Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Xəzər gölü — Türkiyədə yerləşən Tavr (Tavros) dağları arasında tektonik (rif mənşəli) göl. Gölcük gölü olaraq da tanınır. Elazığın 22 km cənub-şərqində Dəclə çayının əsas mənbəyi kimi qəbul olunur.
| Xəzər gölü | |
|---|---|
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Mütləq hündürlüyü | 534 m |
| Eni | 6 km |
| Uzunluğu |
|
| Sahəsi |
|
| Dərin yeri | 213 m |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə | |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Yaranması
Göl Afrikanın şərqində tektonik göllər əmələ gətirən Dünyanın ən uzun tektonik qırılma zonasının üzərində yerləşir. Qızıldəniz, Akabe körfəzi, Lut gölü, Amik ovasına çatan qırılma Şərqi Anadolu qırılma xəttinə çatır. Burada Yer qabığının üfuqi və şaquli hərəkəti baş verir. Əmələ gələn çuxurluqda Xəzər gölü əmələ gəlmişdir.
Əsas xüsusiyyətləri
Uzunluğu 20 km, genişliyi 5–6 km-dir, kobud ellips formasındadır. Türkiyənin ən dərin göllərindən biridir. Ən dərin hissəsi şimal-şərq ucunda təqribi 213 metrdir. Göl dərinliyi haqqında dəqiqsizlik var.
Göl şimaldan Mastar dağı (1724 m), Çelembik dağı (1747 m), cənubdan Xəzərbaba dağı (2347 m) ilə əhatə olunmuşdur. Şərqində əhəmiyyətli yüksəklik olmayan dağın qərbində Quşaqçı dağı (1908 m) var. Dənizdə 1248 metr yüksəkdə olan gölün sahəsi 81 m2-dır. Gölün yağış hövzəsi 277 km2-dır.
Yarıquraq sahədə yerləşən göldə səviyyə dəyişikliyi var. Ən alçaq səviyyə dekabr ayında, ən yüksək səviyyə isə iyun ayında müşahidə olunur. İllik orta səviyyə fərqi 41 sm-dir. Uzun illər üzrə səviyyə fərqi 156 sm olaraq müəyyən olunmuşdur.
Göl səthinin 28 metr altından açılan kanallar ilə yaradılan Xəzər1 və Xəzər2 HES-ları da göldən önəmli miqdarda su axışına səbəb olur. Bu su çıxışının mənfi təsirini azaltmaq üçün Qavaq çayı gölə yönləndirilmişdir. Yeraltı yollarla göldən Dəclə çayına su sızıntısı da var.
Axarlı olmayan gölün suları azca sodalı və duzludur. Yağış və axarsuların gətirdiyi üst hissədəki sular kənd təsərrüfatına yararlıdır.
Batıq şəhər
Gölün dibində alimlər tərəfindən bir şəhərin 4000 illik qalıntıları tapılmışdır. Şəhər 1830-cu ildən Xəzər gölünün suları altında qalıb. Türkiyə Şərqi Anadoludakı tarixi batıq şəhəri YUNESKO-nun Dünya İrs Siyasınına daxil etmək istəyir.
Sivricə bələdiyyə başçısı Əbubaxar İrmaq gölə daldığını və orada Bizans, Səlcuqlu, Osmanlı dönəminə aid izlər daşıyan kilsə qalıntılarını, qala divarlarını, saxsı qablar və şirli lövhələr gördüyünü açıqlamışdır. 2019-cu ildə şəhərdə amfora məzarları da tapılmışdır.
Göldən istifadə
Xəzər gölü təbii mühafizə statusuna sahibdir. Gölün ətrafında bir çox dövlət müəssisəsi və müxtəlif təşkilatlara məxsus təhsil və istirahət obyektləri var. Göl dibində qədim saray və monastır qalıqları mövcuddur. "Xəzər suvarma layihəsi" üçün göldən stansiyalara su vurulması nəticəsində gölün su səviyyəsində ciddi azalma baş vermiş və qalıntılar su üzərinə çıxmışdır. Su çəkilməsindən dolayı ekoloji ekosistemin bozulması müəyyən olunandan sonra su çəkilməsinə ara verilmişdir.
Göldə ifrat və qanunsuz ovlanmanın qabağı alına bilmir. Ətrafdakı otellərin çirkli suları gölə axıtmaları minlərlə balığın ölməsinə səbəb olur.
İstinadlar
- ""Ancient underwater city in Turkey sparks interest". Ancient underwater city in Turkey sparks interest (in Turkish). Retrieved 2018-08-23". 2022-09-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-11-12.
- ""Underwater ancient city in Turkey sparks interest". Retrieved 2018-08-23". 2021-11-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-11-12.
- "Şafak, Yeni. "Underwater ancient city in Turkey sparks interest". Yeni Şafak (in Turkish). Retrieved 2018-08-23". 2021-11-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-11-12.
- "Amphora tombs found in sunken city". 2021-11-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-11-12.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqale Turkiyede yerlesen gol haqqindadir Dunyanin en boyuk golu olan Xezer denizi ile sehv salmayin Diger istifade formalari ucun Xezer deqiqlesdirme sehifesine baxin Xezer golu Turkiyede yerlesen Tavr Tavros daglari arasinda tektonik rif menseli gol Golcuk golu olaraq da taninir Elazigin 22 km cenub serqinde Decle cayinin esas menbeyi kimi qebul olunur Xezer goluUmumi melumatlarMutleq hundurluyu 534 mEni 6 kmUzunlugu 22 kmSahesi 81 km Derin yeri 213 mYerlesmesi38 29 04 sm e 39 24 17 s u Olke TurkiyeXezer golu Vikianbarda elaqeli mediafayllarYaranmasiGol Afrikanin serqinde tektonik goller emele getiren Dunyanin en uzun tektonik qirilma zonasinin uzerinde yerlesir Qizildeniz Akabe korfezi Lut golu Amik ovasina catan qirilma Serqi Anadolu qirilma xettine catir Burada Yer qabiginin ufuqi ve saquli hereketi bas verir Emele gelen cuxurluqda Xezer golu emele gelmisdir Esas xususiyyetleriUzunlugu 20 km genisliyi 5 6 km dir kobud ellips formasindadir Turkiyenin en derin gollerinden biridir En derin hissesi simal serq ucunda teqribi 213 metrdir Gol derinliyi haqqinda deqiqsizlik var Gol simaldan Mastar dagi 1724 m Celembik dagi 1747 m cenubdan Xezerbaba dagi 2347 m ile ehate olunmusdur Serqinde ehemiyyetli yukseklik olmayan dagin qerbinde Qusaqci dagi 1908 m var Denizde 1248 metr yuksekde olan golun sahesi 81 m2 dir Golun yagis hovzesi 277 km2 dir Yariquraq sahede yerlesen golde seviyye deyisikliyi var En alcaq seviyye dekabr ayinda en yuksek seviyye ise iyun ayinda musahide olunur Illik orta seviyye ferqi 41 sm dir Uzun iller uzre seviyye ferqi 156 sm olaraq mueyyen olunmusdur Gol sethinin 28 metr altindan acilan kanallar ile yaradilan Xezer1 ve Xezer2 HES lari da golden onemli miqdarda su axisina sebeb olur Bu su cixisinin menfi tesirini azaltmaq ucun Qavaq cayi gole yonlendirilmisdir Yeralti yollarla golden Decle cayina su sizintisi da var Axarli olmayan golun sulari azca sodali ve duzludur Yagis ve axarsularin getirdiyi ust hissedeki sular kend teserrufatina yararlidir Batiq seherGolun dibinde alimler terefinden bir seherin 4000 illik qalintilari tapilmisdir Seher 1830 cu ilden Xezer golunun sulari altinda qalib Turkiye Serqi Anadoludaki tarixi batiq seheri YUNESKO nun Dunya Irs Siyasinina daxil etmek isteyir Sivrice belediyye bascisi Ebubaxar Irmaq gole daldigini ve orada Bizans Selcuqlu Osmanli donemine aid izler dasiyan kilse qalintilarini qala divarlarini saxsi qablar ve sirli lovheler gorduyunu aciqlamisdir 2019 cu ilde seherde amfora mezarlari da tapilmisdir Golden istifadeXezer golu tebii muhafize statusuna sahibdir Golun etrafinda bir cox dovlet muessisesi ve muxtelif teskilatlara mexsus tehsil ve istirahet obyektleri var Gol dibinde qedim saray ve monastir qaliqlari movcuddur Xezer suvarma layihesi ucun golden stansiyalara su vurulmasi neticesinde golun su seviyyesinde ciddi azalma bas vermis ve qalintilar su uzerine cixmisdir Su cekilmesinden dolayi ekoloji ekosistemin bozulmasi mueyyen olunandan sonra su cekilmesine ara verilmisdir Golde ifrat ve qanunsuz ovlanmanin qabagi alina bilmir Etrafdaki otellerin cirkli sulari gole axitmalari minlerle baligin olmesine sebeb olur Istinadlar Ancient underwater city in Turkey sparks interest Ancient underwater city in Turkey sparks interest in Turkish Retrieved 2018 08 23 2022 09 11 tarixinde Istifade tarixi 2021 11 12 Underwater ancient city in Turkey sparks interest Retrieved 2018 08 23 2021 11 13 tarixinde Istifade tarixi 2021 11 12 Safak Yeni Underwater ancient city in Turkey sparks interest Yeni Safak in Turkish Retrieved 2018 08 23 2021 11 12 tarixinde Istifade tarixi 2021 11 12 Amphora tombs found in sunken city 2021 11 12 tarixinde Istifade tarixi 2021 11 12