Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
VI Henri (ing. Henry VI of England) (6 dekabr 1421, Vindzor sarayı – 21 may 1471, London qalası) — İngiltərə və Fransa (de-yure) kralı. Atası V Henrinin ölümünün ardından hələ 9 aylıq körpə ikən İngiltərə, bir ay sonra babası VI Çarlzın vəfatından sonra isə Fransa kralı elan edildi. Ancaq İngiltərə-Fransa arasında Yüzillik müharibə hələ də davam edirdi və bu səbəblə, dayısı olan VII Çarlz onun Fransa taxtındakı hüququnu tanımadı. Bununla yanaşı, VI Henri Fransa kralı olaraq tacqoyma mərasimi keçirilən yeganə İngiltərə kralıdır (1431).
| VI Henri | |
|---|---|
| ing. Henry VI | |
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 6 dekabr 1421 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 21 may 1471 (49 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri |
|
| Sülalə | Lankaster sülaləsi |
| Atası | V Henri |
| Anası | Valualı Ketrin |
| Həyat yoldaşı |
|
| | |
| İmzası |  |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Onun səltənətinin ilk illəri bəzi saray əyanlarının ağalığında keçdi və ingilislərin Fransadakı nüfuzu artdı. 1437-ci ildə o, artıq həddi-büluğa çatmış və ölkə idarəsini ələ almaq niyyətində idi. Ancaq bu dəfə də baş verən hərbi, iqtisadi və diplomatik böhranlar onun dövlət məsələlərini ələ almasına mane oldu. Atasından fərqli olaraq çəkincək, passiv və sülhpərəst xarakteri olan VI Henri bəzi anlarda atası kimi əqlən özünü itirirdi. Onun hakimiyyəti əlində tuta bilməməsi Fransadakı ingilis mülklərinin tədricən itirilməsinə səbəb oldu. Belə ki, 1450-ci illərdə Kale regionu ingilislərin bölgədəki yeganə mülkləri olaraq qalmışdı. Nisbi sülh əldə etmək məqsədilə, VI Henri 1445-ci ildə Fransa kralının uzaq qohumu və şəcərəsindən Anjulu Marqaritlə evləndi. Ancaq onun sülh politikası baş tutmadı. Belə ki, kralın yaxın müşavirlərindən olan Suffolk hersoqu Uilyam Pol qətlə yetirildi və fransızların İngiltərə mülklərini işğal etməsiylə müharibə yenidən alovlandı.
Fransadakı hərbi uğursuzluqlar İngiltərədəki siyasi gərginliyi daha da gücləndirirdi. VI Henrinin siyasi zəifliyi səbəbilə hakimiyyət bir-biriylə mübarizə aparan əsilzadələrin əlində oyuncağa çevrilmişdi. Fransadan məğlubiyyətlə dönən ordu mənsubları və əsgərlərin gəlişiylə başda London olmaqla, İngiltərənin əsas şəhər mərkəzləri tamamilə anarxiyaya çevrildi. Kraliça Marqarit isə bu vəziyyətdə tərəfsiz qalmadı və özünü taxtın arxasındakı əsas güc olaraq gördü.
Fransadakı ağır məğlubiyyət və İngiltərədəki əmin-amanlığın pozulmasının ardından kraliça Marqarit və ətrafındakılar bütün bu fəlakətlərin səbəbkarı olaraq VI Henrinin uzaq qohumu və Edmond Lanqlinin şəcərəsindən olan Yorklu Riçardı təqsirləndirməyə başladılar. 1453-cü ildən etibarən VI Henri və Anjulu Marqaritlə Yorklu Riçard arasında kral naibliyini ələ keçirmək və İngiltərə taxtındakı taxt iddiası səbəbilə siyasi gərginlik yaşanmağa başladı. Bu mübarizə getdikcə şiddətləndi və 1455-ci ildə tarixə Gül müharibəsi olaraq düşən İngiltərə vətəndaş müharibəsinə çevrildi. VI Henri mart 1461-ci ildə Yorklu Riçardın oğlu Eduard tərəfindən taxtdan endirildi. Kraliça Marqarit IV Eduarda qarşı mübarizəni davam etdirsə də, VI Henri 1465-ci ildə ələ keçirilərək London qalasına həbs edildi. Həbs tutulan kral 1470-ci ilin sonlarında yenidən hakimiyyətə gətirilsə də, onun bu ikinci səltənəti cəmi bir neçə ay davam etdi. VI Henri yenidən həbs edildi və onun yeganə varisi olan oğlu Vestminsterli Eduard döyüş meydanında həlak oldu.
Ağlını, 2 krallığını və yeganə oğlunu itirən VI Henri həmin il 21 may gecəsi həbs tutulduğu London qalasında vəfat etdi. Bir çox mənbə bu ölümün ardında IV Eduardın olduğunu qeyd edir.
Mənbə
- Allmand, C. (30 April 1982), "The Coronations of Henry VI", History Today, vol. 32 no. 5, archived from the original on 28 July 2017
- "Henry VI, king of England". Encyclopædia Britannica. 28 July 1999.
- Cheetham, A. (1 November 2000). Antonia Fraser (ed.). The Wars of the Roses. University of California Press. ISBN 978-0-520-22802-3.
- Craig, L. (2003). "Royalty, Virtue, and Adversity: The Cult of King Henry VI". Albion. 35 (2): 187–209. doi:10.1017/S0095139000069817. JSTOR 4054134.
- Dicks, S. (1967). "Henry VI and the Daughters of Armagnac: A Problem in Medieval Diplomacy" (). The Emporia State Research Studies. 15 (4: Medieval and Renaissance Studies): 5–12. OCLC 1567844.
- Duffy, E. (1992). The Stripping of the Altars: Traditional Religion in England 1400–1580. Yale University Press. ISBN 978-0-300-06076-8.
- Griffiths, R. A. (1981). The Reign of King Henry VI. Berkeley: University of California Press. ISBN 978-0-520-04372-5.
- Griffiths, R. A. (28 may 2015). "Henry VI (1421–1471)". Oxford Dictionary of National Biography (online) (online ed.). Oxford University Press. doi:10.1093/ref:odnb/12953. (Subscription or UK public library membership required.)
- Kingsford, Charles Lethbridge (1911). "Henry VI." . In Chisholm, Hugh (ed.). Encyclopædia Britannica. 13 (11th ed.). Cambridge University Press. pp. 285–286.
- McKenna, J. (1965). "Henry VI of England and the Dual Monarchy: Aspects of Royal Political Propaganda, 1422–1432". Journal of the Warburg and Courtauld Institutes. 28: 145–162. doi:10.2307/750667. JSTOR 750667.
- Tout, T. (1891). "Henry VI (1421–1471)" . In Lee, Sidney (ed.). Dictionary of National Biography. 26. London: Smith, Elder & Co.
- Wolffe, B. (10 June 2001). Henry VI. Yale English Monarchs series. Yale University Press. ISBN 978-0-300-08926-4.
İstinadlar
- Kindred Britain.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
VI Henri ing Henry VI of England 6 dekabr 1421 Vindzor sarayi 21 may 1471 London qalasi Ingiltere ve Fransa de yure krali Atasi V Henrinin olumunun ardindan hele 9 ayliq korpe iken Ingiltere bir ay sonra babasi VI Carlzin vefatindan sonra ise Fransa krali elan edildi Ancaq Ingiltere Fransa arasinda Yuzillik muharibe hele de davam edirdi ve bu sebeble dayisi olan VII Carlz onun Fransa taxtindaki huququnu tanimadi Bununla yanasi VI Henri Fransa krali olaraq tacqoyma merasimi kecirilen yegane Ingiltere kralidir 1431 VI Henriing Henry VISexsi melumatlarDogum tarixi 6 dekabr 1421Dogum yeri Vindzor sarayi Birlesmis KralliqVefat tarixi 21 may 1471 49 yasinda Vefat yeri London Ingiltere kralligiDefn yeri Muqeddes Corc kilsesi d Sulale Lankaster sulalesiAtasi V HenriAnasi Valuali KetrinHeyat yoldasi Anjulu Marqarit 1445 22 aprel 1445 Imzasi Vikianbarda elaqeli mediafayllar Onun seltenetinin ilk illeri bezi saray eyanlarinin agaliginda kecdi ve ingilislerin Fransadaki nufuzu artdi 1437 ci ilde o artiq heddi buluga catmis ve olke idaresini ele almaq niyyetinde idi Ancaq bu defe de bas veren herbi iqtisadi ve diplomatik bohranlar onun dovlet meselelerini ele almasina mane oldu Atasindan ferqli olaraq cekincek passiv ve sulhperest xarakteri olan VI Henri bezi anlarda atasi kimi eqlen ozunu itirirdi Onun hakimiyyeti elinde tuta bilmemesi Fransadaki ingilis mulklerinin tedricen itirilmesine sebeb oldu Bele ki 1450 ci illerde Kale regionu ingilislerin bolgedeki yegane mulkleri olaraq qalmisdi Nisbi sulh elde etmek meqsedile VI Henri 1445 ci ilde Fransa kralinin uzaq qohumu ve seceresinden Anjulu Marqaritle evlendi Ancaq onun sulh politikasi bas tutmadi Bele ki kralin yaxin musavirlerinden olan Suffolk hersoqu Uilyam Pol qetle yetirildi ve fransizlarin Ingiltere mulklerini isgal etmesiyle muharibe yeniden alovlandi Fransadaki herbi ugursuzluqlar Ingilteredeki siyasi gerginliyi daha da guclendirirdi VI Henrinin siyasi zeifliyi sebebile hakimiyyet bir biriyle mubarize aparan esilzadelerin elinde oyuncaga cevrilmisdi Fransadan meglubiyyetle donen ordu mensublari ve esgerlerin gelisiyle basda London olmaqla Ingilterenin esas seher merkezleri tamamile anarxiyaya cevrildi Kralica Marqarit ise bu veziyyetde terefsiz qalmadi ve ozunu taxtin arxasindaki esas guc olaraq gordu Fransadaki agir meglubiyyet ve Ingilteredeki emin amanligin pozulmasinin ardindan kralica Marqarit ve etrafindakilar butun bu felaketlerin sebebkari olaraq VI Henrinin uzaq qohumu ve Edmond Lanqlinin seceresinden olan Yorklu Ricardi teqsirlendirmeye basladilar 1453 cu ilden etibaren VI Henri ve Anjulu Marqaritle Yorklu Ricard arasinda kral naibliyini ele kecirmek ve Ingiltere taxtindaki taxt iddiasi sebebile siyasi gerginlik yasanmaga basladi Bu mubarize getdikce siddetlendi ve 1455 ci ilde tarixe Gul muharibesi olaraq dusen Ingiltere vetendas muharibesine cevrildi VI Henri mart 1461 ci ilde Yorklu Ricardin oglu Eduard terefinden taxtdan endirildi Kralica Marqarit IV Eduarda qarsi mubarizeni davam etdirse de VI Henri 1465 ci ilde ele kecirilerek London qalasina hebs edildi Hebs tutulan kral 1470 ci ilin sonlarinda yeniden hakimiyyete getirilse de onun bu ikinci selteneti cemi bir nece ay davam etdi VI Henri yeniden hebs edildi ve onun yegane varisi olan oglu Vestminsterli Eduard doyus meydaninda helak oldu Aglini 2 kralligini ve yegane oglunu itiren VI Henri hemin il 21 may gecesi hebs tutuldugu London qalasinda vefat etdi Bir cox menbe bu olumun ardinda IV Eduardin oldugunu qeyd edir MenbeAllmand C 30 April 1982 The Coronations of Henry VI History Today vol 32 no 5 archived from the original on 28 July 2017 Henry VI king of England Encyclopaedia Britannica 28 July 1999 Cheetham A 1 November 2000 Antonia Fraser ed The Wars of the Roses University of California Press ISBN 978 0 520 22802 3 Craig L 2003 Royalty Virtue and Adversity The Cult of King Henry VI Albion 35 2 187 209 doi 10 1017 S0095139000069817 JSTOR 4054134 Dicks S 1967 Henry VI and the Daughters of Armagnac A Problem in Medieval Diplomacy The Emporia State Research Studies 15 4 Medieval and Renaissance Studies 5 12 OCLC 1567844 Duffy E 1992 The Stripping of the Altars Traditional Religion in England 1400 1580 Yale University Press ISBN 978 0 300 06076 8 Griffiths R A 1981 The Reign of King Henry VI Berkeley University of California Press ISBN 978 0 520 04372 5 Griffiths R A 28 may 2015 Henry VI 1421 1471 Oxford Dictionary of National Biography online online ed Oxford University Press doi 10 1093 ref odnb 12953 Subscription or UK public library membership required Kingsford Charles Lethbridge 1911 Henry VI In Chisholm Hugh ed Encyclopaedia Britannica 13 11th ed Cambridge University Press pp 285 286 McKenna J 1965 Henry VI of England and the Dual Monarchy Aspects of Royal Political Propaganda 1422 1432 Journal of the Warburg and Courtauld Institutes 28 145 162 doi 10 2307 750667 JSTOR 750667 Tout T 1891 Henry VI 1421 1471 In Lee Sidney ed Dictionary of National Biography 26 London Smith Elder amp Co Wolffe B 10 June 2001 Henry VI Yale English Monarchs series Yale University Press ISBN 978 0 300 08926 4 IstinadlarKindred Britain