Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Basarkeçər,Vardenis — Ermənistan Respublikasında şəhər. Basarkeçər rayonunun mərkəzi.
| Basarkeçər | |
|---|---|
 | |
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Əsası qoyulub | 1830 |
| Sahəsi |
|
| Mərkəzin hündürlüyü | 1.943 ± 1 m |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| Rəsmi dili | |
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| Poçt indeksi | 1601–1603 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
Basarkeçər İrəvan quberniyasının Yeni Bəyazid qəzasında, indi Basarkeçər (Vardenis) rayonunda kənd. Göyçə gölünün yaxınlığında yerləşir. "İrəvan əyalətinin icmal dəftəri"ndə qeyd edilmişdir. 1969-cu ildən şəhər tipli qəsəbə və eyni adlı rayonun mərkəzi olmuşdur. Kənddə tarixən azərbaycanlılar yaşamışdıır. 1831-ci il əhalinin siyahıya alınmasında burada 178 nəfər yalnız azərbaycanlının yaşadığı göstərilir. 1831-ci ildən sonra Türkiyədən köçürülən 1296 nəfər (1873-cü il siyahıya alınmasına əsasın) erməni burada yerləşdirilmiş, azərbaycanlılar sıxışdırılmağa başlanmışdır. 1897-ci ildə burada 85 nəfər azərbaycanlı, 2108 erməni yaşamışdır. 1908, 1914, 1916-cı illərdə əhali ümumi şəkildə (azərbaycanlılar və ermənilər birlikdə) göstərilmişdir. 1918-ci ildə azərbaycanlılar qırğınlarla qovulmuşdur. İndiki Ermənistanda Sovet hakimiyyəti qurulandan sonra buraya azərbaycanlılar qayıda bilmişlər. Erməni mənbələrində göstərilir ki, burada 1922-ci ildə 1 nəfər (2511 erməni), 1926-cı ildə 7 nəfər (3456 erməni), 1931-ci ildə 19 nəfər (3914 erməni) azərbaycanlı yaşamışdır. Lakin bu rəqəmlər inandırıcı deyil. 1967-cı ildə 150 (9150 erməni) nəfər, 1970-ci ildə 9 nəfər azərbaycanlı (8077 erməni) yaşamışdır. 1988-ci ildə azərbaycanlılar tam surətdə zorla qovulmuşlar. İndi burada təkcə ermənilər yaşayır. Erməni alimlərinin fikrincə, Basarkeçər toponiminin hücum etmək mənasında işlənən "basar" və keçmək, getmək mənasını bildirən "keçər" sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlmişdir. Bu, doğru izah deyil, təsviri, əsl həqiqəti gizlətməyə xidmət edən izahdır. Toponim qıpçaq mənşəli bazar//basar etnoniminə qeyri-qəti gələcək zamanda işlənən keçər sözünün qoşulmasından əmələ gəlmişdir. "Bazar //basar tayfasının keçdiyi, getdiyi yer" mənasını bildirir. "…bazar sözü mürəkkəb toponimlərin tərkibində tayfa adı kimi işləndikdə toponimik adın 1 komponenti… yerində işlənir". Etnotoponimdir. Quruluşca mürəkkəb toponimdir. Erm. SSR AS RH-nin 2.VI.1969-cu il fərmanı ilə adı dəyişdirilib Vardenis qoyulmuşdur.
Toponimi
1728-ci ilə aid arxiv mənbəyində İrəvan əyalətinin Məzrə nahiyəsində kənd kimi qeyd olunmuşdur. 1930-cu ildən rayon və onun mərkəzinin adı idi. 1969-cu ildə Vardenis adlandırılmışdır. 1988-ci ildə şəhərin əhalisi Azərbaycana qovulmuşdur.Basarkeçər yaşayış məntəqəsinin adı kimi 1728-ci ildən məlumdur. Onun İrəvan əyalətinin kəndlərinin 1590-cı ilə aid siyahısında çəkilməməsi göstərir ki, 1590–1720-ci illər arasında yaranmışdır. Məhz buna görə də toponimin XIV əsrdə Əmir teymurun (Teymurləngin) buranı "basıb keçməsi" ilə əlaqədar olaraq yaranması haqqında xalq etimologiyası həqiqətə uyğun deyildir. XVIII əsrin ortalarına aid ermənicə mənbədə Sürməli mahalında Ağbazar və Qarabazar adlı kənd adları qeyd olunmuşdurEhtimal ki, topopnimin İlkin forması Bazar-Keçər olmuşdur. 1590-cı ildə Rəvan əyalətinin Sisyan nahiyəsində Köçəri adlı kənd qeyd olunur Ehtimal ki, Basarkeçər toponimi də məhz "Bazar" adlı yerdə Köçər kəndi mə'nasındadır. Köçər isə qədim türk tayfalarından birinin adıdır.
İstinadlar
- Azərbaycan Respublikası Dövlət Torpaq və Xəritəçəkmə Komitəsi tərəfindən Bakıda nəşr olunmuş Azərbaycan Respublikasının Fiziki 2016-08-12 at the Wayback Machine və Siyasi 2017-05-10 at the Wayback Machine xəritələri
- Варденис // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası: [10 ҹилддә]. II ҹилд: Балзам—Гајдар. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1978. С. 406.
- Ҝөјчә // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası: [10 ҹилддә]. VI ҹилд: Куба—Мисир. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1982. С. 111.
- Пагирев Д.Д. Алфавитный указатель к пятиверстной карте Кавказа. Тифлис, 1913.
- İrəvan əyalətinin icmal dəftəri (araşdırma, tərcümə, qeyd və əlavələrin müəllifləri: Z.Bünyatov və H.Məmmədov (Qaramanlı), Bakı, "Elm", 1996. s.61
- . 2014-08-29 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-04-05.
- Шопен И., Исторический памятник состояния Армянской области в эпоху ея присоединения к Российской империи 2016-03-06 at the Wayback Machine, СПб, Типография императорский Академии Наук, 1852. s.599–602
- Qorqodyan Z. 1831–1931-ci illərdə Sovet Ermənistanının əhalisi, (erməni dilində). İrəvan, "Melkonyan fond", 1932. s.110
- Qorqodyan Z. 1831–1931-ci illərdə Sovet Ermənistanının əhalisi, (erməni dilində). İrəvan, "Melkonyan fond", 1932. s.26–27
- Qorqodyan Z. 1831–1931-ci illərdə Sovet Ermənistanının əhalisi, (erməni dilində). İrəvan, "Melkonyan fond", 1932. s.27, 111
- ASE, 1975, I., s.485
- Hakopyan T.X., MəlikBaxşyan St.T., Barseğyan O.X. Ermənistan və ətraf vilayətlərin toponimlər lüğəti, (erməni dilində). I c., AD, İrəvan, "İrəvan Universiteti", 1986. s.609
- Гейбуллаев Г.А. Топонимия Азербайджана (историкоэтнографическое исследование), Баку, "Элм", 1986. s. 60–61
- Əhmədov T.M. El-obamızın adları, Bakı, "Gənclik", 1984. s.31
- "Армянская геноцид". Миф и реальность. Баку, 1992.
- İrəvan əyalətinin icmal dəftəri. Bakı, 1996.
- Basbakanlik Arsivi. Qapu tahrir defterleri. № 808. 1728-ye tarihi. Revan ey-aleti Defteri.
- Qorqotyan Z. Sovet Ermənistanının əhalisi 1831–931-ci illərdə. Yerevan, 1931 (ermənicə).
- Симеон Ереванци. Джамбр. Перевод С.С.Малхасянца. М., 1958.
- Мамедов С. Исторические связи Азербайджанского и армянского народов. Баку, 1977.
- Iravan eyaletinin mufessel defteri. Istanbul. Basbakanlik Arsivi, № 633.
- Будагов, Б. Ә.; Гејбуллајев, Г. Ә. Басаркечәр // Ермәнистанда Азәрбајҹан мәншәли топонимләрин изаһлы лүғәти. Бакы: Оғуз ели. 1998. с. 207.
Mənbələr
- Azərbaycan Respublikası prezidentinin 18 dekabr 1997-ci il tarixli "1948–1953-cü illərdə azərbaycanlıların Ermənistan SSR ərazisindəki tarixi-etnik torpaqlarından kütləvi deportasiyası haqqında" fərmanı
- Azərbaycan Respublikası prezidentinin 26 mart 1998-ci il tarixli "Azərbaycanlıların soyqırımı haqqında" fərmanı
- Петрушевский И.П., Очерки по истории феодальных отношений в Азербайджане и Армении в XVI — начале XIX в., Ленинград, 1949
- Байбуртян В.А., Армянская колония Новой Джульфы в XVII веке, Иряван, 1969
- Тер-Мкртчян Л.Х., Армения под властью Надир шаха. Москва, 1963
- Езов Г.А., Сношение Петра Великого с Армянским народом, СПб, 1898
- Мамедов С.А., Азербайджан по источникам XV — первой половины XVIII вв., Бакы, 1993 Шопен И., #Шопен И., Исторический памятник состояния Армянской области в эпоху его присоединения к Российской империи, СПб 1852
- Azərbaycan tarixi üzrə qaynaqlar, Bakı, 1989
- Enikolopov İ.K., Qriboyedov i Vostok, İrəvan 1954
- Глинка Н.С., Описания переселения армян Aзербайджанских в пределы России, M.1831
- Kemal Beydilli, 1828–1829. Osmanlı — Rus savaşında Doğu Anadoludan Rusiyaya Köçürülen Ermeniler, X T.T.K. konqresinde sunulan tebliğ, Ankara,1986
- Hovannesiyan R., Armenia on the Road to Independence, Los Angeles, 1976
- Обозрение Российских владений за Кавказом в статистическом, этнографическом, топогрфическом и финансовом отношениях, СПб, 1836
- Материалы для изучения экономического быта государственных крестьян Закавказского края, Tiflis, 1885
- Величко В.Л., Кавказ. Русское дело и междуплеменные вопросы, С.Петербург, 1904
- "Армянский геноцид". Миф и реальность. Справочник фактов и документов, Б.1992
- Hüsyin Baykara., Azərbaycan istiqlal mücadiləsi tarixi, Bakı, 1992
- Cahangir Zeynaloğlu, Müxtəsər Azərbaycan tarixi, Bakı, 1992
- Заварян С., Экономические условия Карабаха и голод 1906–1907 г., Перевод с армянского, С.Петербург, 1907
- Готлиб В.В., Тайная дипломатия во время первой мировой войны, М.1960
- Suleyman Kocabas, Tarihte Turk-Rus Mucadelesi, Istanbul, 1989
- Шахдин И., Дашнакцутюн на службе русской белогвардейщины и английского командования на Кавказе, Bakı, 1990
- Kalvalı Həsənov. And yerimiz. " Əbilov,Zeynalov və oğulları " , Bakı, 2001, 352 səh.
- Cəmil Həsənov. Azərbaycan beynəlxalq münasibətlər sistemində, 1918–1920-ci illər, Bakı, 1993
- Məmməd Sadıq Aran. "Qardaş köməyi" məqaləsi;1951; Bax: "Ədəbiyyət və incəsənət" qəzeti, 2 oktyabr 1990-cı il.
- Azərbaycan Respublikası MDSPİHA, f.276, s.8, iş 463, v.23; Bax: Bəxtiyar Nəcəfov, Лицо врага (История Армянского национализма в Закавказье в конце XIX начале XX в.), Bakı, 1993
- Грибоедов А., Seçilmiş əsərləri, 2-ci cild, Moskva, 1977.
Həmçinin bax
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Basarkecer Vardenis Ermenistan Respublikasinda seher Basarkecer rayonunun merkezi Basarkecer40 10 48 sm e 45 43 12 s u Olke ErmenistanTarixi ve cografiyasiEsasi qoyulub 1830Sahesi 8 52 km Merkezin hundurluyu 1 943 1 mSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 12 363 nef Resmi dili ermeni diliReqemsal identifikatorlarPoct indeksi 1601 1603Basarkecer Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiBasarkecer Irevan quberniyasinin Yeni Beyazid qezasinda indi Basarkecer Vardenis rayonunda kend Goyce golunun yaxinliginda yerlesir Irevan eyaletinin icmal defteri nde qeyd edilmisdir 1969 cu ilden seher tipli qesebe ve eyni adli rayonun merkezi olmusdur Kendde tarixen azerbaycanlilar yasamisdiir 1831 ci il ehalinin siyahiya alinmasinda burada 178 nefer yalniz azerbaycanlinin yasadigi gosterilir 1831 ci ilden sonra Turkiyeden kocurulen 1296 nefer 1873 cu il siyahiya alinmasina esasin ermeni burada yerlesdirilmis azerbaycanlilar sixisdirilmaga baslanmisdir 1897 ci ilde burada 85 nefer azerbaycanli 2108 ermeni yasamisdir 1908 1914 1916 ci illerde ehali umumi sekilde azerbaycanlilar ve ermeniler birlikde gosterilmisdir 1918 ci ilde azerbaycanlilar qirginlarla qovulmusdur Indiki Ermenistanda Sovet hakimiyyeti qurulandan sonra buraya azerbaycanlilar qayida bilmisler Ermeni menbelerinde gosterilir ki burada 1922 ci ilde 1 nefer 2511 ermeni 1926 ci ilde 7 nefer 3456 ermeni 1931 ci ilde 19 nefer 3914 ermeni azerbaycanli yasamisdir Lakin bu reqemler inandirici deyil 1967 ci ilde 150 9150 ermeni nefer 1970 ci ilde 9 nefer azerbaycanli 8077 ermeni yasamisdir 1988 ci ilde azerbaycanlilar tam suretde zorla qovulmuslar Indi burada tekce ermeniler yasayir Ermeni alimlerinin fikrince Basarkecer toponiminin hucum etmek menasinda islenen basar ve kecmek getmek menasini bildiren kecer sozlerinin birlesmesinden emele gelmisdir Bu dogru izah deyil tesviri esl heqiqeti gizletmeye xidmet eden izahdir Toponim qipcaq menseli bazar basar etnonimine qeyri qeti gelecek zamanda islenen kecer sozunun qosulmasindan emele gelmisdir Bazar basar tayfasinin kecdiyi getdiyi yer menasini bildirir bazar sozu murekkeb toponimlerin terkibinde tayfa adi kimi islendikde toponimik adin 1 komponenti yerinde islenir Etnotoponimdir Qurulusca murekkeb toponimdir Erm SSR AS RH nin 2 VI 1969 cu il fermani ile adi deyisdirilib Vardenis qoyulmusdur Toponimi1728 ci ile aid arxiv menbeyinde Irevan eyaletinin Mezre nahiyesinde kend kimi qeyd olunmusdur 1930 cu ilden rayon ve onun merkezinin adi idi 1969 cu ilde Vardenis adlandirilmisdir 1988 ci ilde seherin ehalisi Azerbaycana qovulmusdur Basarkecer yasayis menteqesinin adi kimi 1728 ci ilden melumdur Onun Irevan eyaletinin kendlerinin 1590 ci ile aid siyahisinda cekilmemesi gosterir ki 1590 1720 ci iller arasinda yaranmisdir Mehz buna gore de toponimin XIV esrde Emir teymurun Teymurlengin burani basib kecmesi ile elaqedar olaraq yaranmasi haqqinda xalq etimologiyasi heqiqete uygun deyildir XVIII esrin ortalarina aid ermenice menbede Surmeli mahalinda Agbazar ve Qarabazar adli kend adlari qeyd olunmusdurEhtimal ki topopnimin Ilkin formasi Bazar Kecer olmusdur 1590 ci ilde Revan eyaletinin Sisyan nahiyesinde Koceri adli kend qeyd olunur Ehtimal ki Basarkecer toponimi de mehz Bazar adli yerde Kocer kendi me nasindadir Kocer ise qedim turk tayfalarindan birinin adidir IstinadlarAzerbaycan Respublikasi Dovlet Torpaq ve Xeritecekme Komitesi terefinden Bakida nesr olunmus Azerbaycan Respublikasinin Fiziki 2016 08 12 at the Wayback Machine ve Siyasi 2017 05 10 at the Wayback Machine xeriteleri Vardenis Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasi 10 ҹilddә II ҹild Balzam Gaјdar Baky Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasynyn Bash Redaksiјasy Bash redaktor Ҹ B Guliјev 1978 S 406 Ҝoјchә Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasi 10 ҹilddә VI ҹild Kuba Misir Baky Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasynyn Bash Redaksiјasy Bash redaktor Ҹ B Guliјev 1982 S 111 Pagirev D D Alfavitnyj ukazatel k pyativerstnoj karte Kavkaza Tiflis 1913 Irevan eyaletinin icmal defteri arasdirma tercume qeyd ve elavelerin muellifleri Z Bunyatov ve H Memmedov Qaramanli Baki Elm 1996 s 61 2014 08 29 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 04 05 Shopen I Istoricheskij pamyatnik sostoyaniya Armyanskoj oblasti v epohu eya prisoedineniya k Rossijskoj imperii 2016 03 06 at the Wayback Machine SPb Tipografiya imperatorskij Akademii Nauk 1852 s 599 602 Qorqodyan Z 1831 1931 ci illerde Sovet Ermenistaninin ehalisi ermeni dilinde Irevan Melkonyan fond 1932 s 110 Qorqodyan Z 1831 1931 ci illerde Sovet Ermenistaninin ehalisi ermeni dilinde Irevan Melkonyan fond 1932 s 26 27 Qorqodyan Z 1831 1931 ci illerde Sovet Ermenistaninin ehalisi ermeni dilinde Irevan Melkonyan fond 1932 s 27 111 ASE 1975 I s 485 Hakopyan T X MelikBaxsyan St T Barsegyan O X Ermenistan ve etraf vilayetlerin toponimler lugeti ermeni dilinde I c AD Irevan Irevan Universiteti 1986 s 609 Gejbullaev G A Toponimiya Azerbajdzhana istorikoetnograficheskoe issledovanie Baku Elm 1986 s 60 61 Ehmedov T M El obamizin adlari Baki Genclik 1984 s 31 Armyanskaya genocid Mif i realnost Baku 1992 Irevan eyaletinin icmal defteri Baki 1996 Basbakanlik Arsivi Qapu tahrir defterleri 808 1728 ye tarihi Revan ey aleti Defteri Qorqotyan Z Sovet Ermenistaninin ehalisi 1831 931 ci illerde Yerevan 1931 ermenice Simeon Erevanci Dzhambr Perevod S S Malhasyanca M 1958 Mamedov S Istoricheskie svyazi Azerbajdzhanskogo i armyanskogo narodov Baku 1977 Iravan eyaletinin mufessel defteri Istanbul Basbakanlik Arsivi 633 Budagov B Ә Geјbullaјev G Ә Basarkechәr Ermәnistanda Azәrbaјҹan mәnshәli toponimlәrin izaһly lүgәti Baky Oguz eli 1998 s 207 MenbelerAzerbaycan Respublikasi prezidentinin 18 dekabr 1997 ci il tarixli 1948 1953 cu illerde azerbaycanlilarin Ermenistan SSR erazisindeki tarixi etnik torpaqlarindan kutlevi deportasiyasi haqqinda fermani Azerbaycan Respublikasi prezidentinin 26 mart 1998 ci il tarixli Azerbaycanlilarin soyqirimi haqqinda fermani Petrushevskij I P Ocherki po istorii feodalnyh otnoshenij v Azerbajdzhane i Armenii v XVI nachale XIX v Leningrad 1949 Bajburtyan V A Armyanskaya koloniya Novoj Dzhulfy v XVII veke Iryavan 1969 Ter Mkrtchyan L H Armeniya pod vlastyu Nadir shaha Moskva 1963 Ezov G A Snoshenie Petra Velikogo s Armyanskim narodom SPb 1898 Mamedov S A Azerbajdzhan po istochnikam XV pervoj poloviny XVIII vv Baky 1993 Shopen I Shopen I Istoricheskij pamyatnik sostoyaniya Armyanskoj oblasti v epohu ego prisoedineniya k Rossijskoj imperii SPb 1852 Azerbaycan tarixi uzre qaynaqlar Baki 1989 Enikolopov I K Qriboyedov i Vostok Irevan 1954 Glinka N S Opisaniya pereseleniya armyan Azerbajdzhanskih v predely Rossii M 1831 Kemal Beydilli 1828 1829 Osmanli Rus savasinda Dogu Anadoludan Rusiyaya Kocurulen Ermeniler X T T K konqresinde sunulan teblig Ankara 1986 Hovannesiyan R Armenia on the Road to Independence Los Angeles 1976 Obozrenie Rossijskih vladenij za Kavkazom v statisticheskom etnograficheskom topogrficheskom i finansovom otnosheniyah SPb 1836 Materialy dlya izucheniya ekonomicheskogo byta gosudarstvennyh krestyan Zakavkazskogo kraya Tiflis 1885 Velichko V L Kavkaz Russkoe delo i mezhduplemennye voprosy S Peterburg 1904 Armyanskij genocid Mif i realnost Spravochnik faktov i dokumentov B 1992 Husyin Baykara Azerbaycan istiqlal mucadilesi tarixi Baki 1992 Cahangir Zeynaloglu Muxteser Azerbaycan tarixi Baki 1992 Zavaryan S Ekonomicheskie usloviya Karabaha i golod 1906 1907 g Perevod s armyanskogo S Peterburg 1907 Gotlib V V Tajnaya diplomatiya vo vremya pervoj mirovoj vojny M 1960 Suleyman Kocabas Tarihte Turk Rus Mucadelesi Istanbul 1989 Shahdin I Dashnakcutyun na sluzhbe russkoj belogvardejshiny i anglijskogo komandovaniya na Kavkaze Baki 1990 Kalvali Hesenov And yerimiz Ebilov Zeynalov ve ogullari Baki 2001 352 seh Cemil Hesenov Azerbaycan beynelxalq munasibetler sisteminde 1918 1920 ci iller Baki 1993 Memmed Sadiq Aran Qardas komeyi meqalesi 1951 Bax Edebiyyet ve incesenet qezeti 2 oktyabr 1990 ci il Azerbaycan Respublikasi MDSPIHA f 276 s 8 is 463 v 23 Bax Bextiyar Necefov Lico vraga Istoriya Armyanskogo nacionalizma v Zakavkaze v konce XIX nachale XX v Baki 1993 Griboedov A Secilmis eserleri 2 ci cild Moskva 1977 Hemcinin baxQerbi Azerbaycan Azerbaycanlilarin Qerbi Azerbaycandan deportasiyasi Ermeni ehalisinin tarixi miqrasiyasi KocerliIstinadlar