Vladimir iqoreviç Arnold rus Влади мир И горевич Арно льд 12 iyun 1937 Odessa 3 iyun 2010 XII arondisman Paris elmin din

Vladimir İqoreviç Arnold (rus. Влади́мир И́горевич Арно́льд, 12 iyun 1937^[…], Odessa^[…] – 3 iyun 2010^[…], XII arondisman (Paris)) — elmin dinamik sistemlər, hamar inikasların məxsusiyyət nəzəriyyəsi, topologiya, cəbri həndəsə və klassik mexanika kimi sahələrində çalışmış Rusiya riyaziyyatçısı.

Vladimir Arnold
rus. Владимир Игоревич Арнольд
Vladimir Arnold 2008-ci ildə
Doğum tarixi	12 iyun 1937(1937-06-12)^[…]
Doğum yeri	Odessa, Odessa vilayəti, Ukrayna SSR, SSRİ^[…]
Vəfat tarixi	3 iyun 2010(2010-06-03)^[…](72 yaşında)
Vəfat yeri	XII arondisman (Paris), Paris, İl de Frans, Fransa metropoliyası, Fransa
Vəfat səbəbi	peritonit
Dəfn yeri	Novodeviçye qəbiristanlığı
Elm sahəsi	Riyaziyyat
Elmi dərəcəsi	fizika-riyaziyyat elmləri doktoru
Elmi adı	REA-nın akademikləri^[d]
İş yerləri	Paris-Dofin Universiteti, Moskva Dövlət Universiteti (1963–1987), Utrext Universiteti (1990–1990)
Təhsili	Moskva Dövlət Universiteti Mexanika-riyaziyyat fakültəsi^[d], Moskva Dövlət Universiteti
Elmi rəhbəri	Andrey Kolmoqorov
Tanınmış yetirmələri	, , , ,
Üzvlüyü	London Kral Cəmiyyəti (1988–), QDR Elmlər Akademiyası^[d], Fransa Elmlər Akademiyası, ABŞ Milli Elmlər Akademiyası (1983–), Rusiya Elmlər Akademiyası, SSRİ Elmlər Akademiyası, Amerika İncəsənət və Elmlər Akademiyası, Dei Linçei Akademiyası
Mükafatları
mi.ras.ru/~arnold
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

Atası, riyaziyyatçı İqor Vladimiroviç Arnold (1900—1948) RSFSR Pedaqoji Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü və Moskva Dövlət Universitetinin professoru olmuşdur. Anası, mədəniyyətşünas Nina Aleksandrovna Arnold (1909—1986) Puşkin muzeyində işləmişdir.

Hələ Moskva Dövlət Universitetinin üçüncü kursunda təhsil alarkən müəllimi Andrey Kolmoqorov ilə birlikdə Hilbertin on üçüncü problemini həll edərək dünya riyaziyyat ictimaiyyəti tərəfindən tanınmağa başlayan Arnold 1961-ci ildə namizədlik, 1963-cü ildə isə doktorluq dissertasiyasını müdafiə etmişdir. Onun "Klassik və səma mexanikasında hərəkətin dayanıqlılığı məsələləri" adlı doktorluq dissertasiyası sonralar yaradıcıları Kolmoqorov, Arnold və Mozerin şərəfinə adlandırılmış KAM-nəzəriyyənin əsas mənbələrindən biri olmuşdur.

Arnold 1961-ci ildən 1986-cı ilə qədər Moskva Dövlət Universitetinin Mexanika-riyaziyyat fakültəsində, 1986-cı ildən ömrünün sonuna qədər Steklov adına Riyaziyyat İnstitutunda, 1993-cü ildən 2004-cü ilə qədər isə paralel olaraq Paris-Dofin Universitetində işləmişdir. Rusiyalı alimlər arasında ən çox istinad olunan alimdir.

Əsas mükafatları

Moskva riyaziyyat cəmiyyətinin mükafatı (1958)
Lenin mükafatı (1965, Andrey Kolmoqorov ilə birgə)
(1982, ilə birgə)
(2001)
Rusiya Federasiyasının Dövlət mükafatı (2007)
(2008, ilə birgə)

Fəxri adları

Arnold 1984-cü ildə SSRİ Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü, 1990-cı ildə isə həqiqi üzvü seçilmişdir. Həmçinin London Riyaziyyat Cəmiyyətinin (1976) fəxri üzvü, ABŞ Milli Elmlər Akademiyasının (1983), Paris Elmlər Akademiyasının (1984), London Kral Cəmiyyətinin (1988), Amerika Fəlsəfə Cəmiyyətinin (1990) xarici üzvü olmuşdur.

1981-ci ildə kiçik planetlərdən biri onun şərəfinə 10031 Vladarnolda adlandırılmışdır.

İstinadlar

Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
http://www.telegraph.co.uk/news/obituaries/science-obituaries/7886200/Vladimir-Arnold.html.
http://www.heraldsun.com.au/news/breaking-news/numbers-up-as-top-mathematician-vladimir-arnold-dies/story-e6frf7jx-1225875367896.
Catalogus Professorum Academiae Rheno-Traiectinae.
Mathematics Genealogy Project (ing.). 1997.
Anosov D. B., Bolibrukh A. A., Faddeev L. D., Gonchar A. A., Gromov M. L., Gusein-Zade S. M., Il'yashenko Y. S., Khesin B. A., Khovanskii A. G., Kontsevich M. L. və b. Vladimir Igorevich Arnol'd (on his sixtieth birthday). // Russian Mathematical Surveys Steklov Institute of Mathematics, 1997. C. 52, burax. 5. S. 1117–1139. ISSN 0036-0279; 1468-4829; 0042-1316; 2305-2872 doi:10.1070/RM1997V052N05ABEH002106
This Mathematical Month - June: A Brief Look at Past Events and Episodes in the Mathematical Community. Amerika Riyaziyyat Cəmiyyəti.
"Arxivlənmiş surət". 2022-05-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-01-25.
"Uşaqlar üçün ensiklopediya. Riyaziyyat.", Bakı, "Şərq-Qərb", 2008. səh.604
Мемориальный список 2022-10-01 at the Wayback Machine, Индексы цитирования работ российских учёных.

Xarici keçidlər

Steklov adına Riyaziyyat İnstitutunun saytındakı şəxsi səhifəsi
Moskva Kəsilməz Riyazi Təhsil Mərkəzinin saytında ona həsr olunmuş səhifə
Math-Net.ru portalındakı səhifəsi

[_147a86597ee496d2-1] Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.

[_582954922b39b345-2] ttp://www.telegraph.co.uk/news/obituaries/science-obituaries/7886200/Vladimir-Arnold.html.

[_12c052c13ae7712d-3] ttp://www.heraldsun.com.au/news/breaking-news/numbers-up-as-top-mathematician-vladimir-arnold-dies/story-e6frf7jx-1225875367896.

[_1ebbab09bf17b536-4] Catalogus Professorum Academiae Rheno-Traiectinae.

[_12304890e1ef12b6-5] Mathematics Genealogy Project (ing.). 1997.

[_dc174fc796d81478-6] Anosov D. B., Bolibrukh A. A., Faddeev L. D., Gonchar A. A., Gromov M. L., Gusein-Zade S. M., Il'yashenko Y. S., Khesin B. A., Khovanskii A. G., Kontsevich M. L. və b. Vladimir Igorevich Arnol'd (on his sixtieth birthday). // Russian Mathematical Surveys Steklov Institute of Mathematics, 1997. C. 52, burax. 5. S. 1117–1139. ISSN 0036-0279; 1468-4829; 0042-1316; 2305-2872 doi:10.1070/RM1997V052N05ABEH002106

[_7f8928ec88d4576b-7] This Mathematical Month - June: A Brief Look at Past Events and Episodes in the Mathematical Community. Amerika Riyaziyyat Cəmiyyəti.

[8] "Arxivlənmiş surət". 2022-05-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-01-25.

[9] "Uşaqlar üçün ensiklopediya. Riyaziyyat.", Bakı, "Şərq-Qərb", 2008. səh.604

[10] Мемориальный список 2022-10-01 at the Wayback Machine, Индексы цитирования работ российских учёных.