Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tiya — mərkəzi Efiopiyada arxeoloji ərazidir. Əddis-Əbəbədən cənubda yerləşən Quraqe zonasındadır.
| Tiya | |
|---|---|
 | |
| Ölkə |  Efiopiya |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Yaşayış məntəqəsi statuslu | Arxeoloji ərazi |
| Digər | |
| Rəsmi adı | Tiya |
| Tipi | Mədəni |
| Kriteriya | (i), (iv) |
| Tarixi | 1980 (4-cü sessiya) |
| İstinad nöm. | 12 |
| Region | Afrika |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Təsviri
Tiya Efiopiyanın Soddo bölgəsində yerləşir. Arxeoloji yeri, UNESCO-nun Ümumdünya İrsi ərazisi, böyük daş sütunları ilə diqqət çəkən bir çox formalaşmaya sahibdir. 32-si üzərində müəmmalı simvollar həkk olunmuş menhirlər ibtidai icmaya aid böyük bir məzarlıq kompleksini qeyd edir. Alman etnoqrafik ekspedisiyası 1935-ci ilin aprel ayında əraziyə baş çəkmiş və bir saatlıq səyahət zamanı üzərində qılınc simvolu olan daş monolitləri tapmışdır. Arxeoloji sahə 1980-ci ildə Ümumdünya irsi siyahısına daxil edilmişdir.
Tiyada az araşdırma aparılmışdır və bu tip yerləri arxeoloji baxımdan anlamaqda bir sıra çətinliklər var. Birincisi meqalit qurucularının kimliyini müəyyənləşdirmək çətindir. İkincisi arxeoloqlar şifahi tarixi hesablar vasitəsilə etnik tarixlərin yenidən qurulması ilə məşğuldurlar, lakin bunlar bir çox hallarda əlçatmaz və ya məlumatsızdır.
Tiyadakı yerüstü tapıntılar Qademotta və Kulkulettidə tapılan alətlərə texnoloji cəhətdən oxşar Orta Daş dövrü alətlərinin bir seçimini ehtiva edir. "Tranşet zərbələri" adındakı bənzərsiz bir istehsal prosesindən istifadə edildiyinə görə Tiya alətləri də digər iki sahə ilə eyni vaxta aid ola bilər.
Tiyada aparılan arxeoloji işlərə rəhbərlik edən Gosssaumeyə (1995) görə, ərazi nisbətən yaxın dövrlərə, eramızın 11-ci və 13-cü əsrləri arasındakı bir dövrə aiddir. Daha sonrakı tanışlığa görə isə menhirlərin inşasını eramızın 10-15 əsrləri arasındakı bir müddətə təsadüf edir.
Tiya və mərkəzi Efiopiyanın digər ərazilərindəki menhirlər, Cibutidəki Cibuti və Loyada arasındakı arasındakı marşrutda olanlara bənzəyir. Cibuti-Loyadakı menhirlər qeyri-müəyyən yaşa malikdir və bəziləri analoq T şəkilli gerbi ilə bəzədilib. Bundan əlavə, Tiya qaya plitələrində də tez-tez T şəkilli bir simvol olur.
Bundan əlavə, Tiyada aparılan arxeoloji qazıntılar zamanı türbələr də aşkar edilmişdir.
Qalereya
-
![image]()
Meqalitlərin (menhirlərin) görüntüsü -
![image]()
Tiyada üzərində rəqəmlər təsvir edilmiş meqalitlər -
![image]()
Üzərində qılınc və kişi təsvir edilmiş menhir -
![image]()
Üzərində qılınc təsvir edilmiş menhir
İstinadlar
- "Tiya". UNESCO World Heritage Centre. 1 August 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 23 December 2014.
- Matt Philips and Jean-Bernard Carillet, Ethiopia and Eritrea, third edition (n.p.: Lonely Planet, 2006), p. 171
- "Local History in Ethiopia" 2011-05-28 at the Wayback Machine The Nordic Africa Institute website (accessed 31 May 2008)
- Clack, Timothy; Brittain, Marcus. "Place-making, participative archaeologies and Mursi megaliths: some implications for aspects of pre-and proto-history in the Horn of Africa". Journal of Eastern African Studies. 5 (1). 2011: 85–107. doi:10.1080/17531055.2011.544551.
- Douze, Katja. "A new chrono-cultural marker for the early Middle Stone Age in Ethiopia: The tranchet blow process on convergent tools from Gademotta and Kulkuletti sites". Quaternary International. 343. 2013: 40–52. doi:10.1016/j.quaint.2013.10.018.
- Fukui, Katsuyoshi. Ethiopia in broader perspective: papers of the XIIIth International Conference of Ethiopian Studies Kyoto 12-17 December 1997. Shokado Book Sellers. 1997. səh. 370. ISBN . 31 January 2015 tarixində . İstifadə tarixi: 23 December 2014.
- "Tiya - Prehistoric site". UNESCO. 2 August 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 24 December 2014.
- Fattovich, Rodolfo. (PDF). Annales d'Éthiopie. 14 (14). 1987: 43–69. 24 September 2015 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 September 2014.
- The Eastern Anthropologist, Volume 3, Issues 1-4. Ethnographic and Folk Culture Society, U.P. 1949. səh. 121. İstifadə tarixi: 15 January 2015.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Tiya deqiqlesdirme Tiya merkezi Efiopiyada arxeoloji erazidir Eddis Ebebeden cenubda yerlesen Quraqe zonasindadir Tiya8 26 05 sm e 38 36 43 s u Olke EfiopiyaTarixi ve cografiyasiYasayis menteqesi statuslu Arxeoloji eraziDigerUNESCO Umumdunya IrsiResmi adiTiyaTipiMedeniKriteriya i iv Tarixi1980 4 cu sessiya Istinad nom 12RegionAfrikaXeriteni goster gizle Tiya Vikianbarda elaqeli mediafayllarTesviriTiya Efiopiyanin Soddo bolgesinde yerlesir Arxeoloji yeri UNESCO nun Umumdunya Irsi erazisi boyuk das sutunlari ile diqqet ceken bir cox formalasmaya sahibdir 32 si uzerinde muemmali simvollar hekk olunmus menhirler ibtidai icmaya aid boyuk bir mezarliq kompleksini qeyd edir Alman etnoqrafik ekspedisiyasi 1935 ci ilin aprel ayinda eraziye bas cekmis ve bir saatliq seyahet zamani uzerinde qilinc simvolu olan das monolitleri tapmisdir Arxeoloji sahe 1980 ci ilde Umumdunya irsi siyahisina daxil edilmisdir Tiyada az arasdirma aparilmisdir ve bu tip yerleri arxeoloji baximdan anlamaqda bir sira cetinlikler var Birincisi meqalit qurucularinin kimliyini mueyyenlesdirmek cetindir Ikincisi arxeoloqlar sifahi tarixi hesablar vasitesile etnik tarixlerin yeniden qurulmasi ile mesguldurlar lakin bunlar bir cox hallarda elcatmaz ve ya melumatsizdir Tiyadaki yerustu tapintilar Qademotta ve Kulkulettide tapilan aletlere texnoloji cehetden oxsar Orta Das dovru aletlerinin bir secimini ehtiva edir Transet zerbeleri adindaki benzersiz bir istehsal prosesinden istifade edildiyine gore Tiya aletleri de diger iki sahe ile eyni vaxta aid ola biler Tiyada aparilan arxeoloji islere rehberlik eden Gosssaumeye 1995 gore erazi nisbeten yaxin dovrlere eramizin 11 ci ve 13 cu esrleri arasindaki bir dovre aiddir Daha sonraki tanisliga gore ise menhirlerin insasini eramizin 10 15 esrleri arasindaki bir muddete tesaduf edir Tiya ve merkezi Efiopiyanin diger erazilerindeki menhirler Cibutideki Cibuti ve Loyada arasindaki arasindaki marsrutda olanlara benzeyir Cibuti Loyadaki menhirler qeyri mueyyen yasa malikdir ve bezileri analoq T sekilli gerbi ile bezedilib Bundan elave Tiya qaya plitelerinde de tez tez T sekilli bir simvol olur Bundan elave Tiyada aparilan arxeoloji qazintilar zamani turbeler de askar edilmisdir QalereyaMeqalitlerin menhirlerin goruntusu Tiyada uzerinde reqemler tesvir edilmis meqalitler Uzerinde qilinc ve kisi tesvir edilmis menhir Uzerinde qilinc tesvir edilmis menhirIstinadlar Tiya UNESCO World Heritage Centre 1 August 2022 tarixinde Istifade tarixi 23 December 2014 Matt Philips and Jean Bernard Carillet Ethiopia and Eritrea third edition n p Lonely Planet 2006 p 171 Local History in Ethiopia 2011 05 28 at the Wayback Machine The Nordic Africa Institute website accessed 31 May 2008 Clack Timothy Brittain Marcus Place making participative archaeologies and Mursi megaliths some implications for aspects of pre and proto history in the Horn of Africa Journal of Eastern African Studies 5 1 2011 85 107 doi 10 1080 17531055 2011 544551 Douze Katja A new chrono cultural marker for the early Middle Stone Age in Ethiopia The tranchet blow process on convergent tools from Gademotta and Kulkuletti sites Quaternary International 343 2013 40 52 doi 10 1016 j quaint 2013 10 018 Fukui Katsuyoshi Ethiopia in broader perspective papers of the XIIIth International Conference of Ethiopian Studies Kyoto 12 17 December 1997 Shokado Book Sellers 1997 seh 370 ISBN 4879749761 31 January 2015 tarixinde Istifade tarixi 23 December 2014 Tiya Prehistoric site UNESCO 2 August 2022 tarixinde Istifade tarixi 24 December 2014 Fattovich Rodolfo PDF Annales d Ethiopie 14 14 1987 43 69 24 September 2015 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 7 September 2014 The Eastern Anthropologist Volume 3 Issues 1 4 Ethnographic and Folk Culture Society U P 1949 seh 121 Istifade tarixi 15 January 2015