Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Vənətli — Azərbaycan Respublikasının Zəngilan rayonunun Vənətli kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.
| Vənədli | |
|---|---|
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Rayon | Zəngilan rayonu |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Mərkəzin hündürlüyü | 530 m |
| Saat qurşağı | |
| | |
Tarixi
Vənətli kəndi təpəli düzənlikdədir. Vaxtilə Ordubad rayonunun Vənənd kəndindən gəlmiş ailələr əvvəlcə Qubadlı rayonunun Dondarlı kəndinin qərbində Dağbaşı Vənətli kəndini salmış, sonralar isə indiki əraziyə köçmüşlər. Oykonim “Vənənddən gələnlər, vənəndlilər” mənasındadır.
Kənddə 1993-cü ilə qədər (erməni qəsbkarları tərəfindən işğalınadək) orta məktəb,uşaq bağçası, ətraf 15 kəndə xidmət göstərən 50 çarpayılıq xəstəxana, ətraf 7 kəndə xidmət göstərən poçt və ATS, kitabxana, klub, mağazalar, baytarlıq müalicəxanası və digər sosial obyektlər olmuşdur.
1993-ci ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib.
2020-ci ilin 23 oktyabrında Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad edilib.
Coğrafiyası
Vənədli kəndi Zəngilan rayon mərkəzindən 14 km şimal- qərbdə,Ələddin (Aladin) dərəsi ərazisində, Süsən meşəsinin ətəyində yerləşir. Bir tərəfdən Süsəndağı, digər tərəfdən Ütəlgi dağı və Çaxmaq dağı ilə əhatələnib. Mənbəyini Süsəndağı silsiləsindən götürən Süsən çayı Vənətlini keçərək, şərqə doğru uzanıb gedir və Qubadlı rayonu ərazisindən keçərək Araz çayına tökülür. Vənətli kəndi Zəngilan rayonunun böyük əraziyə malik kəndlərindən olaraq, kəndin geniş əkin-biçin, otlaq sahələri, meşə ərazisi, iki böyük süni gölü olubdur. Adıçəkilən iki böyük süni gölün olması Süsən çayının ilboyu çoxsululuğuna səbəb olub və həm Vənətlinin, həm də qonşu kəndlərin təsərrüfatının inkişafına xidmət edib. Vənətli kəndi cənubdan Genlik, Malatkeşin, Tağlı kəndləri, qərbdən Aladin, Şamlı,Dərə Gilətağ kəndləri, şimaldan Böyük Gilətağ, İskəndərbəyli kəndləri, şərqdən Mirzəhəsənli, Muğanlı, Qaraqoyunlu kəndləri ilə həmsərhəddir. Kənd dəniz səviyyəsindən 550 metr yüksəklikdədir.
Əhalisi
İşğaladək (1993) kənddə 90 ev,495 nəfər əhali olmuşdur. Xeyli vənətlilər Zəngilan rayon mərkəzində yaşamışlar, Bakı və Sumqayıt şəhərlərinə, bəzi ailələr Qarabağa miqrasiya etmişlər,hazırda da (2020-ci il) vənətlilər əsasən Bakı və Sumqayıt şəhərlərində yaşayırlar.
Tarixi qaynaqlara görə vənətlilər 1820–1830-cu illərdə Ordubadın Vənənd kəndindən köçüb gələn qardaşların nəslindən törəmədirlər.Vənət-li, burada "li" mənsubsiyyət şəkilçisi Vənənddən olduğunu göstərir. İlk köçüb gələnlər Zəngəzurda- Qubadlının Dondarlı kəndi ərazisində məskunlaşıblar ( Dağbaşı),vənətlilərin bir hissəsi (Kərbalayi Mehdiqulu nəsli) həmin kənddə qalıbdır,əsas əhalisi isə indiki Vənətli kəndi ərazisinə köçüblər.
Vənətlilərin dədə-baba yurdu olan Vənənd kəndi Ordubadın qədim kəndlərindən biridir. Vənəndlər qədim türk tayfalarıdır,antik müəlliflərin ( Herodot. Tit Livi,Tarsit, Əl-Məsudi,Qardizi) əsərlərində vənəndlər haqqında məlumatlara rast gəlinir. Bu oykonim qədim türkdilli bulqarlardan Vahandur Vənd adı ilə bağlıdır. Qafqazdan şimalda və Qara dəniz sahillərində yaşamış bulqarlar II əsrdə Cənubi Qafqaz ərazisinə gəlmiş və binasını qoyduqları yaşayış yerlərini də tayfanın başçısının adı ilə Vənənd adlandırmışlar. XII əsrdə Qars əyalətində Vənənd mahalı qeydə alınmışdır. Erkən orta əsrlərdə oradan gəlmiş ailələrin Naxçıvanda (Ordubadda) məskunlaşması nəticəsində Vənənd yaranmışdır. Qudsi Vənəndi bu kənddə doğulmuşdur, Nəsrəddin Tusinin də bu kənddən olması barədə məlumatlar vardır.
1820–1830-cu illərdə Ordubadın Vənənd kəndindən Zəngilana gələn ailələr yaşadıqları məskəni Vənətli adlandırmışlar.
Bütün vənətlilər bir-biriləri ilə qan qohumudurlar,belə ki, əmiuşaqlarının (əsasən Molla Kazım, İsmayıl, Alı,Kərbalayi Mehdiqulu) nəslindən törənən kənd əhalisi həmişə kompakt, birgə yaşayışa malik olmuşlar. Qədim türk tayfaları olan vənəndlərin ənənələrinə sadiq qalaraq,vənətlilər də həmişə qoçaq, mübariz, cəsur olmuşlar.
Vənətli kəndini qərbdən Ermənistanın Kafan kəndləri ilə meşə zolağı ayırırdı və bu kəndlərlə vənətlilərin münaqişəsi hər zaman davam edib.1905–1907-ci,1920–1940-cı,1950–1960-cı illərdəVənətlinin cəsur oğulları həmişə hiyləgər,fitnəkar erməni quldurlarının burnunu ovublar,ərazidə düşmənçilik edən erməni quldurlarını məhv ediblər. XX əsrin 20–30-cu illərində ermənilərlə vənətlilər arasında münaqişələr şiddətlənib,ərazinin mal-mülkünə tamah salan erməniləri vənətlilər həmişə yerində otuzdurublar,onları həmişə qorxuda saxlayıblar,necə deyərlər, öz qanunlarına tabe etdiriblər. Məsələ burdadır ki, ermənilərin özləri də bu faktı həmişə etiraf ediblər. Həmin illərdə sovet imperiyasının casusları(NKVD) tərəfindən erməni quldurları ilə fəal vuruşmalarına görə Vənətlinin 38 cəsur oğlu həbs olunub,onlardan bəziləri həlak olub,bir neçəsi xəbərsiz-ətərsiz itkin düşüblər.
Böyük Vətən müharibəsində(1941–1945) Vənətlidən 28 nəfər iştirak etmiş, 13 nəfər həlak olmuşdur.
1989–1993-cü illərdə ərazidə olan milli ordumuzun mərkəzi də Vənətlidə yerləşmişdir, ermənilərlə vuruşda Vənətlidən 6 nəfər şəhid olmuşdur.2020- ci ilin oktyabrında torpaqlarımızın işğaldan azad olunması uğrunda gedən 44 günlük döyüşlərdə 2 nəfər şəhid olub.
İqtisadiyyatı
Vənətli kəndi ərazidə inzibati- təsərrüfat mərkəzi olmuşdur, kəndin iqtisadiyyatı kənd təsərrüfatı, heyvandarlıq-maldarlıq,üzümçülük, əkinçilik, meşə təsərrüfatı olmuşdur. Vənətlilər vaxtilə Zəngilan rayonunun ,habelə respublikanın rayon və şəhərlərinin təsərrüfat, iqtisadi, ictimai-siyasi həyatında fəal olmuşlar və hazırda da olmaqdadırlar.
Mənbələr
- Azərbaycan Toponimlərinin Ensiklopedik lüğəti. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu. Bakı,2007.
- Tariximiz (Açıqlanmamış mövzuları ilə). Süleyman Əliyarlı, Bakı,2012.
- Zəngəzur Toponimləri. Musa Urud. Bakı, 2012.
- Naxçıvan oykonimləri (1590–2007-ci illərin materialları əsasında), Adil Bağırov Bakı,2008.
İstinadlar
- Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. "İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı" (PDF) (az.). stat.gov.az. 2019. 2020-04-16 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2020-04-16.
- Vənədli // Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti. II cild. Bakı: Şərq-Qərb. 2007. 304. ISBN .
- "Xocavənd, Cəbrayıl və Zəngilanın bu kəndləri azad edildi". 2021-09-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-10-23.
 | Zəngilan rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
 | Kənd ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Venetli Azerbaycan Respublikasinin Zengilan rayonunun Venetli kend inzibati erazi dairesinde kend Venedli39 09 14 sm e 46 38 14 s u Olke AzerbaycanRayon Zengilan rayonuTarixi ve cografiyasiMerkezin hundurluyu 530 mSaat qursagi UTC 04 00Xeriteni goster gizle VenedliTarixiVenetli kendi tepeli duzenlikdedir Vaxtile Ordubad rayonunun Venend kendinden gelmis aileler evvelce Qubadli rayonunun Dondarli kendinin qerbinde Dagbasi Venetli kendini salmis sonralar ise indiki eraziye kocmusler Oykonim Venendden gelenler venendliler menasindadir Kendde 1993 cu ile qeder ermeni qesbkarlari terefinden isgalinadek orta mekteb usaq bagcasi etraf 15 kende xidmet gosteren 50 carpayiliq xestexana etraf 7 kende xidmet gosteren poct ve ATS kitabxana klub magazalar baytarliq mualicexanasi ve diger sosial obyektler olmusdur 1993 ci ilde Ermenistan Respublikasi Silahli Quvveleri terefinden isgal edilib 2020 ci ilin 23 oktyabrinda Azerbaycan Silahli Quvveleri terefinden isgaldan azad edilib CografiyasiVenedli kendi Zengilan rayon merkezinden 14 km simal qerbde Eleddin Aladin deresi erazisinde Susen mesesinin eteyinde yerlesir Bir terefden Susendagi diger terefden Utelgi dagi ve Caxmaq dagi ile ehatelenib Menbeyini Susendagi silsilesinden goturen Susen cayi Venetlini kecerek serqe dogru uzanib gedir ve Qubadli rayonu erazisinden kecerek Araz cayina tokulur Venetli kendi Zengilan rayonunun boyuk eraziye malik kendlerinden olaraq kendin genis ekin bicin otlaq saheleri mese erazisi iki boyuk suni golu olubdur Adicekilen iki boyuk suni golun olmasi Susen cayinin ilboyu coxsululuguna sebeb olub ve hem Venetlinin hem de qonsu kendlerin teserrufatinin inkisafina xidmet edib Venetli kendi cenubdan Genlik Malatkesin Tagli kendleri qerbden Aladin Samli Dere Giletag kendleri simaldan Boyuk Giletag Iskenderbeyli kendleri serqden Mirzehesenli Muganli Qaraqoyunlu kendleri ile hemserheddir Kend deniz seviyyesinden 550 metr yukseklikdedir EhalisiIsgaladek 1993 kendde 90 ev 495 nefer ehali olmusdur Xeyli venetliler Zengilan rayon merkezinde yasamislar Baki ve Sumqayit seherlerine bezi aileler Qarabaga miqrasiya etmisler hazirda da 2020 ci il venetliler esasen Baki ve Sumqayit seherlerinde yasayirlar Tarixi qaynaqlara gore venetliler 1820 1830 cu illerde Ordubadin Venend kendinden kocub gelen qardaslarin neslinden toremedirler Venet li burada li mensubsiyyet sekilcisi Venendden oldugunu gosterir Ilk kocub gelenler Zengezurda Qubadlinin Dondarli kendi erazisinde meskunlasiblar Dagbasi venetlilerin bir hissesi Kerbalayi Mehdiqulu nesli hemin kendde qalibdir esas ehalisi ise indiki Venetli kendi erazisine kocubler Venetlilerin dede baba yurdu olan Venend kendi Ordubadin qedim kendlerinden biridir Venendler qedim turk tayfalaridir antik muelliflerin Herodot Tit Livi Tarsit El Mesudi Qardizi eserlerinde venendler haqqinda melumatlara rast gelinir Bu oykonim qedim turkdilli bulqarlardan Vahandur Vend adi ile baglidir Qafqazdan simalda ve Qara deniz sahillerinde yasamis bulqarlar II esrde Cenubi Qafqaz erazisine gelmis ve binasini qoyduqlari yasayis yerlerini de tayfanin bascisinin adi ile Venend adlandirmislar XII esrde Qars eyaletinde Venend mahali qeyde alinmisdir Erken orta esrlerde oradan gelmis ailelerin Naxcivanda Ordubadda meskunlasmasi neticesinde Venend yaranmisdir Qudsi Venendi bu kendde dogulmusdur Nesreddin Tusinin de bu kendden olmasi barede melumatlar vardir 1820 1830 cu illerde Ordubadin Venend kendinden Zengilana gelen aileler yasadiqlari meskeni Venetli adlandirmislar Butun venetliler bir birileri ile qan qohumudurlar bele ki emiusaqlarinin esasen Molla Kazim Ismayil Ali Kerbalayi Mehdiqulu neslinden torenen kend ehalisi hemise kompakt birge yasayisa malik olmuslar Qedim turk tayfalari olan venendlerin enenelerine sadiq qalaraq venetliler de hemise qocaq mubariz cesur olmuslar Venetli kendini qerbden Ermenistanin Kafan kendleri ile mese zolagi ayirirdi ve bu kendlerle venetlilerin munaqisesi her zaman davam edib 1905 1907 ci 1920 1940 ci 1950 1960 ci illerdeVenetlinin cesur ogullari hemise hiyleger fitnekar ermeni quldurlarinin burnunu ovublar erazide dusmencilik eden ermeni quldurlarini mehv edibler XX esrin 20 30 cu illerinde ermenilerle venetliler arasinda munaqiseler siddetlenib erazinin mal mulkune tamah salan ermenileri venetliler hemise yerinde otuzdurublar onlari hemise qorxuda saxlayiblar nece deyerler oz qanunlarina tabe etdiribler Mesele burdadir ki ermenilerin ozleri de bu fakti hemise etiraf edibler Hemin illerde sovet imperiyasinin casuslari NKVD terefinden ermeni quldurlari ile feal vurusmalarina gore Venetlinin 38 cesur oglu hebs olunub onlardan bezileri helak olub bir necesi xebersiz etersiz itkin dusubler Boyuk Veten muharibesinde 1941 1945 Venetliden 28 nefer istirak etmis 13 nefer helak olmusdur 1989 1993 cu illerde erazide olan milli ordumuzun merkezi de Venetlide yerlesmisdir ermenilerle vurusda Venetliden 6 nefer sehid olmusdur 2020 ci ilin oktyabrinda torpaqlarimizin isgaldan azad olunmasi ugrunda geden 44 gunluk doyuslerde 2 nefer sehid olub IqtisadiyyatiVenetli kendi erazide inzibati teserrufat merkezi olmusdur kendin iqtisadiyyati kend teserrufati heyvandarliq maldarliq uzumculuk ekincilik mese teserrufati olmusdur Venetliler vaxtile Zengilan rayonunun habele respublikanin rayon ve seherlerinin teserrufat iqtisadi ictimai siyasi heyatinda feal olmuslar ve hazirda da olmaqdadirlar MenbelerAzerbaycan Toponimlerinin Ensiklopedik lugeti Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasi Nesimi adina Dilcilik Institutu Baki 2007 Tariximiz Aciqlanmamis movzulari ile Suleyman Eliyarli Baki 2012 Zengezur Toponimleri Musa Urud Baki 2012 Naxcivan oykonimleri 1590 2007 ci illerin materiallari esasinda Adil Bagirov Baki 2008 IstinadlarAzerbaycan Respublikasinin Dovlet Statistika Komitesi Inzibati erazi bolgusu tesnifati PDF az stat gov az 2019 2020 04 16 tarixinde PDF Istifade tarixi 2020 04 16 Venedli Azerbaycan toponimlerinin ensiklopedik lugeti II cild Baki Serq Qerb 2007 304 ISBN 978 9952 34 156 0 Xocavend Cebrayil ve Zengilanin bu kendleri azad edildi 2021 09 26 tarixinde Istifade tarixi 2020 10 23 Zengilan rayonu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Kend ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin