Verxoyansk ulusu saxa Үөһээ Дьааҥы улууһа Rusiya Federasiyası Saxa Respublikasının ərazisinə daxil olan inzibati rayon i

Verxoyansk ulusu (saxa Үөһээ Дьааҥы улууһа) — Rusiya Federasiyası, Saxa Respublikasının ərazisinə daxil olan inzibati rayon. İnzibati mərkəzi şəhər tipli qəsəbəsidir.

Verxoyansk ulusu


Bayraq^[d]	Gerb

Ölkə

Rusiya

Tarixi və coğrafiyası

Yaradılıb

5 yanvar 1967

Sahəsi

137.400 km²

Saat qurşağı

Vladivostok vaxtı^[d]

Əhalisi

11.352 nəf. (1 yanvar 2018)

Rəsmi sayt

Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Coğrafiyası

Rayonun sahəsi 134.4 min km² -dir. Saxanın şimalında yerləşir. Şərqdə Muom ulusu, cənub-şərqdə Tompon, cənub-qərbdən Kobyay ulusu, qərbdə Even-Bıtantay, şimal-qərbdə Bulun, şimal-şərqdə Ust-Yana ulusları şimal-şərqdə həmsərhəddir.

Cənub və mərkəzi hissədən Yana yaylası, şimal-qərbdən Kular silsiləsi, şərqdən Çerski silsiləsi ilə əhatələnir. Ulusun ərazisi Yana çayı və onun qolları, Adışa (əsas olanlardan biri) və Tuostaax tərəfindən suvarılır.

Yananın orta axarındariya, 68 ° ş.e-də Bunqe-Tollya 1885 st paleolit düşərgəsi 47 min illik yaşa malikdir.

Təbii şərait

İqlimi subarktik, kəskin kontinentaldır. Yanvar ayının orta temperaturu −38 °C ... −48 °C, iyul +15 °C ... + 17 °C arasında dəyişir. Yağıntının miqdarı illik olaraq 150 mm-dən 300 mm-ə qdər ola bilir.

Antarktida xaricindəki havanın ən aşağı temperaturu (−67.8 °C) 1892-ci ilin fevral ayında ulus ərazisində, Verxoyansk şəhərində qeydə alınıb. Verxoyansk Şimal yarımkürəsindəki soyuq qütbü adlanır.

Tarixi

1954-cü ildə rayon mərkəzi Verxoyanskdan Bataqaya köçürülmüşdür.

Əhalisi

Milli tərkib

Əhalinin əsas hissəsi saxalılar təşkil edir. Üstəlik burada ruslar, evenlər və digər millətlərin nümayənələri yaşayır.

2002-ci il siyahıyaalmasına görə ulusun etnik tərkibi: saxalar - 9599 nəfər (70,24%), ruslar - 2756 nəfər (20,17%), ukraynalılar - 403 nəfər (2.95%), evenlər - 376 nəfər (2.75%) və digər millətlər - 532 nəfər ( 3.89%).

Urbanizasiya

Şəhər şəraitində (Verxoyansk şəhəri, Bataqay və Ese-Xaya şəhəri) ulus əhalisinin 43,67% -i yaşayır.

Yerli özünü idarəetmə

Verxoyansk ulusu ərazisinə 3 şəhər və 14 kənd inzibati vahidliyinə ümumilikdə 29 yaşayış məntəqəsi daxildir.

İqtisadiyyat

Sənaye

Ərazidə qalay, stibium, qızıl, gümüş, volfram, mis və digər faydalı qazıntılar vardır. Sovet dövründə burada Bataqay və Ese-Xaya kəndləri yaxınlığında (Kester yatağı da daxil olmaqla) qalay, Lazo kəndindəki qızıl çıxarılırdı. 1990-cı illərdə, ulusda mədən tam eniş vəziyyətinə düşür. 2001-ci ildə Lazo kəndi bağlanır, 2003-cü ildə Ese-Xaya kəndinin bağlanması planlaşdırılsa da, bağlanmaq qərarı verilmir.

Kənd təsərrüfatı

İndi rayonun statusu aqrardır. Ulusun kənd təsərrüfatının əsasını ətlik və südlük maldarlıq, atçılıqı şimal maralı və xəz dəri ticarəti təşkil edir.

İstinadlar

26. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года. Rusiya Dövlət Federal Statistika Xidməti.
Российские учёные: человек заселил Арктику уже 45 тыс. лет назад^{[ölü keçid]}
"Росгидромет: «У Верхоянска есть право официально именоваться Полюсом холода»". Информационное агентство «SakhaNews». 2016-03-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-06-27.
Ведомости Верховного Совета СССР. № 12 (806), 1954 г.
"Закон Республики Саха (Якутия) от 30 ноября 2004 года N 173-З N 353-III «Об установлении границ и о наделении статусом городского и сельского поселений муниципальных образований Республики Саха (Якутия)»". 2019-09-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-06-27.
"Перечень населённых пунктов, входящих в состав сельских и городских поселений Республики Саха (Якутия)". 2013-07-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-01-14.
. Правовой портал «Bestpravo». 2020-06-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-06-27.
. Правовой портал «Bestpravo». 2020-06-27 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-06-27.

[_c042ad426adc2905-1] 26. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года. Rusiya Dövlət Federal Statistika Xidməti.

[2] Российские учёные: человек заселил Арктику уже 45 тыс. лет назад^{[ölü keçid]}

[3] "Росгидромет: «У Верхоянска есть право официально именоваться Полюсом холода»". Информационное агентство «SakhaNews». 2016-03-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-06-27.

[4] Ведомости Верховного Совета СССР. № 12 (806), 1954 г.

[МОЯ-5] "Закон Республики Саха (Якутия) от 30 ноября 2004 года N 173-З N 353-III «Об установлении границ и о наделении статусом городского и сельского поселений муниципальных образований Республики Саха (Якутия)»". 2019-09-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-06-27.

[6] "Перечень населённых пунктов, входящих в состав сельских и городских поселений Республики Саха (Якутия)". 2013-07-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-01-14.

[7] . Правовой портал «Bestpravo». 2020-06-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-06-27.

[8] . Правовой портал «Bestpravo». 2020-06-27 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-06-27.