Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Torakal (döş) fəqərələri (lat. vertebrae thoracales) —- onurğalılarda döş fəqərələri boyun fəqərələri ilə bel fəqərələri arasında olan fəqərə sütununun orta seqmentini təşkil edir. Torakal fəqərələri döş qəfəsinin arxa divarının əmələ gəlməsində iştirak edir.
| Torakal fəqərələr | |
|---|---|
 Torakal fəqərələrin vəziyyəti (qırmızı rənglə göstərilir). İnsanda döş fəqərələri 12 sümükdən ibarətdir. Yuxarıdan aşağıya, T1, T2, …, T12. | |
 Yan tərəfdən görünən tipik torakal fəqərə | |
| Bitişir | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Anatomiyası
İnsanlarda 12 döş fəqərəsi var və onlar boyun və bel fəqərələri arasında orta ölçülüdür. Onlar bel fəqərələrinə doğru gedərək ölçüdə böyüyürlər, aşağı olanlar isə yuxarıdakılardan çox böyükdür. Onlar qabırğaların başları ilə artikulyasiya üçün gövdələrin yan tərəflərində, eləcə də qabırğaların faset birləşmələri ilə artikulyasiya üçün 11-ci və 12-ci istisna olmaqla, hamısının eninə proseslərində tərəflərin olması ilə fərqlənir. Konvensiyaya görə, insanın döş fəqərələri T1-T12 nömrələnir, birincisi (T1) kəllə sümüyünə ən yaxındır, qalanları isə onurğadan bel nahiyəsinə enir.
Ümumi xüsusiyyətləri
Təqdim olunanlar 2-dən 8-ə qədər döş fəqərələrinin ümumi xüsusiyyətləridir. 1 və 9-dan 12-ə qədər olan fəqərələr aşağıda ətraflı təsvir olunan müəyyən xüsusiyyətlərə malikdir. Torakal bölgənin ortasındakı cisimlər ürək şəklindədir, həm anteroposterior, həm də eninə istiqamətdə genişdir. Torakal bölgənin uclarında onlar boyun və bel fəqərələrinə bənzəyirlər. Onlar arxadan qabaqdan bir qədər qalın, yuxarıda və aşağıda düz, qabaqda yan-yana qabarıq, arxada dərin bükülmüş, yan və qabaqda bir qədər daralmışdır. Onlar hər iki tərəfdən biri yuxarıda digəri aşağıda bir-biri ilə sürtüldükdə, aradan keçən fəqərəarası lifli qığırdaqlarla qabırğaların başlarını qəbul etmək üçün oval səthlər əmələ gətirir.
Pediküllər — geriyə və bir qədər yuxarıya doğru yönəldilmişdir və aşağı fəqərə kəsicikləri böyük ölçülüdə olduğuna görə onurğa sütununun hər hansı digər bölgəsinə nisbətən daha dərindir.
Fəqərəarası dəliklər kiçik və yumrudur. Hər fəqərəarası səviyyədə 2 - biri sağ, biri isə sol çıxış sinir kökləri üçündür.
Onurğa deşiyi — onurğa kanalı olaraq da bilinən, onurğa gövdəsinin arxasındakı böyük açılışdır. O, onurğa beynini torakal səviyyədə ehtiva edir və qoruyur.
Üst artikulyar proseslər pediküllərin və təbəqələrin birləşmələrindən yuxarıya doğru çıxan nazik sümük lövhələridir. Onların oynaq üzləri praktiki olaraq düzdür və geriyə və bir az yana və yuxarıya doğru yönəldilmişdir.
Aşağı artikulyar proseslər xeyli məsafədə plitələr ilə birləşir və yalnız aşağı sərhədlərindən bir qədər kənara çıxır; üzləri irəli və bir qədər medial və aşağıya doğru yönəlilir.
Fərdi torakal fəqərələr
Birinci döş fəqərəsi (T1)
Bədənin hər iki tərəfində birinci döş fəqərəsi 1-ci qabırğanın üstü üçün tam oynaq fasetinə və 2-ci qabırğa üstünün yuxarı yarısı üçün yarımfasetə malikdir.
Üst artikulyar səthlər yuxarı və arxaya yönəldilir. Spinous prosesi qalın, uzun, demək olar ki, üfüqidir.
Eninə proseslər uzundur və yuxarı fəqərələrin çentikləri digər döş fəqərələrinə nisbətən daha dərindir.
Torakal onurğa siniri 1 (T1) onun altından keçir.
İkinci döş fəqərəsi (T2)
Torakal onurğa siniri 2 (T2) onun altından keçir. İkinci döş fəqərəsi birinci torakal fəqərədən daha böyükdür.
Üçüncü döş fəqərəsi (T3)
Torakal onurğa siniri 3 (T3) onun altından keçir.
Dördüncü döş fəqərəsi (T4)
Dördüncü torakal fəqərə, beşinci ilə birlikdə döş sümüyünün bucağı ilə eyni səviyyədədir.
Beşinci döş fəqərəsi (T5)
5-ci torakal fəqərə 4-cü ilə birlikdə döş bucağı ilə eyni səviyyədədir. İnsan nəfəs borusu 5-ci döş fəqərəsi səviyyəsində iki əsas bronxiyaya bölünür, lakin tənəffüsdən asılı olaraq yuxarı və ya aşağıda bitə bilər.
Torakal onurğa siniri 5 (T5) onun altından keçir.
Altıncı döş fəqərəsi (T6)
Torakal onurğa siniri 6 (T6) onun altından keçir.
Yeddinci torakal fəqərə (T7)
Torakal onurğa siniri 7 (T7) onun altından keçir.
Səkkizinci döş fəqərəsi (T8)
8-ci döş fəqərəsi, 9-cu döş fəqərəsi ilə birlikdə xəncərəbənzər çıxıntı ilə eyni səviyyədədir.
Onun altında torakal onurğa siniri 8 (T8) yerləşir.
Doqquzuncu döş fəqərəsi (T9)
Torakal onurğa siniri 9 (T9) onun altından keçir.
Xəncərəbənzər çıxıntı (və ya döş xəncərəbənzər çıxıntı prosesi) eksenel müstəvidə eyni səviyyədədir.
Onuncu döş fəqərəsi (T10)
Onuncu torakal fəqərənin hər iki tərəfində bütöv oynaq faset (yarım üz deyil) var ki, bu da qismən pedikülün yan səthinə yerləşdirilir. Aşağıda hər hansı bir faset yoxdur, çünki aşağıdakı qabırğaların başlarında yalnız bir faset var.
Torakal onurğa siniri 10 (T10) onun altından keçir.
On birinci torakal fəqərə (T11)
11-ci torakal fəqərədə bədən forma və ölçüyə görə bel fəqərələrinə yaxındır.
Qabırğaların başlarının artikulyar prosesləri orta ölçülüdür və əsasən bu və sonrakı fəqərələrdə döş nahiyəsinin hər hansı digər hissəsindən daha qalın və güclü olan ayaqlarda yerləşir.
Onun altında torakal onurğa siniri 11 (T11) keçir.
On ikinci döş fəqərəsi (T12)
12-ci döş fəqərəsi 11-ci ilə eyni ümumi xüsusiyyətlərə malikdir, lakin ondan aşağı oynaq səthlərinin qabarıq olması və bel fəqərələri kimi yana doğru yönəldilməsi ilə fərqlənə bilər.
Onun altında torakal onurğa siniri 12 (T12) yerləşir.
Heyvanlarda
Heyvanlarda döş fəqərələrinin sayı dəyişə bilər: məsələn, əksər kisəlilərdə - 13, koalalarda isə yalnız 11 döş fəqərələri var. 12-15-ə qədər məməlilərdə, 18-20-yə qədər atlar, tapirlər, kərgədanlar və fillərdə, məməlilərdə isə ən çox - bəzi ərincəklərdə 25 və cetaceanlarda 9 döş fəqərələri qeyd edilmişdir.
Əlavə şəkillər
-
![image]()
döş fəqərələrinin vəziyyəti. Animasiya. -
![image]()
Sol ilə eynidir, lakin torakal fəqərələrin ətrafındakı sümüklər yarı şəffaf olaraq göstərilir. -
![image]()
3D image -
![image]()
torakal fəqərələrin formasını göstərən animasiya. -
![image]()
döş fəqərələrinin yan səthi. Torakal skeletin sağ yarısı göstərilmir. -
![image]()
Onurğa sütunu. -
![image]()
Onurğa sütunu. -
![image]()
Üç döş fəqərəsinin onurğa tağları, ön görünüş. -
![image]()
Üçüncüdən doqquzuncuya qədər olan qabırğa oynaqlarının kəsilməsi. -
![image]()
Tipik torakal fəqərə, yuxarıdan görünüş. -
![image]()
Torakal fəqərə, yuxarıdan görünüş. -
![image]()
Aşağıdan baxılan torakal fəqərə.
Həmçinin bax
İstinadlar
- The thoracic vertebrae were historically called dorsal vertebrae; cf. [1]. Especially due to the free copying of old public domain versions of Gray's Anatomy, the old term may still be encountered, however the old term is long obsolete and misleading, as the dorsum refers to the whole back and not just the thoracic part of the back.
- "Анатомия и физиология позвоночника". www.orthoscheb.com. 2021-10-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-29.
- Hyman, Libbie. Comparative Vertebrate Anatomy. Chicago: University of Chicago Press. 1922. 123.
- "Physical Characteristics of the Koala". Australian Koala Foundation. 1 October 2015 tarixində . İstifadə tarixi: 1 February 2012.
- Hyman (1922), p.124
Xarici keçidlər
- SpineUniverse anatomical diagram
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Torakal dos feqereleri lat vertebrae thoracales onurgalilarda dos feqereleri boyun feqereleri ile bel feqereleri arasinda olan feqere sutununun orta seqmentini teskil edir Torakal feqereleri dos qefesinin arxa divarinin emele gelmesinde istirak edir Torakal feqerelerTorakal feqerelerin veziyyeti qirmizi rengle gosterilir Insanda dos feqereleri 12 sumukden ibaretdir Yuxaridan asagiya T1 T2 T12 Yan terefden gorunen tipik torakal feqereBitisir Qabirga sumuyu Vikianbarda elaqeli mediafayllarAnatomiyasiInsanlarda 12 dos feqeresi var ve onlar boyun ve bel feqereleri arasinda orta olculudur Onlar bel feqerelerine dogru gederek olcude boyuyurler asagi olanlar ise yuxaridakilardan cox boyukdur Onlar qabirgalarin baslari ile artikulyasiya ucun govdelerin yan tereflerinde elece de qabirgalarin faset birlesmeleri ile artikulyasiya ucun 11 ci ve 12 ci istisna olmaqla hamisinin enine proseslerinde tereflerin olmasi ile ferqlenir Konvensiyaya gore insanin dos feqereleri T1 T12 nomrelenir birincisi T1 kelle sumuyune en yaxindir qalanlari ise onurgadan bel nahiyesine enir Umumi xususiyyetleriTorakal feqere Teqdim olunanlar 2 den 8 e qeder dos feqerelerinin umumi xususiyyetleridir 1 ve 9 dan 12 e qeder olan feqereler asagida etrafli tesvir olunan mueyyen xususiyyetlere malikdir Torakal bolgenin ortasindaki cisimler urek seklindedir hem anteroposterior hem de enine istiqametde genisdir Torakal bolgenin uclarinda onlar boyun ve bel feqerelerine benzeyirler Onlar arxadan qabaqdan bir qeder qalin yuxarida ve asagida duz qabaqda yan yana qabariq arxada derin bukulmus yan ve qabaqda bir qeder daralmisdir Onlar her iki terefden biri yuxarida digeri asagida bir biri ile surtuldukde aradan kecen feqerearasi lifli qigirdaqlarla qabirgalarin baslarini qebul etmek ucun oval sethler emele getirir Pedikuller geriye ve bir qeder yuxariya dogru yoneldilmisdir ve asagi feqere kesicikleri boyuk olculude olduguna gore onurga sutununun her hansi diger bolgesine nisbeten daha derindir Feqerearasi delikler kicik ve yumrudur Her feqerearasi seviyyede 2 biri sag biri ise sol cixis sinir kokleri ucundur Onurga desiyi onurga kanali olaraq da bilinen onurga govdesinin arxasindaki boyuk acilisdir O onurga beynini torakal seviyyede ehtiva edir ve qoruyur Ust artikulyar prosesler pedikullerin ve tebeqelerin birlesmelerinden yuxariya dogru cixan nazik sumuk lovheleridir Onlarin oynaq uzleri praktiki olaraq duzdur ve geriye ve bir az yana ve yuxariya dogru yoneldilmisdir Asagi artikulyar prosesler xeyli mesafede pliteler ile birlesir ve yalniz asagi serhedlerinden bir qeder kenara cixir uzleri ireli ve bir qeder medial ve asagiya dogru yonelilir Ferdi torakal feqerelerThe first and ninth through twelfth thoracic vertebra have some peculiaritiesBirinci dos feqeresi T1 Bedenin her iki terefinde birinci dos feqeresi 1 ci qabirganin ustu ucun tam oynaq fasetine ve 2 ci qabirga ustunun yuxari yarisi ucun yarimfasete malikdir Ust artikulyar sethler yuxari ve arxaya yoneldilir Spinous prosesi qalin uzun demek olar ki ufuqidir Enine prosesler uzundur ve yuxari feqerelerin centikleri diger dos feqerelerine nisbeten daha derindir Torakal onurga siniri 1 T1 onun altindan kecir Ikinci dos feqeresi T2 Torakal onurga siniri 2 T2 onun altindan kecir Ikinci dos feqeresi birinci torakal feqereden daha boyukdur Ucuncu dos feqeresi T3 Torakal onurga siniri 3 T3 onun altindan kecir Dorduncu dos feqeresi T4 Dorduncu torakal feqere besinci ile birlikde dos sumuyunun bucagi ile eyni seviyyededir 57 yasli kisinin dos qefesinin rentgenoqrafiyasi Besinci dos feqeresi T5 5 ci torakal feqere 4 cu ile birlikde dos bucagi ile eyni seviyyededir Insan nefes borusu 5 ci dos feqeresi seviyyesinde iki esas bronxiyaya bolunur lakin teneffusden asili olaraq yuxari ve ya asagida bite biler Torakal onurga siniri 5 T5 onun altindan kecir Altinci dos feqeresi T6 Torakal onurga siniri 6 T6 onun altindan kecir Yeddinci torakal feqere T7 Torakal onurga siniri 7 T7 onun altindan kecir Sekkizinci dos feqeresi T8 8 ci dos feqeresi 9 cu dos feqeresi ile birlikde xencerebenzer cixinti ile eyni seviyyededir Onun altinda torakal onurga siniri 8 T8 yerlesir Doqquzuncu dos feqeresi T9 Torakal onurga siniri 9 T9 onun altindan kecir Xencerebenzer cixinti ve ya dos xencerebenzer cixinti prosesi eksenel mustevide eyni seviyyededir Onuncu dos feqeresi T10 Onuncu torakal feqerenin her iki terefinde butov oynaq faset yarim uz deyil var ki bu da qismen pedikulun yan sethine yerlesdirilir Asagida her hansi bir faset yoxdur cunki asagidaki qabirgalarin baslarinda yalniz bir faset var Torakal onurga siniri 10 T10 onun altindan kecir On birinci torakal feqere T11 11 ci torakal feqerede beden forma ve olcuye gore bel feqerelerine yaxindir Qabirgalarin baslarinin artikulyar prosesleri orta olculudur ve esasen bu ve sonraki feqerelerde dos nahiyesinin her hansi diger hissesinden daha qalin ve guclu olan ayaqlarda yerlesir Onun altinda torakal onurga siniri 11 T11 kecir On ikinci dos feqeresi T12 12 ci dos feqeresi 11 ci ile eyni umumi xususiyyetlere malikdir lakin ondan asagi oynaq sethlerinin qabariq olmasi ve bel feqereleri kimi yana dogru yoneldilmesi ile ferqlene biler Onun altinda torakal onurga siniri 12 T12 yerlesir HeyvanlardaHeyvanlarda dos feqerelerinin sayi deyise biler meselen ekser kiselilerde 13 koalalarda ise yalniz 11 dos feqereleri var 12 15 e qeder memelilerde 18 20 ye qeder atlar tapirler kergedanlar ve fillerde memelilerde ise en cox bezi erinceklerde 25 ve cetaceanlarda 9 dos feqereleri qeyd edilmisdir Elave sekiller dos feqerelerinin veziyyeti Animasiya Sol ile eynidir lakin torakal feqerelerin etrafindaki sumukler yari seffaf olaraq gosterilir 3D image torakal feqerelerin formasini gosteren animasiya dos feqerelerinin yan sethi Torakal skeletin sag yarisi gosterilmir Onurga sutunu Onurga sutunu Uc dos feqeresinin onurga taglari on gorunus Ucuncuden doqquzuncuya qeder olan qabirga oynaqlarinin kesilmesi Tipik torakal feqere yuxaridan gorunus Torakal feqere yuxaridan gorunus Asagidan baxilan torakal feqere Hemcinin baxOnurga sutunu Boyun feqereleriIstinadlarThe thoracic vertebrae were historically called dorsal vertebrae cf 1 Especially due to the free copying of old public domain versions of Gray s Anatomy the old term may still be encountered however the old term is long obsolete and misleading as the dorsum refers to the whole back and not just the thoracic part of the back Anatomiya i fiziologiya pozvonochnika www orthoscheb com 2021 10 29 tarixinde Istifade tarixi 2021 10 29 Hyman Libbie Comparative Vertebrate Anatomy Chicago University of Chicago Press 1922 123 Physical Characteristics of the Koala Australian Koala Foundation 1 October 2015 tarixinde Istifade tarixi 1 February 2012 Hyman 1922 p 124Xarici kecidlerVikianbarda Torakal feqereler ile elaqeli mediafayllar var SpineUniverse anatomical diagram