Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yühənnas (Miryühənnas) Mirhəsən oğlu Seyidov (16 fevral 1927, Naxçıvan – 18 noyabr 1996, Bakı) – Azərbaycanda bərk cisimlər fizikasının əsasını qoyan nəzəriyyəçi fizik, Azərbaycan Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü, Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı laureatı, fizika-riyaziyyat elmlər doktoru, professor.
| Yühənnas Seyidov | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 16 fevral 1927 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 18 noyabr 1996 (69 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Elm sahəsi | bərk cisimlər fizikası[d] |
| Elmi dərəcəsi | |
| Elmi adı |
|
| Mükafatları |  |
Həyatı
Y.M.Seyidov 16 fevral 1927-ci ildə Naxçıvanda anadan olmuşdur. 1949-cu ildə Azərbaycan Dövlət Universitetini (indiki BDU) fərqlənmə diplomu ilə bitirərək Rusiya EA-nın Ural şöbəsində Bərk cisimlər nəzəriyyəsi ixtisası üzrə aspiranturaya daxil olmuşdur. Dünyada tanınmış alım, akademik S.V.Vonsovskinin rəhbərliyi altında 1956-cı ildə "Ferritlərin ferromaqnetizmi və antiferromaqnetizmi kvant nəzəriyyəsinin bəzi məsəlləri" mövzusunda namizədlik dissertasiyasını müvəffəqiyyətlə müdafiə etmişdir.
1953-1960 illərdə Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki BDU) “Nəzəri fizika” kafedrasında işləmişdir. Pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olmaqla yanaşı, 1960-cı ildən Azərbaycan Elmlər Akademiyası Fizika İnstitutunun “Nəzəri fizika” bölməsinə, 1966-cı ildən “Bərk cisim nəzəriyyəsi” laboratoriyasına, 1987-ci ildən isə “Bərk cisim nəzəriyyəsi” bölməsinə rəhbərlik etmişdir.
1973-ci ildə "Çoxelektronlu vasitəli mübadilə nəzəriyyəsi əsasında zəif ferromaqnetizmin mikroskopik mənbələrinin, maqnit-elektrik effektlərinin, pyezomaqnetizmin və kooperativ elektrik momentinin tədqiqi" mövzusunda doktorluq dissertasiyasını uğurla müdafiə etmişdir. 1977-ci ildə professor elmi adını almış, 1980-ci ildə isə Azərbaycan Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü seçilmişdir.
Y.M.Seyidov Azərbaycanda bərk cisimlər nəzəri fizikasının əsasını qoyanlardan biri idi. Elmi fəaliyyətinin böyük hissəsi müasir bərk cisim nəzəriyyəsinin ən aktual problemlərindən biri olan maqnetizm nəzəriyyəsinə həsr olunmuşdur. Antiferromaqnitlərin optik spektroskopiyasına dair işlər silsiləsinə görə Azərbaycan SSR Nəzirlər Sovetinin qərarı ilə (16 aprel 1986-cı il) Elm və Texnika sahəsində dövlət mükafatına layiq görülmüşdür (F.M.Haşimzadə, M.N.Abdullayev və V.V.Yeremenko ilə birlikdə).
Y.M.Seyidov 18 noyabr 1996-cı ildə Bakı şəhərində vəfat etmişdir. İki övladı və iki nəvəsi var.
Əsas elmi nailiyyətləri
Y.M.Seyidovun elmi fəaliyyətinin böyük hissəsi müasir bərk cisim nəzəriyyəsinin ən aktual problemlərindən biri olan maqnetizm nəzəriyyəsinə həsr olunmuşdur. O, maqnitnizamlı kristallarda çoxelektronlu ardıcıl mübadilə nəzəriyyəsini qurmuşdur. Y.M.Seyidovun ferrit və antiferromaqnitlər nəzəriyyəsi, zəif ferromaqnitlərin mikroskopik nəzəriyyəsi, maqnitoelektrik effektləri, pyezomaqnit və çoxelektronlu nəzəriyyə əsasında kooperativ elektrik momentləri sahəsində fundamental işləri dünya elmi ictimaiyyəti tərəfindən tanınır. Rəhbərliyi ilə 2 elmlər doktoru və 8 fəlsəfə doktoru yetişdirilmişdir. 120-dən çox elmi əsərlərin müəllifidir.
Seçilmiş elmi əsərləri
- С.В.Вонсовский, Ю.М.Сеидов. Некоторые вопросы квантовомеханической теории ферромагнетизма феррита и антиферромагнетизма. Известия АН СССР, сер. физ., 1954, том 18, стр. 319.
- N.G.Guseinov, Yu.M.Seidov. Magnetic impurity levels in antiferromagnets. Soviet Physics JETP, 1967, Vol. 24, No. 4, pp. 725-728.
- Yu.M.Seidov, A.M.Suleimanov. Theory of absorption and scattering of light by singlet-triplet magnetic systems. Physica Status Solidi (b), 1985, Vol. 131, No. 2, pp. 545-554.
- Yu.M.Seidov, A.M.Suleimanov. To the theory of two-magnon absorption of light by surface collective excitations in the singlet–triplet ferromagnets. Physica Status Solidi (b), 1987, Vol. 140, No. 1, pp. 149- 154.
- Yu.M.Seidov, A.M.Suleimanov. On the theory of Raman scattering by surface collective excitations in singlet-triplet ferromagnets. Physica Status Solidi (b), 1989, Vol. 153, No. 2, pp. K203-K208.
- Y.M.Seidov, G.R.Shaulov. Phase transitions in a magnetic superlattice: effective-field-theory approach. Journal of Physics: Condensed Matter, 1994, Vol. 6, No. 45, pp. 9621-9632.
- Y.M.Seidov, N.F.Hashimzade, R.I.Tagiyeva. Spin waves at the junction of two magnetic superlattices. Journal of Magnetism and Magnetic Materials, 1994, Vol. 136, Nos. 1-2, pp. 88-92.
- G.Shaulov, Yu.Seidov. Phase transitions in a magnetic superlattice. Journal of Magnetism and Magnetic Materials, 1995, Vols. 140-144 (Part 1), pp. 527-528.
Elmi-təşkilati fəaliyyəti
“Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Xəbərləri” jurnalının fizika-texnika və riyaziyyat elmləri seriyasının və “Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Məruzələri” jurnalının redaktoru olmuşdur. Y.M.Seyidov Azərbaycan Sovet Ensiklopediyasının işində yaxından iştirak edərək, çox sayda məqalələrin müəllifi kimi, böyük əmək sərf etmişdir. İxtisaslaşdırılmış müdafiə şuralarının fəal üzvü olan Y.M.Seyidov bu sahədə də yorulmadan fəaliyyət göstərmişdir.
25 ilə yaxın bir müddət ərzində Azərbaycan Dövlət Universitetində (indiki BDU) pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olmuşdur. Azərbaycanda elmi kadrların hazırlanmasında da onun xidmətləri böyükdür. Belə ki, onun bilavasitə rəhbərliyi altında onlarca doktorluq və namizədlik dissertasiyası müdafiə edilmişdir. O, fizika və bərk cisim nəzəriyyəsi sahəsində yüksək ixtisaslı mütəxəssislər hazırlanmışdır. Onlardan bir qismi hazırda aparıcı alimlər olaraq, elmi tədqiqat institutlarında laboratoriyalara, ali təhsil müəssisələrində isə kafedralara rəhbərlik edirlər.
Təltif və mükafatları
1986 - Azərbaycan SSR Dövlət Mükafatı laureatı.
İstinadlar
- "Seyidov Yühənnəs Mirhəsən oğlu" (Azərbaycan). science.gov.az. 21.09.2021 tarixində .
- "Yühənnəs Seyidov MirHəsən oğlu" (Azərbaycan). www.nkpi.az. 2024-02-13 tarixində .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yuhennas Miryuhennas Mirhesen oglu Seyidov 16 fevral 1927 Naxcivan 18 noyabr 1996 Baki Azerbaycanda berk cisimler fizikasinin esasini qoyan nezeriyyeci fizik Azerbaycan Elmler Akademiyasinin muxbir uzvu Azerbaycan SSR Dovlet mukafati laureati fizika riyaziyyat elmler doktoru professor Yuhennas SeyidovDogum tarixi 16 fevral 1927 1927 02 16 Dogum yeri Naxcivan Naxcivan MSSR Azerbaycan SSR ZSFSR SSRIVefat tarixi 18 noyabr 1996 1996 11 18 69 yasinda Vefat yeri Baki AzerbaycanElm sahesi berk cisimler fizikasi d Elmi derecesi fizika riyaziyyat elmleri doktoru 1973 Elmi adi professor 1977 MukafatlariHeyatiY M Seyidov 16 fevral 1927 ci ilde Naxcivanda anadan olmusdur 1949 cu ilde Azerbaycan Dovlet Universitetini indiki BDU ferqlenme diplomu ile bitirerek Rusiya EA nin Ural sobesinde Berk cisimler nezeriyyesi ixtisasi uzre aspiranturaya daxil olmusdur Dunyada taninmis alim akademik S V Vonsovskinin rehberliyi altinda 1956 ci ilde Ferritlerin ferromaqnetizmi ve antiferromaqnetizmi kvant nezeriyyesinin bezi meselleri movzusunda namizedlik dissertasiyasini muveffeqiyyetle mudafie etmisdir 1953 1960 illerde Azerbaycan Dovlet Universitetinin indiki BDU Nezeri fizika kafedrasinda islemisdir Pedaqoji fealiyyetle mesgul olmaqla yanasi 1960 ci ilden Azerbaycan Elmler Akademiyasi Fizika Institutunun Nezeri fizika bolmesine 1966 ci ilden Berk cisim nezeriyyesi laboratoriyasina 1987 ci ilden ise Berk cisim nezeriyyesi bolmesine rehberlik etmisdir 1973 ci ilde Coxelektronlu vasiteli mubadile nezeriyyesi esasinda zeif ferromaqnetizmin mikroskopik menbelerinin maqnit elektrik effektlerinin pyezomaqnetizmin ve kooperativ elektrik momentinin tedqiqi movzusunda doktorluq dissertasiyasini ugurla mudafie etmisdir 1977 ci ilde professor elmi adini almis 1980 ci ilde ise Azerbaycan Elmler Akademiyasinin muxbir uzvu secilmisdir Y M Seyidov Azerbaycanda berk cisimler nezeri fizikasinin esasini qoyanlardan biri idi Elmi fealiyyetinin boyuk hissesi muasir berk cisim nezeriyyesinin en aktual problemlerinden biri olan maqnetizm nezeriyyesine hesr olunmusdur Antiferromaqnitlerin optik spektroskopiyasina dair isler silsilesine gore Azerbaycan SSR Nezirler Sovetinin qerari ile 16 aprel 1986 ci il Elm ve Texnika sahesinde dovlet mukafatina layiq gorulmusdur F M Hasimzade M N Abdullayev ve V V Yeremenko ile birlikde Y M Seyidov 18 noyabr 1996 ci ilde Baki seherinde vefat etmisdir Iki ovladi ve iki nevesi var Esas elmi nailiyyetleriY M Seyidovun elmi fealiyyetinin boyuk hissesi muasir berk cisim nezeriyyesinin en aktual problemlerinden biri olan maqnetizm nezeriyyesine hesr olunmusdur O maqnitnizamli kristallarda coxelektronlu ardicil mubadile nezeriyyesini qurmusdur Y M Seyidovun ferrit ve antiferromaqnitler nezeriyyesi zeif ferromaqnitlerin mikroskopik nezeriyyesi maqnitoelektrik effektleri pyezomaqnit ve coxelektronlu nezeriyye esasinda kooperativ elektrik momentleri sahesinde fundamental isleri dunya elmi ictimaiyyeti terefinden taninir Rehberliyi ile 2 elmler dok toru ve 8 felsefe doktoru yetisdirilmisdir 120 den cox elmi eserlerin muellifidir Secilmis elmi eserleriS V Vonsovskij Yu M Seidov Nekotorye voprosy kvantovomehanicheskoj teorii ferromagnetizma ferrita i antiferromagnetizma Izvestiya AN SSSR ser fiz 1954 tom 18 str 319 N G Guseinov Yu M Seidov Magnetic impurity levels in antiferromagnets Soviet Physics JETP 1967 Vol 24 No 4 pp 725 728 Yu M Seidov A M Suleimanov Theory of absorption and scattering of light by singlet triplet magnetic systems Physica Status Solidi b 1985 Vol 131 No 2 pp 545 554 Yu M Seidov A M Suleimanov To the theory of two magnon absorption of light by surface collective excitations in the singlet triplet ferromagnets Physica Status Solidi b 1987 Vol 140 No 1 pp 149 154 Yu M Seidov A M Suleimanov On the theory of Raman scattering by surface collective excitations in singlet triplet ferromagnets Physica Status Solidi b 1989 Vol 153 No 2 pp K203 K208 Y M Seidov G R Shaulov Phase transitions in a magnetic superlattice effective field theory approach Journal of Physics Condensed Matter 1994 Vol 6 No 45 pp 9621 9632 Y M Seidov N F Hashimzade R I Tagiyeva Spin waves at the junction of two magnetic superlattices Journal of Magnetism and Magnetic Materials 1994 Vol 136 Nos 1 2 pp 88 92 G Shaulov Yu Seidov Phase transitions in a magnetic superlattice Journal of Magnetism and Magnetic Materials 1995 Vols 140 144 Part 1 pp 527 528 Elmi teskilati fealiyyeti Azerbaycan Elmler Akademiyasinin Xeberleri jurnalinin fizika texnika ve riyaziyyat elmleri seriyasinin ve Azerbaycan Elmler Akademiyasinin Meruzeleri jurnalinin redaktoru olmusdur Y M Seyidov Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasinin isinde yaxindan istirak ederek cox sayda meqalelerin muellifi kimi boyuk emek serf etmisdir Ixtisaslasdirilmis mudafie suralarinin feal uzvu olan Y M Seyidov bu sahede de yorulmadan fealiyyet gostermisdir 25 ile yaxin bir muddet erzinde Azerbaycan Dovlet Universitetinde indiki BDU pedaqoji fealiyyetle mesgul olmusdur Azerbaycanda elmi kadrlarin hazirlanmasinda da onun xidmetleri boyukdur Bele ki onun bilavasite rehberliyi altinda onlarca doktorluq ve namizedlik dissertasiyasi mudafie edilmisdir O fizika ve berk cisim nezeriyyesi sahesinde yuksek ixtisasli mutexessisler hazirlanmisdir Onlardan bir qismi hazirda aparici alimler olaraq elmi tedqiqat institutlarinda laboratoriyalara ali tehsil muessiselerinde ise kafedralara rehberlik edirler Teltif ve mukafatlari 1986 Azerbaycan SSR Dovlet Mukafati laureati Istinadlar Seyidov Yuhennes Mirhesen oglu Azerbaycan science gov az 21 09 2021 tarixinde Yuhennes Seyidov MirHesen oglu Azerbaycan www nkpi az 2024 02 13 tarixinde