Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Vasili Vasilyeviç Dokuçayev (17 fevral (1 mart) 1846 – 26 oktyabr (8 noyabr) 1903, Sankt-Peterburq) — rus geoloqu.
| Vasili Dokuçayev | |
|---|---|
| rus. Васи́лий Васи́льевич Докуча́ев | |
 | |
| Doğum tarixi | 17 fevral (1 mart) 1846 |
| Vəfat tarixi | 26 oktyabr (8 noyabr) 1903 (57 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri |
|
| Vətəndaşlığı |  Rusiya |
| Elm sahəsi | geologiya |
| İş yerləri |
|
| Təhsili | ali |
| Mükafatları |  |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
V.V.Dokuçayev Smolensk vilayətinin indiki Sıçov (Milyukovo) kəndində 1846-cı ildə anadan olmuşdur. 1867-ci ildə o, daxil olmaqla geologiya ixtisasını seçir. 1871-ci ildə təhsilini başa vurmaqla Vasili Dokuçayev dördüncü dövr çöküntülərini öyrənməyə başlayır. Tədricən onun marağı yerin üst qatının öyrənilməsinə yönəlir. Dövründə sadəcə olaraq dağ süxurları adlanan torpaqların fiziki-kimyəvi xüsusiyyətlərinin öyrənilməsi gələcəyin mütəxəssisində dərin maraq yaradır.
1872-ci ildən Peterburq Təbiətşünaslar cəmiyyətinin, 1873-cü ildən isə Mineralogiya Cəmiyyətinin həqiqi üzvü olan Vasili Dokuçayev 1871-1877-ci illərdə Volqanın yuxarı hissəsini, Dneprin və Qərbi Dvinanın yuxarı axınlarındakı çay vadilərinin quruluşunu, həmçinin orada olan çöküntüləri tədqiq etmişdir. Daha sonra məhsuldarlığı ilə seçilən qara torpaqların öyrənilməsi tədqiqatçını özünə cəlb edir. 1877-ci ildə qara torpaqlara ilk səyahəti də bununla əlaqədar olmuşdur. O, Rus düzənliyində on min kilometrlərlə məsafəni qət etmiş, minlərlə torpaq nümunələri götürmüş və analizlərdən keçirməklə 1883-cü ildə "Rus qaratorpaqları" əsərini yazmışdır.
Vasili Dokuçayev ilk dəfə olaraq göstərir ki, torpaq bu günə qədər deyilən kimi süxur deyil, o müəyyən təbii coğrafi qanunauyğunluqların qarşılıqlı təsiri altında yaranan keyfiyyətcə yeni bir komponentdir.
Vasili Dokuçayev son ekspedisiyalardan birini Qafqaza həsr etmişdir. O, zonallıq və şaquli zonallıq haqqında elmi fikirlərini irəli sürməklə torpaq coğrafiyası elminə yeniliklər gətirmişdir.
İlk dəfə olaraq Dokuçayev torpağı təbii şəraitlə əlaqəlisurətdə öyrənmiş və sübut etmişdir ki, o da təbiətin digər komponentləri kimi daim dəyişir, inkişaf edir və zənginləşir. Onun fikrincə torpaqəmələgətirən faktorları ayrı-ayrı öyrənməklə yanaşı, onlar arasındakı qarşılıqlı əlaqə qanunauyğunluqları müəyyən edilməlidir.
Vasili Dokuçayevin "Təbii zonalar haqqında biliklər" əsəri (1892) torpaq coğrafiyası ilə yanaşı geobotanika, fiziki coğrafiya, meşəçilik, geokimya elmlərinin inkişafında da dərin izlər buraxmışdır.
Əsərləri
- Докучаев В. В. Теория Дарвина пред судом св. писания, как самого древнего исторического ботанико-зоологического памятника. — [СПб.]: Типография духовного журнала "Странник", 1869.
- Докучаев В. В. Овраги и их значение, 1876.
- Докучаев В. В. Итоги о русском чернозёме, 1877.
- Докучаев В. В. Предварительный отчёт по исследованию юго-западной части чернозёмной полосы России, 1878.
- Докучаев В. В. Предварительный отчёт по исследованию юго-восточной части чернозёмной полосы России, 1879.
- Докучаев В. В. Картография русских почв. Объяснительный текст к почвенной карте Европейской России. — СПб.: Типография Киршбаума, 1879.
- Докучаев В. В. По вопросу о сибирском чернозёме, 1882.
- Докучаев В. В. Схематическая почвенная карта чернозёмной полосы Европейской России. — СПб.: Типография товарищества "Обществ. Польза", 1882.
- Докучаев В. В. Материалы по оценке земель Нижегородской губернии (вып. I—XIV, 1882—86. Докучаеву принадлежат 1 выпуск и некоторые главы XIII, XIV и редакция всего труда)
- Докучаев В. В. Русский чернозём. Отчёт Императорскому Вольному экономическому обществу. — СПб.: Императорское Вольное экономическое общество, 1883.
- Докучаев В. В. О происхождении русского чернозёма, 1884.
- Докучаев В. В. О так называемом юрьевском чернозёме, 1884—85 (2 статьи).
- Докучаев В. В. К вопросу о русском чернозёме, 1885.
- Докучаев В. В. О пользе изучения местной номенклатуры русских почв, 1886.
- Докучаев В. В. Объяснения к почвенной карте Нижегородской губернии, 1887.
- Докучаев В. В. О нормальной оценке почв Европейской России, 1887.
- Докучаев В. В. Методы исследования вопроса: были ли леса в южной степной России? 1888.
- Докучаев В. В. Материалы по оценке земель Полтавской губернии" (выпуски 1—13, 1889—1892).
- Докучаев В. В. К вопросу о соотношениях между возрастом и высотой местности, с одной стороны, характером и распределением чернозёмов, лесных земель и солонцов, с другой. 1891.
- Докучаев В. В. Наши степи прежде и теперь. — СПб.: Типография Е. Евдокимова, 1892.
- Докучаев В. В. О происхождении русского лёсса, 1892.
- Докучаев В. В. К учению о зонах природы. Горизонтальные и вертикальные почвенные зоны. — СПб.: Тип. Санкт-Петербургского градоначальства, 1899.
- Докучаев В. В. О зональности в минеральном царстве (предварительное сообщение) // Записки Императорского Санкт-Петербургского минералогического общества. 1899. Ч. 37, вып. 1. С. 145—158.
- Докучаев В. В. Учение о зонах природы. — М.: Географгиз, 1948. 2012-08-02 at the Wayback Machine
- Докучаев В. В. Сочинения. М.; Л.: Издательство Академии наук СССР. — Т. 1: Работы в области геологии. — 1940.; Т. 2: Статьи и доклады по изучению чернозёма. Картография русских почв. 1876—1885. — 1950.; Т. 3: Русский чернозём. — 1949.; Т. 4: Нижегородские работы. 1882—1887. Ч. 1. — 1950.; Т. 5: Нижегородские работы. 1882—1887. Ч. 2. — 1950.; Т. 6: Преобразование природы степей: работы по исследованию почв и оценке земель, учение о зональности и классификация почв. 1888—1900. — 1951.; Т. 7: Организация почвенных учреждений и вопросы сельского хозяйства в России: статьи и доклады, популярные лекции. — 1953.; Т. 8. Работы и выступления. — 1961.
İstinadlar
- Докучаев Василий Васильевич // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
Mənbə
- Крупеников И. А., Крупеников Л. А. Василий Васильевич Докучаев. — М.: Сельхозгиз, 1950.
- Докучаев В. В. Сочинения. — М.; Л.: Издательство Академии наук СССР. — Т. 9: Жизнь и деятельность В. В. Докучаева. Библиография трудов. — 1961.
- Кирьянов Г. Ф. Василий Васильевич Докучаев, 1846—1903. — М.: Наука, 1966.
Xarici keçidlər
- Сайт факультета почвоведения МГУ
- Сайт кафедры физической географии и ландшафтоведения географического факультета МГУ 2010-12-10 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vasili Vasilyevic Dokucayev 17 fevral 1 mart 1846 26 oktyabr 8 noyabr 1903 Sankt Peterburq rus geoloqu Vasili Dokucayevrus Vasi lij Vasi levich Dokucha evDogum tarixi 17 fevral 1 mart 1846Vefat tarixi 26 oktyabr 8 noyabr 1903 57 yasinda Vefat yeri Sankt Peterburq Rusiya imperiyasiDefn yeri Smolensk luteran qebiristanligi d Vetendasligi RusiyaElm sahesi geologiyaIs yerleri Sankt Peterburq Dovlet Universiteti Sankt Peterburq Imperator Universiteti d Sankt Peterburq Universitetinin Fizika ve Riyaziyyat fakultesi d Tehsili aliMukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiV V Dokucayev Smolensk vilayetinin indiki Sicov Milyukovo kendinde 1846 ci ilde anadan olmusdur 1867 ci ilde o daxil olmaqla geologiya ixtisasini secir 1871 ci ilde tehsilini basa vurmaqla Vasili Dokucayev dorduncu dovr cokuntulerini oyrenmeye baslayir Tedricen onun maragi yerin ust qatinin oyrenilmesine yonelir Dovrunde sadece olaraq dag suxurlari adlanan torpaqlarin fiziki kimyevi xususiyyetlerinin oyrenilmesi geleceyin mutexessisinde derin maraq yaradir 1872 ci ilden Peterburq Tebietsunaslar cemiyyetinin 1873 cu ilden ise Mineralogiya Cemiyyetinin heqiqi uzvu olan Vasili Dokucayev 1871 1877 ci illerde Volqanin yuxari hissesini Dneprin ve Qerbi Dvinanin yuxari axinlarindaki cay vadilerinin qurulusunu hemcinin orada olan cokuntuleri tedqiq etmisdir Daha sonra mehsuldarligi ile secilen qara torpaqlarin oyrenilmesi tedqiqatcini ozune celb edir 1877 ci ilde qara torpaqlara ilk seyaheti de bununla elaqedar olmusdur O Rus duzenliyinde on min kilometrlerle mesafeni qet etmis minlerle torpaq numuneleri goturmus ve analizlerden kecirmekle 1883 cu ilde Rus qaratorpaqlari eserini yazmisdir Vasili Dokucayev ilk defe olaraq gosterir ki torpaq bu gune qeder deyilen kimi suxur deyil o mueyyen tebii cografi qanunauygunluqlarin qarsiliqli tesiri altinda yaranan keyfiyyetce yeni bir komponentdir Vasili Dokucayev son ekspedisiyalardan birini Qafqaza hesr etmisdir O zonalliq ve saquli zonalliq haqqinda elmi fikirlerini ireli surmekle torpaq cografiyasi elmine yenilikler getirmisdir Ilk defe olaraq Dokucayev torpagi tebii seraitle elaqelisuretde oyrenmis ve subut etmisdir ki o da tebietin diger komponentleri kimi daim deyisir inkisaf edir ve zenginlesir Onun fikrince torpaqemelegetiren faktorlari ayri ayri oyrenmekle yanasi onlar arasindaki qarsiliqli elaqe qanunauygunluqlari mueyyen edilmelidir Vasili Dokucayevin Tebii zonalar haqqinda bilikler eseri 1892 torpaq cografiyasi ile yanasi geobotanika fiziki cografiya mesecilik geokimya elmlerinin inkisafinda da derin izler buraxmisdir EserleriDokuchaev V V Teoriya Darvina pred sudom sv pisaniya kak samogo drevnego istoricheskogo botaniko zoologicheskogo pamyatnika SPb Tipografiya duhovnogo zhurnala Strannik 1869 Dokuchaev V V Ovragi i ih znachenie 1876 Dokuchaev V V Itogi o russkom chernozyome 1877 Dokuchaev V V Predvaritelnyj otchyot po issledovaniyu yugo zapadnoj chasti chernozyomnoj polosy Rossii 1878 Dokuchaev V V Predvaritelnyj otchyot po issledovaniyu yugo vostochnoj chasti chernozyomnoj polosy Rossii 1879 Dokuchaev V V Kartografiya russkih pochv Obyasnitelnyj tekst k pochvennoj karte Evropejskoj Rossii SPb Tipografiya Kirshbauma 1879 Dokuchaev V V Po voprosu o sibirskom chernozyome 1882 Dokuchaev V V Shematicheskaya pochvennaya karta chernozyomnoj polosy Evropejskoj Rossii SPb Tipografiya tovarishestva Obshestv Polza 1882 Dokuchaev V V Materialy po ocenke zemel Nizhegorodskoj gubernii vyp I XIV 1882 86 Dokuchaevu prinadlezhat 1 vypusk i nekotorye glavy XIII XIV i redakciya vsego truda Dokuchaev V V Russkij chernozyom Otchyot Imperatorskomu Volnomu ekonomicheskomu obshestvu SPb Imperatorskoe Volnoe ekonomicheskoe obshestvo 1883 Dokuchaev V V O proishozhdenii russkogo chernozyoma 1884 Dokuchaev V V O tak nazyvaemom yurevskom chernozyome 1884 85 2 stati Dokuchaev V V K voprosu o russkom chernozyome 1885 Dokuchaev V V O polze izucheniya mestnoj nomenklatury russkih pochv 1886 Dokuchaev V V Obyasneniya k pochvennoj karte Nizhegorodskoj gubernii 1887 Dokuchaev V V O normalnoj ocenke pochv Evropejskoj Rossii 1887 Dokuchaev V V Metody issledovaniya voprosa byli li lesa v yuzhnoj stepnoj Rossii 1888 Dokuchaev V V Materialy po ocenke zemel Poltavskoj gubernii vypuski 1 13 1889 1892 Dokuchaev V V K voprosu o sootnosheniyah mezhdu vozrastom i vysotoj mestnosti s odnoj storony harakterom i raspredeleniem chernozyomov lesnyh zemel i soloncov s drugoj 1891 Dokuchaev V V Nashi stepi prezhde i teper SPb Tipografiya E Evdokimova 1892 Dokuchaev V V O proishozhdenii russkogo lyossa 1892 Dokuchaev V V K ucheniyu o zonah prirody Gorizontalnye i vertikalnye pochvennye zony SPb Tip Sankt Peterburgskogo gradonachalstva 1899 Dokuchaev V V O zonalnosti v mineralnom carstve predvaritelnoe soobshenie Zapiski Imperatorskogo Sankt Peterburgskogo mineralogicheskogo obshestva 1899 Ch 37 vyp 1 S 145 158 Dokuchaev V V Uchenie o zonah prirody M Geografgiz 1948 2012 08 02 at the Wayback Machine Dokuchaev V V Sochineniya M L Izdatelstvo Akademii nauk SSSR T 1 Raboty v oblasti geologii 1940 T 2 Stati i doklady po izucheniyu chernozyoma Kartografiya russkih pochv 1876 1885 1950 T 3 Russkij chernozyom 1949 T 4 Nizhegorodskie raboty 1882 1887 Ch 1 1950 T 5 Nizhegorodskie raboty 1882 1887 Ch 2 1950 T 6 Preobrazovanie prirody stepej raboty po issledovaniyu pochv i ocenke zemel uchenie o zonalnosti i klassifikaciya pochv 1888 1900 1951 T 7 Organizaciya pochvennyh uchrezhdenij i voprosy selskogo hozyajstva v Rossii stati i doklady populyarnye lekcii 1953 T 8 Raboty i vystupleniya 1961 IstinadlarDokuchaev Vasilij Vasilevich Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 MenbeKrupenikov I A Krupenikov L A Vasilij Vasilevich Dokuchaev M Selhozgiz 1950 Dokuchaev V V Sochineniya M L Izdatelstvo Akademii nauk SSSR T 9 Zhizn i deyatelnost V V Dokuchaeva Bibliografiya trudov 1961 Kiryanov G F Vasilij Vasilevich Dokuchaev 1846 1903 M Nauka 1966 Xarici kecidlerVikianbarda Vasili Dokucayev ile elaqeli mediafayllar var Sajt fakulteta pochvovedeniya MGU Sajt kafedry fizicheskoj geografii i landshaftovedeniya geograficheskogo fakulteta MGU 2010 12 10 at the Wayback Machine