Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tszyançji - Kağızda naxış açma, bəzək kəsmə sənəti. Çin ənənəvi xalq dekorativ-tətbiqi sənət növlərindən biri.
Haqqında
Çin ənənəvi xalq dekorativ-tətbiqi sənət növlərindən biri olan Tszyançji YUNESCO tərəfindən dünya mədəni irsi sırasına daxil edilmişdir. Kağızda naxış açma sənətinin tarixi qədimdir, o, Şan və ya Çjou sülalələri dövründə meydana gəlmiş və nəsildən-nəslə ötürülərək bizim günlərə qədər gəlib çatmışdır. Bu sadə və təbii kağız əsərlərin əsas süjeti sadə xalqın əmək və həyatıdır.
Şansi əyalətinin Ansay qəzasında yaradılan kağız naxışlar bütün dünyada şöhrət qazanıb. Kağızda naxış açma – Çində ən məşhur xalq yaradıcılığı növlərindəndir. Arxeoloqların məlumatlarına görə, o, öz başlanğıcını VI əsrdə götürmüşdür, lakin bir çoxları hesab edir ki, əslində onun tarixi daha bir neçə yüz il əvvələ gedib çıxır. İlk vaxtlar kəsilmiş naxışlardan dini mərasimlər zamanı və interyerin bəzədilməsi üçün istifadə olunurdu.
Qədim zamanlarda çinlilər adətən kağızdan müxtəlif əşyaların təsvirini və insan fiqurlarını kəsib onu ölənlə bir yerdə tabuta qoyur, ya da dəfndə yandırırdılar. Oxşar adətə indiyə qədər də Çinin hüdudlarından kənarda bəzi yerlərdə rast gəlinir. Kağızdan kəsilmiş təsvirlər adətən simvolik mənaya malikdir, buna görə də onlar dini mərasimlərin bir hissəsinə çevrilmişdir. Bundan başqa, bu orijinal naxışlar allahlara və əcdadlara pərəstiş mərasimlərində qurbanlıq sovqatların bəzəyi kimi də aşkar olunmuşdur.
Hal-hazırda kağız naxışlardan hər şeydən öncə interyerin bəzədilməsi üçün istifadə edilir, divar, qapı, pəncərə, evin sütunları, güzgü, lampa və fənərlər onunla bəzədilir. Onlardan, həmçinin hədiyyələrin bəzədilməsi üçün istifadə olunur, bəzən isə özü hədiyyə rolunu oynayır. Əvvəllər xalq arasında bu cür kağızdan kəsilmiş naxışlar əl işi və lak məmulatları ornamentləri üçün nümunə idi.
Kağızdan naxış açma yalnız əl ilə görülür. Naxış açma iki növdə olur: birincisi – qayçının köməyi ilə naxış açma: eyni vaxtda bir neçə kağız vərəqindən istifadə olunur (adətən bir dəfəyə 8-dən çox olmayaraq), ustalar onları kağıza yapışdırır və iti bıçağın köməyi ilə naxışı ideal vəziyyətə gətirib çıxarır; ikinci üsul – bıçağın köməyi ilə naxış açmadır: əvvəlcə kağızı bir neçə yerə qatlayırlar, onu heyvan külü və yağından hazırlanmış yumşaq yapışqanın üstünə qoyur, sonra bıçağı şaquli vəziyyətdə tutaraq diqqətlə kağızda naxış açırlar, və onu tədarük görülmüş nümunəyə əsasən hazır şəklə salırlar. İkinci üsulun üstünlüyü ondadır ki, o, eyni zamanda bir neçə naxış kəsməyə imkan verir. Kəndlərdə naxış açma ilə adətən qız və qadınlar məşğul olurlar. Əvvəlllər bu bacarığa bütün qızlar malik olmalı idi, bundan başqa bu nişanlı seçimində mühüm kriteriyalardan biri idi. Lakin o zaman peşəkar ustalar əsasən kişilər idi, belə ki, əvvəllər yalnız kişilər bu sənətlə xüsusi emalatxanalarda məşğul olmaq imkanına malik idilər.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Chinese Paper Cut: Handicrafts, History, Tools
- Chinese Paper Cuts
İstinadlar
- Həbibzadə Еlcan. Salam, Çin. Bakı: Azərnəşr, 2007, s. 95-96
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tszyancji Kagizda naxis acma bezek kesme seneti Cin enenevi xalq dekorativ tetbiqi senet novlerinden biri Haqqindabezek kesme seneti numuneleri magazada Cin enenevi xalq dekorativ tetbiqi senet novlerinden biri olan Tszyancji YUNESCO terefinden dunya medeni irsi sirasina daxil edilmisdir Kagizda naxis acma senetinin tarixi qedimdir o San ve ya Cjou sulaleleri dovrunde meydana gelmis ve nesilden nesle oturulerek bizim gunlere qeder gelib catmisdir Bu sade ve tebii kagiz eserlerin esas sujeti sade xalqin emek ve heyatidir Sansi eyaletinin Ansay qezasinda yaradilan kagiz naxislar butun dunyada sohret qazanib Kagizda naxis acma Cinde en meshur xalq yaradiciligi novlerindendir Arxeoloqlarin melumatlarina gore o oz baslangicini VI esrde goturmusdur lakin bir coxlari hesab edir ki eslinde onun tarixi daha bir nece yuz il evvele gedib cixir Ilk vaxtlar kesilmis naxislardan dini merasimler zamani ve interyerin bezedilmesi ucun istifade olunurdu Cinde Yeni il erefesinde Kagiz kesme seneti numunesi Qedim zamanlarda cinliler adeten kagizdan muxtelif esyalarin tesvirini ve insan fiqurlarini kesib onu olenle bir yerde tabuta qoyur ya da defnde yandirirdilar Oxsar adete indiye qeder de Cinin hududlarindan kenarda bezi yerlerde rast gelinir Kagizdan kesilmis tesvirler adeten simvolik menaya malikdir buna gore de onlar dini merasimlerin bir hissesine cevrilmisdir Bundan basqa bu orijinal naxislar allahlara ve ecdadlara perestis merasimlerinde qurbanliq sovqatlarin bezeyi kimi de askar olunmusdur Hal hazirda kagiz naxislardan her seyden once interyerin bezedilmesi ucun istifade edilir divar qapi pencere evin sutunlari guzgu lampa ve fenerler onunla bezedilir Onlardan hemcinin hediyyelerin bezedilmesi ucun istifade olunur bezen ise ozu hediyye rolunu oynayir Evveller xalq arasinda bu cur kagizdan kesilmis naxislar el isi ve lak memulatlari ornamentleri ucun numune idi Kagizdan naxis acma yalniz el ile gorulur Naxis acma iki novde olur birincisi qaycinin komeyi ile naxis acma eyni vaxtda bir nece kagiz vereqinden istifade olunur adeten bir defeye 8 den cox olmayaraq ustalar onlari kagiza yapisdirir ve iti bicagin komeyi ile naxisi ideal veziyyete getirib cixarir ikinci usul bicagin komeyi ile naxis acmadir evvelce kagizi bir nece yere qatlayirlar onu heyvan kulu ve yagindan hazirlanmis yumsaq yapisqanin ustune qoyur sonra bicagi saquli veziyyetde tutaraq diqqetle kagizda naxis acirlar ve onu tedaruk gorulmus numuneye esasen hazir sekle salirlar Ikinci usulun ustunluyu ondadir ki o eyni zamanda bir nece naxis kesmeye imkan verir Kendlerde naxis acma ile adeten qiz ve qadinlar mesgul olurlar Evvelller bu bacariga butun qizlar malik olmali idi bundan basqa bu nisanli seciminde muhum kriteriyalardan biri idi Lakin o zaman pesekar ustalar esasen kisiler idi bele ki evveller yalniz kisiler bu senetle xususi emalatxanalarda mesgul olmaq imkanina malik idiler Hemcinin baxCin medeniyyetiXarici kecidlerChinese Paper Cut Handicrafts History Tools Chinese Paper CutsIstinadlarHebibzade Elcan Salam Cin Baki Azernesr 2007 s 95 96