Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Torpaqqala — Azərbaycanda erkən orta əsrlər dövrünə aid şəhər yeri.
| Torpaqqala | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Şəhər | Qax |
| Yerləşir | Almalı kəndindən 2 km qərbdə, Qanıxçayın sol sahilində |
| Üslubu | Alban memarlığı |
| İstinad nöm. | 5854 |
| Kateqoriya | Yaşayış yeri |
| Əhəmiyyəti | Yerli əhəmiyyətli |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Bu abidə Qanıxçayın sol sahilində, eyniadlı təpənin üstündə, indiki Qax şəhərindən 25 km cənub–qərbdə yerləşir. Uzunsov planda olan təpənin şimal–şərq və cənub–qərb istiqamətində uzunluğu 500–510, eni isə 150–160 m-dir. Ümumi sahəsi 1,5 hektardır.
Torpaqqalada bina qalıqları, təndir və ocaq yerləri, istehsalat ocaqları, təsərrüfat küpləri, dulusçuluq və şüşə məmulatlarının müxtəlif nümunələri və sümük qalıqları aşkar edilmişdir.
Torpaqqalanın VII qazıntı sahəsindən aşkar olunmuş beş otağın (otaqların hamısı yanmışdır) divarları çiy kərpicdən hörülmüş, tavanında isə ağac materialından istifadə olunmuşdur. Maraqlıdır ki, ocaq yerlərindən çoxlu qarğaduzu tapılmışdır. Rəşid Göyüşov qeyd edir ki, görünür qarğaduzundan gön-dəri aşılamaqda və evlərin divarının ağardılmasında istifadə edilmişdir.
Tədqiqatlar göstərmişdir ki, Torpaqqalada xüsusi sənətkarlıq məhəlləsi mövcud olmuşdur. Burada iki ədəd dulus və kərpic kürəsi, həmçinin şüşə istehsalı ocağı aşkar olunmuşdur. Dulus kürələri ellipsvari olub, iki yarusludur. Hər iki kürədə şirsiz saxsı qablar istehsal edilmişdir. Kərpic bişirilən kürə isə Zaqafqaziya arxeoloji qazıntılarından tapılmış yeganə inşaat materialı ocağıdır.
Torpaqqalada ən nadir qalıq şüşə istehsalı ocağının aşkar olunmasıdır. Dördkünc formada, olduqca səliqəli hörülmüş bu ocağın içərisindən çoxlu şüşə qalıqları tapılmışdır.
Yaşayış yerinin altında küp və torpaq qəbirləri, yaxınlıqdakı Saqqızlıq deyilən ərazidən isə xristian qəbirləri üzə çıxarılmışdır. Həmin qəbirlərin Qafqaz albanlarına məxsus olması şübhə doğurmur.
Torpaqqalada III–XV əsrləri əhatə edən 2–4 metr qalınlığında mədəni təbəqə var. Təpənin ətrafındakı 1,5–2 metr hündürlüyündəki müdəfiə səddi, mədəni təbəqədən məişət əşyaları ilə yanaşı dulus kürələri və şüşə istehsalı ocağının aşkarlanması alimlərin buranı şəhərtipli yaşayış yeri adlandırmalarına imkan vermişdir. Torpaqqala ərazisində Qafqaz albanlarına məxsus hansısa erkən orta əsrlər şəhərinin olması güman edilir.
İstinadlar
- Rəşid Göyüşov. Azərbaycan arxeologiyası. Bakı: 1986
- Vahidov R.M. Torpaqqalada arxeoloji qazıntı işlərinin yekunları. Azərbaycanın maddi mədəniyyəti. Cild-6. Bakı: 1965
- Mahmudov F.R. Ağyazı düzənliyində Yaloylutəpə mədəniyyətinə aid abidə. Azərbaycanın maddi mədəniyyəti. Cild-6. Bakı: 1965
- H.Əzimov, Ş.Əhmədov. Qax abidələri. Bakı: Səda 1998
- Şahmərdan Əhmədli. Unudulmuş şəhər — Torpaqqala. Qax: 1996
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Torpaqqala Azerbaycanda erken orta esrler dovrune aid seher yeri Torpaqqala41 14 sm e 46 44 s u Olke AzerbaycanSeher QaxYerlesir Almali kendinden 2 km qerbde Qanixcayin sol sahilindeUslubu Alban memarligiAzerbaycandaki tarixi abidelerin milli qeydiyyatiIstinad nom 5854KateqoriyaYasayis yeriEhemiyyetiYerli ehemiyyetliTorpaqqala Vikianbarda elaqeli mediafayllar Bu abide Qanixcayin sol sahilinde eyniadli tepenin ustunde indiki Qax seherinden 25 km cenub qerbde yerlesir Uzunsov planda olan tepenin simal serq ve cenub qerb istiqametinde uzunlugu 500 510 eni ise 150 160 m dir Umumi sahesi 1 5 hektardir Torpaqqalada bina qaliqlari tendir ve ocaq yerleri istehsalat ocaqlari teserrufat kupleri dulusculuq ve suse memulatlarinin muxtelif numuneleri ve sumuk qaliqlari askar edilmisdir Torpaqqalanin VII qazinti sahesinden askar olunmus bes otagin otaqlarin hamisi yanmisdir divarlari ciy kerpicden horulmus tavaninda ise agac materialindan istifade olunmusdur Maraqlidir ki ocaq yerlerinden coxlu qargaduzu tapilmisdir Resid Goyusov qeyd edir ki gorunur qargaduzundan gon deri asilamaqda ve evlerin divarinin agardilmasinda istifade edilmisdir Tedqiqatlar gostermisdir ki Torpaqqalada xususi senetkarliq mehellesi movcud olmusdur Burada iki eded dulus ve kerpic kuresi hemcinin suse istehsali ocagi askar olunmusdur Dulus kureleri ellipsvari olub iki yarusludur Her iki kurede sirsiz saxsi qablar istehsal edilmisdir Kerpic bisirilen kure ise Zaqafqaziya arxeoloji qazintilarindan tapilmis yegane insaat materiali ocagidir Torpaqqalada en nadir qaliq suse istehsali ocaginin askar olunmasidir Dordkunc formada olduqca seliqeli horulmus bu ocagin icerisinden coxlu suse qaliqlari tapilmisdir Yasayis yerinin altinda kup ve torpaq qebirleri yaxinliqdaki Saqqizliq deyilen eraziden ise xristian qebirleri uze cixarilmisdir Hemin qebirlerin Qafqaz albanlarina mexsus olmasi subhe dogurmur Torpaqqalada III XV esrleri ehate eden 2 4 metr qalinliginda medeni tebeqe var Tepenin etrafindaki 1 5 2 metr hundurluyundeki mudefie seddi medeni tebeqeden meiset esyalari ile yanasi dulus kureleri ve suse istehsali ocaginin askarlanmasi alimlerin burani sehertipli yasayis yeri adlandirmalarina imkan vermisdir Torpaqqala erazisinde Qafqaz albanlarina mexsus hansisa erken orta esrler seherinin olmasi guman edilir IstinadlarResid Goyusov Azerbaycan arxeologiyasi Baki 1986 Vahidov R M Torpaqqalada arxeoloji qazinti islerinin yekunlari Azerbaycanin maddi medeniyyeti Cild 6 Baki 1965 Mahmudov F R Agyazi duzenliyinde Yaloylutepe medeniyyetine aid abide Azerbaycanin maddi medeniyyeti Cild 6 Baki 1965 H Ezimov S Ehmedov Qax abideleri Baki Seda 1998 Sahmerdan Ehmedli Unudulmus seher Torpaqqala Qax 1996Hemcinin baxQax abideleri film 2001