Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Vəli Can (d. 1580-ci ildən əvvəl - ö. 1600) — təbrizli rəssam. Osmanlı imperiyasında fəaliyyət göstərmiş və əsərləri ilə məşhurlaşmışdır.
| Vəli Can | |
|---|---|
| Doğum yeri | |
| Fəaliyyəti | rəssam |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Osmanlı tarixçisi bildirdiyinə görə, Vəli Can Təbrizdə dünyaya gəlmiş, 1580-ci ildə İstanbula köçmüşdür. Tarixçinin bildirdiyinə görə, onun müəllimi məşhur Səfəvi rəssamı olmuşdur. III Muradın hakimiyyəti dövründə saz üslubu özünün çiçəklənmə dövrünü yaşamaqda idi. Vəli Can III Murad üçün tərtib edilmiş albomlarla əlaqəli sonrakı 16-cı əsrin sonlarında yaşamış rəssamların ən görkəmlisidir. O, sultan üçün çalışıb və yaratdığı albom səhifələri "az-çox spekulyativ olsa da, ona aid edilir". O, ilk növbədə fiqurlu mövzularla maraqlanırdı. Bir çox əsərin onun tərəfindən çəkilməsinə şübhələr var idi. Lakin incəsənət tarixçisi Valter B. Denni Topqapı muzeyindəki bəzi əsərləri araşdırması zamanı onun imzasını aşkarladı. Bu yarpaqlarda quş və qrotesk baş təsvirində kiçik gizli imzadan ibarət idi. Bu imza aşkar edildikdən sonra onun digər üç rəsmin də ona aid olduğu aşkar edildi (Topkapı Sarayı. Kitabxana., H. 2147, fol. 23v və H. 2162, fol. 8v; Jacquemart-Andre, MS. 261). Şeyla R. Kanbiyə görə:
Yarpaq kənarlarının yuvarlaq dişləri və yarpaqların sünbüllərini meydana gətirən qalın, qara süpürgə xətləri bu təsvirləri düzbucaqlı şəkildə saza [üslubuna] yerləşdirir...Vəli Canın imzalı rəsmindəki qrotesk baş aydın şəkildə mentorunun üslubundan götürülüb.
Mustafa Əli iddia edirdi ki, Vəli Canın rəssam kimi töhfələrinə baxmayaraq, onun üslubu inkişaf etməmişdi. Rəssamın adı Osmanlı saray emalatxanasının 1595-1596 və 1596-1597-ci illərə aid maaş cədvəlində də yer alır. Bu cədvəllərə əsasən onun gündəlik 7-9 axça maaş aldığı məlumdur. Maaşın miqdarı o dönəm üçün orta hesab edilə bilər və Mustafa Əlinin dəyərləndirməsini doğrulayan fakt ola bilər. Vəli Can daha çox Şahqulu üslubunda mələk (pəri) fiqurları və müəllimi Siyavuş ənənəsindəki gənc kişi fiqurları ilə tanınır. Onun adı Osmanlı dünyasında məşhur olmuş və anidən incəsənət bazarı qiymətləndirmələrində inqilabı dəyişiklikıərə yol açmışdır. Vəli Can Orxan Pamukun "Mənim adım qırmızı" romanındakı "Zeytun" obrazının tarixi şablonu olmuşdur.
-
![image]()
“Vəli Can” imzalı ornamental rəsm. İstanbul, təx. 1580-90. Bu, rəsmin yuxarı sol küncündəki çiçəkdə Vəli Canın imzası vardır. Bu rəssamın orijinal imzasının məlum olduğu yeganə bilinən əsərdir. Topqapı Saray Kitabxanası -
![image]()
Topqapı Saray Kitabxanasındakı bir albomdan palmet bəzək, H. 2147 f. 23v. -
![image]()
Şahzadə və xahişçi. Sultan Məhəmməd tərəfindən orijinal rəsmə əsaslanmaqdadır. Metropoliten muzeyi -
![image]()
Mənzərədə gənc şahin ovçuları. Metropoliten muzeyi -
![image]()
Qadın portreti. Vəli Can və ya onun ətrafından biri tərəfindən çəkilmiş rəsm əsəri, təxminən 1585-ci il. -
![image]()
Qadın qızılgül ilə. Gümanki Vəli Can məktəbindən biri tərəfindən çəkilmişdir. -
![image]()
Gənc şahin ovçusu. Vəli Canın üslubunda çəkilmişdir. Təxminən 1580-ci il. .
Qeydlər
- 16-cı əsr Osmanlı İmperiyasında bitki mənşəli ornament üslubudur və onunla əlaqəli sənət üslubudur.
Həmçinin bax
İstinadlar
- https://doi-org.wikipedialibrary.idm.oclc.org/10.1093/gao/9781884446054.article.T088521.
- Canby, 2003
- Saz, 2003
- Bloom və Blair, 2009
- Akin-Kivanç, 2011. səh. 272
- Fock, 2009
- Denny. səh. 113
Mənbə
- Gisela Fock. Veli Can. y K. G. Saur. 2009.
- Edited by: Jonathan M. Bloom and Sheila S. Blair. The Grove Encyclopedia of Islamic Art and Architecture. Oxford University Press. 2009. ISBN . ([[:Category:|link]])[[Category:]]
- Sheila R. Canby. Veli Can. Grove Art Online. 2003.
- Esra Akin-Kivanç. Mustafa Âli's Epic Deeds of Artists. Brill. 2011. ISBN .
- Walter B. Denny. Dating Ottoman Turkish Works in the Saz Style. Muqarnas. 1983.
- Saz [Turk.: ‘reed’]. Oxford Art Online. 2003.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Veli Can d 1580 ci ilden evvel o 1600 tebrizli ressam Osmanli imperiyasinda fealiyyet gostermis ve eserleri ile meshurlasmisdir Veli CanDogum yeri TebrizFealiyyeti ressam Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiOsmanli tarixcisi bildirdiyine gore Veli Can Tebrizde dunyaya gelmis 1580 ci ilde Istanbula kocmusdur Tarixcinin bildirdiyine gore onun muellimi meshur Sefevi ressami olmusdur III Muradin hakimiyyeti dovrunde saz uslubu ozunun ciceklenme dovrunu yasamaqda idi Veli Can III Murad ucun tertib edilmis albomlarla elaqeli sonraki 16 ci esrin sonlarinda yasamis ressamlarin en gorkemlisidir O sultan ucun calisib ve yaratdigi albom sehifeleri az cox spekulyativ olsa da ona aid edilir O ilk novbede fiqurlu movzularla maraqlanirdi Bir cox eserin onun terefinden cekilmesine subheler var idi Lakin incesenet tarixcisi Valter B Denni Topqapi muzeyindeki bezi eserleri arasdirmasi zamani onun imzasini askarladi Bu yarpaqlarda qus ve qrotesk bas tesvirinde kicik gizli imzadan ibaret idi Bu imza askar edildikden sonra onun diger uc resmin de ona aid oldugu askar edildi Topkapi Sarayi Kitabxana H 2147 fol 23v ve H 2162 fol 8v Jacquemart Andre MS 261 Seyla R Kanbiye gore Yarpaq kenarlarinin yuvarlaq disleri ve yarpaqlarin sunbullerini meydana getiren qalin qara supurge xetleri bu tesvirleri duzbucaqli sekilde saza uslubuna yerlesdirir Veli Canin imzali resmindeki qrotesk bas aydin sekilde mentorunun uslubundan goturulub Mustafa Eli iddia edirdi ki Veli Canin ressam kimi tohfelerine baxmayaraq onun uslubu inkisaf etmemisdi Ressamin adi Osmanli saray emalatxanasinin 1595 1596 ve 1596 1597 ci illere aid maas cedvelinde de yer alir Bu cedvellere esasen onun gundelik 7 9 axca maas aldigi melumdur Maasin miqdari o donem ucun orta hesab edile biler ve Mustafa Elinin deyerlendirmesini dogrulayan fakt ola biler Veli Can daha cox Sahqulu uslubunda melek peri fiqurlari ve muellimi Siyavus enenesindeki genc kisi fiqurlari ile taninir Onun adi Osmanli dunyasinda meshur olmus ve aniden incesenet bazari qiymetlendirmelerinde inqilabi deyisiklikiere yol acmisdir Veli Can Orxan Pamukun Menim adim qirmizi romanindaki Zeytun obrazinin tarixi sablonu olmusdur Veli Can imzali ornamental resm Istanbul tex 1580 90 Bu resmin yuxari sol kuncundeki cicekde Veli Canin imzasi vardir Bu ressamin orijinal imzasinin melum oldugu yegane bilinen eserdir Topqapi Saray Kitabxanasi Topqapi Saray Kitabxanasindaki bir albomdan palmet bezek H 2147 f 23v Sahzade ve xahisci Sultan Mehemmed terefinden orijinal resme esaslanmaqdadir Metropoliten muzeyi Menzerede genc sahin ovculari Metropoliten muzeyi Qadin portreti Veli Can ve ya onun etrafindan biri terefinden cekilmis resm eseri texminen 1585 ci il Qadin qizilgul ile Gumanki Veli Can mektebinden biri terefinden cekilmisdir Genc sahin ovcusu Veli Canin uslubunda cekilmisdir Texminen 1580 ci il Qeydler16 ci esr Osmanli Imperiyasinda bitki menseli ornament uslubudur ve onunla elaqeli senet uslubudur Hemcinin baxSahqulu ressam Istinadlarhttps doi org wikipedialibrary idm oclc org 10 1093 gao 9781884446054 article T088521 Canby 2003 Saz 2003 Bloom ve Blair 2009 Akin Kivanc 2011 seh 272 Fock 2009 Denny seh 113MenbeGisela Fock Veli Can y K G Saur 2009 Edited by Jonathan M Bloom and Sheila S Blair The Grove Encyclopedia of Islamic Art and Architecture Oxford University Press 2009 ISBN 9780195309911 Category link Category Sheila R Canby Veli Can Grove Art Online 2003 Esra Akin Kivanc Mustafa Ali s Epic Deeds of Artists Brill 2011 ISBN 978 90 47 44107 6 Walter B Denny Dating Ottoman Turkish Works in the Saz Style Muqarnas 1983 Saz Turk reed Oxford Art Online 2003