Xacə Baqibillah əsl adı Əbülmüəyyəd Radıyyüddin Xacə Əbdülbaqi b. Əbdissəlam Üveysi Nəqşibəndi (1564, Kabil – 1603, Hindistan) — İmam Rəbbaninin mürşidi, Nəqşibəndi təriqətini Hindistanda yayan mütəsəvvif.
Xacə Baqibillah | |
---|---|
Doğum tarixi | 1564 |
Doğum yeri |
|
Vəfat tarixi | 1603 |
Vəfat yeri | |
Tanınmış yetirməsi | İmam Rəbbani |
Həyatı
Xacə Baqibillah 971-ci (1563-cü) ildə Kabildə doğulmuşdu. Səmərqəndli Qazı Əbdüssəlam Xalacinin oğludur. Ubeydullah Əhrarın nəslindən olan anasının, Baqibillah Dehlidə xanəgahını qurduqdan sonra dərvişlərin yeməklərini bişirmə vəzifəsini böyük bir zövqlə öz üzərinə aldığı rəvayət edilir.
Baqibillah gəncliyində İslami elmləri adında bir zatdan öyrənməyə başladı. Mövlana Sadıq Kabildən Mavəraünnəhrə gedincə tələbələrini də özü ilə bərabər götürdü; ancaq Baqibillah təhsilini bitirmədən təsəvvüfə yönəldi və Orta Asiyada çeşidli şeyxlərdən faydalandı. Nəqşibəndi təriqətından Şeyx Ubeyd, Mövlana Lütfullah və və Yəsəvi təriqətından İftixar Şeyxə intisab etdiysə də, inabəsini təkrar təkrar pozdu. Bir müddət sonra Lahora keçən Baqibillah ona təklif edilən Moğollar ordusundakı vəzifəni qəbul etməyib dərvişanə həyatına davam etdi. Sonucsuz qalan bir eşq macərası keçirdikdən sonra daha güclü bir əzmlə təkrar özünü təsəvvüfə verdi. Bir röyasında Xacə Bahaəddin Nəqşibəndin ruha niyətindən zikr təlqinini aldı və yenidən özünə bir mürşid aramağa başladı. Bir müddət pərişan bir vəziyətdə Lahor küçələrində dolaşan Baqibillah muradını orada tapa bilməyincə Xacə Ubeydullah Əhrarın ruhaniyətinin bir işarəsinə uyaraq öncə Kəşmirə, sonra Mavəraünnəhrə getdi. Səmərqəndə yaxın bir qəsəbədə oturan Mövlanə Xacə Əmkənəkidən inabə aldı. Əmkənəki, Baqibillahla üç gün, üç gecə xəlvətdə oturduqdan sonra ona Hindistana dönüb orada Nəqşibəndi təriqətını yayma vəzifəsini verdi. Baqibillah öncə bu işdə müvəffəq ola bilməyəcəyini irəli sürdüysə də, daha sonra bu vəzifəni qəbul etdi. Bir il Lahorda qaldıqdan sonra Dehlinin Firuzabad məhəlləsinə yerləşib orada bir xanəgah qurdu. Dehlidən yalnız bir dəfə həccə getmək üçün ayrıldı və həyatının geri qalan qismini xanəgahda keçirdi.
Baqibillahın irşad dövüi ancaq iki üç il davam etdi, fəqət bu qısa müddət içində, özündən öncə Orta Asiyadan gələn Nəqşibəndi şeyxlərindən çox daha təsirli bir fəaliyət göstərərək Nəqşibəndi təriqətını Hindistan torpaqlarında kökləşdirməyi bacardı. Müridlərinə "zikr-i hafi" təlqin edərkən onların qəlblərinə təsir etmək üçün bütün himmətini sərf edərdi; elə ki, "qəlblərindəki maddi izlər onlara ilahi həqiqəti idrak yollarını bir daha qapada billməzdi".
Baqibillah qırx yaşındaykən 25 rəbiülahir 1012 (2 oktyabr 1603) tarixində vəfat etdi. Dehlidə peygəmbərin ayaq basdığına inanıldığı üçün Qədəmgah deyə anılan bir yerin yaxınlarında torpağa verildi. Daha sonra qəbrinin ətrafında geniş bir məzarlıq meydana gəldi.
İstinadlar
- https://ia802807.us.archive.org/25/items/THETHEOLOGICALTHOUGHTOFFAZLURRAHMANTHESISBYAHADMAQBOOLAHMED/THE-THEOLOGICAL-THOUGHT-OF-FAZLUR-RAHMAN-THESIS-BY-AHAD-MAQBOOL-AHMED.pdf. S. 21.
- https://www.naqshbandi.uk/naqshbandi-mujadidi/raz-uddin-baqi-bi-l-lah-ra/186-khwaja-muhammad-baqi-billah-naqshbandi-971-1012-ah.
- Kəşmi, s. 19
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Xace Baqibillah esl adi Ebulmueyyed Radiyyuddin Xace Ebdulbaqi b Ebdisselam Uveysi Neqsibendi 1564 Kabil 1603 Hindistan Imam Rebbaninin mursidi Neqsibendi teriqetini Hindistanda yayan mutesevvif Xace BaqibillahDogum tarixi 1564Dogum yeri Kabil Kabil rayonu d Kabil vilayetiVefat tarixi 1603Vefat yeri HindistanTaninmis yetirmesi Imam RebbaniHeyatiXace Baqibillah 971 ci 1563 cu ilde Kabilde dogulmusdu Semerqendli Qazi Ebdusselam Xalacinin ogludur Ubeydullah Ehrarin neslinden olan anasinin Baqibillah Dehlide xanegahini qurduqdan sonra dervislerin yemeklerini bisirme vezifesini boyuk bir zovqle oz uzerine aldigi revayet edilir Baqibillah gencliyinde Islami elmleri adinda bir zatdan oyrenmeye basladi Movlana Sadiq Kabilden Maveraunnehre gedince telebelerini de ozu ile beraber goturdu ancaq Baqibillah tehsilini bitirmeden tesevvufe yoneldi ve Orta Asiyada cesidli seyxlerden faydalandi Neqsibendi teriqetindan Seyx Ubeyd Movlana Lutfullah ve ve Yesevi teriqetindan Iftixar Seyxe intisab etdiyse de inabesini tekrar tekrar pozdu Bir muddet sonra Lahora kecen Baqibillah ona teklif edilen Mogollar ordusundaki vezifeni qebul etmeyib dervisane heyatina davam etdi Sonucsuz qalan bir esq macerasi kecirdikden sonra daha guclu bir ezmle tekrar ozunu tesevvufe verdi Bir royasinda Xace Bahaeddin Neqsibendin ruha niyetinden zikr telqinini aldi ve yeniden ozune bir mursid aramaga basladi Bir muddet perisan bir veziyetde Lahor kucelerinde dolasan Baqibillah muradini orada tapa bilmeyince Xace Ubeydullah Ehrarin ruhaniyetinin bir isaresine uyaraq once Kesmire sonra Maveraunnehre getdi Semerqende yaxin bir qesebede oturan Movlane Xace Emkenekiden inabe aldi Emkeneki Baqibillahla uc gun uc gece xelvetde oturduqdan sonra ona Hindistana donub orada Neqsibendi teriqetini yayma vezifesini verdi Baqibillah once bu isde muveffeq ola bilmeyeceyini ireli surduyse de daha sonra bu vezifeni qebul etdi Bir il Lahorda qaldiqdan sonra Dehlinin Firuzabad mehellesine yerlesib orada bir xanegah qurdu Dehliden yalniz bir defe hecce getmek ucun ayrildi ve heyatinin geri qalan qismini xanegahda kecirdi Baqibillahin irsad dovui ancaq iki uc il davam etdi feqet bu qisa muddet icinde ozunden once Orta Asiyadan gelen Neqsibendi seyxlerinden cox daha tesirli bir fealiyet gostererek Neqsibendi teriqetini Hindistan torpaqlarinda koklesdirmeyi bacardi Muridlerine zikr i hafi telqin ederken onlarin qelblerine tesir etmek ucun butun himmetini serf ederdi ele ki qelblerindeki maddi izler onlara ilahi heqiqeti idrak yollarini bir daha qapada billmezdi Baqibillah qirx yasindayken 25 rebiulahir 1012 2 oktyabr 1603 tarixinde vefat etdi Dehlide peygemberin ayaq basdigina inanildigi ucun Qedemgah deye anilan bir yerin yaxinlarinda torpaga verildi Daha sonra qebrinin etrafinda genis bir mezarliq meydana geldi Istinadlarhttps ia802807 us archive org 25 items THETHEOLOGICALTHOUGHTOFFAZLURRAHMANTHESISBYAHADMAQBOOLAHMED THE THEOLOGICAL THOUGHT OF FAZLUR RAHMAN THESIS BY AHAD MAQBOOL AHMED pdf S 21 https www naqshbandi uk naqshbandi mujadidi raz uddin baqi bi l lah ra 186 khwaja muhammad baqi billah naqshbandi 971 1012 ah Kesmi s 19