Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yaralı diz qətliamı (ing. Wounded Knee Massacre) - Siu qəbiləsinin üzvlərinin ABŞ silahlı qüvvələrinin əsgərləri tərəfindən kütləvi şəkildə qətlə yetirilməsi. 29 dekabr 1890-cı ildə 62-si qadın və uşaq olmaqla 153 nəfər Siu hindusu öldürülmüşdür. General Neslon Miles tərəfindən Daxili İşlər Komissiyasına göndərilən məktubda, olay qətliam olaraq adlandırılmışdır.
Qətliam
1890-cı ildə ABŞ dövləti, Siuların Ruh rəqsini ifa etmələrindən narahat olmağa başladı. Bir çoxları bu rəqsin döyüşdən əvvəl, tanrıları köməyə çağıran rəqs olduğunu iddia etməyə başladılar. Əslində ruh rəqsi yalnız milli mədəniyyətin yaşadılması üçün oynanılan rəqs idi. Bununla Siular pozulan hüquqlarına etiraz etmək istəyirdilər. Ordu naziri Siuların döyüşə hazırlaşdığından şübhələnib, VII süvari alayı Payn Ric və Rosbud yaxınlığında Lakota hidnularının yaşadığı düşərgəyə göndərdi. ABŞ ordusunun zabitləri, rəqsin dərhal dayandırılmasını tələb etdilər. 29 dekabr 1890-cı ildə VII süvari alayı Lakota hindularının yaşadığı düşərgəni dağıtmış, yaşanan silahlı qarşıdurmada 25 əsgər və 153 Siu qətlə yetirilmişdir. Bütün bunlara baxmayaraq, hadisə nəticəsində necə nəfərin öldüyü tam məlum deyil. Yaşanan bu qətliam, Amerikada yaşayan hinduların müqavimət əzminin qırılması ilə nəticələndi.
Qətliamın sonrası
ABŞ ordusu, cəsədləri dəfn etmək üçün muzlu insanlardan istifadə etmək qərarına gəldi. Düşərgəyə gələn fəhlələr soyuq havada 84 kişi, 44 qadın və 18 uşaq olmaqla 134 nəfəri dəfn etməyə başladılar. Qətliamdan yaralı xilas olan 7 nəfər isə Yaralı diz sahə xəstəxanasında vəfat etdi. General Nelson Miles, qətliamı törətməkdə günahlandırlan Zabit Forstu vəzifəsindən azad etmişdir. Hərbi tirubunal Forstu yalnız tənqid etməklə kifayətlənmişdir. Törətdiyi əməldə cinayət tərkibi aşkar edilmədiyinindən, Forst sərbəst bıraxılmışdır.
XX əsrin əvvələrində Amerikada fəaliyyət göstərən bəzi mətbuat orqanları, hadisə barədə yazılar yazırdılar. Ancaq dövlətin mövqeyinə zidd olan tənqidi yazıların yazılmasına imkan verilmirdi. Hadisəni törədən şəxslərdən heç biri ciddi şəkildə cəzalandırılmamışdı. Yaralı diz qətliamı 1973-cü ildə Oskar mükafatının təqdim olunma mərasimində bir daha gündəmə gəlmişdir. Həmin il Xaç atası filminə görə Marlon Brandoya Oskar mükafatı verilmişdir. Ancaq Marlon Brando mükafatdan imtina etmiş və tədbirə qatılmamışdır. Tədbirdə onun əvəzinə Saken Litlfizer adlı gənc hindu qadın söz almışdır. Saken Litlfizerin çıxışı:
 | Marlon Brando məndən bir məsələ haqqında uzun bir nitq danışmağımı istədi. Ancaq zaman darlığı səbəbindən mən əlimdə olan məktubun ümumi məzmununu sizlərə oxuyacam. Böyük üzüntü ilə bildirmək istəyirəm ki, Marlon Brando Oskar mükafatınından imtina edir. Və bunun səbəbi, bu günlərdə film sənayesinin .... üzr istəyirəm .... və televiziyalarda göstərilən filmlərdə, Amerika yerlilərinə qarşı törədilən qətliamlardır. Yaralı diz qətliamı bir daha hindulara qarşı olan münasibəti göstərmişdir. Bu axşam aranızda olmadığım üçün sizlərdən üzr istəyirəm, ürəklərimiz və fikirlərimiz hər zaman xoş hisslərlə birləşəcəkdir. Marlon Brandonun adından sizlərə təşəkkür edirəm. |  |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yarali diz qetliami ing Wounded Knee Massacre Siu qebilesinin uzvlerinin ABS silahli quvvelerinin esgerleri terefinden kutlevi sekilde qetle yetirilmesi 29 dekabr 1890 ci ilde 62 si qadin ve usaq olmaqla 153 nefer Siu hindusu oldurulmusdur General Neslon Miles terefinden Daxili Isler Komissiyasina gonderilen mektubda olay qetliam olaraq adlandirilmisdir Silahli Amerikalilar ve oldurulmus hindularBig Foot dusergesinin Yarali diz qetliamindan sonraki veziyyetiQetliam1890 ci ilde ABS dovleti Siularin Ruh reqsini ifa etmelerinden narahat olmaga basladi Bir coxlari bu reqsin doyusden evvel tanrilari komeye cagiran reqs oldugunu iddia etmeye basladilar Eslinde ruh reqsi yalniz milli medeniyyetin yasadilmasi ucun oynanilan reqs idi Bununla Siular pozulan huquqlarina etiraz etmek isteyirdiler Ordu naziri Siularin doyuse hazirlasdigindan subhelenib VII suvari alayi Payn Ric ve Rosbud yaxinliginda Lakota hidnularinin yasadigi dusergeye gonderdi ABS ordusunun zabitleri reqsin derhal dayandirilmasini teleb etdiler 29 dekabr 1890 ci ilde VII suvari alayi Lakota hindularinin yasadigi dusergeni dagitmis yasanan silahli qarsidurmada 25 esger ve 153 Siu qetle yetirilmisdir Butun bunlara baxmayaraq hadise neticesinde nece neferin olduyu tam melum deyil Yasanan bu qetliam Amerikada yasayan hindularin muqavimet ezminin qirilmasi ile neticelendi Qetliamin sonrasiABS ordusu cesedleri defn etmek ucun muzlu insanlardan istifade etmek qerarina geldi Dusergeye gelen fehleler soyuq havada 84 kisi 44 qadin ve 18 usaq olmaqla 134 neferi defn etmeye basladilar Qetliamdan yarali xilas olan 7 nefer ise Yarali diz sahe xestexanasinda vefat etdi General Nelson Miles qetliami toretmekde gunahlandirlan Zabit Forstu vezifesinden azad etmisdir Herbi tirubunal Forstu yalniz tenqid etmekle kifayetlenmisdir Toretdiyi emelde cinayet terkibi askar edilmediyininden Forst serbest biraxilmisdir XX esrin evvelerinde Amerikada fealiyyet gosteren bezi metbuat orqanlari hadise barede yazilar yazirdilar Ancaq dovletin movqeyine zidd olan tenqidi yazilarin yazilmasina imkan verilmirdi Hadiseni toreden sexslerden hec biri ciddi sekilde cezalandirilmamisdi Yarali diz qetliami 1973 cu ilde Oskar mukafatinin teqdim olunma merasiminde bir daha gundeme gelmisdir Hemin il Xac atasi filmine gore Marlon Brandoya Oskar mukafati verilmisdir Ancaq Marlon Brando mukafatdan imtina etmis ve tedbire qatilmamisdir Tedbirde onun evezine Saken Litlfizer adli genc hindu qadin soz almisdir Saken Litlfizerin cixisi Marlon Brando menden bir mesele haqqinda uzun bir nitq danismagimi istedi Ancaq zaman darligi sebebinden men elimde olan mektubun umumi mezmununu sizlere oxuyacam Boyuk uzuntu ile bildirmek isteyirem ki Marlon Brando Oskar mukafatinindan imtina edir Ve bunun sebebi bu gunlerde film senayesinin uzr isteyirem ve televiziyalarda gosterilen filmlerde Amerika yerlilerine qarsi toredilen qetliamlardir Yarali diz qetliami bir daha hindulara qarsi olan munasibeti gostermisdir Bu axsam aranizda olmadigim ucun sizlerden uzr isteyirem ureklerimiz ve fikirlerimiz her zaman xos hisslerle birlesecekdir Marlon Brandonun adindan sizlere tesekkur edirem