vahidi terkibinden ayrilaraq bu kend merkez olmaqla Yuxari Qiyameddinli kend inzibati erazi vahidi yaradilmisdir Kend sakini rabite iscisi Mehemmed Qasimovun tesebbusu ile 1990 ci ilde Yuxari Qiyameddinli adlandirilan bu kendin indiki adi 29 may 2015 ci ilde Milli Meclisin qerari ile tesdiq olundu Hemcinin 1990 ci ile qeder bu kende Arazbar Qiyameddinlisi Arazbar sovetliyinin Qiyameddinli kendi rayon erazisindeki asagi Qiyameddinliye ise Gelebedin Qiyameddinlisi deyilirdi Kend rayon merkezinden 41 km arali Agcabedinin Arazbar Mirzehaqverdili ve Agdam rayonunun 2020 ci ile qeder Ermenistan Silahli Quvveleri terefinden isgalda olan Yusifcanli kendinin ehatesindedir Kendin erazisi 2500 hektar ehalisi ise 3540 neferdir 1 yanvar 2020 ci ilin melumatina esasen kendde 561 ev ve 857 ferdi teserrufat vardir Yuxari Qiyameddinli40 07 54 sm e 47 15 58 s u Olke AzerbaycanTarixi ve cografiyasiEsasi qoyulub 1823Saat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 3 175 nef 2009 Resmi dili Azerbaycan diliReqemsal identifikatorlarPoct indeksi AZ0412Yuxari QiyameddinliToponimikasiKendin adi heyvandarliqla mesgul olan Qiyameddinli tayfasindan gelir yuxari prefiksi eyni bolgedeki eyni adli kendden ferqlenmesi ucun ada elave olunur TarixiEfsarlardan Sovet hakimiyyetine qeder Qiyameddinli camaati Nadir sahin kocurme siyaseti ile elaqedar once Qarabagdan Cenubi Azerbaycana kocurulen elat tayfalarindan biri olmuslar Cunki 1823 cu il Qarabag eyaletinin qeydiyyati kitabinda xan neslinden olan eyanlar beyler icerisinde Ibrahimxelil xanin sarayinda xidmet eden porucik Seferali beyin ve mulk sahibi kimi Humbetali beylerin adlari qeyd edilir Asagi ve Yuxari Qiyameddinli kendi Seferali ve Humbetali beylerin tesebbusu ile salinmisdir Onlar vaxtile Cenubi Azerbaycanda yasamis XVII esrin evvellerinde Qarabaga kocub bu eraziye gelmisler Yuxari Qiyameddinli kendinin indiki erazisine yaxin mekanda meskunlasmislar Kendin ehalisi evvelce indiki erazisinden 5 6 km arali Qalatepe yaxinliginda Qarqar cayinin asagi hissesinde meskunlasmisdir Kendin indiki erazisinde deyilenlere gore Gulperi Ebdulezim qizi adli imkanli bir qadin yasayirmis Hemin qadin Agdamin Novruzlu kendi yaxinligindan daglarin suyundan kehriz quyulari vasitesile bu eraziye su cekdirmisdir Azerbaycanda sovet hakimiyyeti baslayan zaman burada Ibrahim bey adli ezazil insan yasamisdir Neticede XI Qirmizi ordu hisseleri kende gelen zaman bir rus zabiti onu oz evinde xencerle oldurur Sovet hakimiyyeti zamani Kendin kend kimi formalasmasi Agcabedi rayon kimi teskil olunandan sonra 1930 cu illerde olmusdur Ikinci Dunya muharibesinde Murad Baxseliyev Evez Bayramov Nebi Cebrayilov Heyder Ceferov Ehmed Ehmedov Isi Ehmedov Abuzer Eliyev Buruz Eliyev ve kendin diger sakinleri doyusmus itkin dusmus ve ya helak olmuslar Arasbar sovetliyinin terkibinde olan kend camaati kollektiv teserrufata kecerek ilk artel sonra ise Litvinov adina kolxozun esasini qoymuslar 1952 ci ilde bu kolxozun adi deyisdirilerek Capayev adina kolxoz olmusdur Hemcinin Arasbar ve Mirzehaqverdili kendlerini de ehate etmisdir Arazbar kendinde 1948 ci ilde tikilen mekteb Qiyameddinli kendinin de ilk tehsil ocagi oldu 1973 cu ilde kendde ilk mektebin birinci korpusu tikilmisdir Birinci ve Ikinci Qarabag muharibesi zamani Yuxari Qiyameddinli kendine ilk defe 12 iyun 1993 cu ilde Ermenistan Silahli Quvveleri terefinden hucum olunmusdur Bu zaman qarsi terefin herbi birlesmeleri kendin Essekkecmez deresinde qoyun otaran bes cobani Niyaz Piriyevi iki oglu Qaryagdi ve Sehrad Piriyevleri Keris Eliyevi ve onun oglu Ebulfet Eliyevi qetle yetirmisler ve qoyun surulerini Xocavend rayonunun Qarakend kendi istiqametine aparmislar Hemin doyusde Elcin Dasdemirov Rafiq Hesenov Zakir Eliyev Nesimi Zeynalov Cavansir Hesenov sehid olmuslar hemcinin qarsi teref 1 tankini ve 1 BTR ni itirdikden sonra geri cekilmisdir 1994 cu ilin yazinda ikinci hucum gerceklesdi Hemin sengerde hucum xettinde olan Ali Mehdiyevin sozlerine gore qebiristanliq istiqametinde esgerleri esir goturmeye calisan ermeniler BMP ile ates acmis sonra tanklar gelmis batalyon kendin mudafiesi ucun quvve tank ve toplar getirmis ancaq bundan sonra gece saat 12 de qarsi teref geri cekilmisdir Kendi terk etmeye mecbur qalan ermeniler 45 evi yandiraraq her terefe mina basdiriblar Oz ev esiklerine qayidan kend sakinleri minadan eziyyet cekirdiler Neticede kend sakinlerinden 5 nefer minaya duserek dunyasini deyisib 8 nefer muxtelif dereceli xesaret alib Yuxari Qiyameddinli kendinde minadan zerer cekenler arasinda azyasli usaqlar da coxluq teskil edir Yuxari Qiyameddinli kendini minalardan temizlemek meqsedile Azerbaycan Erazilerinin Minalardan Temizlenmesi uzre Milli Agentlik muntezem olaraq kendde is apardi Gorulen tedbirler neticesinde kendde yuzlerle mina askar olunaraq zerezsizlesdirilib Agentlik bildirdi ki ermeniler minalari herbi taktikaya uygun basdirmayiblar Onlar minalari su quyularinin yaninda evlerin heyetinde pillekenlerin altinda yeni mulki ehalinin en cox istifade etdiyi yerlerde basdirmisdilar Erazide minalardan temizleme emeliyyatlari mina askarlama qurgusu detektorlarla mexaniki elle ve xususi telim gormus itler vasitesile aparilir Kendde aparilan emeliyyatlar zamani tank eleyhine TM 62 TM 57 OZM 72 PMN 2 ve diger minalar askar olunub Bunlardan TM 62 PM 2 ve PM 62 minalarini tapmaq daha cetindir Cunki onlarin ortuyu plastik ve kartondan olur Buna gore de detektor onlari cox cetinlikle teyin edir Bele hallarda axtarislar mexaniki elle ve itlerin komeyile aparilir Plastik minalarin tapilmasi ucun itlerden istifade daha effektiv olur Minaya dusen sakinlerden coxu mal qara otararken minadan zerer cekibler Azerbaycan Erazilerinin Minalardan Temizlenmesi uzre Milli Agentliyin melumatinda o da qeyd edilir ki Yuxari Qiyameddinli kendinin Ermenistan silahli birlesmelerinin temas xettinde yerlesmesi mina axtarisina ciddi mane olurdu Cunki erazide serbest sekilde minatemizleme emeliyyatlari aparmaq olmur ANAMA emekdaslari her defe axtarislara baslayanda ermeniler onlari gorub atese tuturdular Ona gore de kendin erazisi bugunedek minalardan tam temizlenmemis qalir Neticede dinc ehali hele de minalardan eziyyet cekir Yuxari Qiyameddinli kendinin minalanmis erazilerinde aparilan emeliyyat zamani 36 eded partlamamis herbi sursat tapilib Yuxari Qiyameddinli kendinde tekce mulki sexsler deyil elece de herbciler de minalardan eziyyet cekirdiler 29 may 2015 ci ilde Azerbaycan Respublikasinin Milli Meclisinin qerari ile Yuxari Qiyameddinli kend inzibati erazi dairesi terkibindeki Qiyameddinli kendi Yuxari Qiyameddinli kendi adlandirilmisdir Hemcinin Mirzehaqverdili belediyyesi legv edilerek bu kendin belediyyesine tabe edilmisdir belediyyenin nizamnamesi tesdiq edilmisdir Kendin belediyye sedri Ezizali Mamedov katibi ise Fariz Eliyev olmusdur 2016 ci ilin aprelinde bas veren Aprel doyusleri zamani esger Ceyhun Huseynov tekbasina 4 topdan 27 ates acaraq bu kendi ve artilleriya divizionunu mudafie etmisdir 2017 ci ilde kendde Ali Mustafayev adina orta mektebin berpadan sonra acilisi bas tutmusdur Ikinci Qarabag muharibesine qeder kend cebhe xettine yaxin yerlesirdi Ikinci Qarabag muharibesi zamani kendin Agdam Xocavend istiqametinde olan erazisinde doyus getmisdir 11 oktyabr 2020 ci ilde qarsi teref Harami duzunu ve bu kendi atese tutmuslar Siddetli doyusler neticesinde 7 noyabr 2020 ci ilde esger Elnur Allahverdizade sehid olmusdur Hemin gun Ermenistan Silahli Quvveleri kendi novbeti defe atese tutmuslar 40 dan cox mermi kende dusmusdur mermilerden biri jurnalistlerin yaninda partlasa da yaralanan ve ya olen olmamisdir Hemin gune qeder kendde 12 ev tamamile dagilib 60 dan artiq eve ziyan deyib 56 bas xirdabuynuzlu 30 bas iribuynuzlu heyvan 300 bas ev quslari telef olub 1000 eded ot baglamasi yanib Ikinci Qarabag muharibesinden sonra Kendin yaxinliginda yerlesen Turkiye Rusiya Birge Monitorinq Merkezi 30 yanvar 2021 ci ilde Dagliq Qarabag bolgesindeki ateskese nezaret etmek ucun kendin yaxinliginda Rusiya Turkiye musterek monitorinq merkezi yerlesdirildi 2021 ci ilde kendde iki kuceye sehid Azer Eliyevin ve Sahil Memmedovun adlari verilmisdir Hemcinin kend merkezinde Birinci Qarabag muharibesinin sehidleri Cavansir Hesenov Zakir Eliyev Nesimi Zeynalov Rafiq Hesenov Elcin Dasdemirov Ehmed Isgenderov ve Veten muharibesinin qehremanlari Sahil Memmedov Azer Eliyev Senan Miriyevin xatiresini ebedilesdirmek ucun xatire bulaq kompleksi insa edilmisdir Kendde ise Ikinci Qarabag muharibesinden qalan zererler berpa edilir IqlimKendde orta illik hava istiliyi 14 1 C dir Kend yari sehra iqlimine malikdir ObyektlerErgi duzu Agcabedi rayonunun Yuxari Qiyameddinli kendi yaxinliginda qeyde alinan oroqrafik obyektlerden biri Ergi duzu toponiminin menasi haqqinda muxtelif fikir ve mulahizeler var Eslinde Erki Erki olmalidir Erk sozu Iran ve Turk dillerinde ic qala mohkem hasar anlamindadir Duz cografi termini menfi relyef formasi bildirir Duz termini duzenlik menasindadir Bu duzenliyin sethi muveqqeti axarli derelerin prolyuvi cokuntuleri ile ortulmus ve qobu yargan sebekesi ile zeif parcalanmisdir Ergi duzenliyinden qis otlaqlari kimi istifade edilir Saybali tayi Agcabedi rayonu Yuxari Qiyameddinli kendi erazisinde alinmis oroqrafik obyektlerden biri Saybali tayi oronim relyef esasinda yaranan murekkeb toponimdir EhalisiIlkin materiallar esasinda demek olar ki 1844 cu ilde bu kendde 61 ev var idi ve 163 kisi 78 qadin yasayirdi 1863 cu ilde 91 ev var idi 268 kisi ve 23 qadin yasayirdi 1873 cu ilde 102 ev var idi 276 kisi 258 qadin yasayirdi 1888 ci ilde ise statistikaya esasen evlerin sayi 121 kisi sayi 319 qadin sayi 188 idi 1977 ci ilde 1201 nefer siyahiya alinmisdir 1983 cu ilde 1500 nefer 1999 cu ilde 2427 nefer 2009 cu ilde ise 3175 nefer siyahiya alinmisdir Taninmis sexsleri Asif Rustemli Azerbaycan edebiyyatsunasi filologiya elmleri doktoru professor Mansur Piriyev Azerbaycan Respublikasinin Qida Tehlukesizliyi Agentliyinin Informasiya Teminati ve Innovativ Heller sobesinin mudiri Hesenov Agcabedi rayonunun sabiq icra bascisi Sahin Memmedov Agcabedi rayonunun sabiq icra bascisi Elcin Dasdemirov Birinci Qarabag muharibesi sehidi Ebulfet Eliyev Birinci Qarabag muharibesi sehidi Ildirim Eliyev Birinci Qarabag muharibesi sehidi Keris Eliyev Birinci Qarabag muharibesi sehidi Zakir Eliyev Birinci Qarabag muharibesi sehidi Cavansir Hesenov Birinci Qarabag muharibesi sehidi Rafiq Hesenov Birinci Qarabag muharibesi sehidi Yaqub Memmedov Birinci Qarabag muharibesi sehidi Qaryagdi Piriyev Birinci Qarabag muharibesi sehidi Niyaz Piriyev Birinci Qarabag muharibesi sehidi Sahmar Zeynalov Birinci Qarabag muharibesi sehidi Rehber Abbasov Birinci Qarabag muharibesi sehidi Asim Mehdiyev Azerbaycan Silahli Quvvelerinin esgeri Veten muharibesi sehidi itkin Sahil Memmedov Azerbaycan Silahli Quvvelerinin giziri Ikinci Qarabag muharibesi sehidi Azer Eliyev Azerbaycan Silahli Quvvelerinin esgeri Ikinci Qarabag muharibesinin sehidi IstinadlarAzerbaycan Respublikasinin Dovlet Statistika Komitesi Inzibati erazi bolgusu tesnifati 2024 PDF az stat gov az 2024 02 28 2024 03 14 tarixinde PDF Istifade tarixi 2024 04 05 Azerbaycan Respublikasinin bezi rayonlarinin inzibati erazi bolgusunde qismen deyisiklikler edilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisinin 8 fevral 2000 ci il tarixli 809 IQ sayli Qerari 2021 09 16 tarixinde Istifade tarixi 2022 09 29 S Aranli seh 334 Azerbaycan Toponimiyasinin Ensiklopedik Lugeti 2 cildde red R Eliyeva Baki Serq Qerb 2007 T 2 S 61 Qarabag eyaletinin qeydiyyati Qiyameddinli icmasi 1823 cu il S Aranli seh 335 S Aranli seh 349 394 S Aranli seh 339 Asif Rustemli Agdamdan kecen tank 2021 09 18 at the Wayback Machine adalet az 26 06 2020 Rey Kerimoglu Subheli koordinat Qiyamadinlinin xilasi Essekkecmezde yanan ermeni tanklari Barit qoxusu 2021 09 18 at the Wayback Machine 525 ci qezet 03 07 2013 2011 07 03 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 10 18 Azerbaycan Respublikasinin Agcabedi Agdam Agdas Astara Berde Celilabad Gedebey Goycay Xacmaz Ismayilli Kelbecer Kurdemir Quba Lacin Terter Ucar ve Zaqatala rayonlarinin bezi kendlerinin adlarinin deyisdirilmesi barede Azerbaycan Respublikasinin 29 may 2015 ci il tarixli Qanunu az president az 16 iyun 2015 13 00 2016 11 06 tarixinde Istifade tarixi 2015 06 16 Azerbaycan Respublikasi Agcabedi rayonunun Yuxari Qiyameddinli belediyyesinin Nizamnamesi 2021 09 18 at the Wayback Machine frameworks e qanun az 09 04 2015 Agcabedi rayon Icra Hakimiyyeti Tekbasina 4 topdan ates acan sehidimiz www agcabedi ih gov az az 06 01 2021 2021 08 05 tarixinde Istifade tarixi 05 08 2021 Agcabedi rayon Yuxari Qiyameddinli kend tam orta mektebinin binasinin acilis merasimi olmusdur 2021 09 18 at the Wayback Machine Agcabedi rayon Icra Hakimiyyeti 14 06 2017 Qarabag muharibesinde iki defe isgal edilen Yuxari Qiyameddinli kendi Perviz Huseyn Bilmezdim ki evimden korpe kimi cixan oglum sehid kimi qayidacaq mediapost az 16 noyabr 2020 2020 12 25 tarixinde Istifade tarixi 25 dekabr 2020 Agcabedinin yasayis menteleri atese tutulur Reportaj 2021 09 18 at the Wayback Machine axar az 07 11 2020 Azerbaycanda Rusiya Turkiye monitorinq merkezi acildi 2021 01 30 tarixinde Istifade tarixi 2021 09 18 Daha bir nece kendde sehidlerin adina kuce verilmisdir 2021 10 19 at the Wayback Machine Aran qezeti 17 03 2021 Bulaq kompleksi insa olunub 2021 10 28 at the Wayback Machine Aran qezeti 08 07 2021 Yuxari Qiyameddinli kendinde dagilmis evler berpa olunur 2021 10 19 at the Wayback Machine Aran qezeti 01 07 2021 Yuxari Qiyameddinli kendinde daha 3 ev insa edilib 2022 01 20 at the Wayback Machine Aran qezeti 09 07 2021 Nazim Tapdiqoglu Velisov Agcabedi Ensiklopediyasi Baki 2007 S Aranli seh 336 Qiyameddinli Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasi Baki Qizil Serq 1979 T 3 S 148 628 s 80 000 nusxe Xerite vereqi K 38 143 Agcabedi Olcu 1 100 000 1984 cu il ucun erazi veziyyeti 1985 nesri Azerbaycan ehalisinin milli siyahiyaalinmasi 1999 Baki Azerbaycan ehalisinin milli siyahiyaalinmasi 2009 Baki S Aranli seh 591 S Aranli seh 573 S Aranli seh 581 S Aranli seh 477 S Aranli seh 478 S Aranli seh 479 S Aranli seh 483 S Aranli seh 484 S Aranli seh 485 Rehber Edalet oglu Abbasov 2021 10 19 at the Wayback Machine Aran qezeti 12 08 2021 Veteni yasadan ogullar olu kecid Aran qezeti 14 12 2020 Veten muharibesi doyuscusu sehidliye qovusub 2021 11 29 at the Wayback Machine Aran qezeti 30 01 2021 EdebiyyatSirxan Aranli Agcabedi ensiklopedik toplusu Zerdabi Nesr MMC Baki 2021 912 seh Hemcinin bax