Tircan — Azərbaycan Respublikasının İsmayıllı rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd.
Tircan | |
---|---|
Ölkə | Azərbaycan |
Rayon | İsmayıllı rayonu |
Tarixi və coğrafiyası | |
Mərkəzin hündürlüyü | 893 m |
Saat qurşağı | |
Əhalisi | |
Əhalisi |
|
Digər | |
[http:// ] | |
Tircan kəndi qədim yaşayış məskənlərindən biridir.
Aparılan tədqiqatlar aşkar etmişdir ki, kəndin yerləşdiyi ərazi bir neçə dəfə dəyişmişdir.
1.Soğanlıq (e.ə. I əsr)
2.Xəşdöşə (təxminən 1500 – 1620 – ci illər)
3.Köhnə kənd (1620 – 1907 – ci illər)
4.Kəndin indi yerləşdiyi yer (1907 – ci ildən başlayır)
Son tarixi araşdırmalar onu deməyə əsas verir ki, kəndin şimalında Daşdəmir, Cavanşir və s. yerlərdə də yaşayış mövcud olmuşdur. Tircanın ilk yaşayış yeri indiki kəndin yerindən 1 km cənubda olan “Soğanlıq” adlanan yer olmuşdur. Eramızdan əvvəl 1 – ci əsrdə mövcud olmuş Alban dövlətinin tərkibinə aid olmuş “Soğanlığ” deyilən yerdə yerləşən Tircan kəndi cənubda Kükürdlü dərəsi, şərqdə Heyvalı, qərbdə Kor bulaq, şimalda isə indiki kəndin cənubuna qədər olan böyük bir sahəni əhatə etmişdir ki, bu da təxminən 70 – 80 ha bərabərdir.
E.ə. Albaniya dövlətində 26 tayfa mövcud olmuşdur. Soğanlıq ərazisində yerləşən Tircan kənd əhalisi bu tayfalardan biri olmuşdur. Qədim Albanların etnosundan yazan tarixçilər albanların gözəl, hündür boylu, sarışın, boz gözlərə malik olduqlarını qeyd etmişlər.
Bu insanlar aborogen – yerli insanlar Azərbaycan, Dağıstan və Qafqazın başqa vilayətlərinin dağ və dağətəyi bölgələrində təmsil olunan kafkasion tipinin nümayəndələri olmuşlar.
Tircan İsmayıllı rayonun mərkəzindən 23 km cənub şərqdə Şamaxı-İsmayıllı avtomobil yolu kənarında dağ ətəyində yerləşir. Əhalisi əsasən təsərrüfatla və heyvandarlıqla məşğuldur. Mədəniyyət evi, orta məktəb, məscid, tibb məntəqəsi var.
Əhali
1859-1864-cü ilə olan məlumata əsasən Tircan kəndində 70 evdə 283 nəfəri kişilər, 201 nəfəri isə qadınlar olmaqla 484 nəfər sünni təriqətli müsəlman Azərbaycan tatarı yaşayırdı.
Əhali Azərbaycan türkləri və ləzgilərdən (az sayda) ibarətdir.
1918-ci il tarixində ermənilər tərəfindən Tircan kəndində 360 nəfər öldürülmüşdür. Əhalisi 1452 nəfərdir ki onunda 737 nəfəri kişi, 715 nəfəri qadındır.
Şəhidləri
- Akif Həzrətqulu oğlu Əhmədov 1970-27.01.1993
- Naməddin Məmməd oğlu Məmmədov 1960-10.06.1994
- Musa Gülbaba oğlu Piriyev 1969-30.03.1993
- Zaur Mazan oğlu Bəbirov 1975-20.03.1994 itkin.
- Səmid Xoşbəxt oğlu Əliyev 1998 -2020.10.01 Fizuli uğrunda gedən döyüşlərdə şəhid olub.
Görkəmli şəxslər
- Vasif Kazımov -"Qarabağ" ordenli general
- Yanvar Bədəlov - Aşıq
- - İdmançı
Abidələri
Kəndin cənubunda antik dövrə aid qəbiristanlıq aşkar edilmişdir. Qədim Albanlara məxsus olan bu abidə e.ə. 1-ci minilliyin sonuna təsadüf edir. Oradan müxtəlif saxsı qablar, dəmirdən hazırlanmış əmək alətləri, silah nümünələri və s. tapılmışdır. Tircandan 3–4 km cənub şərqdə orta əsrlərə aid yaşayış məskəninin xarabalıqları yerləşir. Buradan 8-13 əsrlərə aid müxtəlif əşyalar aşkar edilımişdir. Tapıntılardan o da məlum olmuşdur ki, Tircan ərazisinin hələ e.ə. 1-ci minilliyin yarısından məskunlaşdığını ğöstərir.
Elm adamları və müxtəlif sahələr üzrə peşəkarlar
Kimya üzrə fəlsəfə doktoru – Aləm Gülməmməd oğlu
İqtisad üzrə fəlsəfə doktoru - Hicran Mirzəyeva
Tətbiqi riyaziyyat sahəsi üzrə - Mirzəyev Vahid, Kazımov Bunyad
Hüquq sahəsi üzrə - Həbibov Ağaməmməd, Abbasov Ağacan, Bədəlov Zakir, Əliyev Maarif.
İqtisadiyyat üzrə - Mirzəkişi Məhərrəmov, Əliyev Firidun, Həbibov Mərdan, Kazımov Rahib
İncəsənət
Aşıq Nəsib (18 əsr),
Aşıq Oruc (19 əsr),
Aşıq Fətəli (19 əsr) kimi el aşıqları olmuşdur.
Müasir dövrdə Aşıq Yanvar,
Nəfəs alətləri ifaçıları:
Əlbaba Heybətov,
Alxan Yolçuyev,
Müğənni Mərdan Mirzəyev Tircan kəndinin yetirmələridir.
Tircan kəndi tarixində sözlərin sehrinə düşüb, onları cilalayıb şeirə çevirən şairlər çox olmuşdur və bu gün də vardır.
Niyaz Tağı oğlu (18 - 19 əsr),
Molla Nuru Abdulla oğlu (19 əsr),
Nisə Soltan qızı (19 əsr) şeirlərinin sədası əsrlərin o üzündən gələn el şairləridir.
Tircan kəndinin ədəbiyyat sahəsində ən görkəmli və məhsuldar nümayəndəsi Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvi, "Qızıl Qələm" media mükafatı laureatı, "İti qələm" Respublika ədəbi birliyinin üzvü, "Uğurlu yol" ictimai - siyasi qəzetinin redaktoru Telman Ümman Tircanlıdır.
T.Ü.Tircanlı "Alabəzək dünya", "Sənə sözüm var", "Qızıl xəzinə" (həmmüəlliflərdən biri), "Ünvanı bəlli sevgi", "Sözün zirvəsinə doğru", "Bir gün görüşərik", "Sənə verdiyim ürək" kitablarının və onlarla publisistik məqalələrin müəllifi, 30 - dan çox kitabın redaktorudur
İstinadlar
- Списки населенных мест Российской Империи. По Кавказскому краю составленные и издаваемые Кавказским статистическим комитетом при Главном управлении Наместника Кавказского. LXV. Бакинская губерния. Списокь населенных мест по сведениямь 1859 по 1864 годь. Кавказскимь стататистическимь комитетомь при Главном управлении наместника кавказского. Составлен главным редактором Комитета Н. Зейдлицем. Тифлись. В Типографии главного управления наместника кавказского. 26 ноября 1870 г./Содержание: Спискок населённых мест Бакинской губернии. стр. 30[ölü keçid]
- Qarabağ müharibəsində şəhid olmuş İsmayıllı övladları — ismayilli.cls.az saytı[ölü keçid]
- Kəndlərimiz[ölü keçid]
İsmayıllı rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
Kənd ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tircan Azerbaycan Respublikasinin Ismayilli rayonunun inzibati erazi vahidinde kend Tircan40 44 20 sm e 48 20 01 s u Olke AzerbaycanRayon Ismayilli rayonuTarixi ve cografiyasiMerkezin hundurluyu 893 mSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 1 375 nef Diger http Xeriteni goster gizle Tircan Tircan kendi qedim yasayis meskenlerinden biridir Aparilan tedqiqatlar askar etmisdir ki kendin yerlesdiyi erazi bir nece defe deyismisdir 1 Soganliq e e I esr 2 Xesdose texminen 1500 1620 ci iller 3 Kohne kend 1620 1907 ci iller 4 Kendin indi yerlesdiyi yer 1907 ci ilden baslayir Son tarixi arasdirmalar onu demeye esas verir ki kendin simalinda Dasdemir Cavansir ve s yerlerde de yasayis movcud olmusdur Tircanin ilk yasayis yeri indiki kendin yerinden 1 km cenubda olan Soganliq adlanan yer olmusdur Eramizdan evvel 1 ci esrde movcud olmus Alban dovletinin terkibine aid olmus Soganlig deyilen yerde yerlesen Tircan kendi cenubda Kukurdlu deresi serqde Heyvali qerbde Kor bulaq simalda ise indiki kendin cenubuna qeder olan boyuk bir saheni ehate etmisdir ki bu da texminen 70 80 ha beraberdir E e Albaniya dovletinde 26 tayfa movcud olmusdur Soganliq erazisinde yerlesen Tircan kend ehalisi bu tayfalardan biri olmusdur Qedim Albanlarin etnosundan yazan tarixciler albanlarin gozel hundur boylu sarisin boz gozlere malik olduqlarini qeyd etmisler Bu insanlar aborogen yerli insanlar Azerbaycan Dagistan ve Qafqazin basqa vilayetlerinin dag ve dageteyi bolgelerinde temsil olunan kafkasion tipinin numayendeleri olmuslar Tircan Ismayilli rayonun merkezinden 23 km cenub serqde Samaxi Ismayilli avtomobil yolu kenarinda dag eteyinde yerlesir Ehalisi esasen teserrufatla ve heyvandarliqla mesguldur Medeniyyet evi orta mekteb mescid tibb menteqesi var Ehali1859 1864 cu ile olan melumata esasen Tircan kendinde 70 evde 283 neferi kisiler 201 neferi ise qadinlar olmaqla 484 nefer sunni teriqetli muselman Azerbaycan tatari yasayirdi Ehali Azerbaycan turkleri ve lezgilerden az sayda ibaretdir 1918 ci il tarixinde ermeniler terefinden Tircan kendinde 360 nefer oldurulmusdur Ehalisi 1452 neferdir ki onunda 737 neferi kisi 715 neferi qadindir Sehidleri Akif Hezretqulu oglu Ehmedov 1970 27 01 1993 Nameddin Memmed oglu Memmedov 1960 10 06 1994 Musa Gulbaba oglu Piriyev 1969 30 03 1993 Zaur Mazan oglu Bebirov 1975 20 03 1994 itkin Semid Xosbext oglu Eliyev 1998 2020 10 01 Fizuli ugrunda geden doyuslerde sehid olub Gorkemli sexsler Vasif Kazimov Qarabag ordenli general Yanvar Bedelov Asiq IdmanciAbideleriKendin cenubunda antik dovre aid qebiristanliq askar edilmisdir Qedim Albanlara mexsus olan bu abide e e 1 ci minilliyin sonuna tesaduf edir Oradan muxtelif saxsi qablar demirden hazirlanmis emek aletleri silah numuneleri ve s tapilmisdir Tircandan 3 4 km cenub serqde orta esrlere aid yasayis meskeninin xarabaliqlari yerlesir Buradan 8 13 esrlere aid muxtelif esyalar askar edilimisdir Tapintilardan o da melum olmusdur ki Tircan erazisinin hele e e 1 ci minilliyin yarisindan meskunlasdigini gosterir Elm adamlari ve muxtelif saheler uzre pesekarlar Kimya uzre felsefe doktoru Alem Gulmemmed oglu Iqtisad uzre felsefe doktoru Hicran Mirzeyeva Tetbiqi riyaziyyat sahesi uzre Mirzeyev Vahid Kazimov Bunyad Huquq sahesi uzre Hebibov Agamemmed Abbasov Agacan Bedelov Zakir Eliyev Maarif Iqtisadiyyat uzre Mirzekisi Meherremov Eliyev Firidun Hebibov Merdan Kazimov Rahib Incesenet Asiq Nesib 18 esr Asiq Oruc 19 esr Asiq Feteli 19 esr kimi el asiqlari olmusdur Muasir dovrde Asiq Yanvar Nefes aletleri ifacilari Elbaba Heybetov Alxan Yolcuyev Mugenni Merdan Mirzeyev Tircan kendinin yetirmeleridir Tircan kendi tarixinde sozlerin sehrine dusub onlari cilalayib seire ceviren sairler cox olmusdur ve bu gun de vardir Niyaz Tagi oglu 18 19 esr Molla Nuru Abdulla oglu 19 esr Nise Soltan qizi 19 esr seirlerinin sedasi esrlerin o uzunden gelen el sairleridir Tircan kendinin edebiyyat sahesinde en gorkemli ve mehsuldar numayendesi Azerbaycan Jurnalistler Birliyinin uzvi Qizil Qelem media mukafati laureati Iti qelem Respublika edebi birliyinin uzvu Ugurlu yol ictimai siyasi qezetinin redaktoru Telman Umman Tircanlidir T U Tircanli Alabezek dunya Sene sozum var Qizil xezine hemmuelliflerden biri Unvani belli sevgi Sozun zirvesine dogru Bir gun goruserik Sene verdiyim urek kitablarinin ve onlarla publisistik meqalelerin muellifi 30 dan cox kitabin redaktorudurIstinadlarSpiski naselennyh mest Rossijskoj Imperii Po Kavkazskomu krayu sostavlennye i izdavaemye Kavkazskim statisticheskim komitetom pri Glavnom upravlenii Namestnika Kavkazskogo LXV Bakinskaya guberniya Spisok naselennyh mest po svedeniyam 1859 po 1864 god Kavkazskim statatisticheskim komitetom pri Glavnom upravlenii namestnika kavkazskogo Sostavlen glavnym redaktorom Komiteta N Zejdlicem Tiflis V Tipografii glavnogo upravleniya namestnika kavkazskogo 26 noyabrya 1870 g Soderzhanie Spiskok naselyonnyh mest Bakinskoj gubernii str 30 olu kecid Qarabag muharibesinde sehid olmus Ismayilli ovladlari ismayilli cls az sayti olu kecid Kendlerimiz olu kecid Ismayilli rayonu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Kend ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin