Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Adi ərgüdə (lat. Vitex agnus-castus) — viteks cinsinə aid bitki növü.
| Adi ərgüdə | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: ???: Adi ərgüdə | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Təbii yayılması
Şimali Afrika, Avropa, Asiyanın mülayim iqlim zonası və subtropikləri, ön Asiya, Zaqafqaziya, orta Asiyada yayılmışdır.
Botaniki təsviri
Hündürlüyü 4–8 m olan ağacvari koldur. Bitki sıx, yapışıq tükcüklərdən ibarət boz keçəldir. Budaqları qonur, dörd hissəli, kəskin qoxuludur. Yarpaqları iri, uzun saplaqlarda (4 sm), üzbəüz yerləşmiş, barmaqvari mürəkkəb, 5-7 xırda yarpaqlıdır, yalançı zoğları yoxdur. Çiçəkləri çoxsaylı, açıq bənövşəyi, iki dodaqlı, sıx süpürgəvari sünbülvari çiçək quruplarında budaqların uclarında yığılmışdır. Kasacığı beş hissəli, bitişik yarpaqlı, boruvari formalı, uzunluğu 9 mm-dir. Dörd erkəkciyi çiçək tacının üzərindən yuxarı çıxır. Çiçək tacının rəngi zəif mavidir. Meyvəsi qara, dörd yuvalı, şarşəkilli, diametri 3–4 mm olan quru çəyirdəkdir. İyundan oktyabradək çiçəkləyir, oktyabr- noyabrda meyvə verir.
Ekologiyası
Torpağa tələbkar deyil, daşlı, qumlu, gillicəli torpaqlarda bitir, duza davamlıdır. Dəniz səviyyəsindən 400 m hündürlükdə, su mənbələrinin sahillərində, dağ yamaclarında bitir.
Azərbaycanda yayılması
Böyük və Kiçik Qafqazda, Kür-Araz ovalığında, Talışda və Naxçıvan MR-da təbii halda rast gəlinir.
İstifadəsi
Həm dеkоrativ, həmdə bal vеrən bitkikidir. Bütün hissələrində alkоlоidlər, aşı maddələri, vitaminlər, mikrоеlеmеntlər, еfir yağları vardır. Bitkinin budaq və mеyvələrinin dəmlənməsi müхtəlif dəri хəstəliklərində istifadə edilir.
İstinadlar
- Tofiq Məmmədov, “Azərbaycan dendroflorasi” V cild, Baki, “Elm”, 2019, 370 səh.
- Linnæi C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 2. S. 638.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Adi ergude lat Vitex agnus castus viteks cinsine aid bitki novu Adi ergudeElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad AsteridsKlad Deste DalamazciceklilerFesile DalamazkimilerYarimfesile Cins Viteks Adi ergudeBeynelxalq elmi adiVitex agnus castus L 1753Sekil axtarisiITIS 32221NCBI 54477EOL 579727Tebii yayilmasiSimali Afrika Avropa Asiyanin mulayim iqlim zonasi ve subtropikleri on Asiya Zaqafqaziya orta Asiyada yayilmisdir Botaniki tesviriHundurluyu 4 8 m olan agacvari koldur Bitki six yapisiq tukcuklerden ibaret boz keceldir Budaqlari qonur dord hisseli keskin qoxuludur Yarpaqlari iri uzun saplaqlarda 4 sm uzbeuz yerlesmis barmaqvari murekkeb 5 7 xirda yarpaqlidir yalanci zoglari yoxdur Cicekleri coxsayli aciq benovseyi iki dodaqli six supurgevari sunbulvari cicek quruplarinda budaqlarin uclarinda yigilmisdir Kasacigi bes hisseli bitisik yarpaqli boruvari formali uzunlugu 9 mm dir Dord erkekciyi cicek tacinin uzerinden yuxari cixir Cicek tacinin rengi zeif mavidir Meyvesi qara dord yuvali sarsekilli diametri 3 4 mm olan quru ceyirdekdir Iyundan oktyabradek cicekleyir oktyabr noyabrda meyve verir EkologiyasiTorpaga telebkar deyil dasli qumlu gilliceli torpaqlarda bitir duza davamlidir Deniz seviyyesinden 400 m hundurlukde su menbelerinin sahillerinde dag yamaclarinda bitir Azerbaycanda yayilmasiBoyuk ve Kicik Qafqazda Kur Araz ovaliginda Talisda ve Naxcivan MR da tebii halda rast gelinir IstifadesiHem dekorativ hemde bal veren bitkikidir Butun hisselerinde alkoloidler asi maddeleri vitaminler mikroelementler efir yaglari vardir Bitkinin budaq ve meyvelerinin demlenmesi muhtelif deri hesteliklerinde istifade edilir IstinadlarTofiq Memmedov Azerbaycan dendroflorasi V cild Baki Elm 2019 370 seh Linnaei C Species Plantarum lat Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas 1753 C 2 S 638