Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Vittiq reaksiyası — aldehidlərin və ya ketonların fosforilidləri və ya vittiq reaktivləri ilə kimyəvi reaksiyasıdır ki, bu da alken və ya alen və üçfenilfosfin oksid meydana gəlməsinə səbəb olur.
Reaksiya 1954-cü ildə Georg Vittiq tərəfindən aşkar edilmişdir. Bu reaksiyanın kəşfinə görə 1979-cu ildə kimya üzrə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür.
Vittiq reaksiyası alkenlər əldə etmək üçün üzvi sintezdə geniş istifadə olunur.
Reaksiyanın mexanizmi
Ilid 1-in karbonil birləşməsinə nukleofıl əlavə edilməsi nəticəsində betain 3 əmələ gəlir. Bu C-C rabitəsi ətrafında mərhələ 4-ə səbəb olan sərbəst fırlanma sayəsində baş verir. Sonuncu mərhələdə dörd üzvlü oksafosfetan halqa əmələ gətirərək sürətlə və əksinə olaraq izomerləşə bilər. (şəkil 5). Üçfenilfosfin oksidnin (formul 6) 7 formulu ilə qarşılıqlı reaksiyası formul 7 — nin Z-izomerinin əmələ gəlməsinə səbəb olur.
Betain 4-ün oksafosfetan 5-ə izomerləşməsi reaksiya sürətini azaldır. İlidin karbonil qrupuna nukleofil birləşməsi reaksiyasının sürəti ilidin təbiətindən çox asılıdır. Əvəz olunmamış ilidin (R1 = H) birləşməsində aldehid və ketonların böyük əksəriyyəti nin iştirakı iləreaksiya tez baş verir. Lakin, "sabit Vittiq reaktivləri" iştirakında (R1 = elektron akseptor qrupu) nükleofil birləşmənin sürəti əhəmiyyətli dərəcədə azalır ki, bu da ümumiyyətlə reaksiya sürətinin azalmasına səbəb olur. Alkenin E-izomeri şəklində olan məhsulun miqdarı da artır. Bundan əlavə, "stabilləşdirilmiş Vittiq reaktivləri" iştirakında maneə olan aldehidlər və ketonlarla qarşılıqlı təsirdə olmur Məhsulun əmələ gəlməsi bir sıra aralıq birləşmələrin alınması prosesindən sonra baş verir. Bu aralıq məhsullar reaksiya gedişində əmələ gəlir və özbaşına parçalanır. Nəticə olaraq, Vittiq reaksiyası daha bir olefinləşmə reaksiyasıdır, lakin Julius reaksiyasından və ya Peterson reaksiyasından fərqli olaraq, bir mərhələdə baş verir və buna görə daha çox istifadə olunur.
Fosfor ilidlərinin alınması
Vittiq reaktivləri üçfenilfosfinin alkil halogenidlərlə reaksiyası nəticəsində əmələ gələn müvafiq fosfonyum duzlarından hazırlanır. Fosfonyum duzları n-butillitium kimi güclü əsaslarla regenerasiya olunur:
- [Ph3P+CH2R]X− + C4H9Li → Ph3P=CHR + LiX + C4H10
Mənbə
- ↑ Georg Wittig, Ulrich Schöllkopf. Über Triphenyl-phosphin-methylene als olefinbildende Reagenzien I (нем.) // Chemische Berichte (англ.)русск. : magazin. — 1954. — Bd. 87. — S. 1318. — doi:10.1002/cber.19540870919.
- ↑ Georg Wittig, Werner Haag. Über Triphenyl-phosphin-methylene als olefinbildende Reagenzien II (нем.) // Chemische Berichte (англ.)русск. : magazin. — 1955. — Bd. 88. — S. 1654–1666. — doi:10.1002/cber.19550881110.
- ↑ Maercker, A. Org. React. 1965, 14, 270–490. (Review)
- ↑ W. Carruthers, Some Modern Methods of Organic Synthesis, Cambridge University Press, Cambridge, UK, 1971, pp81–90. ()
- ↑ R. W. Hoffmann. Wittig and His Accomplishments: Still Relevant Beyond His 100th Birthday (англ.) // Angewandte Chemie: journal. — 2001. — Vol. 40, no. 8. — P. 1411–1416. — doi:10.1002/1521–3773(20010417)40:8<1411::AID-ANIE1411>3.0. CO;2-U.
- Maryanoff B. E., Reitz A. B. The Wittig olefination reaction and modifications involving phosphoryl-stabilized carbanions. Stereochemistry, mechanism, and selected synthetic aspects (англ.) // Chem. Rev. — 1989. — Vol. 89, no. 4. — P. 863–927. — doi:10.1021/cr00094a007.
- Byrne P. A., Gilheany D. G. The modern interpretation of the Wittig reaction mechanism (англ.) // Chem. Soc. Rev. — 2013. — Vol. 42. — P.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vittiq reaksiyasi aldehidlerin ve ya ketonlarin fosforilidleri ve ya vittiq reaktivleri ile kimyevi reaksiyasidir ki bu da alken ve ya alen ve ucfenilfosfin oksid meydana gelmesine sebeb olur Reakciya Vittiga Reaksiya 1954 cu ilde Georg Vittiq terefinden askar edilmisdir Bu reaksiyanin kesfine gore 1979 cu ilde kimya uzre Nobel mukafatina layiq gorulmusdur Vittiq reaksiyasi alkenler elde etmek ucun uzvi sintezde genis istifade olunur Reaksiyanin mexanizmiIlid 1 in karbonil birlesmesine nukleofil elave edilmesi neticesinde betain 3 emele gelir Bu C C rabitesi etrafinda merhele 4 e sebeb olan serbest firlanma sayesinde bas verir Sonuncu merhelede dord uzvlu oksafosfetan halqa emele getirerek suretle ve eksine olaraq izomerlese biler sekil 5 Ucfenilfosfin oksidnin formul 6 7 formulu ile qarsiliqli reaksiyasi formul 7 nin Z izomerinin emele gelmesine sebeb olur The mechanism of the Wittig reaction Betain 4 un oksafosfetan 5 e izomerlesmesi reaksiya suretini azaldir Ilidin karbonil qrupuna nukleofil birlesmesi reaksiyasinin sureti ilidin tebietinden cox asilidir Evez olunmamis ilidin R1 H birlesmesinde aldehid ve ketonlarin boyuk ekseriyyeti nin istiraki ilereaksiya tez bas verir Lakin sabit Vittiq reaktivleri istirakinda R1 elektron akseptor qrupu nukleofil birlesmenin sureti ehemiyyetli derecede azalir ki bu da umumiyyetle reaksiya suretinin azalmasina sebeb olur Alkenin E izomeri seklinde olan mehsulun miqdari da artir Bundan elave stabillesdirilmis Vittiq reaktivleri istirakinda manee olan aldehidler ve ketonlarla qarsiliqli tesirde olmur Mehsulun emele gelmesi bir sira araliq birlesmelerin alinmasi prosesinden sonra bas verir Bu araliq mehsullar reaksiya gedisinde emele gelir ve ozbasina parcalanir Netice olaraq Vittiq reaksiyasi daha bir olefinlesme reaksiyasidir lakin Julius reaksiyasindan ve ya Peterson reaksiyasindan ferqli olaraq bir merhelede bas verir ve buna gore daha cox istifade olunur Fosfor ilidlerinin alinmasi Vittiq reaktivleri ucfenilfosfinin alkil halogenidlerle reaksiyasi neticesinde emele gelen muvafiq fosfonyum duzlarindan hazirlanir Fosfonyum duzlari n butillitium kimi guclu esaslarla regenerasiya olunur Ph3P CH2R X C4H9Li Ph3P CHR LiX C4H10Menbe Georg Wittig Ulrich Schollkopf Uber Triphenyl phosphin methylene als olefinbildende Reagenzien I nem Chemische Berichte angl russk magazin 1954 Bd 87 S 1318 doi 10 1002 cber 19540870919 Georg Wittig Werner Haag Uber Triphenyl phosphin methylene als olefinbildende Reagenzien II nem Chemische Berichte angl russk magazin 1955 Bd 88 S 1654 1666 doi 10 1002 cber 19550881110 Maercker A Org React 1965 14 270 490 Review W Carruthers Some Modern Methods of Organic Synthesis Cambridge University Press Cambridge UK 1971 pp81 90 ISBN 0 521 31117 9 R W Hoffmann Wittig and His Accomplishments Still Relevant Beyond His 100th Birthday angl Angewandte Chemie journal 2001 Vol 40 no 8 P 1411 1416 doi 10 1002 1521 3773 20010417 40 8 lt 1411 AID ANIE1411 gt 3 0 CO 2 U Maryanoff B E Reitz A B The Wittig olefination reaction and modifications involving phosphoryl stabilized carbanions Stereochemistry mechanism and selected synthetic aspects angl Chem Rev 1989 Vol 89 no 4 P 863 927 doi 10 1021 cr00094a007 Byrne P A Gilheany D G The modern interpretation of the Wittig reaction mechanism angl Chem Soc Rev 2013 Vol 42 P