Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tofiq Kazım oğlu İsmayılov (21 iyun 1933, Bakı – 20 noyabr 1991, Qarakənd, DQMV) — Beynəlxalq mühəndislik Akademiyasının akademiki, texnika elmləri doktoru, Azərbaycan Respublikasının 1-ci Dövlət Katibi, Azərbaycan SSR-in Dövlət Katibi, Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin üzvü.
| Tofiq İsmayılov | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| 11 sentyabr 1991 – 20 noyabr 1991 | |||
| Əvvəlki | vəzifə təsis edilib | ||
| Sonrakı | Midhət Abasov | ||
  | |||
| Şəxsi məlumatlar | |||
| Doğum tarixi | |||
| Doğum yeri | Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ | ||
| Vəfat tarixi | (58 yaşında) | ||
| Vəfat yeri | Qarakənd, Xocavənd rayonu, Azərbaycan | ||
| Vəfat səbəbi | Qarakənd faciəsi | ||
| Fəaliyyəti | diplomat, siyasətçi | ||
| Atası | Kazım İsmayılov | ||
| Həyat yoldaşı | Lalə İsmayılova | ||
| | |||
| Təltifləri |
| ||
Beynəlxalq elmi-texniki jurnal "Məsafədən duyma üzrə xülasə jurnalı"nın (Vaşinqton), "Kosmik Tədqiqatları EİB məlumatları" dövrü nəşrin redaktoru, "Azərbaycan Respublikası Elmlər Akademiyasının Xəbərləri"nin (fizika, texniki və riyazi elmlər üzrə) redaksiya kollegiyasının üzvü, həmçinin Beynəlxalq Astronomik İttifaqın, SSRİ Elmlər Akademiyası Astrosovetinin, SSRİ Elmlər Akademiyası kosmik vasitələrlə təbii sərvətlərin öyrənilməsi bürosu, SSRİ Baş kosmos idarəsinin elmi-texniki şurasının, SSRİ Elmlər Akademiyası Elmi Şurasının və Dövlət elm və texnika komitəsinin üzvü, Azərbaycan Respublikası kosmonavtika federasiyasının sədri olmuşdu.
1989-cu ildən SSRİ Xalq deputatı, SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyətinin, Sov. İKP MK və Azərbaycan KP MK-nın üzvü olmuşdu.
Həyatı
Tofiq Kazım oğlu İsmayılov 1933-cü il iyunun 21-də Bakı şəhərində anadan olmuşdur. Atası İsmayılov Kazım Mirheydər oğlunun (1905–1981) əsli İsmayıllı rayonunun Basqal kəndindən idi. O, SSRİ Ali Sovetinin və Azərbaycan SSR Ali Sovetinin deputatı, polkovnik, dövlət və partiya işçisi olmuşdur.
Tofiq İsmayılov 1941-ci il ildə Bakı şəhərində orta məktəbə getmişdir. Onun Kosmonavtika elminə olan marağı ağır müharibə illərindən başlayaraq. Y. A. Qaqarin adına keçmiş Pionerlər sarayında aviamodellərin dərnəyindən başlamışdır. 1951-ci ildə Bakı şəhərində orta məktəbi bitirdikdən sonra elə həmin ildə Moskva şəhərində Qırmızı Əmək Bayraqlı Elektrotexniki Rabitə İnstitutuna daxil oldu.1956-cı ildə İnstitutu müvəffəqiyyətlə bitirərək Moskva şəhərində müxtəlif qabaqcıl müəssisələrdə əmək fəaliyyətinə başladı və eləcə də aspiranturanı müvəffəqiyyətlə bitirdi.
1956-cı ildə ali məktəbi bitirdikdən sonra Moskva şəhərinin aparıcı müəssisələrində işləmiş, sonralar aspiranturaya daxil olmuş və müvəffəqiyyətlə bitirmişdi.
1964-cü ildə Bakı şəhərinə qayıtdıqdan sonra müəssisələrdən birinə aparıcı mühəndis vəzifəsinə göndərildi. 2 ildən sonra Azərbaycan Politexnik İnstitutunda (indiki Azərbayca Texniki Universiteti) pedaqoji fəaliyyətə başlayaraq elektronika kafedrasının dosenti oldu.
1967-ci ildən 1985-ci ilədək Tofiq İsmayılov Azərbaycan Respublikası Elmlər Akademiyası sistemində çalışdı. O, aparıcı elmi müəssisələrdən biri olan Fizika İnstitutunda Yarımkeçirici çeviricilər şöbəsində baş mühəndis vəzifəsində çalışıb, elmi işlərin aparılmasında və həmin işlərin Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Rəyasət Heyəti yanında tətbiqi üzrə şöbənin müdiri, "Xəzər" Elmi Mərkəzinin və keçmiş Sovetlər İttifaqında yeganə olan Təbii Ehtiyatların Kosmik Tədqiqi İnstitutunun baş direktoru, 1982-ci ildən ömrünün sonuna qədər Kosmik Tədqiqatlar Elm İstehsalat Birliyinin baş konstruktoru və baş direktoru vəzifəsində çalışmışdır. 1969-cu ildə o, müvəffəqiyyətlə elmlər namizədliyi, 1979-cu ildə isə doktorluq disertasiyasını müdafiə edərək texnika elmləri doktoru, sonralar isə professor elmi adına layiq görülmüşdür. Elmdə və texnikada göstərdiyi yüksək göstəricilərə görə professor T. İsmayılov keçmiş Sovetlər İttifaqının Mühəndislik Akademiyasının (indiki Beynəlxalq Mühəndislik Akademiyası) həqiqi üzvü seçilmişdir.
1991-ci ilin noyabr ayının 20-də Azərbaycan Respublikasının Dövlət Katibi Tofiq Kazım oğlu İsmayılov Qarabağın Qarakənd kəndi üzərində "Mİ-8" hərbi vertolyotunda faciəli surətdə həlak oldu.
Fəaliyyəti
1967-ci ildən 1985-ci ilədək Azərbaycan Respublikası Elmlər Akademiyası sistemində işləmişdi (fizika institutunda baş mühəndis, Rəyasət Heyəti yanında işləmələr və tətbiq şöbəsinin müdiri, "Xəzər" elmi mərkəzinin direktoru, Kosmik Tədqiqatları Elm İstehsalat Birliyinin baş direktoru) 1985-ci ildən keçmiş SSRİ Baş Kosmos İdarəsi Elm İstehsalat Birliyinin baş direktoru və baş konstruktoru olmuşdu. 1969-cu ildə dissertasiya işini müvəffəqiyyətlə müdafiə edərək texnika elmləri namizədi, 1979-cu ildə isə doktorluq işini uğurla müdafiə edərək texnika elmləri doktoru adını almışdı, bir qədər sonra isə professor elmi adına layiq görülmüşdü. Beynəlxalq Mühəndislik Akademiyasının həqiqi üzvü (akademik) seçilmişdi.
Mükafatları
Xalq qarşısında xidmətlərinə görə "Qırmızı əmək bayrağı" ordeni, "Əməkdə rəşadət" medalı, 1978-ci ildə elm və texnika sahəsində Azərbaycan SSR Dövlət mükafatına layiq görülüb. 25 oktyabr 1990-cı ildə "Azərbaycan SSR əməkdar elm xadimi" fəxri adı ilə təltif olunub.
K. E. Sialkovski, S. P. Korolyov və Y. A. Qaqarin adına fəxri medallarla təltif edilmişdi.
Elmi fəaliyyəti
Akademik T. K. İsmayılov elmi və məxsusi cihazqayırma sahəsində məşhur alim idi. Onun aerokosmik nəzarət kolibrləmə poliqonlarında peykaltı ölçmə texniki vasitələrinin nəzəriyyəsinə və tətbiqinə verdiyi təkliflər xüsusi mahiyyət kəsb etmişdir. T. K. İsmayılov ilk dəfə olaraq bu sahədə irəli sürdüyü yüksək effektli və tətbiqi cəhətdən əhəmiyyətli elmi konsepsiyası keçmiş SSRİ-nin poliqonlarında və sosialist ölkələrinin "İnterkosmos" üzrə proqramların bir çox aerokosmik təcrübələrində özünü doğrultmuşdu.
Akademik T. K. İsmayılovun fəaliyyətində astro-fizika, elmi-tətbiqi cihazqayırma problemləri sahəsində irəli sürdüyü elmi mülahizələr əhəmiyyətli yer tutmuşdu. Onun rəhbərliyi və şəxsi iştirakı ilə hazırlanmış "PS – 17 BK" və "Pulsar X-1" rentgen teleskopları böyük müvəffəqiyyətlə "Salyut-Soyuz-T-11", "Mir" orbital stansiyalarında fəaliyyət göstərmişdi. "Pulsar X-1" ifrat ulduzunun kəşfində iştirak etmiş, həmçinin "PS – 17 BK" (vertolyot variantında) Çernobıl AES rayonunda radiasiya vəziyyətinin müəyyənləşdirilməsində geniş istifadə olunmuşdu.
Akademik T. K. İsmayılov özünün strukturuna və fəaliyyət istiqamətinə görə Azərbaycanda yeganə olan təbii sərvətlərin kosmik tədqiqatları institutunun və kosmik tədqiqatları EİB-nin yaradıcısı və rəhbəri idi. Aerokosmik təbiətşünaslıq sahəsində nəhəng elmi mərkəz kimi hazırda da bu təşkilatlar öz fəaliyyətlərini davam etdirirlər.
T. K. İsmayılov elmi fəaliyyətlə bərabər elmi pedaqoji sahədə də yorulmadan çalışmışdı. M. Əzizbəyov adına Azərbaycan Neft Kimya İnstitutunun informasiya-ölçü texnika kafedrasının professoru idi.
İki yüzdən çox elmi işlərin müəllifidir, onlardan doxsanı ixtiradır. Onun rəhbərliyi ilə 3 doktorluq və 12 elmlər namizədi dissertasiyaları müdafiə edilmişdi.
1990-cı ilin 20 yanvar hadisələrindən sonra SSRİ Xalq Deputatları qurultayında T. İsmayılov tribunaya qalxaraq 20 yanvarda Bakıda baş vermiş qanlı cinayətin baiskarlarını lənətlədi və hamıya bu qırğında həlak olmuş günahsız insanların xatirəsini yad etmək üçün ayağa qalxmağı təklif etdi. Hamı ayağa qalxdı. Bütün deputatların, qurultayın Rəyasət Heyətinin ayağa qalxdığını görən M. S. Qorbaçov ayağa qalxmağa, günahsız şəhidlərin ruhunu yad etməyə məcbur oldu.
T. K. İsmayılov 1991-ci ilin sentyabrında Azərbaycan Respublikasının ilk Dövlət Katibi vəzifəsinə təyin edilmişdi.
İstinadlar
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq ilə göstərilməlidir. |
- "M.T.Abasovun Azərbaycan Respublikasının dövlət katibi təyin edilməsi haqqında" 2022-03-31 at the Wayback Machine Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 9 dekabr 1991-ci il tarixli, 487 nömrəli Fərmanı. e-qanun.az (az.)
- Akademikin xanımı Neft Fondunun icraçı direktorunu cinayətdə ittiham etdi
- İsmayıllının görkəmli şəxsləri
- 20 Noyabr — Qarakənd Faciəsindən 20 il ötür.! [ölü keçid]
- Tofiq İsmayılov [ölü keçid]
Mənbə
- 21 iyun akademik Tofiq İsmayılovun doğum günüdür
Xarici keçidlər
- Lalə Fəxrinin rənglər dünyası
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tofiq Kazim oglu Ismayilov 21 iyun 1933 Baki 20 noyabr 1991 Qarakend DQMV Beynelxalq muhendislik Akademiyasinin akademiki texnika elmleri doktoru Azerbaycan Respublikasinin 1 ci Dovlet Katibi Azerbaycan SSR in Dovlet Katibi Azerbaycan SSR Ali Soveti Reyaset Heyetinin uzvu Tofiq IsmayilovAzerbaycan Respublikasinin 1 ci Dovlet katibi11 sentyabr 1991 20 noyabr 1991Evvelkivezife tesis edilibSonrakiMidhet AbasovAzerbaycan SSR Ali Soveti Reyaset Heyetinin uzvuSexsi melumatlarDogum tarixi 21 iyun 1933Dogum yeri Baki Azerbaycan SSR SSRIVefat tarixi 20 noyabr 1991 58 yasinda Vefat yeri Qarakend Xocavend rayonu AzerbaycanVefat sebebi Qarakend faciesiFealiyyeti diplomat siyasetciAtasi Kazim IsmayilovHeyat yoldasi Lale IsmayilovaTeltifleri 1978 Beynelxalq elmi texniki jurnal Mesafeden duyma uzre xulase jurnali nin Vasinqton Kosmik Tedqiqatlari EIB melumatlari dovru nesrin redaktoru Azerbaycan Respublikasi Elmler Akademiyasinin Xeberleri nin fizika texniki ve riyazi elmler uzre redaksiya kollegiyasinin uzvu hemcinin Beynelxalq Astronomik Ittifaqin SSRI Elmler Akademiyasi Astrosovetinin SSRI Elmler Akademiyasi kosmik vasitelerle tebii servetlerin oyrenilmesi burosu SSRI Bas kosmos idaresinin elmi texniki surasinin SSRI Elmler Akademiyasi Elmi Surasinin ve Dovlet elm ve texnika komitesinin uzvu Azerbaycan Respublikasi kosmonavtika federasiyasinin sedri olmusdu 1989 cu ilden SSRI Xalq deputati SSRI Ali Soveti Reyaset Heyetinin Sov IKP MK ve Azerbaycan KP MK nin uzvu olmusdu HeyatiTofiq Kazim oglu Ismayilov 1933 cu il iyunun 21 de Baki seherinde anadan olmusdur Atasi Ismayilov Kazim Mirheyder oglunun 1905 1981 esli Ismayilli rayonunun Basqal kendinden idi O SSRI Ali Sovetinin ve Azerbaycan SSR Ali Sovetinin deputati polkovnik dovlet ve partiya iscisi olmusdur Tofiq Ismayilov 1941 ci il ilde Baki seherinde orta mektebe getmisdir Onun Kosmonavtika elmine olan maragi agir muharibe illerinden baslayaraq Y A Qaqarin adina kecmis Pionerler sarayinda aviamodellerin derneyinden baslamisdir 1951 ci ilde Baki seherinde orta mektebi bitirdikden sonra ele hemin ilde Moskva seherinde Qirmizi Emek Bayraqli Elektrotexniki Rabite Institutuna daxil oldu 1956 ci ilde Institutu muveffeqiyyetle bitirerek Moskva seherinde muxtelif qabaqcil muessiselerde emek fealiyyetine basladi ve elece de aspiranturani muveffeqiyyetle bitirdi 1956 ci ilde ali mektebi bitirdikden sonra Moskva seherinin aparici muessiselerinde islemis sonralar aspiranturaya daxil olmus ve muveffeqiyyetle bitirmisdi 1964 cu ilde Baki seherine qayitdiqdan sonra muessiselerden birine aparici muhendis vezifesine gonderildi 2 ilden sonra Azerbaycan Politexnik Institutunda indiki Azerbayca Texniki Universiteti pedaqoji fealiyyete baslayaraq elektronika kafedrasinin dosenti oldu 1967 ci ilden 1985 ci iledek Tofiq Ismayilov Azerbaycan Respublikasi Elmler Akademiyasi sisteminde calisdi O aparici elmi muessiselerden biri olan Fizika Institutunda Yarimkecirici ceviriciler sobesinde bas muhendis vezifesinde calisib elmi islerin aparilmasinda ve hemin islerin Azerbaycan Elmler Akademiyasinin Reyaset Heyeti yaninda tetbiqi uzre sobenin mudiri Xezer Elmi Merkezinin ve kecmis Sovetler Ittifaqinda yegane olan Tebii Ehtiyatlarin Kosmik Tedqiqi Institutunun bas direktoru 1982 ci ilden omrunun sonuna qeder Kosmik Tedqiqatlar Elm Istehsalat Birliyinin bas konstruktoru ve bas direktoru vezifesinde calismisdir 1969 cu ilde o muveffeqiyyetle elmler namizedliyi 1979 cu ilde ise doktorluq disertasiyasini mudafie ederek texnika elmleri doktoru sonralar ise professor elmi adina layiq gorulmusdur Elmde ve texnikada gosterdiyi yuksek gostericilere gore professor T Ismayilov kecmis Sovetler Ittifaqinin Muhendislik Akademiyasinin indiki Beynelxalq Muhendislik Akademiyasi heqiqi uzvu secilmisdir 1991 ci ilin noyabr ayinin 20 de Azerbaycan Respublikasinin Dovlet Katibi Tofiq Kazim oglu Ismayilov Qarabagin Qarakend kendi uzerinde MI 8 herbi vertolyotunda facieli suretde helak oldu Fealiyyeti1967 ci ilden 1985 ci iledek Azerbaycan Respublikasi Elmler Akademiyasi sisteminde islemisdi fizika institutunda bas muhendis Reyaset Heyeti yaninda islemeler ve tetbiq sobesinin mudiri Xezer elmi merkezinin direktoru Kosmik Tedqiqatlari Elm Istehsalat Birliyinin bas direktoru 1985 ci ilden kecmis SSRI Bas Kosmos Idaresi Elm Istehsalat Birliyinin bas direktoru ve bas konstruktoru olmusdu 1969 cu ilde dissertasiya isini muveffeqiyyetle mudafie ederek texnika elmleri namizedi 1979 cu ilde ise doktorluq isini ugurla mudafie ederek texnika elmleri doktoru adini almisdi bir qeder sonra ise professor elmi adina layiq gorulmusdu Beynelxalq Muhendislik Akademiyasinin heqiqi uzvu akademik secilmisdi MukafatlariXalq qarsisinda xidmetlerine gore Qirmizi emek bayragi ordeni Emekde resadet medali 1978 ci ilde elm ve texnika sahesinde Azerbaycan SSR Dovlet mukafatina layiq gorulub 25 oktyabr 1990 ci ilde Azerbaycan SSR emekdar elm xadimi fexri adi ile teltif olunub K E Sialkovski S P Korolyov ve Y A Qaqarin adina fexri medallarla teltif edilmisdi Elmi fealiyyetiAkademik T K Ismayilov elmi ve mexsusi cihazqayirma sahesinde meshur alim idi Onun aerokosmik nezaret kolibrleme poliqonlarinda peykalti olcme texniki vasitelerinin nezeriyyesine ve tetbiqine verdiyi teklifler xususi mahiyyet kesb etmisdir T K Ismayilov ilk defe olaraq bu sahede ireli surduyu yuksek effektli ve tetbiqi cehetden ehemiyyetli elmi konsepsiyasi kecmis SSRI nin poliqonlarinda ve sosialist olkelerinin Interkosmos uzre proqramlarin bir cox aerokosmik tecrubelerinde ozunu dogrultmusdu Akademik T K Ismayilovun fealiyyetinde astro fizika elmi tetbiqi cihazqayirma problemleri sahesinde ireli surduyu elmi mulahizeler ehemiyyetli yer tutmusdu Onun rehberliyi ve sexsi istiraki ile hazirlanmis PS 17 BK ve Pulsar X 1 rentgen teleskoplari boyuk muveffeqiyyetle Salyut Soyuz T 11 Mir orbital stansiyalarinda fealiyyet gostermisdi Pulsar X 1 ifrat ulduzunun kesfinde istirak etmis hemcinin PS 17 BK vertolyot variantinda Cernobil AES rayonunda radiasiya veziyyetinin mueyyenlesdirilmesinde genis istifade olunmusdu Akademik T K Ismayilov ozunun strukturuna ve fealiyyet istiqametine gore Azerbaycanda yegane olan tebii servetlerin kosmik tedqiqatlari institutunun ve kosmik tedqiqatlari EIB nin yaradicisi ve rehberi idi Aerokosmik tebietsunasliq sahesinde neheng elmi merkez kimi hazirda da bu teskilatlar oz fealiyyetlerini davam etdirirler T K Ismayilov elmi fealiyyetle beraber elmi pedaqoji sahede de yorulmadan calismisdi M Ezizbeyov adina Azerbaycan Neft Kimya Institutunun informasiya olcu texnika kafedrasinin professoru idi Iki yuzden cox elmi islerin muellifidir onlardan doxsani ixtiradir Onun rehberliyi ile 3 doktorluq ve 12 elmler namizedi dissertasiyalari mudafie edilmisdi 1990 ci ilin 20 yanvar hadiselerinden sonra SSRI Xalq Deputatlari qurultayinda T Ismayilov tribunaya qalxaraq 20 yanvarda Bakida bas vermis qanli cinayetin baiskarlarini lenetledi ve hamiya bu qirginda helak olmus gunahsiz insanlarin xatiresini yad etmek ucun ayaga qalxmagi teklif etdi Hami ayaga qalxdi Butun deputatlarin qurultayin Reyaset Heyetinin ayaga qalxdigini goren M S Qorbacov ayaga qalxmaga gunahsiz sehidlerin ruhunu yad etmeye mecbur oldu T K Ismayilov 1991 ci ilin sentyabrinda Azerbaycan Respublikasinin ilk Dovlet Katibi vezifesine teyin edilmisdi IstinadlarBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir M T Abasovun Azerbaycan Respublikasinin dovlet katibi teyin edilmesi haqqinda 2022 03 31 at the Wayback Machine Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin 9 dekabr 1991 ci il tarixli 487 nomreli Fermani e qanun az az Akademikin xanimi Neft Fondunun icraci direktorunu cinayetde ittiham etdi Ismayillinin gorkemli sexsleri 20 Noyabr Qarakend Faciesinden 20 il otur olu kecid Tofiq Ismayilov olu kecid Menbe21 iyun akademik Tofiq Ismayilovun dogum gunudurXarici kecidlerLale Fexrinin rengler dunyasiHemcinin baxVikikitabda Akademik Tofiq Ismayilov praktiki kosmonavtikanin banisi movzusuna dair metn var Qarakend faciesi